Khi một liên hoan phim nhỏ bé khai mạc ở Nampo-dong, Busan giữa những
năm 90, ít người dám hy vọng liên hoan này sẽ để lại dấu ấn giữa vô số
liên hoan phim nổi bật khác tại châu Á.
Khi đó, hai liên hoan phim đáng chú
ý nhất châu Á là Liên hoan phim Quốc
tế Tokyo – đặt tại thị trường điện ảnh lớn thứ hai thế giới, và Liên
hoan phim Quốc tế Hồng Kông – đặt tại thị trường điện ảnh có tốc
độ tăng
trưởng nhanh nhất thế giới. Ra đời gần 10 năm sau Liên hoan phim
Tokyo
và 20 năm sau Liên hoan phim Hồng Kông, Liên hoan phim Busan
phải đối
mặt với thách thức không chỉ từ phía những sự kiện lớn này mà còn
từ quy
mô khiêm tốn của thị trường điện ảnh Hàn Quốc. Khi đó, phim
điện ảnh
Hàn Quốc chỉ chiếm chưa đầy một phần tư số phim chiếu rạp tại
quốc gia
này.
Khởi đầu của liên hoan thật khiêm tốn. Diễn ra tại
hai khu
vực, Nampo-dong và Gwangbok-dong, liên hoan phim đầu tiên
thuê một vài
rạp tối tăm, ẩm thấp để chiếu 169 bộ phim.
Ahn Mi
Young, một
người dân Busan nhớ lại kỷ niệm đầu tiên của cô về liên hoan. “Vì
sống
tại Busan nên tôi đến liên hoan phim mà không suy nghĩ gì nhiều.
Thật
lòng thì vào năm 1998, mục đích chính của tôi là đến chợ Nampo
-dong mua
cá xiên chứ không phải đến dự liên hoan,” cô cười.
“Tôi không
nghĩ một liên hoan phim, tổ chức tại một thành phố ít người biết
đến,
lại đạt tới vị trí như hiện tại. Tôi vô cùng tự hào về sự trưởng thành
của liên hoan,” Ahn Mi Young, giờ đây là khách thường xuyên của
liên
hoan phim, cho biết cô đã xếp hàng để mua vé dự liên hoan phim
năm nay.
Một
liên hoan phim ra đời 16 năm trước với kinh phí khởi điểm 30
triệu won
từ chính quyền thành phố Busan, giờ đã trở thành một sự kiện tầm
cỡ quốc
tế trị giá trên 10 tỉ won và khẳng định vị trí là liên hoan phim lớn
nhất châu Á.
Lễ khai mạc Liên hoan phim
Quốc tế Busan lần thứ 16 tại sân khấu
ngoài trời
trước Trung tâm chiếu phim Busan, quận Haeundae,
thành phố
Busan
Liên hoan phim năm nay thu hút
tổng cộng 196.177 khán giả trong chín
ngày. Tất cả các cơ quan truyền thông đại chúng đều tập trung chú
ý về
liên hoan này, với 2.440 phóng viên có mặt tại liên hoan năm nay.
Vé bộ
phim mở màn Always, có sự tham gia của So Ji Sub và
Han Hyo Joo bán hết chỉ sau bảy giây.
Ngoài
giới thiệu hàng trăm bộ phim, liên hoan còn đóng vai trò quan
trọng
trong việc thu hút sự chú ý của thế giới đến thị trường phim ảnh
Hàn
Quốc bằng cách tổ chức những sự kiện hấp dẫn các nhà nhập khẩu
và phân
phối phim.
Liên hoan phim năm nay trình chiếu 307
phim từ 70
quốc gia. Tổng số lượng phim lần đầu ra mắt – con số thể hiện tầm
quan
trọng và quy mô của một liên hoan phim – là 89 phim.
Trước khi
khai mạc, liên hoan phim đã trải qua một số thay đổi lớn trong lịch
sử
16 năm nhằm duy trì vị trí số một tại thị trường điện ảnh châu Á.
Đầu
tiên, liên hoan có một cái tên mới, thay đổi tên thành phố từ Pusan
thành Busan, dựa theo hệ thống phiên âm do chính quyền ban hành.
Kim Dong Ho, chủ tịch liên hoan phim từ khi thành
lập, đã nghỉ hưu vào năm ngoái và Lee Yong Kwan là người kế
nhiệm ông.
Một
thay đổi lớn về cơ sở vật chất là việc khánh thành Trung tâm chiếu
phim
Busan, một công trình rộng gần 3.000 mét vuông tại quận
Haeundae với
chi phí xây dựng trên 150 triệu đôla và sẽ là địa điểm chính tổ chức
các
sự kiện của liên hoan phim kể từ năm nay. Công trình này có mái
được
trang bị đèn LED và sân khấu ngoài trời với sức chứa 4.000 chỗ.
Theo Hur
Nam Sik, chủ tịch thành phố Busan và Liên hoan phim Quốc tế
Busan, khu
liên hợp này tượng trưng cho “một chương mới trong lịch sử liên
hoan”.
Trung tâm chiếu phim Busan
với mái được trang bị đèn LED và có hình một đôi cánh
Cạnh tranh gay gắt từ các liên
hoan phim châu Á
Mặc dù
Liên hoan phim Busan khẳng định vị trí số một châu Á về số lượng
phim
lần đầu công chiếu và lượng khán giả tới dự, các nhà tổ chức và
chuyên
gia trong ngành phải thừa nhận rằng liên hoan vẫn còn nhiều việc
phải
làm để theo kịp Liên hoan phim Tokyo và Hồng Kông về khía cạnh
thị
trường và số lượng phim bán được, những hạng mục hiện do Hội
chợ phim
Hồng Kông dẫn đầu.
Để nâng cao vị thế, Hội chợ phim
châu Á năm
nay chuyển địa điểm từ một khách sạn nhỏ sang Trung tâm hội nghị
và
triển lãm Busan. Điều này cho phép hội chợ tăng số lượng phim
được triển
lãm từ 51 vào năm ngoái lên 109.
Số lượng tham dự
năm nay cũng
tăng từ 789 lên 1.080. Mặc dù đây là kỷ lục trong lịch sử liên hoan
nhưng các chuyên gia cho rằng liên hoan cần phải làm nhiều điều
hơn nữa
để cạnh tranh với các liên hoan phim châu Á triển vọng khác như
Liên
hoan phim Quốc tế Bắc Kinh, được chính phủ Trung Quốc hỗ trợ
rất lớn.
“Với
tư cách một liên hoan phim, Liên hoan phim Busan đã trở thành
một người
khổng lồ,” Sue Kim, một nhà nghiên cứu của Trung tâm nghiên
cứu và phát
triển điện ảnh thuộc Hội đồng điện ảnh Hàn Quốc nói. “Nhưng về
khía
cạnh một địa điểm dành cho các hoạt động kinh doanh phim ảnh,
Liên hoan
phim Busan vẫn còn quá nhỏ bé so với các liên hoan khác tại châu
Á và
châu Âu.”
Sue Kim cho biết trong những năm trước
đây, Hội chợ
điện ảnh châu Á, giờ đã bước sang năm thứ sáu, thường bị các nhà
nhập
khẩu bỏ qua và hướng tới các hội chợ lớn hơn như tại Mỹ hay
Tokyo.
“Các
nhà làm phim và khán giả đánh giá rất cao Liên hoan phim Busan
nhưng về
giá trị thương hiệu, vẫn còn quá sớm khi nói đây là một trong
những
liên hoan phim hàng đầu thế giới,” cô nói. “Những liên hoan như
Cannes
không cần phải mời các nhà nhập khẩu phim. Họ tự đến với liên
hoan. Với
Busan, chúng tôi phải mời từng người bởi chúng tôi chưa phải là
một
thương hiệu lớn.”
Tuy nhiên, thị trường điện ảnh Hàn
Quốc đã có bước tiến đáng kể từ khi liên hoan phim này bắt đầu.
“Yếu
tố đóng góp lớn nhất vào tốc độ tăng trưởng và danh tiếng của liên
hoan
trong những năm vừa qua chính là sự lớn mạnh của ngành công
nghiệp điện
ảnh Hàn Quốc,” Sue Kim nói.
Năm 1996, giá trị xuất
khẩu điện
ảnh của Hàn Quốc chỉ hơn 400.000 đôla. Nhưng với kỷ nguyên
vàng của điện
ảnh Hàn Quốc vào cuối những năm 90, đầu những năm 2000, con
số này đã
tăng vọt. Đỉnh điểm là vào năm 2005 khi giá trị xuất khẩu điện ảnh
đạt
mức 75 triệu đôla. Con số này giảm dần trong những năm vừa qua
do ảnh
hưởng hưởng của khủng hoảng kinh tế toàn cầu bắt đầu từ năm
2008 và năm
ngoái đạt 14 triệu đôla.
Nhưng với sự lớn mạnh về quy
mô của Hội
chợ phim châu Á, các chuyên gia lạc quan về tương lai của hội chợ
này.
Năm nay hội chợ đã tăng trưởng 30-40%, với sự tham gia của
nhiều công ty
mới, trong đó có bốn công ty Iran.
Thang Duy, Joe Odagiri,
Dương Tử Quỳnh và Logan Lerman nằm trong vô số các ngôi sao
tới dự Liên hoan phim Quốc tế Busan năm nay
Trẻ trung và đặc sắc là yếu tố
then chốt
Điểm đặc biệt
của Liên hoan phim Busan so với các liên hoan khác là việc tập
trung vào
những tài năng mới nổi và các phim đến từ những khu vực không
mấy đáng
chú ý tại châu Á, theo Kim Ji Seok, nhà tổ chức chương trình liên
hoan
năm nay. Ông cũng chỉ ra những chương trình đặc sắc như “Viễn
Tây của
châu Á: những người đàn ông phương Đông”, giới thiệu những
phim Viễn Tây
được sản xuất tại châu Á.
“Khi nhắc đến phim Viễn
Tây, không
mấy khi người ta nghĩ đến các nhà làm phim châu Á. Nhưng sự thật
là phim
Viễn Tây đã được sản xuất tại châu Á từ 60 năm nay,” Kim Ji Seok
nói.
“Những chương trình như thế này giúp liên hoan trở nên trẻ trung
hơn,
Khi bạn đến những liên hoan như Cannes, người tham gia chủ yếu
là lớn
tuổi và có nhiều kinh nghiệm, nhưng tại Busan, khán giả và nhà tổ
chức
đều rất trẻ và tràn đầy sức sống.”
Là một liên hoan
phim không
tranh giải, sự tập trung vào các tài năng trẻ của Liên hoan phim
Busan
được thể hiện qua giải thưởng quan trọng nhất, Làn sóng mới, trao
cho
những nhà làm phim mới làm được một hoặc hai phim, với phần
thưởng
30.000 đôla. Năm nay, giải thưởng này thuộc về Morteza Farshbag
của Iran
vớiphim Mourning và Loy Arcenas của Philippines
với phim Nino.
Tuy
nhiên, các nhà tổ chức liên hoan cũng cho biết với một liên hoan
phim
có quy mô như vậy, sự cân bằng là yếu tố then chốt trong việc thu
hút cả
công chúng và những người trong ngành điện ảnh.
“Nếu chúng tôi
đặt nặng yếu tố nghệ thuật thì sẽ khó thu hút khán giả,” Kim Ji
Seok
nói. “Qua các chương trình trong liên hoan, chúng tôi muốn đem
đến những
điều mới mẻ mà vẫn dễ tiếp cận.”
Tại một buổi họp
báo trong
khuôn khổ liên hoan phim năm nay, đạo diễn Lee Yong Kwan bày
tỏ khao
khát duy trì sự trẻ trung và hứng khởi của liên hoan, đồng thời giữ
vững
sự cân bằng giữa các phim nghệ thuật và phim kinh phí lớn.
“Tôi
muốn lấy sự hứng khởi của các liên hoan phim không tranh giải
như
Toronto hay Rotterdam kết hợp với chất lượng và tài năng của các
liên
hoan phim như Cannes,” ông nói.
Dịch: © Hồng Hạnh
@Quaivatdienanh.com
Nguồn: JoongAng
Daily
Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về bài viết này trên
Facebook của chúng tôi