The Botanist kể về Arsin, cậu bé người Kazakh cô đơn, tìm thấy niềm an ủi trong thực vật và tín ngưỡng dân gian truyền thống

Chàng trai 31 tuổi này sinh ra và lớn lên tại một ngôi làng nhỏ trên vùng đồng cỏ khô cằn của vùng Tân Cương xa xôi ở phía đông bắc Trung Quốc, gần biên giới với Kazakhstan. Lớn lên ở một trong những cộng đồng thiểu số đa văn hóa của Trung Quốc, cách xa các đô thị hiện đại nhộn nhịp hào nhoáng của đất nước — khu vực này là nơi sinh sống của người Hán, người Kazakh, người Duy Ngô Nhĩ và nhiều nhóm dân tộc khác — những lần đầu tiếp xúc với điện ảnh của Cảnh Nhất chỉ giới hạn ở chương trình chính thống, được kiểm duyệt phát trên truyền hình nhà nước Trung Quốc.

Tuy nhiên, khi sắp kết thúc trung học, một người bạn cho anh mượn một ổ cứng chứa đầy phim đã tải xuống, một tập hợp tác phẩm của các bậc thầy Trung Quốc — Trương Nghệ Mưu, Trần Khải Ca, Vương Gia Vệ và Đỗ Kỳ Phong của Hồng Kông — nhưng cũng có những cái tên nước ngoài mà anh hoàn toàn không thể nhận ra: Emir Kusturica, Abbas Kiarostami, Terrence Malick, Satyajit Ray và những người khác.

Thế giới của Arsin bị xáo trộn bởi sự xuất hiện của cô bé người Hán Meiyu vui tươi, mang lại cho cậu sự thoải mái, tình bạn và cảm giác ngạc nhiên lạ lùng. Cùng nhau, họ khám phá cảnh quan và chia sẻ những điều thân mật không nói nên lời

“Một cú sốc đã thay đổi hoàn toàn thế giới quan của tôi,” Cảnh Nhất nói về trải nghiệm vừa hoang mang vừa phấn khích khi đắm mình vào kho phim kinh điển của người bạn. “Tôi không ngờ phim ảnh lại là như thế.”

Cảnh Nhất mau chóng rời làng để học đại học ở Bắc Kinh. Nhưng giống như rất nhiều người từ vùng sâu vùng xa của Trung Quốc chuyển đến các thành phố lớn đang thay đổi nhanh chóng của đất nước, anh nhớ nhà và khao khát nhịp sống yên tĩnh hơn của ngôi làng và quang cảnh thiên nhiên rộng lớn của Tân Cương. Muốn thể hiện những cảm xúc này, anh bắt đầu thử nghiệm với máy ảnh và tự làm phim ngắn. Nỗi ám ảnh với điện ảnh ngày càng lớn, và cuối cùng anh theo học sau đại học tại Học viện Điện ảnh Bắc Kinh danh tiếng của Trung Quốc.

Nhưng một ngày nọ, Arsin biết Meiyu sẽ chuyển đi để theo học trường nội trú ở Thượng Hải; và như vậy, cậu lại bị bỏ lại cô đơn vật lộn với những thay đổi hiện đại đang dần xâm chiếm thế giới mong manh của ngôi làng mình

Phim truyện đầu tay của Cảnh Nhất, The Botanist, được công chiếu trong mục Generation Kplus của Liên hoan phim Berlin 2025, có lẽ chính xác là những gì người ta mong đợi từ một thần đồng điện ảnh có xuất thân độc đáo như anh. Một tác phẩm bí ẩn và hấp dẫn, được quay bằng hình ảnh tuyệt đẹp về sự bao la của đồng cỏ Tân Cương, không dễ gì tóm tắt cốt truyện.

Phim kể về Arsin, cậu bé người Kazakh cô đơn, tìm thấy niềm an ủi trong thực vật và tín ngưỡng dân gian truyền thống cậu học được từ người chú đã mất tích một cách bí ẩn. Thế giới của Arsin bị xáo trộn bởi sự xuất hiện của cô bé người Hán Meiyu vui tươi, mang lại cho cậu sự thoải mái, tình bạn và cảm giác ngạc nhiên lạ lùng.

The Botanist, được công chiếu trong mục Generation Kplus của Liên hoan phim Berlin 2025, có lẽ chính xác là những gì người ta mong đợi từ một thần đồng điện ảnh có xuất thân độc đáo như anh. Một tác phẩm bí ẩn và hấp dẫn, được quay bằng hình ảnh tuyệt đẹp về sự bao la của đồng cỏ Tân Cương

Cùng nhau, họ khám phá cảnh quan và chia sẻ những điều thân mật không nói nên lời, tưởng tượng thung lũng của họ như một đại dương vô tận. Nhưng một ngày nọ, Arsin biết Meiyu sẽ chuyển đi để theo học trường nội trú ở Thượng Hải; và như vậy, cậu lại bị bỏ lại cô đơn vật lộn với những thay đổi hiện đại đang dần xâm chiếm thế giới mong manh của ngôi làng mình.

Trong thời gian học tại Học viện Điện ảnh Bắc Kinh, Cảnh Nhất đã giành được sự ủng hộ của ngôi sao phim nghệ thuật Trung Quốc Tất Cống, nhà đạo diễn bộ phim Long Day’s Journey Into Night theo phong cách Tarkovsky đã gây sốt tại Liên hoan phim Cannes năm 2018. Ảnh hưởng của Tất Cống — cùng với Malick, Kiarostami và Ray — thể hiện rõ qua những thủ pháp tinh tế xuyên suốt The Botanist. Sau khi xem và chiêm ngưỡng một số phim ngắn của Cảnh Nhất, Tất Cống đã trở thành người cố vấn cho đạo diễn trẻ, nhận xét kịch bản và bản cắt thô của The Botanist.

Đạo diễn Cảnh Nhất (trái) và nhà sản xuất của The Botanist Đan Tá Long tại Liên hoan phim Berlin 2025

Tất Cống đã hết lời khen ngợi phim truyện đầu tay của Cảnh Nhất, tóm tắt là vừa “đơn giản vừa sâu sắc”. Anh giải thích: “Arsin và Meiyu không chỉ là những nhân vật mà còn là tọa độ của biểu cảm, khuôn mặt của họ chuyển tải cả ký ức lẫn khoảng cách. Tuy nhiên, nhân vật chính thực sự là một điều lớn lao hơn: khoảng cách có bề dày nhiều lớp của Tân Cương. Tác phẩm của anh đã khéo léo mở ra khoảng cách thời gian giữa truyền thống và hiện đại, sự phân chia không gian giữa vùng sâu và duyên hải, và không gian tâm linh như mơ giữa thực tế và ảo ảnh.”