Sau hơn một năm triển khai, dự án “First time Filmmakers Vietnam”, cuộc thi phim tài liệu do kênh truyền hình Discovery châu Á kết hợp với hãng Uproar Productions tổ chức, với sự tài trợ của Quỹ Ford, đã về đích với bốn phần năm phim được hoàn thiện. Vào cuối tháng 4 này, lịch phát sóng bốn bộ phim của dự án sẽ được kênh Discovery châu Á thông báo chính thức.

Đẹp, ấn tượng

Với mục đích thỏa mãn trí tò mò của khán giả thế giới, “đề bài” mà ban tổ chức cuộc thi đưa ra cho các ứng viên Việt Nam là kịch bản phải được xây dựng trên cơ sở người thật, việc thật mà điểm tựa chính là chủ đề “đô thị hóa”. Tưởng hẹp nhưng thực chất đây là đề tài mở với biên độ rất rộng bởi sau hơn 20 năm liên tục đổi mới, Việt Nam đã chuyển mình nhanh chóng. Tuy nhiên, sự tăng trưởng của kinh tế cũng kéo theo những vấn đề xã hội mà chúng ta phải đối mặt và tháo gỡ...

Tuyển chọn gắt gao, theo đúng bài bản của quy trình làm phim quốc tế, từ năm dự án được đưa vào sản xuất, với kinh phí 20.000 USD/phim, đã có bốn phim về đích và được đánh giá cao về chất lượng. Đó là Thành phố 1.000 năm (đạo diễn Mạnh Hà), Sống và chết trong thành phố (đạo diễn Đào Thanh Tùng), Ông Long chiếu phim dạo (đạo diễn Mạnh Cường) và Những chiến binh chống tắc đường (đạo diễn Duy Linh).

Cảnh ông Long chiếu phim cho khán giả tại Công viên Thủ Lệ trong bộ phim Ông Long chiếu phim dạo
được đánh giá thú vị nhất [Ảnh do đoàn phim cung cấp]

Quay đẹp, hình ảnh ấn tượng, đa dạng trong cách “kể”, bốn bộ phim là bốn câu chuyện bình dị nhưng đầy suy ngẫm về một miền bản sắc Việt ở hành trình chuyển mình thời “đô thị hóa”. Với Thành phố 1.000 năm, đạo diễn Mạnh Hà gửi gắm những ý tưởng về một thành phố chuyển mình mạnh mẽ thông qua ba nhân vật. Đó là một bà cụ sống hơn 40 năm trong một hốc nhỏ ở Ô Quan Chưởng.

Vào dịp đại lễ chào mừng 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, Ô Quan Chưởng được trùng tu và bà cụ đã buộc phải rời xa nơi đã gắn bó 40 năm đời mình; là họa sĩ Đào Anh Khánh với những chương trình biểu diễn nghệ thuật đương đại thể hiện khát vọng vươn ra thế giới; là một kiến trúc sư trẻ đau đáu với dự án về một thành phố xanh - sạch - đẹp trên nền của những xô bồ, ô hợp đâu đó hiện nay...

Cũng lấy Hà Nội 1.000 năm tuổi làm nền cho sự phát triển ý tưởng, đạo diễn Duy Linh lý giải hình ảnh tắc đường triền miên thông qua những lát cắt ấn tượng. Những lát cắt ấy dẫn đến những thể nghiệm, những nỗ lực của những “chiến binh chống tắc đường”, trong đó có đội ngũ của những người làm chương trình VOV Giao thông.

Đạo diễn Đào Thanh Tùng, qua câu chuyện cải táng ở nghĩa trang Văn Điển (Hà Nội) và những trăn trở mưu sinh của những người làm nghề cải táng khi nghĩa trang này đóng cửa, giới thiệu khá kỹ những tục lệ mang tính tâm linh của người Việt.

Trong số bốn dự án phim đã hoàn thiện, Ông Long chiếu phim dạo được đánh giá là thú vị nhất. Phim kể về một ông lão đã nhiều chục năm nay sống bằng nghề chiếu phim dạo ở công viên. Với chiếc máy chiếu tự tạo độc đáo của mình cùng hàng ngàn thước phim đủ loại mà ông sưu tầm từ những cuốn phim cũ, cộng với những bộ phim tự làm bằng cách vẽ trên giấy..., ông đã đem đến cho khán giả những phút giây thư giãn vốn không thể tìm thấy trong các rạp chiếu bóng hiện đại.

Cánh cửa mở ra thế giới

Trước Việt Nam, Discovery đã tổ chức nhiều dự án sản xuất phim với một số nước ở châu Á như Trung Quốc, Malaysia và khá nhiều phim của dự án này đã được trao giải thưởng.

Ông Micheal Digregoro, đại diện Quỹ Ford, cho biết: “Hầu hết các phim hay về đề tài Việt Nam phát trên các kênh của nước ngoài hoặc công chiếu tại các rạp trên thế giới đều do các nhà làm phim nước ngoài thực hiện. Điều này thật đáng tiếc, khi mà Việt Nam đang có sẵn một đội ngũ những người làm phim giàu kinh nghiệm.

Hơn ai hết, các nhà làm phim Việt Nam hiểu rõ những vấn đề mà Việt Nam đã và đang trải qua; hiểu những chuyển dịch của xã hội Việt Nam ở thời kỳ hội nhập; hiểu giá trị văn hóa truyền thống và biết rõ những nét đặc sắc của văn hóa bản địa. Tuy nhiên, cái mà các nhà làm phim Việt Nam đang thiếu là công nghệ, kỹ thuật làm phim với những chuẩn mực hiện đại - điều kiện cần thiết để phim ra được với thế giới.

Với dự án làm phim lần đầu do Discovery châu Á tổ chức, chúng tôi mang đến cho các bạn Việt Nam một định dạng mới, kỹ thuật làm phim theo tiêu chuẩn quốc tế. Đồng thời với nó là cánh cửa ra thế giới của họ được mở bởi một cây cầu “uy tín”- kênh Discovery, được khán giả trên toàn cầu yêu thích.

Thông qua cánh cửa này, các nhà làm phim Việt Nam có cơ hội chứng minh tài năng của mình, mang những câu chuyện của Việt Nam ra với thế giới, khẳng định với thế giới những câu chuyện của Việt Nam cũng rất đáng quan tâm, rất đáng khám phá.”

Giở trò tiêu cực?

Riêng phim Thành phố của đam mê (đạo diễn Phan Ý Ly) vẫn chưa hoàn thiện. Đây cũng là dự án mà phía người thực hiện và đơn vị quản lý dự án tại Việt Nam đã phải chia tay giữa chừng.

Lý do là phía quản lý dự án không chấp nhận chi tiền khi phía thực hiện không đưa ra những hóa đơn tài chính hợp pháp thể hiện việc chi tiêu cho dự án, đặc biệt là khi phía quản lý dự án có trong tay xác nhận của những người chưa từng nhận tiền hoặc chỉ nhận một khoản rất nhỏ (so với số tiền ghi trong biên nhận của một số người mà phía thực hiện dự án cho rằng đã chi trả tiền bồi dưỡng. Để dự án được tiếp tục thực hiện, phía nước ngoài đã nhảy vào cuộc trực tiếp quản lý dự án này.

Nhiều người cho rằng việc được “đặt hàng” làm phim và phát sóng trên kênh Discovery là cơ hội tốt cho các nhà làm phim Việt Nam được tiếp cận quy trình làm phim hiện đại của nước ngoài và có cơ hội đưa tác phẩm của mình đến với khán giả thế giới.

Đáng tiếc là chúng ta vẫn quen kiểu làm phim chụp giật, manh mún nên dự án làm phim cho Discovery đã bị kéo dài so với kế hoạch và đã có lúc tưởng vỡ giữa chừng.