Nữ diễn viên người Pháp Emmanuelle Seigner nhận Giải thưởng Ban giám khảo cho An Officer and a Spy của đạo diễn Roman Polanski cùng hai nhà sản xuất của bộ phim Luca Barbareschi (phải) và Alain Goldman. Giải thưởng này được coi là thất bại của phong trào #MeToo

Vậy là khép lại Venice 2019 với những kẻ thắng người thua gây sốc, gây phẫn nộ và gây bất ngờ!

4 THUA CỦA VENICE 2019

Đạo diễn nữ

Ngay sau khi dàn phim tham gia liên hoan được công bố, chỉ có hai đạo diễn nữ trong hạng mục tranh giải, hầu hết phương tiện truyền thông đã nã đạn chỉ trích giám đốc nghệ thuật Alberto Barbera, người luôn từ chối đưa ra sự bình đẳng giới trong tuyển chọn của mình chỉ vì muốn thế.

Thích hay không thì tùy, hai phụ nữ tranh Sư tử vàng đã trở thành người phát ngôn không chủ ý cho cuộc tranh luận này. Haifaa al-Mansour của Ảrập Saudi đến với The Perfect Candidate, câu chuyện về một nữ bác sĩ mở phòng mạch ở địa phương. Trong khi đó, Shannon Murphy, đạo diễn sân khấu người Australia, đã đưa bộ phim tâm lý tuổi mới lớn xuất sắc Babyteeth đến liên hoan phim.

Mila Ahzhanari trong một cảnh từ bộ phim The Perfect Candidate của Haifaa al-Mansour

Về sự tham gia với tư cách là một trong hai đạo diễn nữ của mình, Murphy nói: “Vấn đề này thống trị cuộc trò chuyện và khó chịu là điều lẽ ra thống trị cuộc trò chuyện phải là một nhà sản xuất, đạo diễn và biên kịch lần đầu tiên tham gia cuộc thi chính ở Venice. Đó mới là tin tức thú vị.”

The Painted Bird

Một số nhà phê bình đã quyết định sớm rằng bộ phim The Painted Bird của đạo diễn người Czech Václav Marhoul sẽ ra về với tượng Sư tử vàng. Suy cho cùng, bộ phim có tất cả các dấu nhấn chất lượng của thể loại phim nghệ thuật đặc châu Âu từng thống trị bối cảnh điện ảnh.

Có thời lượng gần ba giờ, tác phẩm chuyển thể đen trắng cuốn tiểu thuyết ăn khách năm 1965 của nhà văn người Mỹ gốc Ba Lan Jerzy Kosinski theo chân một cậu bé Do Thái vô danh khi cậu chịu đựng mọi sự tàn bạo vào cuối Thế chiến II.

The Painted Bird được giới phê bình yêu thích để giành giải Sư tử vàng nhưng ra về tay không

Với sự tham gia của dàn diễn viên gồm Udo Kier, Harvey Keitel và Julian Sands — những người đã từng ghi dấu ấn của họ trong điện ảnh châu Âu trong quá khứ — phim đã lấy được những lời khen ngợi đáng nể từ các tạp chí chuyên ngành điện ảnh. “Chủ đề, độ dài và sự nghiêm túc của bộ phim sẽ giúp nó có cơ hội tốt với những giải thưởng,” The Hollywood Reporter lưu ý.

À, không đâu. Bộ phim ra về tay không.

Phong trào #MeToo

Đối với những người đã vận động cho #MeToo sau vụ bê bối lạm dụng tình dục gây chấn động Hollywood, sự tuyển chọn năm nay của Venice đã xát muối vào một số vết thương hết sức đau buốt. Việc đưa vào hạng mục tranh giải bộ phim mới nhất của Polanski, An Officier and A Spy — về vụ Dreyfus gây sốc nước Pháp vào cuối thế kỷ 19, vụ bê bối liên quan đến một người lính Do Thái bị kết oan tội phản bội vì đã truyền bí mật cho Đức — chứng kiến chủ tịch ban giám khảo Lucretia Martel từ chối tham dự dạ tiệc thảm đỏ cho buổi chiếu bộ phim.

Đạo diễn American Skin Nate Parker cùng với đạo diễn đồng nghiệp người Mỹ Spike Lee (phải). Bộ phim của Parker đã thắng giải thưởng hạng nhì tại liên hoan phim, ba năm sau khi tin anh trắng án tội cưỡng hiếp năm 1999 đã phá tan nát bộ phim trước đó của anh

Polanski, như hầu hết mọi người sẽ biết, đã nhận tội quan hệ tình dục bất hợp pháp với một trẻ vị thành niên vào năm 1977 trước khi chạy trốn khỏi Hoa Kỳ sang châu Âu.

Tương tự, Nate Parker, trở lại với American Skin khiến người ta bực mình. Bộ phim trước đó của anh là Birth of a Nation đã tan nát khi nổi lên lại các cáo buộc về vụ án hiếp dâm năm 1999 liên quan đến Parker, anh này được trắng án, và cộng tác viên Jean Celestin của anh, đã ngồi tù sáu tháng.

Trớ trêu thay, cả hai phim đều giành giải thưởng ở Venice: phim của Polanski thắng giải Sư tử bạc, trong khi phim của Parker thắng giải Quay phim Ý cho Phim hay nhất hạng mục Sconfini của liên hoan.

Có vẻ như Barbera, người đề nghị chúng ta phải “phân biệt giữa... nghệ sĩ và người đàn ông,” muốn là được.

Câu chuyện có thật

Có quá nhiều phim “dựa trên câu chuyện có thật” chán ngắt tại Venice năm nay, trong đó tệ hại nhất là Wasp Network của Olivier Assayas. Vào thời của mình, vị đạo diễn người Pháp này có thể là một trong những nhà làm phim tài hoa nhất châu Âu, nhưng bộ phim vụng về kể câu chuyện đời thực những năm 1990 về gián điệp người Mỹ gốc Cuba đã ngã sấp mặt.

Gael Garcia Bernal và Penelope Cruz trong một cảnh phim Wasp Network

Mặc dù có dàn diễn viên xuất sắc — Penelope Cruz, Gael García Bernal và Ana de Armas — phim bị so sánh với sử thi trước đó của Assayas, Carlos, trong đó ông cũng kể một câu chuyện có thật về bạo lực và mưu đồ. Edgar Ramirez, trước đây đóng vai Carlos the Jackal, tham gia phim này với vai phi công Cuba trốn đến Mỹ trong một cuộc đào thoát đầy kịch tính, cũng không giúp ích gì.

Đáng buồn thay, bộ phim này chỉ nhắc nhở chúng ta rằng anh và Assayas đã từng làm một bộ phim hay hơn nhiều.


Phim truyện tranh và liên hoan phim gặp nhau

Tuy không phải là phim truyện tranh đầu tiên tham gia một liên hoan phim — Logan u uất ăn theo X-Men từng trình chiếu không tranh giải tại Berlinale năm 2017 — Joker của Todd Phillips đã ra về với những đánh giá xuất sắc và, trước sự kinh ngạc của một số người, Sư tử vàng — giải thưởng hàng đầu của Venice.

Bộ phim — trong đó Joaquin Phoenix đóng vai Arthur Fleck, một chú hề chuyên nghiệp cô đơn dần dần biến thành kẻ thù của Batman — là một tác phẩm hấp dẫn, khác xa với phim siêu anh hùng mặc đồ bó thông thường.

Đạo diễn Todd Phillips (phải) và Joaquin Phoenix với tượng Sư tử vàng dành cho Phim hay nhất của Liên hoan phim Venice thứ 76

Nhưng vẫn đáng ngạc nhiên là hãng phim Warner Brothers đằng sau Joker đã tự tin cung cấp bộ phim cho ủy ban tuyển chọn của Venice. Đó là một canh bạc đã được đền đáp xứng đáng.

Không có ứng viên Oscar rõ ràng

Với The Shape of Water, Spotlight và Birdman, Liên hoan phim Venice đã chọn được ba trong số năm chiến thắng Oscar Phim hay nhất vừa qua. Các giải thưởng yêu thích khác, bao gồm Gravity và La La Land, cũng đã tham gia liên hoan này.

Nhưng năm nay, không có cảm giác ứng viên nào rõ ràng cho Giải thưởng Viện Hàn lâm trong những phim được tuyển chọn. Mặc dù giành được giải Sư tử vàng, Joker chắc chắn sẽ quá đen tối và bệnh hoạn cho các giải thưởng, trong khi Ad Adstra giả tưởng của James Grey có thể quá trí tuệ đối với các nhà bầu chọn (mặc dù nhiều khả năng vai phi hành gia lầm lì của Brad Pitt có thể đem về cho anh một giải Oscar diễn xuất quá hạn quá lâu).

Brad Pitt trong Ad Astra – một phim có lẽ quá trí tuệ đối với những nhà bầu chọn Oscar chăng?

Tất nhiên, sử thi gangster The Irishman của Martin Scorsese không kịp hoàn thành để tới Venice nên vẫn chưa ai được xem bộ phim được mong đợi nhất năm này.

Netflix: Cannes để sổng thì Venice lấy

Một lần nữa, Venice mở rộng vòng tay chào đón Netflix. Hục hặc kéo dài giữa khổng lồ trực tuyến với Cannes có nghĩa là giám đốc Liên hoan phim Venice Alberto Barbera có thể chọn những xuất phẩm hay nhất của công ty này.

Ở đây, đó là trường hợp của ba phim rất khác nhau: The Laundromat về Hồ sơ Panama của Steven Soderbergh, với Gary Oldman và Meryl Streep; Marriage Story xuất sắc của Noah Baumbach, với Adam Driver và Scarlett Johansson trong vai cặp vợ chồng ở New York trải qua cuộc ly hôn ngày càng trở nên cay đắng; và, trình chiếu không tranh giải, bộ phim lịch sử nặng nề không gây thích thú The King của David Michod, với Timothée Chalamet trong vai Hoàng tử Anh Hal.

Scarlett Johansson và Adam Driver trong phim Marriage Story của Netflix

Có thành công và có sai sót, Liên hoan Venice là bằng chứng rõ ràng hơn cho thấy các đạo diễn và ngôi sao hạng A đang đổ xô đến Netflix để tạo ra những bộ phim chất lượng, hướng đến người trưởng thành mà các hãng phim không buồn làm. Cannes thực sự cần làm lành cho năm 2020.

Nam tính độc hại trong chương trình nghị sự

Nếu có cụm từ nào được bàn tán rầm rĩ (có thể bị lạm dụng quá mức) tại Venice năm nay thì đó là “nam tính độc hại”. Trong thế giới hậu #MeToo, phân tích tác động ăn mòn của đàn ông trong xã hội đã trở thành một chủ đề gây chú ý.

Ad Astra chứng kiến phi hành gia của Brad Pitt đối phó với các vấn đề nghiêm trọng của người cha trong không gian. Rồi The Burnt Orange Heresy, với Claes Bang đóng vai một nhà phê bình nghệ thuật tàn nhẫn, tham lam, ghét đàn bà. Tương tự, bản chuyển thể tiểu thuyết Waiting for the Barbarians của J.M. Coetzee cho thấy Johnny Depp và Robert Pattinson là những chỉ huy quân sự tàn bạo trong một khung cảnh sa mạc không tên giữa hai thế kỷ.

Claes Bang (trái) trong vai nhà phê bình nghệ thuật tàn nhẫn, tham lam, ghét đàn bà với Elizabeth Debicki trong một cảnh phim The Burnt Orange Heresy

Và, tất nhiên, Joker cũng đơn thân độc mã hết sức bạo lực.

Điện ảnh châu Á ấn tượng

Liên hoan đã khai mạc với The Truth của đạo diễn tác gia Nhật Bản Hirokazu Kore-Eda, bước đột phá đầu tiên của ông vào lãnh địa phim nghệ thuật châu Âu, được sự giúp đỡ và ủng hộ của các diễn viên tận tụy với diễn xuất người Pháp Catherine Deneuve và Juliette Binoche.

Đạo diễn Trung Quốc Lâu Diệp cũng đã làm việc với các diễn viên Pháp trong bộ phim noir đen trắng Saturday Fiction, lấy bối cảnh Thượng Hải năm 1941. Củng Lợi vẫn tỏa sáng như trước giờ trong vai chính.

No. 7 Cherry Lane của Dương Phàm đoạt giải giải Kịch bản hay nhất

Nhưng Dương Phàm, nhà làm phim kỳ cựu Hồng Kông mới gây tiếng vang lớn nhất với phim hoạt hình đầu tiên của ông, No. 7 Cherry Lane — câu chuyện tình yêu kỳ lạ và siêu thực lấy bối cảnh cuộc bạo loạn ủng hộ cộng sản ở Hồng Kông năm 1967. Ban giám khảo đã thấy phù hợp để trao cho ông giải Kịch bản hay nhất, một bước ngoặt hết sức xứng đáng sau khi các nhà phê bình chỉ trích bộ phim gần đây nhất của ông, Prince of Tears năm 2009.

Phim tài liệu lên ngôi

Thể loại phi hư cấu thật tráng kiện, đánh giá qua một số phim được trình chiếu.

Alex Gibney trở lại với Citizen K là một câu chuyện sáng tỏ về đầu sỏ chính trị người Nga Mikhail Khodorkovsky, người đã làm giàu nhờ dầu mỏ. Bộ phim là một phân tích hấp dẫn về quyền lực và sự giàu có.

Imelda Marcos trong phim The Kingmaker

Có thể nói tương tự cho The Kingmaker của Lauren Greenfield, bộ phim tài liệu tiết lộ về Imelda Marcos bất khả xâm phạm, đệ nhất phu nhân Philippines trong 21 năm. Nếu tất cả những gì bạn biết về bà là bộ sưu tập giày quá mức, thì đây là phim phải xem. Đây là một câu chuyện phải thấy mới tin.

GIẢI THƯỞNG LIÊN HOAN PHIM VENICE 2019 Sư tử vàng Phim hay nhất: Joker, đạo diễn Todd Phillips Sư tử bạc – Giải thưởng lớn của Ban giám khảo: An Officer And A Spy, đạo diễn Roman Polanski Sư tử bạc – Đạo diễn xuất sắc nhất: Roy Andersson, About Endlessness Cúp Coppa Volpi cho Nữ diễn viên chính xuất sắc: Ariane Ascaride, Gloria Mundi Coppa Volpi cho Nam diễn viên chính xuất sắc: Luca Marinelli, Martin Eden Kịch bản xuất sắc nhất: Dương Phàm, No. 7 Cherry Lane Giải đặc biệt của Ban giám khảo: The Mafia Is No Longer What It Used to Be, đạo diễn Franco Maresco Giải Marcello Mastroianni cho tài năng mới: Toby Wallace, Babyteeth Sư tử tương lai (giải Luigi De Laurentiis cho phim đầu tay): You Will Die At 20, đạo diễn Amjad Abu Alala Horizon Awards Phim hay nhất: Atlantis, đạo diễn Valentyn Vasyanovych Đạo diễn xuất sắc nhất: Théo Court, White On White Giải đặc biệt của ban giám khảo: Verdict, đạo diễn Raymund Ribay Gutierrez Nữ diễn viên chính xuất sắc: Marta Nieto, Madre Nam diễn viên chính xuất sắc: Sami Bouajila, A Son Kịch bản xuất sắc: Jessica Palud, Philippe Lioret, Diastème, Revinir Phim ngắn xuất sắc: Darling, đạo diễn Saim Sadiq Venice VR Awards Phim VR hay nhất: The Key, đạo diễn Celine Tricart Trải nghiệm VR xuất sắc: A Linha, đạo diễn Ricardo Laganaro Cốt truyện phim VR xuất sắc: Daughters of Chibok, đạo diễn Joel Kachi Benson Venice Kinh điển Phim tài liệu về điện ảnh: Babenco - Alguém tem que ouvir o coração e dizer: Parou, đạo diễn Barbára Paz Phim phục chế: Ecstasy, đạo diễn Gustav Machatý