• Oscar 2019: Trong chiến thắng của Green Book là câu chuyện Hollywood cũ rích

• Tại sao Oscar cứ sa vào ảo tưởng hòa giải sắc tộc?

Rami Malek, thắng giải Nam diễn viên chính xuất sắc nhất cho Bohemian Raphsody, khui champagne ăn mừng tại Governors Ball của Oscar 2019

Và theo cách nào đó, buổi lễ trao giải đã chứng tỏ là sự khởi đầu của một chương mới. Netflix đã thắng giải thưởng cao nhất, cho đạo diễn, Marvel Studios đã thắng những giải Oscar đầu tiên, chấm hết. Nhưng đến cuối buổi tối, chính Green Book của Universal Pictures, một bộ phim đóng khung truyền thống từ một hãng phim truyền thống, lại đoạt tượng vàng Phim hay nhất. Trong suốt 200 phút tương đối nhanh và không người dẫn, giải Oscar thường niên lần thứ 91 cho thấy, như một ngành công nghiệp, Hollywood thường xuyên vừa đâm sầm về phía trước vừa giật lùi cùng một lúc, nắm bắt một kỷ nguyên mới ngay cả khi nó nhìn về quá khứ.

Dưới đây là sáu trong số những bài học kinh doanh nổi bật từ buổi lễ trao giải 24/2/2019.

Participant Media

Trong những tuần gần đây, thật thú vị nghe người trong nghề nói về hai Hollywood — một Hollywood thức tỉnh vượt trội có Roma ở tuyến đầu và một Hollywood cũ kỹ hơn đã ủng hộ Green Book. Có một bí mật nhỏ ở đây: hai phim vừa nói đều từ cùng một công ty. Participant Media đã bỏ vốn và sản xuất cả Roma lẫn Green Book.

Êkíp Green Book trên sân khấu sau khi nhận giải Phim hay nhốt tối 24/2/2019

Participant là công ty có các phim dễ tiếp cận nhưng thường mang ý thức xã hội — người chiến thắng năm 2016 Spotlight, là của họ, cũng như ứng viên hạng mục phim tài liệu năm nay RBG. Điều đó chứng minh rằng Hollywood, dù là Hollywood chính trị, không đến nỗi trơ trơ nguyên khối như người ta tưởng. Kịch bản hay sẽ nhận được tiền và được bật đèn xanh bất kể thông điệp của chúng là gì.

Các hãng phim truyền thống

Đây đã được cho là sự trở lại hoành tráng của các hãng phim sau nhiều năm các công ty độc lập và phân ban chuyên môn ở công ty con của họ giành giải cao nhất. Suy cho cùng, 15 năm qua chỉ có một hãng lớn thắng giải phim hay nhất — Warner Bros. — đã trở lại đấu trường, đem tới cỗ xe lu A Star Is Born.

Sự hợp tác của Bradley Cooper-Lady Gaga nhanh chóng thu hút các nhà phê bình và khán giả tại các liên hoan phim sau mùa hè, thu về số tiền khiến người ta trợn tròn mắt là 424 triệu đôla toàn cầu. Warner trông đợi quay lại với những tháng ngày vinh quang từng chứng kiến hãng này thắng giải phim hay nhất với các phim như Argo, Million Dollar Baby và The Departed, bắt đầu từ giữa những năm 2000. Xem ra, đã đến lúc hãng phim thương hiệu hạnh phúc này quay trở lại bục Oscar rồi.

Mahershala Ali phát biểu nhận giải Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất cho vai diễn của anh trong Green Book

Và chắc chắn, khi cái tên cuối cùng được hô lên vào tối chủ nhật 24/2, một hãng lớn đã nhận giải thưởng. Và đó là... Universal Pictures.

Trở thành nạn nhân bởi cái sự đạt đỉnh quá sớm hoặc cảm giác các vai chính của nó đã có nhiều giải rồi, hoặc bởi... cái gì đó, Star mờ dần, để Green Book giành lấy vị trí — chiến thắng đầu tiên cho Universal (và bất cứ hãng lớn nào không phải là Warner Bros) trong vòng 17 năm trở lại đây.

Điều trớ trêu là Green Book không chỉ không sớm được yêu thích hơn bộ phim lớn kia của Warners — thậm chí còn không phải là ứng viên hàng đầu trong nội bộ Universal. Vinh dự đó đầu tiên thuộc về Neil Armstrong First Man, tàn dần ngay khi phát hành.

Bradley Cooper và Lady Gaga trình diễn ca khúc Shallow từ bộ phim A Star Is Born trên sân khấu lễ trao giải Oscar lần thứ 91

Spike Lee

Biên kịch-đạo diễn BlacKkKlansman là một người chiến thắng kiểu quý ông lịch lãm, bộ phim của ông là một chiến thắng của cái đẹp, và ông, vào tối 24/2, là một chiến thắng của ứng biến thể thao.

Nhưng thắng giải kịch bản chuyển thể này cũng là một thắng lợi kinh doanh. Hoặc, ít nhất, là bằng chứng cho thấy người ta có thể thành công trong ngành trong khi bỏ qua hầu hết quy tắc của nó. Không có bao nhiêu nhà sáng tạo có mối quan hệ phức tạp với hãng phim và kênh rót tiền của họ như Lee. Nhà làm phim này đã làm hằng hà sa số phim cho các thế lực truyền thống của Hollywood, nhưng những năm gần đây thì không nhiều. (Điển hình hơn là những bộ phim kinh phí siêu nhỏ như Red Hook Summer.)

Khi nhà làm phim nói năng thẳng thắn này hợp tác với các hãng phim, có thể hiệu quả khá tốt về mặt tài chính (Inside Man, Malcolm X, cả hai phim đều thành công đình đám) nhưng cũng có thể khá thảm họa (Clockers, Miracle at St. Anna, cả hai đều không ăn khách).

Spike Lee, David Rabinowitz, Kevin Willmott, và Charlie Wachtel chụp ảnh với tượng vàng Kịch bản chuyển thể dành cho BlacKkKlansman trong hậu trường Nhà hát Dolby

Lee đã làm BlacKkKlansman cho Focus Feature, một chuyên ban của Universal Pictures. Hợp tác đó nghĩa là nhiều tiền hơn một phim được tài trợ bên ngoài hệ thống, nhưng cũng tự do hơn so với một phim được tạo ra ở đỉnh hệ thống thứ bậc. Sự khác biệt đã chứng tỏ là khôn ngoan: Lee được hoan nghênh và có giải Oscar đầu tiên của ông.

Và ông đi cùng Focus cũng tốt — cứ xem Lee cảm nhận thế nào về Green Book thì không chắc ông sẽ sớm làm một phim với Universal rồi.

Netflix

Đánh giá đêm huy hoàng của dịch vụ trực tuyến này thế nào đây? Họ và ứng viên lớn của họ, bộ phim nói tiếng Tây Ban Nha Roma của Alfonso Cuarón, đã lấy ba giải Oscar, danh giá nhất là giải đạo diễn xuất sắc nhất cho Cuaron. Thật là một chiến công phi thường — công ty có đầu óc công nghệ này chưa bao giờ thắng một giải Oscar nào nổi bật đến thế trong quá khứ.

Người giới thiệu giải Angela Bassett (trái) đi cùng người chiến thắng hạng mục Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc nhất, Alfonso Cuarón, vào hậu trường sau khi ông nhận tượng vàng

Nhưng họ cũng hụt giải thưởng lớn, phim hay nhất — bộ phim được yêu thích để giành chiến thắng. Thật khó biết bộ phim đã làm gì — chắc chắn là một bộ phim nói tiếng nước ngoài thì phải vào hạng mục này rồi. (Một phim không hoàn toàn nói tiếng Anh chưa bao giờ giành được danh hiệu hàng đầu của Oscar.) “Nhưng cái việc nó đến từ một công ty đã chọc giận Hollywood truyền thống —
một số người rất bực Netflix không chịu để phim quá lâu ở rạp — cũng khó thông lắm.”

Chẳng hề hấn gì với Netflix. Công ty và các chiến lược gia kỳ cựu của họ đã tính trước cả rồi. Trong chương trình truyền hình trực tiếp lễ trao giải, họ đã quảng cáo bộ phim năm 2019 của Martin Scorsese và là hy vọng cho mùa giải thưởng tiếp theo, The Irishman, nhấn mạnh rằng phim sẽ “ra rạp vào mùa thu này”.

Disney

Câu hỏi tương tự với người sẽ sớm trở thành đối thủ trực tuyến của Netflix: Đêm trao giải có tốt đẹp cho họ không?

Giống như thông điệp chính trị của Black Panther, khó nói lắm. Với việc Panther trượt giải thưởng lớn nhất, hãng phim chúa trùm này vẫn chưa bao giờ thắng giải phim hay nhất. Cũng vuột luôn giải phim hoạt hình lần thứ hai trong thập niên này. Thế cho nên tối chủ nhật 24/2 có thể được coi là một chiến thắng không?

Jay Hart (trái) và Hannah Beachler, đồng đoạt giải Dựng phim xuất sắc nhất cho Black Panther, chụp ảnh trong phòng báo chí

À thì, Marvel Studios của Disney quả có đoạt những giải Oscar đầu tiên của mình — dựng phim, thiết kế trang phục và nhạc nền, tất cả đều cho Panther. Hai giải đầu còn đạt được những kỷ lục khác: Nhà thiết kế trang phục Ruth Carter trở thành người phụ nữ da đen đầu tiên thắng hạng mục này, trong khi Hannah Beachler là người Mỹ gốc Phi đầu tiên nhận giải Oscar dựng phim.

Sẽ rất khó cho Marvel tái tạo kỳ tích trong tương lai: bộ phim của Ryan Coogler độc đáo như thế. Nhưng Disney thì không buông đâu. Họ sẽ sớm hoàn tất việc thâu tóm Fox và do đó, cả Fox Searchlight từng đoạt giải thưởng của Fox luôn. Searchlight đã thắng ba phim hay nhất trong sáu năm qua và gây khó chịu lớn với việc Olivia Colman đoạt nữ diễn viên chính xuất sắc nhất cho The Favourite. Hãy sẵn sàng xem “Disney đấu Netflix tại Oscar 2020: Lần này không phải là Marvel.”

Olivia Colman duyên dáng với phát biểu nhận giải Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất cho The Favourite

Phòng vé

Không phải tất cả những phim thắng giải phim hay nhất đều bùng nổ ngay từ đầu. Nhưng bộ phim đoạt giải này năm 2019 thì đáng chú ý vì bắt đầu chậm đến thế.

“Green Book hết sức chật vật,” The Hollywood Reporter đã viết trong bài đánh giá phòng vé ban đầu, trước khi lưu ý tổng doanh thu đáng thất vọng của bộ phim là 7,4 triệu đôla trong một kỳ cuối tuần ngang qua Lễ Tạ ơn, tuần đầu tiên phim này bung ra ở hơn 1.000 rạp chiếu.

Bộ phim nhận được những đánh giá trung bình. Trên thực tế, một số nhà phê bình tiếp tục bất mãn về các thông điệp chủng tộc của bộ phim, như Justin Chang của tờ Los Angeles Times, đã so sánh nó, một cách rất bất lợi, với người chiến thắng năm 2006 Crash.

Green Book đã không lấy được một lượng nhiệt đặc biệt lớn sau khi mở màn — thực tế, nó vẫn chưa bao giờ lấy được hơn 6 triệu đôla trong một kỳ cuối tuần. Nhưng nó đã trụ lại các rạp trong một thời gian dài — hơn ba tháng và còn tiếp tục nữa.

Quảng cáo Green Book trên trang web lịch chiếu của cụm rạp Odeon

Một số ứng viên Oscar có đầu óc thương mại nhanh chóng đổ bộ nhiều rạp chiếu phim — A Star Is Born và Bohemian Rhapsody, bắt đầu ở hơn 3.500 điểm chiếu. Và một số đi rất chậm — The Favourite, mất một tháng mới được hơn 100 điểm chiếu. Green Book có một cách tiếp cận lai. Nó bắt đầu với 25 rạp (chậm). Sau đó lên đến hơn 1.000 vào cuối tuần thứ hai (nhanh). Rồi giữ ở đó, không quá 2.000 cho đến hai tháng sau, sau khi công bố đề cử Oscar (chậm).

Còn bây giờ? Doanh thu của nó là 70 triệu đôla — không hẳn thuộc hàng ‘hit’ cao cấp như Slumdog Millionaire, nhưng không thấp như, người chiến thắng năm 2017, Moonlight, chẳng hạn. Ồ, và một phim khác thắng giải phim hay nhất có doanh thu đúng 70 triệu đôla đã điều chỉnh lạm phát là phim nào vậy? Crash, tất nhiên rồi.