• A Star is Born lại tái sinh: Vì sao Hollywood cứ làm đi làm lại bộ phim này?

Có một huyền thoại xoay quanh quan niệm của Hollywood cho rằng danh vọng là trò chơi có tổng số bằng không, một ngôi sao này lên thì một ngôi sao khác trả giá, mà ngành công nghiệp điện ảnh muốn kể đi kể lại câu chuyện này gần như mỗi thế hệ.

Đến nay, đã có ba phiên bản của A Star Is Born, bắt đầu vào năm 1937 với Janet Gaynor là nữ diễn viên đầy tham vọng Esther Blodgett và Fredric March trong vai minh tinh điện ảnh đang phai tàn Norman Maine, người giúp mở ra sự nghiệp cho Esther. Năm 1954, câu chuyện có cuộc sống mới trong một phim nhạc kịch, với Judy Garland là cô gái ngây thơ và James Mason là người dẫn dắt cô. Câu chuyện này trở lại một lần nữa vào năm 1976 với Barbra Streisand là một ca sĩ hộp đêm và Kris Kristofferson là tay rock nâng đỡ cô.

Mặc dù trang phục thay đổi — kiểu tóc cũng vậy — câu chuyện vẫn y nguyên: Nam chính đẩy sự nghiệp của người tình lên, chịu lu mờ, lảo đảo say xỉn trên sân khấu trong lúc cô phát biểu nhận giải, và trầm mình xuống biển trước căn nhà bãi biển Malibu của cô — hoặc chiếc Ferrari của anh bị tai nạn chết người trong sa mạc. Sự nổi tiếng của cô là nỗi sỉ nhục của anh, và lỗi là ở cái tàn nhẫn của sự nổi tiếng.

Tháng 10 năm nay, một phim A Star Is Born mới lại ra rạp, do Bradley Cooper đồng biên kịch và đạo diễn, anh cũng đóng vai Jackson Maine, một nhạc sĩ nhạc đồng quê nát rượu phải lòng một ca sĩ trẻ đầy triển vọng do ngôi sao nhạc pop Lady Gaga đảm nhận — vai chính đầu tiên của cô trên phim điện ảnh. Ở lần kể này sẽ có tất cả các yếu tố đã làm cho các phim tiền nhiệm được yêu mến đến vậy — lãng mạn, âm nhạc, một cái nhìn vào hậu trường, và một nhân vật nữ có cuộc xung đột nội tâm tàn phá. Nhưng phiên bản 2018 sẽ trình bày thắt nút mới, theo nhà sản xuất Bill Gerber. “Sự khác biệt giữa Jack và những anh chàng khác là, anh không cay cú với sự thành công của cô ấy,” Gerber nói. “Anh rất buồn bực vì cô không trung thực với chất giọng của mình, chính là điều khiến anh yêu cô, và loại nhạc mà cô ấy muốn sáng tác. Chính việc cô chuyển sang nhạc pop đã khởi đầu sự rạn nứt giữa họ, chứ không phải thành công của cô.”

Theo chiều kim đồng hồ từ góc trên bên trái, cảnh từ các phiên bản A Star Is Born năm 2018, 1954, 1976 và 1937

Xem bất kỳ phiên bản nào của A Star Is Born cũng giống như tham gia một chuyến xe buýt Starline băng qua những lo lắng, động lực xã hội, và những thói tật của Hollywood trong thời đại đó. Trong hai phim đầu tiên, nam chính sụp đổ bởi cung cách làm ăn thối nát và vô cảm của kinh doanh điện ảnh, và bởi con ma men trong bản thân anh. Phiên bản năm 1976 thay thế bằng nhạc rock ‘n’ roll và cocaine, và trong thắt nút biến đổi, việc bắt chước câu chuyện làm phim. Danh tiếng thực sự của Streisand lấn át nam chính đến mức hơi khó nói chính xác điều gì đang xảy ra với nhân vật của Kristofferson giữa những cận cảnh hào quang của cô. Áo của Kristofferson hiếm khi được cài nút — một điểm bán hàng cho bộ phim hồi đó và bây giờ — nhưng người viết không thể nhớ lời thoại của anh được lấy một câu.

Mỗi phiên bản của câu chuyện này đều có điểm chung là quan niệm cho rằng danh vọng là một nguồn tài nguyên hữu hạn, một ý tưởng có vẻ hơi lỗi thời trong thời đại của người nổi tiếng trên Internet, khi các địa điểm tiềm năng để đạt được sự nổi tiếng dường như vô hạn, một cái giếng ‘like’ và ‘re-tweet’ không đáy để thỏa mãn tự ái của chúng ta. Vậy vì sao và làm thế nào câu chuyện này tồn tại được? “Hollywood tin vào thần thoại cho rằng không có nhiều chỗ trong vũ trụ của các ngôi sao đâu, và một ngôi sao vụt lên thì phải có một ngôi sao rơi rụng,” Karina Longworth, chủ của podcast Hollywood-kinh điển You Must Remember This và tác giả của cuốn sách sắp xuất bản Seduction: Sex, Lies, and Stardom in Howard Hughes’s Hollywood (tạm dịch Sức quyến rũ: Tình dục, Lừa dối, và Sự nổi tiếng trong Hollywood của Howard Hughes). “Đó là huyền thoại yêu thích của Hollywood về chính nó. Hollywood làm những bộ phim này, như A Star Is Born, được cho là để tự phê phán, như thể chúng được người nào đó bên ngoài Hollywood làm ra. Mặc dù quan điểm của bộ phim là nói với khán giả, ‘Hãy nhìn cái nơi kinh khủng này đi, và những gì nó làm cho nhân loại đây này.’ Nhưng thực chất bộ phim đó hiển nhiên là một sản phẩm của Hollywood. Cũng như việc tự phê phán, bộ phim còn chống đỡ cho niềm đam mê của khán giả với cách nó vận hành.”

Từ trái sang: Janet Gaynor, Fredric March và Adolphe Menjou trong A Star Is Born (1937)

A Star Is Born đầu tiên xuất hiện từ thời đại khi thành phố Los Angeles, đầy ắp những người mới nhập cư bị ngành công nghiệp điện ảnh mới sinh mê hoặc, muốn làm cho những phụ nữ trẻ dễ bị tổn thương nhụt chí tìm kiếm danh vọng và tiền tài. “Từ tuổi thiếu niên trở đi, phụ nữ trẻ đã lũ lượt tới Hollywood để làm diễn viên. Nam thanh niên cũng vậy,” Jan-Christopher Horak, giám đốc Viện lưu trữ điện ảnh và truyền hình U.C.L.A, nói. “Đó là chút bệnh dịch. Rất nhiều phụ nữ này đã kết thúc thành gái mại dâm vì không có đủ công việc.”

Trong hồi một của A Star Is Born năm 1937, cô gái nhà quê bị điện ảnh hớp hồn Esther Blodgett, từ nông trại ở North Dakota đến thị trấn chỉ để hiểu ra canh bạc bất khả thi. Các phim khác từng đề cập đến những người tham vọng như vậy trước đó, đáng chú ý nhất là bộ phim What Price Hollywood? của George Cukor năm 1932, với một câu chuyện giống đến nỗi Cukor đã từ chối cơ hội đạo diễn phim A Star Is Born đầu tiên bởi ông thấy hai phim quá giống nhau. (Ông không lảng tránh mãi được, cuối cùng ông cũng bị lôi kéo để chỉ đạo bản chuyển thể năm 1954). Dorothy Parker là một trong ba biên kịch được ghi ‘credit’ bộ phim năm 1937.

Phiên bản của Garland lẫn Streisand đều nhằm trưng bày nhân vật nữ chính, và được sản xuất bởi những người phụ nữ kém thành công hơn: chồng của Larry, vốn là nhà quản lý chuyển thành nhà sản xuất, Sid Luft, và bạn trai của Streisand, Jon Peters, nhà tạo mẫu tóc trở thành nhà sản xuất. Bản làm lại của Luft được dự định là màn trở lại với nhạc kịch cho vợ ông, lúc đó 32 tuổi, đã cắt đứt quan hệ lâu năm với hãng phim MGM, và đang chiến đấu với nghiện thuốc và nghiện rượu cũng như các vấn đề tâm thần và cảm xúc. Bộ phim trễ hạn nhiều tuần do những thách thức kỹ thuật và Garland hay gọi điện báo ốm, mặc dù trong một số trường hợp là cô đi xem các cuộc đua. Với ngân sách 5 triệu đôla, Warner Bros. đã làm vụ đầu tư lớn nhất vào một bộ phim, và Garland cảm nhận trách nhiệm đó. “Cô ấy đã đưa tất cả những gì cô ấy có vào bộ phim này,” Longworth nói. “Cô ấy thực sự hiểu rằng đây là cơ hội lớn nhất và cuối cùng của mình.”

Judy Garland, giữa, trong A Star Is Born (1954)

Garland được đề cử nữ diễn viên xuất sắc nhất và là người được yêu thích để giành chiến thắng, trong đêm Oscar, NBC đã cử một đoàn quay phim đến phòng của cô ở bệnh viện, nơi cô đang hồi phục sau khi sinh con. Cô đã thua về tay Grace Kelly, với vai diễn người vợ chịu đựng đau khổ trong The Country Girl. Tuy Garland đóng các phim khác sau đó, và thành công như một ngôi sao hòa nhạc trong những năm cuối đời, ngôi sao điện ảnh của cô về cơ bản đã chết với A Star Is Born.

Ngạc nhiên thay, phiên bản A Star Is Born duy nhất của Garland mà khán giả có thể xem ngày nay thiếu rất nhiều, và thoại phát qua những hình ảnh tĩnh trong một vài cảnh. Bản gốc dài ba tiếng đồng hồ được phát hành rạp không đáp ứng kỳ vọng phòng vé của hãng phim, và một biên tập đã cắt gọt 30 phút tạo ra một phiên bản ngắn hơn để nhà rạp có thể chiếu nhiều suất hơn trong một ngày. Hãng phim làm tan âm bản của những cảnh cắt để thu hồi bạc, một hành động mà ngày nay tương đương với rửa sạch tranh Rembrandt để lấy bán vải bạt bán để làm lều. Nói cách khác, một hãng phim Hollywood đã tạo nên một kiệt tác về sự ích kỷ mù quáng, và lại quá tham lam không giữ lại âm bản.

Trong khi Luft muốn làm A Star Is Born để cứu vãn sự nghiệp của Garland, Peters lại hy vọng câu chuyện này sẽ thay đổi hình tượng cho Streisand. Nữ diễn viên đã thắng giải Oscar năm 1969 với phim Funny Girl và xuất hiện trong một loạt phim nhạc kịch và phim hài lập dị, nhưng sự nghiệp của cô dứt khoát đã hết thời vào giữa thập niên 70, và cô cùng Peters nghĩ rằng A Star Is Born sẽ tái tạo sinh lực cho nó. Do Frank Pierson đạo diễn từ kịch bản ông đồng sáng tác với Joan Didion và John Gregory Dunne, A Star Is Born của Streisand hoàn toàn phản ánh ‘gu’ cá nhân của nữ diễn viên. Cô mặc trang phục riêng của cô, một hỗn hợp áo choàng và khăn choàng bôhêmiên và bộ đồ bẻ cong giới tính (‘credit’ trên màn hình ghi: “Trang phục của cô Streisand từ... tủ quần áo của cô”).

Các áp phích cho A Star Is Born qua các năm, từ trái sang phải: 1937, 1954, 1976 và 2018

Khi ra rạp, vỗ mặt phong trào giải phóng phụ nữ, phiên bản của Streisand phản ánh thời đại của nó. Trong khi lời thoại nổi tiếng nhất trong những phim tiền nhiệm của nó xảy ra lúc nữ chính tự xưng “Bà Norman Maine,” và giới thiệu chồng cô sau khi anh đã sa sút mạnh, nhân vật của Streisand giữ tên thời con gái và được giới thiệu trên sân khấu là “Esther Hoffman Howard”. Một cảnh lãng mạn lạ thường khi Streisand trang điểm cho Kristofferson lúc họ ngồi trong bồn tắm dưới ánh nến với những lon bia Schlitz. bây giờ thì có cảm giác không lãng mạn mà cũng chẳng có gì lật đổ, nhưng, này, đáng để thử.

Như với nhiều bộ phim xưa hơn, cả hai phiên bản của Streisand và Garland đều bao gồm một số khoảnh khắc vô ý về mặt văn hóa dường như có vẻ không được chấp nhận trong con mắt hiện đại. Garland đội một cái chụp đèn để hát một bài hát Trung Quốc cho chồng, trong khi người thông báo giới thiệu nhóm ca hát của Streisand, “Oreos”, gồm có cô và hai phụ nữ da đen, Venetta Fields và Clydie King. Nhân vật của họ không hề có tên, và họ hiếm khi nói chuyện trong phim. A Star Is Born của Streisand thất bại với giới phê bình nhưng thắng đậm ở phòng vé, được thúc đẩy chủ yếu bởi nhạc nền của bộ phim, trong đó có ca khúc Evergreen đoạt giải Oscar. Bài hát này về sau trở thành ca khúc chủ đề cho một buổi hòa nhạc của Streisand, và bốn năm trước cô đã thu âm lại song ca với Babyface.

Những gì đã trở thành A Star Is Born của Cooper đã được phát triển trong nhiều năm, lặp đi lặp lại các lần thử, trong đó có cả một lần do Beyoncé làm nữ chính, với Clint Eastwood đạo diễn. Phiên bản của cặp đôi Cooper-Gaga có cảm giác đương thời, chủ yếu là do âm nhạc, bao gồm các bài hát mới nguyên do Gaga viết, nhà sản xuất Mark Ronson, nghệ sĩ nhạc đồng quê Jason Isbell, nghệ sĩ rock California Lukas Nelson, và Cooper. Để tạo ra hiện thực đấu trường-rock mà không tốn thêm chi phí và giai đoạn dựng cảnh, phim được quay tại các liên hoan âm nhạc Coachella, Stagecoach và Glastonbury. Trong một khoảnh khắc tại Glastonbury, nơi Kristofferson tình cờ có tên trên chương trình, Cooper đã lên sân khấu để giới thiệu người mà anh sẽ noi theo dấu chân.

Barbra Streisand (phải) và Kris Kristofferson trong phiên bản A Star Is Born (1976) hoàn toàn phản ánh ‘gu’ cá nhân của nữ diễn viên

Ở tuổi 32, Gaga cùng tuổi với Garland khi cô đóng vai này. Giống như Garland và Streisand, cô mang đến cho nhân vật một lực lượng ‘fan’ trung thành, đặc biệt là trong giới LGBTQ. Nữ ca sĩ cũng có nỗi đau sâu thẳm của chính mình để rút từ đó, có cả đau cơ xơ hóa, tình trạng mãn tính cô tiết lộ đã mắc phải trong bộ phim tài liệu năm 2017 Gaga: Five Foot Two của Netflix. Cũng an toàn để cho rằng Gaga đã đầu tư suy nghĩ cho các ca khúc chủ đề trong A Star Is Born. Album đầu tay của cô bao gồm các bài hát Starstruck, Paparazzi và Beautiful, Dirty, Rich, dễ dàng mô tả cấu trúc ba-màn của bộ phim.

Mặc dù Gaga đã xuất hiện trong chương trình American Horror Story, cô là nữ diễn viên ít kinh nghiệm nhất từng đảm nhận vai diễn đòi hỏi này. Về phần mình, Cooper ra mắt đạo diễn trong dự án đầy tham vọng và bước vào địa hình xa lạ trong diễn xuất. “Cô ấy nhất định rằng mọi màn trình diễn và mọi thứ được hát trong phim đều là hát trực tiếp,” nhà sản xuất Lynette Howell Taylor cho biết. “Tôi nghĩ lúc đầu anh ấy thấy sợ, nhưng anh đã diễn theo được trọn vẹn.”

Xuất phẩm này làm ăn thế nào đi nữa, có thể nó sẽ không phải là phiên bản cuối cùng của Hollywood. Có lẽ phiên bản tiếp theo sẽ thử nghiệm với giới tính hoặc tình dục, hoặc pha trộn thể loại âm nhạc, hoặc có thể, người dẫn chương trình Ben Mankiewicz suy nghĩ, nó sẽ đề cập đến những sản phẩm phụ của danh vọng mới nhất của chúng ta: ngôi sao truyền hình thực tế. “A Star Is Born tiếp theo sẽ là vào năm 2027, và dàn diễn viên sẽ toàn là những Kardashian,” Mankiewicz nói.

Bradley Cooper và Lady Gaga trong A Star Is Born (2018)

A Star Is Born kiểu Kardashian là một khả năng có thể gây thích thú với những cô gái mơ ước đổ xô đến Los Angeles vào những năm 1920 và 1930, hy vọng giành được sự ca ngợi vì vẻ đẹp và sức thu hút của họ, chỉ để bị nói rằng họ nên trở về nhà vì họ xoàng chết được. Để trở thành một ngôi sao bằng chính bản thân mình ư? Thật đúng là ý tưởng.