• A Star is Born: Vì sao vụt sáng xứng với mỗi thời đại

Sau khi xem buổi chiếu ra mắt A Star is Born tại Liên hoan phim quốc tế Toronto, người viết bắt đầu suy nghĩ rất nhiều về việc bộ phim này đã thay đổi như thế nào qua bốn phiên bản làm lại.

Năm 1937, nhà sản xuất huyền thoại Hollywood David O. Selznick sản xuất A Star is Born với Janet Gaynor và Fredric March đóng chính. Bộ phim kể câu chuyện một nữ diễn viên đầy tham vọng và ngôi sao điện ảnh đang phai tàn giúp khởi động sự nghiệp của cô. Hai người yêu nhau, nhưng mối quan hệ của họ rất phức tạp bởi sự nghiệp của họ hoàn toàn trái ngược nhau và chứng nghiện rượu của anh.

Chưa đầy 20 năm sau, bộ phim được làm lại. Lần này, Judy Garland và James Mason lấy được sự chú ý trong phiên bản do George Cukor đạo diễn. Bản làm lại năm 1954 là công cụ củng cố di sản của A Star is Born; đưa âm nhạc lên tuyến đầu, biến nhân vật nữ chính non tơ thành một nữ diễn viên và ca sĩ.

Sau đó, năm 1976, Barbra Streisand và Kris Kristofferson đóng vai chính trong một sự bản chuyển thể khác. Lần này, bộ phim cam kết hoàn toàn kể câu chuyện về một ngôi sao đang lên trong ngành công nghiệp âm nhạc hơn là ngành công nghiệp điện ảnh. Tuy thành công, bộ phim nhận được những phê bình kém thuận lợi — nhưng chẳng sao cả. Phiên bản năm 1976 đủ thành công để tiếp tục củng cố di sản của loạt phim.

Janet Gaynor và Fredric March trong A Star is Born năm 1937

Lần kể lại mới nhất câu chuyện này đã được phát triển trong một thời gian dài và sau khi ra mắt với những đánh giá xuất sắc tại Liên hoan phim Venice, A Star is Born đã sẵn sàng trải qua lượt tái sinh mới nhất.

Với những nhà dự đoán Oscar đã gọi bộ phim là một ứng viên lớn và sự quảng bá cường điệu xung quanh bộ phim ngày càng tăng với cường độ mỗi ngày, không thể phủ nhận A Star is Born là một trong những phim phải xem của năm.

Theo những gì đã nói, sự quan tâm mới mẻ của chúng ta dành cho A Star is Born cho chúng ta biết câu chuyện thay đổi, hay không thay đổi, theo thời gian? Điều gì ở A Star is Born làm cho nó trở thành phim yêu thích của đám đông?

Judy Garland và James Mason trong A Star is Born năm 1954

Sức mạnh của nguyên mẫu

Có một số nguyên mẫu bền vững nhất định tồn tại chừng nào câu chuyện còn được kể. Chắc chắn, các sáng tạo khung hình thì khác nhau, thể loại sẽ tiến hóa, phong cách diễn xuất thay đổi, chính trị xã hội, giới tính và chủng tộc tiến triển theo thời gian, nhưng nếu bạn có thể tước vỏ câu chuyện đến tận cốt lõi, bạn sẽ thấy rất nhiều sự lặp lại. Đó là bản chất của những câu chuyện được tái chế và tái tạo theo thời gian; không có ảo tưởng nào lớn hơn là quan niệm cho rằng muốn kể chuyện hay thì câu chuyện phải hoàn toàn độc đáo hoặc mới nguyên.

Với điều đó, A Star is Born thành công, đầu tiên và quan trọng nhất, bằng cách cho phép khán giả say sưa trong một câu chuyện về kẻ dưới cơ hoàn toàn, dõi theo một nữ diễn viên và/hoặc nhạc sĩ tham vọng thành công mà không có bất kỳ rủi ro thất bại thực sự nào. Chúng ta quen với những câu chuyện tập trung vào sự thăng trầm, hoặc lên xuống của một người. A Star is Born tách khỏi các yếu tố này — mang lại trải nghiệm mê đắm độc đáo trong vinh quang của thành công của một kẻ dưới cơ trong nỗi thất bại tàn phá của một người kỳ cựu trong nghề.

Điều thú vị về A Star là Born là bộ phim liên tục chọn nữ diễn viên kiêm ca sĩ đã là ngôi sao vào vai chính. Janet Gaynor, Judy Garland, Barbra Streisand và Lady Gaga không đóng trong các phiên bản tương ứng của họ như những diễn viên không tên tuổi. Judy và Barbra đã đoạt giải Oscar, Janet Gaynor là nữ diễn viên nổi tiếng những năm 1930, và Lady Gaga… à, thậm chí không cần phải nói.

Barbra Streisand và Kris Kristofferson trong A Star is Born năm 1976

Thật là cám dỗ muốn biết A Star is Born sẽ thế nào nếu một người không tên tuổi vào vai chính, nhưng việc chọn người đã nổi tiếng là yếu tố cốt lõi trong cách A Star is Born tạo nên di sản; nó lấy nguyên mẫu quen thuộc của một câu chuyện về người dưới cơ và truyền vào đó tất cả sự thành công lẫn tai tiếng mà người đảm nhận vai chính đó đã nhận được.

Bằng cách này, A Star is Born cung cấp điều hay nhất của cả hai thế giới: cho khán giả một câu chuyện về người dưới cơ và quỹ đạo rơi của người đàn ông, cả hai đều chứa đựng sự lãng mạn giữa hai nghệ sĩ, từ đó cung cấp một bối cảnh cảm xúc sâu sắc và hấp dẫn hơn. Đó là sự tán dương ngôi sao, danh vọng, và sức quyến rũ của Hollywood. Không chỉ vậy, nó cũng cảnh báo sự thặng dư và suy tàn của thế giới này có thể dẫn đến hậu quả nguy hiểm như thế nào.

Sự quen thuộc dễ chịu

Tất nhiên, có những hàm ý nghiêm trọng hơn về việc chúng ta không ngừng kể lại những câu chuyện quen thuộc. Mặc dù mỗi phim A Star is Born làm lại đều thay đổi để phản ánh tốt hơn thế hệ của mình, những phim đó cưỡng lại thay đổi triệt để, duy trì sự quen thuộc và theo lối cũ — có lẽ cũng là một khuyết điểm.

Lady Gaga và Bradley Cooper trong lần tái sinh thứ tư của A Star is Born năm 2018

Chúng ta hãy gạt sang một bên thực tế là mỗi lần lặp lại đều tuân theo cùng một nhịp kể chuyện giống nhau. Chúng ta có thể bào chữa cho điều đó; cho rằng chúng giữ đúng theo kịch bản gốc năm 1937. Vấn đề quan trọng hơn là mỗi phiên bản A Star is Born đều tập trung vào một cặp đôi khác phái da trắng sống trong ngành công nghiệp hầu hết là người da trắng và yêu đương khác giới, vốn dĩ không phản ánh chính xác cách mà ngành công nghiệp này — đặc biệt là ngành công nghiệp âm nhạc — đã thay đổi.

Việc phiên bản năm 2018 của A Star is Born vẫn tập trung vào một nhạc sĩ nhạc pop da trắng cảm giác ít nhiều mất tính đương thời. Không phải nói vậy nghĩa là bộ phim không hay! Phim hay tuyệt! Nhưng vì Hollywood tiếp tục quay trở lại câu chuyện này, có cảm giác nhạt nhẽo khi thấy họ tuyệt vọng bám lấy những gì quen thuộc đến thế.

Không ai yêu Hollywood hơn chính Hollywood, mà ít nhất phần nào đổ lỗi (hoặc ghi công) cho công sức mới xung quanh A Star is Born. Có sự dễ chịu — cả cho người sáng tạo lẫn khán giả — trong việc quay lại với những gì quen thuộc, trong việc làm những bộ phim nhắc nhở họ về sức mạnh tạo ngôi sao của ngành công nghiệp này.

Đạo diễn George Cukor (trái) và hai diễn viên chính trên trường quay A Star is Born phiên bản năm 1954

Như vậy, không thể tách rời một A Star is Born với những truyền thống cổ xưa đã chi phối những khuôn mặt quen thuộc của ngành công nghiệp; nói cách khác, Hollywood quan tâm đến việc duy trì một ngành công nghiệp giữ mọi thứ như cũ, duy trì sự quen thuộc.

Nhưng bạn không cần phải nhìn đâu xa để tìm ra các ví dụ về lợi ích của việc từ bỏ thông lệ của quá khứ. Chỉ trong năm nay, các phim như Black Panther (phim siêu anh hùng da đen) và Crazy Rich Asians (phim hài lãng mạn châu Á) đã cho thấy thành công thế nào khi chọn những người thuộc nhóm thiểu số dẫn dắt những câu chuyện này.

Câu trả lời ngắn gọn

Tất cả những điều trên nói rằng A Star is Born khai thác điều gì đó bắt nguồn sâu đậm từ truyền thống cơ bản — trong sự hư cấu và ở Hollywood — mà khán giả hưởng ứng.

Lady Gaga và Bradley Cooper tại sự kiện chiếu ra mắt A Star is Born ở Liên hoan phim Toronto 2018 vừa qua

Không chỉ trưng bày sự quyến rũ của người nổi tiếng, phim còn mang đến câu chuyện kẻ dưới cơ làm khán giả thỏa mãn và tưởng thưởng. Việc đưa vào tuyến truyện song song về sự sụp đổ của một ngôi sao khác làm tăng cường cảm xúc phức tạp của bộ phim theo cách mà chỉ thêm vào sự hồi hộp phấn khích.

Tuy nhiên, thật nản lòng khi thậm chí sau bốn lần làm lại, A Star is Born không thể buông bỏ những yếu tố thông lệ của câu chuyện để ủng hộ điều gì đó hiện đại hơn một chút.