• Phim bộ Hàn Quốc được chuyển thể ra sao để trở thành những thành công khủng của Netflix

• Biên niên những cột mốc Làn sóng truyền hình Hàn đánh chiếm thế giới

Khi phim bộ truyền hình Hàn Quốc năm 2013 My Love From the Star thu về 150 tỉ won từ Trung Quốc, tiềm năng chưa được khai thác của thị trường Trung Quốc đã quyến rũ và lôi kéo ngành công nghiệp giải trí của Hàn Quốc.

Nam chính của bộ phim, Kim Soo Hyun, đã chứng kiến ​​sự nổi tiếng tăng vọt ở Trung Quốc, và có tin anh kiếm được 3 triệu nhân dân tệ cho một lần xuất hiện trên một chương trình truyền hình nổi tiếng của Trung Quốc.

Thành công phi thường của bộ phim năm 2014 đó đã khiến các hãng phim và nhà sản xuất Hàn Quốc coi Trung Quốc là biên cương rộng lớn đầy hứa hẹn, mà nội dung của họ có thể thúc đẩy “làn sóng Hàn”, hay hallyu, tức sự phổ biến của văn hóa Hàn Quốc ở nước ngoài.

Nhưng chưa đầy một thập kỷ sau khi cơn sốt tìm vàng bắt đầu, Trung Quốc không còn là miền đất hứa như xưa nữa.

Thay vào đó, tham vọng của ngành công nghiệp giải trí Hàn Quốc đã phát triển vượt ra ngoài Trung Quốc, được thúc đẩy không chỉ nhờ thành công trên toàn thế giới gần đây, mà còn nhờ đầu tư nước ngoài và trong nước đang tăng lên.

Ngôi sao Hàn Quốc Kim Soo Hyun tại Triển lãm ô tô quốc tế Bắc Kinh ngày 20/4/2014. Có tin anh được trả 3 triệu nhân dân tệ để xuất hiện trên một chương trình truyền hình của Trung Quốc vào năm 2014

Hoạt động xuất khẩu nội dung của Hàn Quốc sang Trung Quốc đang phát triển mạnh thì rơi như diều đứt dây vào năm 2016, khi Bắc Kinh ra lệnh cấm để trả đũa việc Seoul triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ được gọi là THAAD.

Những người theo dõi ngành công nghiệp cho rằng, trước đây, ngành công nghiệp giải trí Hàn Quốc phụ thuộc rất nhiều vào thị trường Trung Quốc, đặc biệt là đối với phim bộ truyền hình và điện ảnh.

“Doanh thu tại thị trường Trung Quốc từng là yếu tố quan trọng quyết định lợi nhuận của một phim bộ Hàn Quốc. Bởi rất khó thu hồi chi phí sản xuất hoàn toàn từ thị trường Hàn Quốc. Trước đây, việc một phim bộ truyền hình Hàn Quốc có thể tăng chi phí sản xuất hay không… phụ thuộc rất nhiều vào lợi nhuận tiềm năng từ Trung Quốc,” Kim Young Jae, giáo sư Khoa Nội dung Văn hóa Đại học Hanyang cho biết.

Ahn Chang Hyun, một giáo sư khác cùng khoa, cũng lặp lại quan điểm đó: “Ngay cả cho đến gần đây, khả năng một bộ phim truyền hình thành công ở thị trường Trung Quốc vẫn là điều rất đáng cân nhắc khi xét đến những chuyện như tuyển diễn viên và lên kế hoạch cho các phần tiếp theo.”

Bản quyền phát trực tuyến độc quyền Hậu duệ mặt trời, phim bộ truyền hình Hàn Quốc dài 16 tập, đã được bán cho nền tảng phát trực tuyến iQiyi của Trung Quốc với giá 1,5 triệu nhân dân tệ một tập vào năm 2014

Ví dụ, bản quyền phát trực tuyến độc quyền Hậu duệ mặt trời, phim bộ truyền hình Hàn Quốc dài 16 tập, đã được bán cho nền tảng phát trực tuyến iQiyi của Trung Quốc với giá 1,5 triệu nhân dân tệ một tập vào năm 2014, trước khi phim bắt đầu quay vào năm 2015.

Sự đặt cược đã được đền đáp cho iQiyi, khi bộ phim thu về hơn 2,6 tỉ lượt xem trước khi kết thúc. Đây là phim bộ Hàn Quốc đầu tiên được phát hành đồng thời ở Hàn Quốc và Trung Quốc, và sự nổi tiếng của nó khiến Cơ quan Nội dung Sáng tạo Hàn Quốc trực thuộc chính phủ dự đoán nó sẽ bổ sung hàng nghìn tỉ won cho nền kinh tế Hàn Quốc năm 2016.

Theo báo cáo năm 2016 của Hội đồng Điện ảnh Hàn Quốc (KOFIC), Trung Quốc là thị trường xuất khẩu phim Hàn lớn nhất trong năm 2015, chiếm 31,5% tổng doanh thu từ các phim xuất khẩu. Giá trị của phim Hàn Quốc xuất khẩu sang Trung Quốc đạt mức cao kỷ lục trong năm đó, khi các nhà phân phối Trung Quốc trả khoảng 9,2 triệu USD.

Rồi thì có lệnh cấm nhập khẩu của Bắc Kinh. Ba năm sau, năm 2019, Trung Quốc chỉ chiếm 3,1% tổng doanh thu từ phim Hàn Quốc xuất khẩu.

Squid Game đã trở thành chương trình thành công nhất từ ​​trước đến nay của Netflix, tích lũy 1,65 tỉ giờ xem quốc tế trong 28 ngày đầu tiên. Ảnh: Trên trường quay Squid Game

Từ năm 2015-2019, lợi nhuận của phim Hàn ở Trung Quốc giảm gần 90%, chỉ còn 1,1 triệu USD, và cho đến năm ngoái, không có phim bộ nào của Hàn Quốc được Trung Quốc nhập khẩu kể từ năm 2016, theo KOFIC.

Trong báo cáo năm 2020, KOFIC cho biết năm 2019 là một “năm đáng thất vọng” và doanh thu ở nước ngoài của phim Hàn Quốc “hầu như không phục hồi” sau lệnh cấm nhập khẩu của Bắc Kinh. Rồi đại dịch ập đến, tiếp tục tấn công ngành công nghiệp giải trí toàn cầu.

Nhưng các dịch vụ phát trực tuyến như Netflix đã chứng tỏ là một lợi ích không ngờ đối với các nhà sản xuất phim điện ảnh và truyền hình Hàn Quốc, mang lại cho họ giải pháp thay thế cho thị trường Trung Quốc huy hoàng một thời.

“Khi ảnh hưởng của các nền tảng [phát trực tuyến] như Netflix ngày càng phát triển, và do đó, các kênh phân phối nội dung đã đa dạng hóa, có vẻ như ảnh hưởng tương đối của Trung Quốc đối với ngành công nghiệp sáng tạo nội dung của Hàn Quốc hiện đã giảm xuống,” Lee Byung Min, giáo sư tại Khoa Nội dung và Văn hóa Kỹ thuật số của Đại học Konkuk, nói.

Hàng nghìn người ở Pháp đã xếp hàng chờ hai tiếng đồng hồ để được vào trải nghiệm các trò chơi tại cửa hàng pop-up Squid Game ở Paris

Trong khi tiềm năng của các nền tảng phát trực tuyến dần trở nên rõ ràng đối với ngành công nghiệp giải trí khi doanh số bán phim Hàn Quốc ở nước ngoài tăng 13,3% vào năm 2020 do doanh thu phát trực tuyến toàn cầu, mấu chốt là thành công quốc tế chưa từng có của loạt phim Netflix Hàn Quốc Squid Game.

Sau khi công chiếu vào tháng 9, Squid Game đã trở thành chương trình thành công nhất từ ​​trước đến nay của Netflix, tích lũy 1,65 tỉ giờ xem quốc tế trong 28 ngày đầu tiên. Con số này tương ứng với thời lượng phát trực tuyến là 188.847 năm, cao hơn gấp đôi số giờ đã xem Bridgerton, một loạt phim rất nổi tiếng khác của Netflix, trong cùng khoảng thời gian.

Tuy nhiên, sự thèm muốn ngày càng tăng nội dung Hàn Quốc không chỉ đến vì sự thành công của việc phát trực tuyến sau lệnh cấm của Trung Quốc. Parasite, phim Hàn Quốc ra mắt năm 2019, không chỉ sinh lợi trên toàn cầu, mà còn nhận được vô số giải thưởng quốc tế và là bộ phim không nói tiếng Anh đầu tiên thắng giải Oscar phim hay nhất.

Lim Dae Geun, giáo sư tại Khoa Nội dung và Văn hóa Toàn cầu tại Đại học Nghiên cứu Nước ngoài Hankuk cho biết: “Kế hoạch của Trung Quốc nhằm giáng một đòn mạnh vào việc phân phối nội dung Hàn Quốc ra quốc tế… đã thất bại.”

Giờ đây, những tên tuổi lớn trong ngành giải trí Hàn Quốc đang thể hiện rõ tham vọng của họ, và trái ngược với việc đổ xô vào thị trường Trung Quốc vào năm 2014, họ không giới hạn ở chỉ một quốc gia nào.

CJ ENM — tập đoàn giải trí Hàn Quốc sản xuất Parasite và phim bộ truyền hình Cô dâu của yêu tinh — đã thông báo hoàn tất việc thương vụ thâu tóm Endeavour trị giá 785 triệu đôla Mỹ mua 80% cổ phần trong Endeavour Content, một hãng phim Hollywood có trụ sở tại 19 quốc gia khác nhau ở châu Âu và Nam Mỹ.

“Việc mua Endeavour Content sẽ đóng vai trò truyền động cho sự phát triển quốc tế của CJ ENM,” Giám đốc điều hành CJ ENM Kang Ho Seong cho biết. “CJ ENM sẽ sử dụng Endeavour content làm cơ sở toàn cầu để sản xuất và phân phối nội dung độc lập của mình.”

Triển vọng quốc tế về nội dung của Hàn Quốc có vẻ sáng sủa khi đầu tư nước ngoài tiếp tục đổ mạnh vào ngành này.

Vào tháng 9 năm ngoái, Netflix thông báo họ sẽ chi 462 triệu đôla Mỹ để sản xuất nội dung Hàn Quốc năm 2022. Con số này gần gấp ba lần mức trung bình mà họ đã đầu tư vào ngành công nghiệp Hàn Quốc mỗi năm, kể từ khi gia nhập thị trường năm 2016. Netflix cũng cho biết, bằng cách đầu tư 647 triệu đôla Mỹ vào lĩnh vực kinh doanh giải trí của Hàn Quốc từ năm 2016 đến năm 2021, họ đã bổ sung 4,71 tỉ đôla Mỹ cho nền kinh tế toàn cầu trong giai đoạn đó.

Cuộc chiến đầu tư gay gắt giữa các nền tảng phát trực tuyến quốc tế dự kiến ​​sẽ gia tăng ở Hàn Quốc, vì các nền tảng như Apple TV+ và Disney+ đã tài trợ cho nhiều xuất phẩm khác nhau của Hàn Quốc

“Nội dung giải trí Hàn Quốc từ Netflix và những nhà sáng tạo Hàn Quốc đã vượt ra khỏi châu Á — vốn là sân khấu truyền thống của hallyu — và hiện được định vị là một nền văn hóa đại chúng mà cả thế giới đều yêu thích, gồm cả châu Mỹ, châu Âu và châu Phi,” Kang Dong Han phó chủ tịch phụ trách nội dung của Netflix Hàn Quốc, nói.

Cuộc chiến đầu tư gay gắt giữa các nền tảng phát trực tuyến quốc tế dự kiến ​​sẽ gia tăng ở Hàn Quốc, vì các nền tảng như Apple TV+ và Disney+ đã tài trợ cho nhiều xuất phẩm khác nhau của Hàn Quốc. HBO Max, một ông lớn khác, dự kiến ​​sẽ gia nhập thị trường Hàn Quốc vào cuối năm nay.

Các chuyên gia đồng ý rằng những khoản đầu tư quốc tế như vậy sẽ khiến nội dung của Hàn Quốc trở nên cạnh tranh hơn nữa trong tương lai.

Kim Young Jae, giáo sư tại Đại học Hanyang, cho biết: “Cơn lũ đầu tư nước ngoài khổng lồ, cùng với việc mở rộng các kênh phân phối toàn cầu thông qua các nền tảng phát trực tuyến, sẽ cải thiện cả số lượng lẫn chất lượng sản xuất nội dung của Hàn Quốc.”

Còn Kenneth Kim Chi Ho, giáo sư Khoa Nội dung Văn hóa tại Đại học Hanyang, cho biết: “Giờ đây, chúng tôi có cơ hội giới thiệu nội dung của Hàn Quốc đến thẳng khán giả quốc tế. Trong mọi trường hợp, đầu tư toàn cầu sẽ tối đa hóa khả năng sáng tạo và tiếp xúc của nội dung Hàn Quốc.”

Dựng cảnh cho Pachinko, phim bộ Hàn Quốc của Apple TV+

Tính xác thực của nội dung giải trí Hàn Quốc cũng rất quan trọng, theo những người trong ngành, những người mong đợi rằng nội dung đó sẽ không thay đổi về bản chất và không bị ảnh hưởng bởi bất kỳ thị trường nước ngoài nào mà tác phẩm được xuất khẩu. Họ khẳng định, khán giả Hàn Quốc là hàng đầu.

“Chúng tôi lên kế hoạch và sản xuất phim truyền hình dài tập với niềm tin rằng nếu chúng được công nhận ở Hàn Quốc, chúg cũng sẽ hiệu quả với thế giới,” Lee Ki Hyuk, trưởng bộ phận chiến lược kinh doanh của Studio Dragon, hãng phim thuộc CJ ENM đã sản xuất các phim bộ truyền hình Netflix như Vincenzo, Sweet Home và Kingdom: Ashin of the North, cho biết.

Giám đốc một công ty chế tác nội địa giấu tên nói: “Tôi tin chắc rằng, để nội dung giải trí Hàn Quốc thành công trên trường quốc tế, trước tiên nó phải thành công trong nước. Khó có chuyện chương trình nào trở nên phổ biến trên toàn thế giới lại được tạo ra bằng cách lưu tâm đến thị trường toàn cầu. Có vẻ vì nội dung Hàn Quốc gần đây đã quá phổ biến trên toàn thế giới thì đúng hơn, nhưng thành công trong nước luôn đặt lên hàng đầu. Chỉ khi đó, khán giả quốc tế mới thấy nội dung hấp dẫn.”

Vị giám đốc này thừa nhận các nhà sáng tạo nội dung Hàn Quốc có thể sẽ ngày càng cân nhắc những gì phù hợp với khán giả quốc tế, nhưng “bản chất cốt lõi của nội dung sẽ luôn là liệu nó có chứa đựng một câu chuyện độc đáo, nhiều thông tin và thú vị hay không, chứ không phải liệu nó có phù hợp với một thị trường cụ thể hay không.”

Oh! My Gran là phim Hàn đầu tiên trở lại rạp chiếu Trung Quốc kể từ 2016

Nhìn về phía trước, các chuyên gia trong ngành thấy tương lai tích cực cho ngành công nghiệp giải trí Hàn Quốc, không chỉ trên toàn cầu mà cuối cùng sẽ trở lại ở Trung Quốc.

Mặc dù lệnh cấm nhập khẩu của chính phủ Trung Quốc vẫn còn hiệu lực, nhưng có những kỳ vọng rằng Bắc Kinh sẽ dần dần nới lỏng lập trường, vì một phim Hàn Quốc đã được chiếu tại các rạp Trung Quốc vào tháng trước, lần đầu tiên sau sáu năm.

Hai bên cũng nhất trí rằng năm 2022 sẽ là Năm Giao lưu Văn hóa Hàn-Trung, kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao.

Và những người trong cuộc tiếp tục nhấn mạnh rằng, bất chấp ngành giải trí Hàn Quốc quyết liệt xoay trục khỏi Trung Quốc trong những năm gần đây, vẫn còn tiềm năng to lớn ở Trung Quốc chưa được khai thác.

iQiyi đã mua phim bộ Hàn Something in the Rain để phát trực tuyến. Trung Quốc vẫn là một thị trường quý giá không thể dễ dàng từ bỏ hay phớt lờ với ngành giải trí Hàn Quốc

Giáo sư Ahn tại Đại học Hanyang nói: “Từ quan điểm của ngành công nghiệp văn hóa Hàn Quốc mà nói, Trung Quốc là một thị trường quý giá không thể dễ dàng từ bỏ hay phớt lờ.”