• [Bình luận phim] The Accountant: Ben Affleck bước lùi

Ý tưởng chào hàng đó không hoàn toàn cộng hưởng với Dubuque, ít nhất là không đủ để khuyến khích anh trong phút chốc nghĩ ra một kịch bản. Nhưng sau khi nghiền ngẫm một hồi, anh đã nảy ra một cái tứ khiến anh hào hứng: Nếu gã kế toán đó rối loạn phổ tự kỷ thì sao?

Đạo diễn Gavin O'Connor và diễn viên Ben Affleck thảo luận về bộ phim mới, The Accountant

“Lúc nào tôi cũng hứng thú với cách vận hành của bộ não,” Dubuque nói. “Tôi nghĩ: Nếu dựng một câu chuyện bí ẩn lồng trong bí ẩn thì sao nhỉ? Điều gì diễn ra trong tâm trí của con người này? Anh ta xử lý thông tin thế nào? Anh ta giao tiếp với thế giới còn lại ra sao?”

Tám năm sau, kịch bản của Dubuque giờ là nền của một trong những bộ phim ít có khả năng ra đời trong một cơ chế ngày càng muốn tránh rủi ro của Hollywood: phim ly kỳ hành động trong bối cảnh thế giới tài chính doanh nghiệp với một tay kế toán tự kỷ có năng lực toán học tầm cỡ bác học và kỹ năng sát thủ nguy hiểm cỡ Jason Bourne.

Bạn biết — đó là phim nào.

Trong The Accountant của Warner Bros., ra rạp thứ sáu 14/10 này ở Việt Nam với tựa Mật danh: Kế toán, Ben Affleck trong vai Christian Wolff, một tay kế toán tỉnh lẻ bí mật làm thuê cho những tổ chức tội phạm. Khi Wolff nhận một thân chủ nổi tiếng, các đặc vụ của Bộ Ngân khố bắt đầu để mắt đến anh, lôi anh chàng kế toán — vốn giỏi xử lý các con số hơn xử lý con người — vào trò mèo vờn chuột với số thây người chết ngày càng tăng.

Vừa là phim hành động chuẩn mực, vừa tài chính ly kỳ căng não, vừa tâm lý gia đình, vừa có cả chuyện tình — tất tật bao quanh một kẻ rối loạn tâm thần hiếm khi được là tiêu điểm trong phim của Hollywood — The Accountant không khớp vào bất cứ chuẩn mực nào của Hollywood. Và đó chính xác là điều hấp dẫn Affleck đến với dự án

Christian Wolff giỏi xử lý các con số hơn xử lý con người

“Đây không phải Die Hard trong công viên hải dương,” nam diễn viên nói hồi tuần trước, vừa hoàn tất cảnh quay ở London cho phim siêu anh hùng kinh phí lớn Justice League, trong đó anh trở lại vai Người Dơi. “Anh ấy không có được cô gái. …Tôi nghĩ thật là quá độc đáo và đáng ngạc nhiên. Gần như hay tới mức không có thật.”

Trong một thế giới mà lời phàn nàn thường xuyên là tràn ngập phim chuỗi giống y chang nhau, Affleck tin sự khác biệt của The Accountant — do Gavin O’Connor đạo diễn, ông nổi tiếng với bộ phim chính kịch võ thuật Warrior được khen ngợi cùng khắp hồi năm 2011 — sẽ là yếu tố bán hàng đầy hấp dẫn.

“Người ta muốn được thử thách,” nam diễn viên nói, trước vai Batman anh có một bảng thành tích hỗn hợp những phim hành động xoàng xoàng như Daredevil và Reindeer Games. “Họ muốn xem cái gì mới mẻ, nếu hay.”

Có lẽ thế. Tuy nhiên, chắc ăn mà nói rằng xây dựng một phim ly kỳ hành động xung quanh nhân vật kế toán tự kỷ không phải là điều bạn thấy trong sách của nhà điều hành hãng phim theo chuẩn. “Nghiên cứu thị trường của chúng tôi cho thấy rằng điều khán giả thực sự đòi hỏi là thêm nhiều phim về những nhà kế toán,” Greg Silverman, giám đốc phát triển sáng tạo và sản xuất toàn thế giới cho Warner Bros. Pictures, lạnh nhạt đùa cợt.

Tay kế toán tự kỷ có năng lực toán học tầm cỡ bác học và kỹ năng sát thủ nguy hiểm cỡ Jason Bourne

“Nếu bạn đang viết kịch bản về cách hãng phim vận hành, bạn có thể lập tức tưởng tượng ra có người bảo, ‘Có thể đừng sáng tác cho anh ta tự kỷ, thay vì vậy hãy cho anh ta hơi lãnh đạm một chút được không?’” Dubuque nói, anh có kịch bản lọt vào Danh sách Đen 2011 những kịch bản hay nhất không được sản xuất ở Hollywood. “'Và kế toán ư, thật không đó? Nghe chả hấp dẫn gì cả. Cho anh ta làm nghề gì khác đi được không?’”

Nhưng, thật là đáng ghi nhận, đạo diễn O’Connor nói hãng phim không hề do dự trước những yếu tố bất thường đó — hay là với cách kể chuyện đôi lúc phi tuyến tính của bộ phim này và những sự đổi giọng không đoán trước được.

Hollywood có cả một lịch sử dài trong việc khắc họa nhân vật với đủ loại khiếm khuyết thể chất và tinh thần thành nhân vật chính trong phim. Nhưng, với những ngoại lệ xuất sắc như Rain Man năm 1988, phim ly kỳ hành động Mercury Rising năm 1998 và phim lãng mạn hài Adam năm 2009, các nhân vật được xác định rõ là tự kỷ — trái với chỉ là lập dị hay khó giao tiếp xã hội — hiếm khi được đặt ở trung tâm và tuyến đầu trong phim trào lưu.

“Chúng ta đã thấy những nhân vật có thể là phiên bản nào đó trên phổ tự kỷ nhưng không được chèn vào loại phim này, loại câu chuyện này,” O’Connor nói, ông đã đồng ý làm đạo diễn bộ phim sau khi những hóa thân ban đầu do Mel Gibson chỉ đạo và Will Smith đóng có tiềm năng không đi được với nhau.

Trong một câu chuyện xây dựng trên cảm xúc, vẻ đáng yêu và đáng tin thường được coi là ưu điểm, có một nhân vật trung tâm như Wolff — một người hoàn toàn khó khăn trong việc kết nối với người xung quanh và bộc lộ tính khí, đôi lúc hành xử rối loạn ám ảnh cưỡng chế — đặc ra một thách thức độc nhất vô nhị. Như Affleck tâm niệm, nếu xử lý sai, có thể sẽ trở nên cường điệu hoặc lôi kéo sự chú ý.

“Rất dễ nhận thấy, có vẻ giả tạo và cố diễn cho ra và v.v…,” Affleck nói về những diễn viên thể hiện nhân vật có khuyết tật. “Ừ đúng, bạn có thể diễn cái nhìn hằn học và đóng khuôn trong vẻ yếm thế. Nhưng, theo tôi, bạn phải chấp nhận rủi ro — nếu không, bạn sẽ làm phim chán ngấy. Đó là cái rủi ro của phim này, và rất đáng chấp nhận. Nhân vật được viết rất thực và chắc tay, và chúng tôi muốn giữ nguyên vẹn điều đó.”

Dubuque đã làm nghiên cứu mở rộng về chứng tự kỷ trong khi viết kịch bản, Affleck và O’Connor dựa theo đó mà gặp gỡ nhiều chuyên gia và người trong cộng đồng tự kỷ để đảm bảo họ khắc họa Wolff một cách chân thực và tạo được sự thông cảm.

“Tôi không biết gì về tự kỷ — tôi không quen thân ai bị tự kỷ cả,” Affleck nói. “Nhưng tôi thấy đây là một phổ rất lớn những dạng người khác nhau, không ai giống ai. Bị tự kỷ không có nghĩa bạn vận hành theo một cách nào đó và có một bộ ứng xử nào đó. Rất hấp dẫn và cũng rất cảm động theo nghĩa đó là những người dường như rất muốn giúp kể câu chuyện mà nhân vật chính bị tự kỷ.”

Ben Affleck và Anna Kendrick trong phim The Accountant

Anna Kendrick, trong vai một kế toán viên cấp dưới kết bạn với Wolff, thú nhận thoạt đầu cô thấy lo lắng liệu bộ phim có miêu tả người tự kỷ chính xác và có bản sắc không.

“Một người bạn của tôi có con bị tự kỷ, và tôi rất lo lắng khi nói với cô ấy mình đang đóng một bộ phim về đề tài này và có thể làm sai trật cũng không chừng,” cô nói. “Bạn tôi bảo, ‘Mình sẽ kể cho cậu biết có người bảo mình thế nào khi con mình được chẩn đoán: Một đứa trẻ tự kỷ là một đứa trẻ tự kỷ. Đừng kỳ vọng nó nên làm thế này hay cậu nên làm thế này — đừng lo nghĩ kiểu đó. Mọi người khác nhau mà.’”

Trong cộng đồng tự kỷ, những miêu tả tình trạng này trong giải trí đại chúng từng gặp chỉ trích lẫn khen ngợi, có người lập luận rằng Hollywood quá thường miêu tả cái gì rối loạn cực kỳ và phức tạp là một dạng siêu năng lực lạ. Nhưng O’Connor và Affleck nói sự phản hồi mà họ nhận được cho đến nay toàn là tích cực.

“Chúng tôi đã chiếu phim cho một số người từ tổ chức Phát ngôn cho người tự kỷ và một vài tổ chức và quỹ liên quan đến người tự kỷ,” O’Connor nói. “Chung tôi biết chắc mình được họ thông qua về tính chân thực, và chúng tôi đã nhận được những phản hồi tuyệt vời từ họ, cảm thấy phim hay.” Ông nói thêm, “Sẽ có người không đồng ý với bộ phim. Thế giới bây giờ là vậy đó với mạng xã hội và Internet.”

Đạo diễn O'Connor, phải, cùng hai diễn viên chính trên trường quay

Còn khán giả rộng hơn sẽ tiếp nhận The Accountant thế nào, phải chờ xem mới biết; những phẩm chất làm cho bộ phim này độc đáo cũng làm cho nó khó bán. Warner Bros. đánh cược bằng cách giữ kinh phí bộ phim ở khoảng 40 triệu đôla, kém xa kinh phí cho một phim hành động chuẩn mực có sao lớn cỡ Affleck. Tuy nhiên, hãng phim lạc quan rằng phim sẽ tìm được khán giả có cỡ.

“Chúng tôi thực sự mừng đó cũng là khán giả mà chúng đã trình chiếu Sully,” Silverman nói, nhắc tới bộ phim mới ra rạp gần đây của hãng do Clint Eastwood đạo diễn, đã thu được hơn 150 triệu đôla toàn cầu. “Có cảm giác, với những khán giả đã yêu mến Sully, đây là thêm một phim khác nữa đánh giá cao trí thông minh của họ và hiểu rằng họ hiểu điện ảnh.”

Vào cái thời mà hầu hết những phim sáng tạo nhất dám hướng đến khán giả trưởng thành đều dạt hết lên truyền hình và những dịch vụ xem phim như Netflix và Amazon, Affleck — là đạo diễn của phim gangster Live by Night, sẽ ra rạp chọn lọc vào dịp Giáng sinh — hy vọng The Accountant sẽ chứng minh rằng khán giả vẫn khao khát cái gì đó vượt ra ngoài lối mòn.