• 5 bài học từ mùa phim hè 2019

• Mùa phim hè 2019: Ai thắng - ai thua

Một rạp chiếu phim ở Bronxville, New York. Yesterday là thành công bất ngờ của mùa hè này, tốn khoảng 26 triệu đôla để thực hiện và thu về 135 triệu đôla trên toàn thế giới

Thay vì thế, kinh doanh phim ảnh tụt so với một năm ngoái tăng vọt và phải đối mặt với câu hỏi tại sao. Một số nhà phân tích phòng vé chỉ vào 20th Century Fox, công ty đã sụp đổ trong vụ Rupert Murdoch chuyển nhượng cho Disney và đưa ra ba bom xịt liên tiếp. Những người khác nói rằng việc xem phim đã trở nên quá đắt đỏ — thức ăn bán kèm, tiền vé, tiền thuê người giữ trẻ — đặc biệt là với hàng loạt lựa chọn giải trí tại nhà giá rẻ thường đã nằm sẵn trong ngân sách của một hộ gia đình rồi.

Hay là có chuyện gì lớn hơn đang xảy ra? Mark Zandi, nhà kinh tế trưởng tại Moody, Analytics,nói “Đây là một dấu hiệu khác cho thấy cả nền kinh tế rộng hơn đang ở vào vị trí mong manh,” lưu ý rằng một số ngành kinh doanh giải trí khác — công viên giải trí Disney, giải bóng chày Major League — cũng có một mùa hè ỉu xìu.

Từ cuối tuần đầu tiên của tháng 5 đến Ngày Lao động ở Mỹ, khoảng thời gian có thể chiếm tới 40% doanh thu vé hằng năm, doanh thu phòng vé ở Mỹ và Canada dự kiến sẽ đạt khoảng 4,32 tỉ đôla, giảm 2% so với cùng kỳ năm ngoái, theo Comscore.

Scarlett Johansson và Jeremy Renner trong Avengers: Endgame, thành công của bộ phim này không thể ngăn chặn được sự sụt giảm 6,3% trong tổng doanh thu vé năm nay

Năm nay, doanh thu từ việc bán vé giảm 6,3%, tương đương với mức giảm 5% về số lượng người xem. Đó là bất chấp thành công vang dội của Avengers: Endgame, bộ phim siêu anh hùng Disney-Marvel đã đến vào cuối tháng 4 và thu về con số phá kỷ lục 2,8 tỉ đôla toàn thế giới, gần 860 triệu đôla ở Bắc Mỹ.

Phòng vé phim nghệ thuật đã ở trong tình trạng hết sức khó khăn. Từ tháng 1 đến 25 tháng 8, doanh số bán vé tổng cộng cho 20 nhà phân phối phim nghệ thuật lớn nhất (Fox Searchlight, Magnolia và những nhà phát hành tương tự) giảm 45% so với cùng kỳ năm ngoái, theo dữ liệu của Box Office Mojo.

Việc kinh doanh phim ảnh tăng giảm tùy thuộc vào các nhân tố biến động từ đánh giá của giới phê bình đến thời tiết. Doanh thu bán vé tăng vọt 15% vào mùa hè năm ngoái một phần vì nhu cầu bị dồn nén; loạt phim Incredibles từ Pixar trở lại sau 14 năm gián đoạn, và Crazy Rich Asians là phim hãng lớn đầu tiên sau 25 năm kể một câu chuyện châu Á đương đại. Lĩnh vực phim nghệ thuật phụ thuộc nhiều hơn vào chất lượng và các nhà phân phối nói rằng gần đây thiếu hụt những viên ngọc quý, một phần vì Netflix đã chộp lấy rất nhiều trong số đó (với giá cao).

Hollywood có thể sẽ làm mưa làm gió trong các tháng tới với những phim bom tấn tiềm năng như It: Chapter 2, Joker, Frozen 2, Jumanji: The Next Level, Cats và Star Wars: The Rise of Skywalker. Các nhà phát hành phim nghệ thuật kỳ vọng rất cao ở Parasite của Bong Joon Ho (Neon), đã thắng giải thưởng hàng đầu ở Cannes, và Downton Abbey, (Focus Features).

Nhưng các chuyên gia phòng vé nói bối cảnh rạp chiếu đã thay đổi, có lẽ là vĩnh viễn. Trước khi chìm trong bút toán đỏ, MoviePass, dịch vụ thuê bao vé giá rẻ, dạy cho người hâm mộ (đặc biệt là những người trẻ tuổi) mong đợi giảm giá sâu. Các dịch vụ phát trực tuyến như Netflix, Hulu và Amazon Prime cũng nở nồi, cung cấp các danh mục khổng lồ phim điện ảnh và truyền hình với giá tương đối thấp. Tại thời điểm này, nhiều phòng khách gia đình được trang bị tivi màn hình phẳng rộng.

Netflix tính phí 13 đôla một tháng cho gói tiêu chuẩn. Disney Plus, một dịch vụ dành riêng cho tất cả mọi thứ Disney, Pixar, Chiến tranh giữa các vì sao, National Geographic và Marvel, sẽ đến các hộ gia đình vào ngày 12 tháng 11 và có giá 7 đôla một tháng.

Để so sánh, vé xem phim tiêu chuẩn có giá từ 16 đến 18 đôla ở New York và Los Angeles; IMAX khoảng 22 đôla.

Bối cảnh rạp chiếu đã thay đổi, có lẽ là vĩnh viễn khi các dịch vụ truyền trực tuyến đua nhau nở nồi

(Giá vé trung bình ở Hoa Kỳ trong quý 2 là 9,26 đôla, giảm từ 9,38 đôla một năm trước đó, theo Hiệp hội Chủ rạp. Giá trung bình phản ánh những khoản giảm giá — vé trẻ em, người già và suất ban ngày — và vé được bán ở những thành phố có chi phí sinh hoạt ít đắt đỏ hơn.)

“Giá cả đã từng chưa bao giờ là trở ngại cho việc đi xem phim, mà bây giờ thì có,” theo Chris Aronson, cựu giám đốc phát hành của 20th Century Fox, hiện đang điều hành công ty tư vấn riêng. “Các dịch vụ phát trực tuyến đến với giải trí có giá hấp dẫn đến mức rạp chiếu không thể cạnh tranh, ngoại trừ một nhúm phim sự kiện mà mọi người nhất định phải xem.”

Nói chung, ra ngoài giải trí đã có một mùa hè sụt giảm. Lượng người xem các trận bóng chày Major League dự kiến sẽ rớt mùa thứ tư liên tiếp, theo Two Circles, một đại lý marketing thể thao. Lượng người xem sân khấu Broadway đã giảm 2,6% so với một năm trước đó, theo Liên đoàn Broadway. Dữ liệu đầy đủ chưa có sẵn cho các buổi hòa nhạc, nhưng những con số ban đầu cho thấy sự suy giảm, theo thống kê từ Pollstar, một ấn phẩm thương mại.

Bộ phim số 1 của mùa hè là Vua sư tử, đã thu về 514 triệu đôla ở Bắc Mỹ và 1 tỉ đôla ở nước ngoài

Lượng người tham quan đã giảm 3 phần trăm tại các khu nghỉ mát công viên giải trí Disney ở Florida và California trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 6, theo báo cáo tài chính hàng quý của công ty. Dữ liệu Dịch vụ Công viên Quốc gia cho thấy Công viên Quốc gia Yellowstone có khách tham quan ít hơn vào tháng 5, 6 và 7.

“Tất nhiên, giải trí là một khoản chi tùy tình hình thực tế, và nó ít đi phản ánh sự thận trọng hơn của người tiêu dùng,” Zandi nói.

Tính trên từng hãng phim, mùa hè của Hollywood đã bị giảm sút nghiêm trọng. 10 phim hàng đầu tạo ra 2,57 tỉ đôla doanh thu bán vé nội địa và Disney chiếm 51% trong tổng số đó — chỉ với ba phim: The Lion King, Câu chuyện đồ chơi 4 và Aladdin. Phim đứng số 1 của mùa hè này là Vua sư tử, một phiên bản làm lại thu về 523,5 triệu đôla ở Bắc Mỹ và 1 tỉ đôla ngoài Bắc Mỹ (và vẫn còn nữa).

Tuy nhiên, Disney đã chịu nhục bởi thành tích của bộ phận 20th Century Fox mới mua, cung cấp quả bom xịt đình đám: Dark Phoenix, một phim X-Men, tiêu tốn khoảng 350 triệu đôla để sản xuất và tiếp thị và thu về 252 triệu đôla toàn thế giới, khoảng một nửa trong số đó thuộc về các chủ rạp. Hai phim khác của Fox, Stuber và The Art of Racing in the Rain, cũng bị xịt ở phòng vé. Mọi thứ đều ổn trong các tác phẩm trước thương vụ của Disney.

Dark Phoenix, Stubber và The Art of Racing in the Rain (ảnh) là ba phim xịt liên tiếp của 20th Century Fox mới thuộc về Disney

Sony Pictures Entertainment đã hoàn thành một kỳ tích độc đáo, phát hành phần tiếp theo có sức mạnh công phá Spider-Man: Far From Home, và một phim bom tấn hoàn toàn nguyên bản, Chuyện ngày xưa ở Hollywood. Không hãng phim nào khác thể hiện được trình độ đó.

“Chúng tôi tin vào sự cân bằng, và bạn có thể thấy chiến lược chính xác này trong phần còn lại của năm,” theo Thomas E. Rothman, trưởng bộ phận điện ảnh của Sony, lưu ý Jumanji phần tiếp theo và một phim tâm lý nguyên bản, A Beautiful Day in the Neighborhood, có Tom Hanks đóng vai nhân vật truyền hình Fred Rogers.

“Khán giả mạnh là khán giả cho các siêu anh hùng và phần tiếp theo, chúng ta giới hạn bản thân mình để phục vụ khán giả đó trong thế hiểm nghèo cho chúng ta,” Rothman nói. “Làm vậy rốt cuộc sẽ thu hẹp hoạt động kinh doanh. Chúng ta phải suy nghĩ về mọi đối tượng khán giả.”

Sony đã bị tịt với Men in Black International hồi tháng 6, nhưng hãng phim đã hạn chế thiệt hại tài chính với bộ phim khoa học giả tưởng đó bằng cách đưa các nhà bỏ vốn bên ngoài vào để chia sẻ chi phí sản xuất. “Chúng tôi ước gì phim nhận được nhiều sự nhiệt tình hơn,” Rothman.

Sony Pictures Entertainment kỳ vọng cao ở A Beautiful Day in the Neighborhood mùa thu này, với Tom Hanks trong vai Fred Rogers

Năm nay, Sony cuỗm mất của Warner Bros về thị phần nội địa, một vị thế gây chưng hửng ở Hollywood. Mới vài năm trước, Sony lắp bắp còn Warner là siêu cường của ngành công nghiệp điện ảnh. Nhưng Warner, hiện thuộc sở hữu của AT & T, đã gặp khó khăn trong những tháng gần đây.

Warner đã hy vọng rằng người xem phim nữ sẽ tập hợp xung quanh các phim như The Kitchen và Blinded by the Light, do đạo diễn phụ nữ làm đạo diễn. Nhưng hai phim này chết ngay khi ra rạp. Shaft, có sự tham gia của Samuel L. Jackson, thất bại tương tự trong việc bắt kịp với những người da đen, khán giả mục tiêu của nó. Warner rất hài lòng với doanh thu của Annabelle Comes Home, đã thu về 72,7 triệu đôla ở Bắc Mỹ, nhưng bộ phim, phần tiếp theo của phần tiếp theo, đã tụt đằng sau phần tiền nhiệm của nó tới 29%.

Thiếu tiếp thị? Phim dưới chuẩn? Những ngón tay đã chỉ vào nội bộ hãng phim này. Những phim hay nhất hè năm nay của Warner là Pokémon Detective Pikachu, đã thu về 432 triệu đôla toàn thế giới, và Godzilla: King of the Monsters, thu về số tiền đáng thất vọng là 386 triệu đôla. (Một công ty độc lập, Legendary Entertainment, đã lãnh đạo nỗ lực sản xuất cả hai phim vừa nêu.).

Phim nhạc kịch tiểu sử Elton John, Rocketman từ Paramount Pictures

Warner từ chối bình luận.

Trong một vài trường hợp, các hãng phim phải chịu đựng vì những quái vật hy vọng thu về hoành tráng. Phim nhạc kịch tiểu sử Elton John, Rocketman từ Paramount Pictures, đã bán được 190,4 triệu đôla tiền vé trên toàn thế giới — một con số rất khỏe. Nhưng nó ít hơn một nửa số tiền mà Paramount nghĩ là có thể thu được.

Universal Pictures và bộ phận hoạt hình Illumination của hãng đã có trải nghiệm tương tự với bộ phim Đẳng cấp thú cưng 2, đã tạo ra 414 triệu đôla. Phim đầu đã bán được 875,5 triệu đôla tiền vé.

“Phần tiếp theo và các bản làm lại không mang đến điều gì khác biệt, nguyên bản và nổi bật lại đang mất khán giả nhanh chóng,” David A. Gross, người điều hành Franchise Entertainment Research, một hãng tư vấn phim, cho biết.

Ngoài ra, Universal hầu hết là thành công. Một phim ăn theo Fast and Furious rủi ro cao, có tựa là Hobbs & Shaw đã bình bịch rời rạp chiếu sau khi đến đó đầu tháng 8, thu về khoảng 700 triệu đôla toàn thế giới. Phim hài, đã từng chật vật ở rạp trong kỷ nguyên trực tuyến, cũng đã trót lọt cho Universal, đặc biệt là phim lấy chủ đề nhóm nhạc Beatle Yesterday. Đây là thành công bất ngờ của mùa hè năm nay, tốn chừng 26 triệu đôla làm phim mà thu về tới 135 triệu.

STT	Tựa phim	Doanh thu
1	Angel Has Fallen	11,6
2	Good Boys	9,2
3	The Lion King	6,7
4	Fast & Furious Presents: Hobbs & Shaw	6,3
5	Overcome	5,7
6	Ready Or Not	5,6
7	Scary Stories to Tell in the Dark	5,0
8	Spider-Man: Far From Home	4,3
9	Dora and the Lost City of Gold	4,1
10	The Angry Birds Movie 2	4,1

Bảng xếp hạng phòng vé Bắc Mỹ cuối tuần kết thúc ngày 1/9/2019 Đơn vị tính doanh thu: triệu USD