Trong bối cảnh cạnh tranh cường quốc lớn, Maverick là người thay mặt
hoàn hảo cho trật tự quốc tế dựa trên luật lệ do Hoa Kỳ lãnh đạo.
Hơn ba thập niên trước
Top Gun
bay vào rạp chiếu. Đó là một tụng ca vỗ ngực, đầy ắp testosterone, vui
sướng về ưu thế trên không của hải quân Mỹ. Có doanh thu cao nhất năm
1986, Top Gun là biểu tượng cho khoảnh khắc văn hóa của nó: chỉ một năm
trước khi Mikhail Gorbachev đảm nhận vị trí tổng bí thư và lãnh đạo Liên
Xô, và chiến lược lớn của Hoa Kỳ tập trung vào việc ngăn chặn Liên Xô
trên toàn cầu.
Năm tháng sau khi
Top Gun phát hành, Đạo
luật Goldwater-Nichols có hiệu lực. Nó yêu cầu Nhà Trắng đưa ra báo cáo
thường niên trước Quốc hội về chiến lược an ninh quốc gia (NSS) của Hoa
Kỳ. NSS đầu tiên được phát hành vào năm 1987. Báo cáo đó khẳng định,
“Moscow tìm cách thay đổi hệ thống quốc tế hiện có và thiết lập quyền
lực toàn cầu của Liên Xô.” Đáp lại, Mỹ tìm cách áp đảo Liên Xô cả về
quân sự lẫn kinh tế. Mục đích là buộc Matxcơva “chịu đau vì những thiếu
sót về kinh tế trong nước” và “ngăn cản chi tiêu quân sự quá mức của
Liên Xô.”
|
Pete “Maverick” Mitchell của Tom Cruise giờ là phi công chiến đấu đã
có tuổi đối mặt với hiện thực chính trị và công nghệ của một thế giới
có thể không còn chỗ cho anh nữa
|
Năm 2019, ba thập kỷ sau khi Liên bang Xô viết giải tán và kết thúc
Chiến tranh lạnh, thế giới một lần nữa chứng kiến cạnh tranh của cường
quốc lớn. NSS 2017 xác định “tranh giành quyền lực” là “một kịch bản
trung tâm trong lịch sử” và cảnh báo “các cường quốc Trung Quốc và Nga
đang tích cực cạnh tranh với Hoa Kỳ.”
Cho đến gần đây, châm ngôn
thịnh hành của các nhà hoạch định chính sách là cộng đồng quốc tế nên
nắm bắt sự trỗi dậy của Trung Quốc. Người ta hy vọng ngoại giao kinh tế
sẽ ổn định quan hệ Mỹ-Trung và buộc hai nước phải hợp tác. Tuy nhiên,
Bắc Kinh ngày càng sử dụng các công cụ kinh tế để chi phối các hệ thống
quốc tế.
Và phim Hollywood cũng không miễn dịch.
Top Gun: Maverick
đang được Tencent Pictures, một nhà phát hành và sản xuất phim Trung
Quốc, đồng sản xuất. Khi trailer được tung ra vào tuần trước, người hâm
mộ bộ phim gốc đã nhận thấy một sự khác lạ: miếng đáp trên chiếc áo
khoác mang tính biểu tượng mà Tom Cruise mặc không còn cờ Đài Loan và
Nhật Bản.
Nhà báo Mark MacKinnon là một trong những người đầu tiên phát hiện ra sự thay đổi này.
Có một phim Top Gun mới sắp ra mắt. Và Maverick đang mặc cùng
một chiếc áo khoác da - có điều lần này nó được Trung Quốc duyệt, nên cờ
Nhật Bản và Đài Loan đã biến mất khỏi miếng đắp...
— Mark MacKinnon (@markmackinnon) ngày 19 tháng 7 năm 2019 |
Những năm gần đây Hollywood ngày càng điều chỉnh phim của mình cho thị
trường Trung Quốc, với nhiều trong số đó được viết kịch bản và chọn diễn
viên nhằm thu hút khán giả Trung Quốc. Theo
The New York Times,
trong số 100 bộ phim có doanh thu cao nhất thế giới mỗi năm từ 1997 và
2013, Trung Quốc đã giúp cung vốn cho 12 phim Hollywood. Nhưng trong
giai đoạn năm năm sau đó (2014-2018), Trung Quốc đã đồng bỏ vốn cho 41
phim có doanh thu hàng đầu của Hollywood.
|
Có doanh thu cao nhất năm 1986, Top Gun là biểu tượng cho khoảnh khắc văn hóa của nó
|
Đến năm 2020, phòng vé Trung Quốc được dự đoán sẽ thu về 12,28 tỉ USD,
so với 11,93 tỉ USD của Bắc Mỹ. Trung Quốc đã bán được nhiều vé xem phim
hơn bất kỳ quốc gia nào khác kể từ năm 2015 và Hollywood muốn có phần ở
thị trường này.
Nhưng sự hợp tác của Hollywood với Trung Quốc có
cái giá. Từ tháng 3 năm 2018, Ban Tuyên giáo Trung ương chịu trách
nhiệm quản lý và kiểm duyệt phim điện ảnh và truyền hình ở Trung Quốc.
Vào tháng trước, các hướng dẫn mới về tăng cường cải cách toàn diện
ngành công nghiệp điện ảnh và truyền hình để thúc đẩy sự phát triển lành
mạnh đã được xem xét và phê chuẩn. Do đó, các sản phẩm đồng sản xuất
của Hollywood nằm trong tầm kiểm duyệt.
Trong Chiến tranh lạnh,
NSS năm 1987 cảnh báo Liên Xô đã “thiết lập một bộ máy chi phối ảnh
hưởng chính trị khổng lồ”, và bộ máy tuyên truyền này kết hợp các hoạt
động “công khai và bí mật trong tất cả các thể loại phương tiện truyền
thông.”
Năm 2019, các đấu thủ có thể đã thay đổi nhưng những mối đe dọa vẫn giữ nguyên. Và nó mở rộng ra ngoài Hollywood.
Việc loại bỏ cờ Nhật Bản và Đài Loan ra khỏi miếng đáp trên áo khoác của
Tom Cruise gợi nhớ đến sức ép kinh tế của Bắc Kinh lên các hãng hàng
không Australia. Năm 2018 Bắc Kinh gây sức ép bằng cách đe dọa cắt giảm
lượng khách du lịch Trung Quốc Đại lục đến Australia. Đối với Australia,
Trung Quốc là thị trường số một về du khách và chi tiêu của khách du
lịch. Cơ quan quản lý hàng không nhà nước của Trung Quốc đã yêu cầu hãng
hàng không Qantas của Australia xóa các tài liệu tham khảo trên các
trang web và tài liệu tiếp thị khác của hãng cho thấy Đài Loan, Hồng
Kông và Ma Cao độc lập với Trung Quốc.
Trên khắp các lĩnh vực
công nghiệp, Trung Quốc sử dụng ảnh hưởng kinh tế của mình lấy sự công
nhận chủ quyền lãnh thổ đối với Đài Loan và rộng hơn là quảng bá quan
điểm thế giới của họ.
Trong sự kiện ra mắt trailer
Top Gun: Maverick tại Comic-Con San Diego tuần trước, Tom Cruise đã nói với một nhà báo, “với tôi,
Top Gun là về cuộc tranh tài.”
|
Tom Cruise ở sự kiện ra mắt trailer tại Comic-Con San Diego
|
Anh nói đúng. Và đến giờ tất cả các lĩnh vực của Hoa Kỳ – từ Hollywood
đến Thung lũng Silicon – đã nhen nhóm lại não trạng cạnh tranh của họ.
Dịch: © Hải Đăng @Quaivatdienanh.com
Nguồn: The Interpreter
