Thỏa thuận này cũng nhắc nhớ một kỷ nguyên xa xưa kỳ lạ trong quá khứ gần đây của Hollywood — kỷ nguyên mà Trung Quốc bước vào với tham vọng trở thành một thế lực lớn trong ngành giải trí của nước Mỹ — mà dư âm vẫn còn ảnh hưởng đến ngành kinh doanh phim ảnh.

Chủ tịch Tập đoàn Wanda Vương Kiện Lâm là hiện thân cho việc Trung Quốc nỗ lực trở thành một thế lực lớn trong ngành giải trí nước Mỹ

Người đại diện cho động lực đó là chủ tịch tỉ phú táo bạo của Wanda Group, Vương Kiện Lâm, một cựu sĩ quan quân đội từng trở thành người giàu nhất Trung Quốc trong một thời gian, cai quản một đế chế rộng lớn bao gồm các khu phức hợp mua sắm, rạp chiếu phim và tài sản giải trí khổng lồ.

Có một thời gian, ông Vương Kiện Lâm khoe khoang rằng mình muốn mua một trong sáu hãng phim lớn của Mỹ. Ông đã tiến gần đến mục tiêu vào năm 2016, khi sắp đạt được thỏa thuận ấn tượng để mua lại 49% Paramount Pictures, nhưng ý tưởng này đã bị Sumner Redstone, khi đó là cổ đông kiểm soát công ty mẹ Viacom của Paramount, dập tắt.

Với tiền bạc và tham vọng, Vương Kiện Lâm đã tạo nên tiếng vang ở Mỹ trong những năm 2010. Ông đã mua công ty vận hành chuỗi rạp chiếu phim khổng lồ AMC Entertainment trụ sở đóng tại Kansas với giá 2,6 tỉ đôla. Ông đã thu hút các hãng phim đến với siêu đô thị điện ảnh Thanh Đảo, Trung Quốc. Và cuối cùng, ông tiếp tục thâu tóm Legendary Entertainment với giá lên tới 3,5 tỉ đôla, khoản đầu tư lớn nhất của Trung Quốc vào một công ty chế tác của Mỹ.

Wanda đã mua công ty vận hành chuỗi rạp chiếu phim khổng lồ AMC Entertainment trụ sở đóng tại Kansas với giá 2,6 tỉ đôla

Thông điệp của Wanda rất rõ ràng: Họ nghiêm túc muốn trở thành một đấu thủ, bất chấp lịch sử lâu dài các tỉ phú nước ngoài bước vào ngành giải trí của Mỹ với những giấc mơ lớn, để rồi rời đi để lại đế chế của họ trong tình trạng tan nát.

Cuộc tấn công của Wanda là ví dụ rõ ràng nhất cho thấy động thái thúc đẩy “quyền lực mềm” rộng lớn hơn của các doanh nghiệp và lợi ích chính trị Trung Quốc ở nước ngoài. Nỗ lực này trở nên quyết liệt đến mức khiến các nhà lập pháp Hoa Kỳ lo ngại, phải kêu gọi chính phủ giải quyết mối đe dọa tiềm tàng về kiểm duyệt và ảnh hưởng văn hóa của Trung Quốc, một mối quan tâm vẫn tồn tại cho đến ngày nay trong các nỗ lực như phong trào cấm TikTok.

Nhưng Vương Kiện Lâm và Wanda sớm trở thành hình mẫu cho thất bại của Trung Quốc trong việc thâu tóm doanh nghiệp phim ảnh Mỹ, không phải vì chính phủ Mỹ có hành động gì mà là do chính họ sai lầm.

Legendary đã tái cơ cấu hoạt động kinh doanh và đạt được những thành công như Vũ trụ Quái vật, có Godzilla và King Kong

Lo ngại về tình trạng của ngành tài chính trong nước, Trung Quốc đã bắt đầu siết chặt các khoản đầu tư ra nước ngoài của Wanda và các công ty khác, đặc biệt nhắm vào các giao dịch "phi lý", bao gồm những giao dịch liên quan đến tài sản giải trí nổi tiếng. Đối mặt với sự giám sát chặt chẽ hơn, Wanda đã từ bỏ đề xuất mua lại Dick Clark Productions trị giá 1 tỉ đôla vào năm 2017.

Kể từ đó, công ty đã bán các tài sản khác để trả nợ. Đến giữa năm 2021, công ty đã bán gần như toàn bộ cổ phần của mình tại AMC, tận dụng mức tăng giá khủng từ hiện tượng cổ phiếu meme do Adam Aron điều hành. Theo Forbes, giá trị tài sản ròng của Vương Kiện Lâm hiện ước tính là 4,9 tỉ đôla, giảm so với mức hơn 30 tỉ đôla vào năm 2017.

Không thể liên lạc với đại diện của Wanda để bình luận.

Legendary, do Thomas Tull thành lập vào năm 2004, đã dần tách khỏi quyền sở hữu của Trung Quốc. Gần ba năm trước, công ty cổ phần tư nhân Apollo Global Management đã nắm giữ cổ phần thiểu số trong Legendary với khoản đầu tư 760 triệu đôla, cho phép công ty giảm cổ phần của Wanda.

Nhờ sự tăng trưởng gần đây, Legendary đã có thể mua lại cổ phần của Wanda bằng tiền mặt từ bảng cân đối kế toán của mình. Ảnh: phim bộ Enola Holmes do Legendary sản xuất cho Netflix

Nhờ vào thành công trong những năm gần đây Legendary đã giải phóng mình ra khỏi quyền sở hữu của Trung Quốc.

Dưới thời tổng giám đốc điều hành Josh Grode, Legendary đã tái cơ cấu hoạt động kinh doanh và đạt được những thành công như Vũ trụ Quái vật, có Godzilla và King Kong. Các phim Dune của Denis Villeneuve, do Warner Bros. phân phối, nhận được cả sự hoan nghênh của giới phê bình và vinh quang tại phòng vé. Bộ phim đầu tiên đã thắng sáu giải Oscar. Phần tiếp theo đã thu về 714 triệu đôla doanh thu bán vé toàn cầu, cao hơn đáng kể so với phần trước.

Công ty cũng được biết đến với việc sản xuất các bộ phim bao gồm Fresh của Mimi Cave cho Searchlight Pictures và loạt phim Enola Holmes của Netflix có Millie Bobby Brown đóng chính. Nhờ sự tăng trưởng gần đây, Legendary đã có thể mua lại cổ phần của Wanda bằng tiền mặt từ bảng cân đối kế toán của mình.

Steven Spielberg, chủ tịch Amblin Partners, và Jack Ma, chủ tịch Alibaba Group, tại sự kiện công bố hợp tác ở Bắc Kinh ngày 9 tháng 10 năm 2016

“Đây chính là khoảnh khắc thú vị đối với công ty,” Grode nói với Samantha Masunaga của Los Angeles Times trong một cuộc phỏng vấn.

Wanda là một trong nhiều công ty Trung Quốc đã đầu tư vào các công ty điện ảnh Hoa Kỳ trong thời kỳ cơn sốt vàng. Gã khổng lồ công nghệ Tencent đã nắm giữ cổ phần thiểu số trong Skydance Media của David Ellison. Alibaba Pictures đã trở thành chủ sở hữu vốn tại Amblin Partners của Steven Spielberg. Perfect World Pictures đã đầu tư tiền vào danh mục phim của Universal Pictures.

Đầu tư của Trung Quốc vào ngành giải trí, truyền thông và giáo dục của Mỹ đạt đỉnh vào năm 2016 ở mức 5 tỉ đôla và đã giảm đáng kể theo thời gian, không có giao dịch lớn nào được ghi nhận trong lĩnh vực này kể từ năm 2021, theo dữ liệu từ Rhodium Group.

Nhưng di sản của Trung Quốc tại Hollywood vẫn còn tiếp tục theo nhiều cách.

Một số phim Mỹ vẫn thành công ở Trung Quốc, nhưng không còn như cách đây vài năm khi các hãng phim cố gắng đưa các yếu tố Trung Quốc vào bộ phim như XXX: Return of Xander Cage (ảnh)

Bất chấp những khó khăn của Wanda, Trung Quốc đã thành công đạt được những gì họ muốn từ Mỹ.

Quốc gia này nhanh chóng học được nghệ thuật và cách làm phim bom tấn hoành tráng, chủ yếu thông qua hợp tác với các đối tác Mỹ, và ngành phim ảnh của họ đã bùng nổ. Trong khi nhiều bộ phim có doanh thu cao nhất ở phòng vé Trung Quốc từng là phim nhập khẩu từ Mỹ, giờ đây khán giả ở đó đang hướng mạnh đến những phim ăn khách trong nước.

Năm ngoái, doanh thu bán vé của Trung Quốc đã tăng hơn 80% lên 7,73 tỉ đôla (tổng doanh thu phòng vé của Mỹ và Canada đạt khoảng 9 tỉ đôla năm 2023), phục hồi nhanh chóng sau đại dịch COVID-19, chủ yếu nhờ vào các tác phẩm trong nước như Lưu lạc địa cầu 2. Một số phim Mỹ vẫn thành công ở Trung Quốc, nhưng không còn như cách đây vài năm khi các hãng phim cố gắng đưa các yếu tố Trung Quốc vào bộ phim như XXX: Return of Xander Cage.

Trung Quốc nhanh chóng học được nghệ thuật và cách làm phim bom tấn hoành tráng, chủ yếu thông qua hợp tác với các đối tác Mỹ, và ngành phim ảnh của họ đã bùng nổ

Những nỗ lực nổi bật nhất của Wanda tại Hollywood có thể đã tan thành mây khói nhưng sự hiện diện của Trung Quốc trong ngành giải trí toàn cầu vẫn rất lớn. Và đối với Trung Quốc, đại cuộc mới là quan trọng.