Caught by the Tides không theo khuôn mẫu — phim có Triệu Đào (trái) — trong vai người phụ nữ theo đuổi mối quan hệ với một người đàn ông không đáng tin cậy (Lý Trúc Bân, phải) suốt nhiều chục năm

Đạo diễn tác gia Trung Quốc Giả Chương Kha đã có 10 phim được trình chiếu trong hạng mục chính tại Liên hoan phim New York qua các năm, nhưng không tham dự sự kiện này từ năm 2018, khi phim chính kịch Ash Is Purest White của anh được trình chiếu. Năm nay, đạo diễn Giả đã trở lại với phim mới nhất, Caught by the Tides — và mở đầu bài phát biểu tại buổi diễn thuyết bằng một câu bông đùa.

“Bạn bè hỏi tôi, ‘Đã có chuyện gì trong sáu năm qua? Thay đổi lớn nhất kể từ lần cuối anh đến New York là gì?’” anh nói ở sự kiện, thông qua phiên dịch. “Nên tôi đã đùa rằng thay đổi lớn nhất là tôi bắt đầu đi đến đâu cũng đeo kính râm.”

Khán giả bật cười trước câu nói của anh — nhưng dù trông thật ngầu, kính râm không chỉ để làm đẹp. Giả Chương Kha đã tổn thương một mắt trong quá trình biên tập gian khó cho bộ phim Caught by the Tides, ra mắt ở New York tại Alice Tully Hall chỉ khoảng một giờ sau buổi diễn thuyết. (Sau đó, anh nói với Vanity Fair rằng mắt vẫn ổn về “thị lực,” nhưng rất nhạy cảm với ánh sáng.)

“Nhìn lại, tôi nghĩ rằng phim không chỉ nắm bắt cuộc sống của tôi trong hơn 20 năm qua với tư cách nhà làm phim bằng những hình ảnh mà tôi đã quay. Tôi cũng đang nhìn lại xã hội và cách chúng ta phát triển và thay đổi trong những thập kỷ qua nữa,” Giả Chương Kha nói

Hôm 8 tháng 10 là dịp tôn vinh Giả Chương Kha tại trụ sở chính trung tâm Lincoln của liên hoan phim. Cả buổi nói chuyện và buổi ra mắt đều được tổ chức với sự hợp tác của Rolex, thương hiệu mà anh là đại sứ. Bài phát biểu của anh tiếp nối bằng cuộc thảo luận với đạo diễn Brazil Walter Salles, gọi đây là “lớp học với bậc thầy phi thường nhất mà tôi từng nghe.” Salles tham dự NYFF năm nay với phim đình đám tại Venice I’m Still Here, nhưng cũng là người hâm mộ Giả Chương Kha cuồng nhiệt đã thực hiện phim tài liệu Jia Zhangke, a Guy From Fenyang, phát hành ở Mỹ năm 2016.

Tại buổi giảng, đạo diễn Giả giới thiệu sơ lược cách làm phim Caught by the Tides không theo khuôn mẫu — phim có Triệu Đào — vợ cũng là nàng thơ lâu năm của anh — trong vai người phụ nữ theo đuổi mối quan hệ với một người đàn ông không đáng tin cậy (Lý Trúc Bân) suốt nhiều chục năm. Phim được tạo nên từ những cảnh quay mà Giả đã thực hiện từ năm 2001, một số cảnh mang tính phim tài liệu và một số cảnh quay bị cắt bỏ từ các bộ phim trước của anh. Câu chuyện kết thúc vào năm 2022 khi các hạn chế do COVID là điều bình thường và nhân vật của Triệu Đào đang làm việc trong một siêu thị.

Phim được tạo nên từ những cảnh quay mà Giả đã thực hiện từ năm 2001, một số cảnh mang tính phim tài liệu và một số cảnh quay bị cắt bỏ từ các bộ phim trước của anh

Trong bài giảng, Giả Chương Kha giải thích rằng nói theo một nghĩa nào đó thì dự án này bắt đầu vào những ngày đầu thiên niên kỷ mới, lúc công nghệ video kỹ thuật số còn mới mẻ. Cùng với Triệu Đào và một nhóm nhỏ, anh mang theo máy quay DV đến các thành phố khác nhau ở quê nhà Sơn Tây. “Chúng tôi chỉ là cố gắng không ngừng ghi lại bất cứ điều gì có thể làm tôi xúc động,” anh nói.

Quá trình biến tư liệu này thành Caught by the Tides bắt đầu một cách nghiêm túc trong thời gian phong tỏa năm 2020 khi đạo diễn nhận ra mình không thể ra ngoài và quay phim thêm. Tại phiên vấn đáp sau buổi chiếu, Giả Chương Kha miêu tả quá trình số hóa các cảnh quay tốn nhiều công sức, được thực hiện với nhiều loại máy quay khác nhau. Tại buổi giảng, anh nói thêm về những điều bộ phim đại diện.

Đến cuối, nhân vật của Triệu Đào tương tác với một con robot, loại phổ biến ở Trung Quốc hiện nay

“Nhìn lại, tôi nghĩ rằng phim không chỉ nắm bắt cuộc sống của tôi trong hơn 20 năm qua với tư cách nhà làm phim bằng những hình ảnh mà tôi đã quay. Tôi cũng đang nhìn lại xã hội và cách chúng ta phát triển và thay đổi trong những thập kỷ qua nữa,” anh nói. Phim mở đầu khi internet vẫn còn khá mới. Đến cuối, nhân vật của Triệu Đào tương tác với một con robot, loại phổ biến ở Trung Quốc hiện nay.

Về cấu trúc phá cách của bộ phim, Giả Chương Kha nói anh lấy cảm hứng từ vật lý lượng tử, tìm kiếm những kết nối tinh tế hoặc ẩn giấu giữa những yếu tố tưởng như không liên quan.

Ở tiệc ngắn sau buổi chiếu, anh nói với Vanity Fair rằng Caught by the Tides là đỉnh cao của nhiều thập kỷ làm việc nhưng không phải là kết thúc.

Giả Chương Kha (giữa) tại buổi diễn thuyết Amos Vogel thuộc Liên hoan phim New York (NYFF) 2024

“Tôi hy vọng đây sẽ là khởi đầu cho nhiều phim mới,” anh nói. “Phim này vừa đứng giữa quá khứ, vừa hướng về tương lai, và tôi đã sẵn sàng với kế hoạch tiến về tương lai.”