Khi Keir Starmer có bài phát biểu ngày 5 tháng 12 năm 2024 về kế hoạch “đầy tham vọng có chủ đích” của ông cho đất nước, điều đáng nói là ông đã chọn phát biểu tại Pinewood Studios.

Tom Cruise, Renée Zellweger và Tom Holland

Khu phức hợp rộng lớn ở Buckinghamshire, mà thủ tướng gọi là “ngôi nhà tinh thần” của ngành công nghiệp điện ảnh hàng đầu thế giới của Anh và “ngọn đèn dẫn đường cho thế giới sáng tạo của Anh,” đã là nơi sản sinh ra các bộ phim James Bond kể từ những năm 1960 và hiện là trụ sở của phim Marvel.

Trong số các dự án đang quay tại đây, hiện có các phim Star Wars, Spider-Man và Fantastic Four mới, cũng như Judy, bộ phim hài đen có sự tham gia của Tom Cruise và vị đạo diễn đã thắng năm giải Oscar, từng chỉ đạo Birdman và The Revenant. Alejandro González Iñárritu.

Nếu Starmer muốn thể hiện hình ảnh năng động, có tư duy tiến bộ — không phải lúc nào ông cũng làm — thì còn nơi nào tốt hơn Pinewood, năm ngoái đã công bố sẽ mở rộng 1,4 triệu feet vuông để bổ sung thêm 21 phim trường mới và một khu vực quay phim phong cách Hollywood. Nơi đây sẽ trở thành phim trường lớn nhất thế giới, với 51 trường quay, và dự kiến việc mở rộng này sẽ tạo ra 8.000 việc làm mới và bơm 640 triệu bảng Anh mỗi năm vào nền kinh tế Anh Quốc.

Daniel Craig trong No Time to Die. Các phim James Bond đã được quay tại Pinewood từ những năm 1960

Còn nhiều nữa. Đi xuống M25 vài dặm, Shepperton ở Surrey — cũng thuộc sở hữu của tập đoàn Pinewood — là nơi chuyển thể Narnia của Greta Gerwig; hai phim Marvel Avengers mới, Doomsday và Secret Wars; và Fast and Loose, phim hành động có Will Smith đóng chính. Trong khi đó, Leavesden ở Hertfordshire là địa điểm cho phim Star Trek mới, bản làm lại The Running Man của Edgar Wright với Glen Powell và một phim Supergirl khởi động lại — cùng bom tấn truyền hình Harry Potter.

Trời. Và thậm chí còn chưa nhắc đến Elstree, Sky và Bovingdon ở Hertfordshire; Shinfield và Bray ở Berkshire; và các cơ sở hùng hậu ở Cardiff, Belfast, Glasgow, Bristol, Birmingham và nhiều nơi khác nữa. Chẳng trách những ông trùm điện ảnh của nước Anh lại lạc quan đến vậy.

“Anh Quốc là địa điểm số một để làm phim,” Ollie Madden, giám đốc Film4, nơi khởi đầu sự nghiệp của Danny Boyle và Steve McQueen, đã làm ra những bộ phim nhận được 16 đề cử Oscar năm nay và tham gia vào các phim ăn khách trong nước như All of Us Strangers và How to Have Sex, cho biết. “Các nhà sản xuất khắp thế giới đến đây vì những nhà làm phim tuyệt vời, đoàn làm phim đẳng cấp thế giới, địa điểm, cơ sở vật chất của chúng tôi,” Madden nói, đồng thời nhấn mạnh hài hước: “Và tất nhiên là các ưu đãi thuế có sức hút toàn cầu.”

Andrew Scott (trái) và Paul Mescal, các ngôi sao của bộ phim Anh All of Us Strangers, tham dự buổi chiếu phim tại BFI Southbank ở London

Điện ảnh, truyền hình và video đã đóng góp 12,6 tỉ bảng Anh cho nền kinh tế Anh năm 2019 và con số đó đang tăng trở lại sau Covid và các cuộc đình công của biên kịch và diễn viên. Eric Fellner, đồng chủ tịch Working Title Films, hãng phim Anh đứng sau Four Weddings and a Funeral, The Theory of Everything, Blitz năm nay và các phim Bridget Jones, trong đó phần mới nhất là Mad About the Boy sẽ ra mắt vào tháng 2 tới, cho biết: “Ngành công nghiệp điện ảnh thực sự, thực sự sôi động. Đó là lý do chúng tôi chưa bao giờ rời khỏi nước Anh.”

Fellner cho biết vào những năm 90, khi Working Title mới chập chững vào nghề, thế giới phim ảnh Anh Quốc cảm thấy “giống như một ngành công nghiệp gia đình rất theo chu kỳ, và đi theo hướng này hay hướng khác tùy vào việc bạn có một bộ phim Anh ăn khách hay không, hoặc tỷ giá hối đoái giữa đồng đôla và bảng Anh là bao nhiêu.” Bây giờ “đó là một doanh nghiệp chuẩn chỉnh, trưởng thành, có cơ sở hạ tầng ra hồn. Ngoại trừ khí hậu, nơi đây khá hoàn hảo.”

Một điểm thu hút khác là nước Anh gần với những địa điểm ngoại quốc ở châu Âu và Bắc Phi, cũng như chuyên môn về trí tuệ nhân tạo, điều mà chính phủ Đảng Bảo thủ đã công nhận vào năm ngoái khi phân bổ 150 triệu bảng Anh để tài trợ cho các phòng thí nghiệm chuyên về AI, kỹ xảo và công nghệ bắt chuyển động ở Yorkshire, Dundee, Belfast và Pinewood.

Pinewood Studios kỷ niệm mười năm với Lucasfilm Productions

Tuy nhiên, như thường lệ, vấn đề lại nằm ở tiền. Những khoản giảm thuế mạnh tay là lý do lớn khiến một số bộ phim thành công nhất năm nay, từ Deadpool & Wolverine đến Wicked, được quay ở đây. Những nhà kế toán ở Mỹ đang suýt xoa sung sướng.

Joe Chianese, phó chủ tịch cấp cao của Incentives tại Entertainment Partners, đưa ra các thỏa thuận thuế cho các tác phẩm lớn, gần đây đã nói với podcast The Town rằng Anh Quốc là nơi hấp dẫn nhất để làm phim. Chianese xếp Canada ở vị trí thứ 2, trong khi Mỹ, nơi đã “đào tạo thế giới làm phim theo phong cách Hollywood”, bẽ bàng đứng thứ ba.

Chianese giải thích rằng có thể tiết kiệm tới một nửa chi phí của bộ phim bằng cách chuyển đến Anh, và khi bạn nói về ngân sách lên tới hàng trăm triệu đôla, như trường hợp các bom tấn Marvel, thì chênh lệch đó rất lớn. Anh Quốc không giới hạn tài trợ công, như California, và ở quốc gia này có các yêu cầu ít nghiêm ngặt hơn Canada trong việc cho phép những cư dân không thường trú làm việc và yêu cầu mua trang phục ở đây.

Giảm thuế đã giúp thu hút các bộ phim như Deadpool & Wolverine sản xuất ở Anh

Starmer có thể đang tận dụng thành công của điện ảnh Anh nhưng Fellner coi Gordon Brown là người hùng không ngờ tới của câu chuyện này — với tư cách là bộ trưởng tài chính vào năm 2005, Brown đã đưa ra khoản miễn thuế mang tính cách mạng để khuyến khích sản xuất phim.

Fellner cho biết: “Kể từ đó là một chính sách tuyệt vời giữa hai chính phủ, từ cả Đảng Lao động và Đảng Bảo thủ, nhằm hỗ trợ ngành công nghiệp này,” đồng thời chỉ ra chính phủ đã mở Chương trình Miễn thuế Phim độc lập (IFTC) “cực kỳ quan trọng” vào tháng 10, chương trình này cung cấp mức giảm thuế 53% cho các bộ phim có kinh phí 15 triệu bảng Anh trở xuống.

“Không có cách nào ngăn chặn dòng chảy này,” một giám đốc nghệ thuật làm việc cho các bộ phim Mỹ kinh phí lớn tại Anh cho biết. Ông không muốn được nêu tên nên hãy gọi ông là Jerry. Marvel đã thực hiện nhiều phim của họ tại Atlanta, một lần nữa các ưu đãi về thuế thu hút, nhưng kể từ khi biên kịch và diễn viên đình công, “Marvel hiện chuyển hầu hết các xuất phẩm của họ sang Anh,” Jerry nói. “Sau cuộc đình công, Atlanta đã chết. Nó không nhất thiết công đoàn hóa theo cách của Hollywood và các ưu đãi về thuế của nó phức tạp hơn nhiều. Về cơ bản, nước Anh đưa luôn cho bạn tiền mặt.”

Ariana Grande và dàn diễn viên Wicked

Trong khi ngành sản xuất truyền hình Anh Quốc đang vật lộn với tình trạng bão hòa của dịch vụ phát trực tuyến, chi phí tăng và doanh thu quảng cáo giảm sút, thì ngành điện ảnh đã phục hồi sau các cuộc đình công, với người Anh chủ yếu ủng hộ các đồng cấp người Mỹ.

“Amazon và Netflix hiện đã hoàn thành việc thiết lập tại Shepperton và họ đang tăng tốc, lấp đầy các trường quay đó bằng nhiều sản phẩm nhất có thể,” Jerry nói. “Không có nhiều xuất phẩm được bật đèn xanh [như trước đình công] nhưng cũng không có nhiều thứ vớ vẩn được bật đèn xanh. Những xuất phẩm chất lượng vẫn sẽ được đưa đến đây.”

Một bằng chứng nữa cho tham vọng này là số lượng các trường quay mới đang được xây dựng ở Anh. Cùng với sự mở rộng của Pinewood còn có Crown Works Studios, một khu phức hợp trị giá 450 triệu bảng Anh tại Sunderland với 20 trường quay, được bật đèn xanh vào tháng 5.

Netflix hiện đã hoàn thành việc thiết lập tại Shepperton

Hai dự án phát triển khác — Holyport Studios ở Berkshire, có 15 âm trường và một trường quay thực tế ảo; và Marlow Studios ở Buckinghamshire, âm trường 470.000 feet vuông trên một bãi chôn lấp không sử dụng — đã gặp phải sự phản đối từ những người lo ngại tác động đến các khu vực xung quanh, nhưng chính phủ đã can thiệp vào Holyport và Starmer tuyên bố quyết tâm “phá bỏ các luật quy hoạch hạn chế.”

Có cần tất cả không gian bổ sung này không? Jerry nhấn mạnh rằng những người đứng đầu các dự án “đã thực hiện nghiên cứu khả thi của họ. Họ sẽ ngồi lại với các hãng phim và nói, ‘Nếu chúng tôi xây dựng nơi này, khả năng các anh đến đây là bao nhiêu?’”

Sự bùng nổ này cũng có những nhược điểm. Một số người lo lắng “chế độ thực dân Mỹ” và thiếu phim ăn khách toàn cầu Anh Quốc dạng The Full Monty và Four Weddings. Sau đó là lạm phát tiền lương: nếu một nhân viên âm thanh được trả 2.000 bảng Anh một tuần cho một phim Marvel mới và chỉ một nửa số đó cho một bộ phim Anh, họ sẽ chọn ai? “Chúng ta cần đảm bảo rằng đầu tư hướng nội không khiến các hãng phim độc lập của Anh khó tiếp cận được đoàn làm phim, không gian trường quay và nhân tài,” Madden nói. “Nếu không, chúng ta chỉ trở thành một ngành dịch vụ.”

Saoirse Ronan, Elliott Heffernan và Paul Weller trong Blitz, một xuất phẩm của Working Title Films

Vậy thì có thể làm gì ở khía cạnh này? Chính sách giảm thuế mới dành cho các phim quy mô nhỏ hơn đã đến đúng lúc. “Thực sự là một bước ngoặt,” Mia Bays, giám đốc Quỹ phim tại Viện Điện ảnh Anh Quốc, cho biết. “Nó khiến nước Anh trở nên vô cùng hấp dẫn. Thường thì khoản tiền khó huy động nhất là 20% cuối cùng — rất khó tìm được đối tác vốn chủ sở hữu. Điều này thực sự làm giảm nhu cầu về loại tài trợ đó hoặc cắt giảm ngân sách, thường có nghĩa là cắt giảm phí của mọi người.”

“Mọi người đang nhắm đến 14,9 triệu bảng Anh — thật buồn cười,” Jason Solomons, một nhà báo điện ảnh chuyển sang làm sản xuất, đang phát triển phim truyện đầu tay, A Waiter in Paris, một xuất phẩm Anh-Pháp, cho biết. “Nhưng ít nhất thì khoản giảm thuế mới cũng có nghĩa là người Anh chúng tôi có cống hiến và thực sự đáng khích lệ, đặc biệt khi nói đến hợp tác sản xuất tại châu Âu.”

Những bộ phim khác được hưởng lợi từ IFTC bao gồm H is for Hawk, chuyển thể cuốn sách đoạt giải thưởng của Helen Macdonald, với sự tham gia của Claire Foy; Giant, phim tiểu sử về võ sĩ quyền Anh người Anh Naseem Hamed, với Pierce Brosnan trong vai huấn luyện viên của Hamed, đã chuyển quá trình sản xuất từ Malta đến Leeds; và Humanoid, dự án khoa học viễn tưởng dự kiến được quay ở nước ngoài giờ đang được thực hiện tại đây.

Claire Foy quay phim H is for Hawk trên đường phố Cambridge

Fellner cho biết Working Title “chắc chắn” sẽ nhắm đến thị trường 15 triệu bảng Anh. Một thành công của công ty trong năm nay là The Substance, bộ phim kinh dị thể xác với Demi Moore đóng chính, nằm trong ngân sách đó. “Chúng tôi đã quay phim đó ở Pháp nhưng có lẽ nếu có khoản miễn thuế đó chúng tôi đã quay ở Anh.”

Nhưng làm thế nào chiêu dụ mọi người đến rạp chiếu phim? “Bạn cần ba ngôi sao lớn để khán giả trả lại 15 triệu bảng Anh,” Solomons nói, “và thực sự không có nhiều người có tiếng tăm nói-tên-là-biết. Thành công trên truyền hình không phải là bằng chứng đảm bảo những người hâm mộ phim truyền hình sẽ rời sofa và đến rạp chiếu phim địa phương. Ngày nay, điện ảnh cần phải mạo hiểm, gợi cảm và táo bạo để tạo sóng, như The Substance và Anora [bộ phim về vũ công thoát y đoạt giải Cành Cọ Vàng tại Cannes], và làm tất cả những điều đó trong một hệ thống chống lại những điều đó.”

Một phần quan trọng của kế hoạch là chăm bón từ gốc rễ. Ngay cả người dị ứng với phim tâm lý gai góc về những kẻ què quặt nghiện ma túy cũng nên thấy rằng một bối cảnh phim độc lập mạnh mẽ đã “trở thành cách phát triển tài năng cho các hãng phim,” Bays nói, chỉ ra những ngôi sao người Anh đã thành danh ở Hollywood như Daniel Kaluuya, Florence Pugh, Riz Ahmed và Josh O’Connor.

Renée Zellweger và Leo Woodall trong Bridget Jones: Mad About the Boy, một xuất phẩm khác của Working Title Films

Film4, BFI và Netflix cũng đã giúp hàng nghìn người Anh theo đuổi sự nghiệp đằng sau máy quay, và vào năm 2019, Working Title, cùng với Barbara Broccoli, bà chủ chuỗi phim Bond, David Heyman, nhà sản xuất các phim Harry Potter và những người khác đã thành lập Học viện Màn ảnh London (LSA), trường cao đẳng nghề dành cho học sinh trung học ở phía bắc London.

LSA hiện đào tạo 900 học sinh trong các lĩnh vực bao gồm trang phục, mỹ thuật, điện, máy quay, kỹ xảo và hoạt hình. “Đây thực sự là một nơi thú vị vì bạn đang chứng kiến những người trẻ tuổi hiện thực hóa ước mơ của mình,” Fellner nói. “Chất lượng giảng dạy và mức tham gia trong ngành ngày càng tốt hơn qua từng năm. Một số lượng lớn học viên tốt nghiệp đã làm việc cho các bộ phim của chúng tôi” — 16 người đã làm việc cho Blitz, 11 người đã làm việc cho phim Bridget Jones mới.

Mọi người từ học sinh đến thủ tướng đều nhận ra rằng những điều này rất quan trọng, và không chỉ về mặt tài chính. “Điện ảnh là yếu tố chính của quyền lực mềm, một phần rất lớn trong cách truyền đạt định nghĩa về một con người Anh,” Bays nói.

Pierce Brosnan (phải) vào vai huấn luyện viên quyền anh huyền thoại Brendan Ingle trong phim Giant

Năm 1982, biên kịch Colin Welland đã hô lên, “Người Anh đang đến” khi nhận giải Oscar cho Chariots of Fire. Giờ đây, 42 năm sau, thế giới điện ảnh đang đến nước Anh.



* M25, con đường huyết mạch quanh thủ đô London và là một trong những tuyến đường cao tốc đông đúc nhất nước Anh. (ND)