Ở đâu đó tại một hiệu thuốc CVS hoặc cửa hàng 7-Eleven gần nhà bạn, có
một đầu máy Redbox bị hỏng, bị nhà sản xuất bỏ phế như Ozymandias trong
sa mạc.
Đây là bản tóm tắt trực quan hoàn hảo về tình trạng hiện tại của
ngành công nghiệp DVD, từng là một gã khổng lồ của thế giới giải trí gia
đình, đã giảm xuống chỉ còn là cái bóng của chính mình trong kỷ nguyên
phát trực tuyến.

Vào khoảng thời gian này năm ngoái,
Variety dự đoán 2024 sẽ là
năm DVD trở thành một ngành kinh doanh dưới một tỉ USD ở Mỹ. Và bây giờ,
với việc Digital Entertainment Group (DEG) vừa công bố “Báo cáo giải
trí phương tiện kỹ thuật số” cuối năm 2024, dữ liệu xác nhận điều đó:
sau nhiều năm suy giảm, thị trường DVD đã chạm đáy.
Doanh số bán
đĩa vật lý tại Mỹ, hiện được DEG phân loại là “sản phẩm vật lý”, đã giảm
23% từ mức 1,3 tỉ USD năm 2023 xuống còn 959,6 triệu USD trong năm vừa
qua. Con số này giảm 94,2% so với mức cao nhất mọi thời đại của doanh số
bán DVD là 16,6 tỉ USD vào năm 2006 — mức giảm bắt đầu năm 2008, khoảng
một năm sau khi Netflix ra mắt nền tảng phát trực tuyến.
Ngược
lại, tổng chi tiêu cho giải trí tại gia ở Mỹ đạt mức cao nhất mọi thời
đại là 57 tỉ USD vào năm 2024 (tăng 21% so với cùng kỳ năm trước), nghĩa
là sản phẩm vật lý chỉ chiếm 1,6% trong số đó.

Sự sụt giảm nói trên một phần là do DEG không còn theo dõi chi tiêu cho
thuê vật lý kể từ năm 2024. Để loại bỏ dần danh mục này, công ty đã kết
hợp doanh số cho thuê đĩa và doanh số bán thành số liệu “sản phẩm vật
lý” cho năm 2023, vì chi tiêu của người tiêu dùng cho việc thuê sản phẩm
vật lý đã giảm hơn 50% so với năm 2022.
Do đó, báo cáo thường
niên năm 2023 của DEG đã không chính thức tiết lộ sự phân chia giữa
doanh số cho thuê vật lý và doanh số bán sản phẩm vật lý. Nhưng xét đến
việc số liệu này chỉ bao gồm doanh số bán trong năm 2024, so sánh theo
năm và làm vài phép tính đơn giản là thấy doanh thu cho thuê vật lý đã
đạt hơn 300 triệu USD một chút trong năm báo cáo cuối cùng — giảm 39% so
với năm 2022 và giảm khoảng 95% so với năm 2011.
Có khả năng là
nếu doanh thu cho thuê vật lý vẫn được đưa vào, ngành công nghiệp DVD sẽ
vượt mốc 10 chữ số trong ít nhất một năm nữa. Nhưng kể cả khi đó, khả
năng gia hạn này sẽ không kéo dài lâu hơn được nữa. Netflix đã chấm dứt
dịch vụ gửi thư cho thuê từng là dịch vụ hàng đầu của mình và Redbox mới
đóng cửa năm ngoái, vì vậy thật đáng tiếc khi DEG biện minh rằng thị
trường cho thuê vật lý đơn giản là quá nhỏ không đáng theo dõi.

Đồng thời, các nhà bán lẻ lớn bao gồm Best Buy, Target và Walmart đã
quay xe hoặc ngừng bán DVD và Blu-ray, vì vậy cho rằng sản phẩm vật lý
có thể bị loại bỏ hoàn toàn trong tương lai gần không là quá đáng.
Trong
khi đó, SVOD ghi nhận thêm một năm tăng trưởng chi tiêu theo cấp số
nhân, tăng 25% từ năm 2023 lên 52,2 tỉ USD ở năm 2024. Khoảng cách giữa
SVOD và tổng chi tiêu cho giải trí tại nhà đang thu hẹp hơn bao giờ hết,
vì SVOD đã tăng từ mức chiếm khoảng 80% tổng chi tiêu vào năm 2023 lên
91,3% trong năm qua.
Tuy nhiên, nếu không có SVOD, quỹ đạo của
ngành giải trí tại nhà trong khoảng một thập kỷ qua có vẻ kém thịnh
vượng hẳn: tổng chi tiêu cho giải trí tại nhà trên tất cả các luồng chi
tiêu ngoại trừ SVOD — sản phẩm vật lý, bán qua kênh điện tử (EST) và VOD
— đã xuống dưới 5 tỉ USD vào năm 2024, giảm 9,6% so với năm trước.

Kết quả năm 2024 tiếp tục xu hướng chi tiêu cho gia đình không phải SVOD
giảm dần hàng năm kể từ ít nhất là năm 2011. Trên thực tế, tổng chi
tiêu không phải SVOD cho năm 2024 đã giảm 63% so với mức gần 14 tỉ USD
của một thập kỷ trước, khi SVOD chiếm chưa đến một phần tư tổng chi
tiêu.
Nhìn vào các luồng chi tiêu cá nhân, chúng ta thấy SVOD là
danh mục duy nhất chứng kiến tăng trưởng dương trong 13 năm qua — chính
xác là tăng 5.154%. EST và VOD có kết quả tốt hơn sản phẩm vật lý, ở chỗ
chi tiêu cho cả hai đều hầu như không thay đổi nhưng hiện tại cả hai
đều có xu hướng giảm kể từ năm 2024 (lần lượt là -10,6% và -2,8% theo
năm).
Điểm chính rút ra từ những con số này cũng giống như
Variety
đã lưu ý vào năm ngoái nhưng với tính cấp thiết hơn: quá phụ thuộc vào
một nguồn thu nhập duy nhất là trò chơi nguy hiểm đối với bất kỳ ngành
nào, chưa kể khi nguồn thu đó lại là thị trường phát trực tuyến nổi
tiếng dễ biến động. Tăng trưởng chi tiêu của SVOD sẽ không kéo dài mãi
mãi, đặc biệt khi giá thuê bao tiếp tục tăng và người tiêu dùng chuyển
sang các lựa chọn tiết kiệm chi phí như FAST và AVOD.

Đối với DVD, thời là nhân tố lớn trong ngành có thể đã qua, nhưng sự tái
sinh giống như đĩa than thành một mặt hàng đặc biệt và biểu tượng địa
vị cho những người chuyên sưu tập đã bắt đầu.
Ở cuối báo cáo, DEG
lưu ý rằng doanh số từ các bản phát hành danh mục 4K UHD vật lý vẫn ổn
định kể từ năm 2023, trong khi chi tiêu cho các tựa phim được phát hành
có “đóng hộp thép cao cấp” đã tăng vào năm 2024. Không nêu tỷ lệ phần
trăm hoặc tổng số tiền cụ thể nào, nhưng báo cáo này để lại một tia hy
vọng nhỏ cho những người vẫn ủng hộ phương tiện truyền thông vật lý
trong một thế giới ngày càng số hóa và dựa trên thuê bao.
Dịch: © Ngô Bình @Quaivatdienanh.com
Nguồn: Variety