Một con quái vật tồn tại không bao giờ ngừng lại và hiếm khi ngủ. Giống như Freddy, nó rình rập những cơn ác mộng của chúng ta. Giống như Jason, nó thách thức mọi trật tự tự nhiên. Chiếc rìu đẫm máu của nó đã vung lên nhiều lần hơn cả Jack Torrance qua các hành lang của khách sạn Overlook, và vào tuần thứ hai tháng 10, thế giới đã nhận được thông báo đáng ngại rằng con quái vật này có thể nói là mạnh hơn bao giờ hết, đảm bảo sẽ có nhiều hỗn loạn hơn nữa. Con quái vật nào vậy? Tất nhiên là phim kinh dị — một thể loại điện ảnh với chiến thắng mới nhất tại phòng vé, Terrifier 3, đã gây ngạc nhiên cho ngay cả những người hâm mộ sự sợ hãi cuồng nhiệt nhất.

Con ghẻ của các thể loại phim: những phim kinh dị như Terrifier 3, có David Howard Thornton đóng chính, lại đang thống trị phòng vé

Do Damien Leone đạo diễn, bộ phim kinh dị chém giết lấy chủ đề lễ hội — kể về một tên hề điên dại quyết tâm biến Giáng sinh thành kinh hoàng cho tất cả mọi người — đã vượt qua Joker: Folie à Deux của Todd Phillips trong tuần thứ hai phát hành. Bộ phim DC là một trong những phim được mong đợi nhất trong năm và được kỳ vọng sẽ mang lại doanh thu lớn cho các rạp chiếu phim. Sao lại không? Joker năm 2019 đã thu về hơn 1 tỉ USD, thắng Sư Tử Vàng danh giá tại Liên hoan phim quốc tế Venice và chia rẽ cuộc thảo luận như nhát dao phay cắt qua da thịt. Bất kể bạn đứng ở đâu trong cuộc tranh luận bộ phim có khuyến khích văn hóa độc thân không tự nguyện ngoài đời thực hay chỉ phản ánh sự xấu xí của nó với chúng ta, thì có một điều không thể bàn cãi — Joker đã thành công vang dội và có thể lặp lại thành công đó hoặc thậm chí vượt qua với sự tham gia của Lady Gaga trong phần tiếp theo.

Thay vào đó, một tên hề khác đã vươn lên giành chiến thắng — một tên hề có bộ phim được thực hiện với kinh phí chỉ 2 triệu USD, so với kinh phí được báo cáo là 200 triệu USD của Joker. Sao Terrifier 3 không có một diễn viên tên tuổi nào lại có thể đánh bại một trong những biểu tượng dễ nhận biết nhất trong lịch sử văn hóa đại chúng toàn cầu, do một ngôi sao hạng A từng đoạt giải Oscar thủ vai bên cạnh một trong những nghệ sĩ âm nhạc lớn nhất thế kỷ, là một câu hỏi.

Phim kinh dị ăn khách năm 2023 Talk to Me

Sao chuyện như thế này cứ liên tục xảy ra là một câu hỏi khác. Năm nay, Longlegs đã thu về 109 triệu USD ở phòng vé với kinh phí 10 triệu USD. Talk to Me, phát hành năm 2023, thu về 92 triệu USD trên kinh phí 4,45 triệu USD. Trước đó là Barbarian năm 2022 (45 triệu USD trên kinh phí 4,5 triệu USD). Get Out, It Follows, The Babadook và nhiều nữa. Hàng năm, những bộ phim kinh dị ít quảng cáo rầm rộ từ trong bóng tối nhảy ra như những kẻ giết người hàng loạt, thâm nhập vào tinh thần thời đại theo những cách mà ít nhà phân tích nào thấy trước được. Và chúng làm như vậy trên nền nhạc xọc xạch của ngăn kéo chứa tiền tại rạp chiếu phim, trong khi phần còn lại của Hollywood loay hoay, vật lộn lôi kéo khán giả rời khỏi dịch vụ phát trực tuyến và mạng xã hội.

“Mức độ phổ biến của các thể loại khác trồi sụt theo thời gian,” Mike Muncer, người dẫn chương trình podcast Evolution of Horror, nói. “Phim hài lãng mạn, phim siêu anh hùng, v.v... đều có đỉnh cao và đáy vực nhưng phim kinh dị luôn thu hút được khán giả.” Ông chỉ ra rằng những thể loại kia “có xu hướng dựa vào các tên tuổi lớn để bán. Với phim kinh dị, bản thân thể loại đã là thứ bán chạy.” Đây là một nhận xét đúng khi nhìn lướt qua danh sách diễn viên trên IMDB của Terrifier 3 và Longlegs.

Maika Monroe trong một cảnh phim Longlegs, phát hành ở Việt Nam với tựa Thảm kịch dị giáo

Phim sau có thể nhờ cái tên Nicolas Cage, nhưng ngoài ra còn có sự tham gia của các gương mặt của thể loại này như ngôi sao Maika Monroe của It Follows, còn dàn diễn viên của chuỗi phim Terrifier tương đối vô danh. Hãy so sánh với một bộ phim như Wolfs của Jon Watts — bộ phim tội phạm gần đây có sự tham gia của hai diễn viên lớn nhất thế giới, George Clooney và Brad Pitt, trong vai cặp đôi dàn xếp thuê cho tội phạm. Hoặc có thể là Fly Me to the Moon — phim hài lãng mạn có sự tham gia của Scarlett Johansson và Channing Tatum chỉ thu về 42 triệu USD. Không chừng là bạn còn chưa từng nghe đến tên.

Trong khi đó, phim kinh dị vẫn tiếp tục tạo ra thay đổi văn hóa, thu về lợi nhuận khổng lồ trong quá trình đó. Muncer nói thêm rằng phim kinh dị có một điều độc đáo để thu hút khán giả đến rạp chiếu phim, nguyên nhân chính cho thành tích vượt trội của nó. “Xem phim kinh dị là một trải nghiệm cộng đồng. Chúng ta ngồi cùng nhau trong rạp và thở hổn hển, hét lên và cười. Đó là một trải nghiệm giải phóng cảm xúc, trong đó mọi người có thể thấy nỗi sợ hãi lớn nhất của họ được thể hiện trên màn ảnh, nhưng trong một không gian an toàn. Làm điều đó với những người khác có thể nâng cao trải nghiệm và sau khi xem xong chúng ta thích cùng nhau thảo luận về phản ứng của mình đối với bộ phim,” ông nói. Nhưng ông cũng chỉ ra sức hấp dẫn của nó còn sâu sắc hơn thế. Phim kinh dị ngày nay có chất lượng thuyết phục hơn, khiến việc đi xem phim kinh dị trở thành canh bạc chắc chắn về sự đa dạng và độc đáo.

Barbarian (2022) điên loạn vẻ vang của Zach Cregger thu về 45 triệu USD trên kinh phí 4,5 triệu USD

“Những bộ phim [kinh dị] tuyệt vời khiến bạn sướng lâng. Đó là một liều adrenaline tiêm vào cánh tay giống như tàu lượn siêu tốc,” JD Lifshitz và Raphael Margules, bộ đôi được biết đến với công ty chế tác BoulderLight Pictures, đồng tình, chỉ ra sự hồi hộp “nguyên thủy” mà thể loại này mang lại là lý do chính cho sức hút phòng vé. “Thật buồn cười khi thỉnh thoảng có một vài phim kinh dị thất bại thế là các nhà báo sẽ tuyên bố thể loại kinh dị cáo chung — nói cứ như trẻ con vậy.”

Thay vào đó, thể loại này không chỉ đứng vững — mà còn phát triển mạnh mẽ, với nhiều cảm giác rùng rợn đa dạng để những người thích các màn hù dọa theo đuổi. Danh mục phim của BoulderLight — từ Barbarian điên loạn vẻ vang của Zach Cregger, đến câu chuyện sát nhân hàng loạt với diễn biến chậm rãi Woman of the Hour — cho thấy phạm vi rộng lớn của thể loại kinh dị năm 2024. Terrifier 3 là phim hề sát nhân — một nhánh kinh dị đã tạo ra bộ phim kinh dị có doanh thu cao nhất mọi thời đại vào năm 2017, It Chapter One. Tuy nhiên, hãy nhìn những chỗ khác trong lịch phát hành phim năm 2024, bạn sẽ thấy nỗi kinh hoàng ngoài hành tinh (A Quiet Place: Day One, Alien: Romulus); phim kinh dị giết người hàng loạt (Longlegs, MaXXXine); phim ghê rợn chủ đề Công giáo (Immaculate, The First Omen); danh sách còn dài.

Câu chuyện sát nhân hàng loạt với diễn biến chậm rãi Woman of the Hour, đã phát hành ở Việt Nam với tựa Hẹn hò với sát nhân

Một yếu tố khác trong thành công của thể loại kinh dị vào năm 2024 có thể là thể loại này được coi là nơi ẩn náu tránh các xuất phẩm “IP” (tài sản trí tuệ) vô tận được tìm thấy ở những nơi khác tại Hollywood. Khi lượng khán giả đến rạp chiếu phim giảm trong thập kỷ qua, các giám đốc điều hành hãng phim bắt đầu tiếp cận các ý tưởng nguyên tác với sự thận trọng cực độ, thay vào đó đặt hàng các phim làm lại, khởi động lại và phần tiếp theo có khả năng sinh lời hơn. Trong khi đó, ở thể loại phim kinh dị, “một số [phim] có doanh thu cao nhất mấy năm qua là các xuất phẩm ý tưởng mới nguyên. Với phim hành động, phim chính kịch, phim siêu anh hùng hoặc phim hài thì không có chuyện đó đâu,” Muncer nói.

Muncer lấy ví dụ bộ phim kinh dị siêu nhiên Smile năm 2022 và phim chuyển thể The Black Phone của Joe Hill, nhưng hai phim ông nhắc đến: Nope và Get Out của Jordan Peele — hai phim gây tranh cãi đã thu về 420 triệu USD trên tổng kinh phí chỉ hơn 70 triệu USD — đã đưa chúng ta đến một lý do khác tại sao thể loại phim kinh dị giờ đây có lẽ là thể loại phim hấp dẫn nhất đối với những người xem phim.

The Black Phone đã phát hành ở Việt Nam với tựa Điện thoại đen

Không phải trùng hợp mà một số nhà làm phim thú vị nhất nổi lên trong thập kỷ qua – từ Peele và đạo diễn Hereditary Ari Aster đến Robert Eggers của The Witch và Julia Ducournau của Raw — đã bắt đầu sự nghiệp trong lĩnh vực phim kinh dị. Đầu tiên, trong một Hollywood đang thắt chặt hầu bao, phim kinh dị dễ được bật đèn xanh hơn phim chính kịch hoặc phim hành động, vì chúng có thể được thực hiện với kinh phí eo hẹp. “Một số bộ phim kinh dị thành công nhất trong lịch sử điện ảnh — The Blair Witch Project, Paranormal Activity — là những phim kinh phí nhỏ, vì vậy chúng thường có rủi ro thấp và phần thưởng lớn cho các hãng phim,” Muncer nói thêm.

Luôn có một cộng đồng rộng lớn những người hâm mộ phim kinh dị gắn kết với nhau xung quanh tình yêu của họ dành cho thể loại này. “Làm podcast khiến tôi nhận ra mọi người không chỉ thích kinh dị — họ mê nó,” Muncer nói, đồng thời nói thêm phim kinh dị mang “những người lập dị và những người ngoài cuộc” lại với nhau, thường theo những cách lãng mạn không ngờ tới. “Tháng này tôi sẽ tham dự đám cưới của hai người gặp nhau qua việc nghe podcast của tôi,” ông cười.

The Blair Witch Project, vẫn là một trong những bộ phim lãi nhất từ trước đến nay. Ảnh: cảnh trong bản làm lại năm 2016

Nhưng không phải chỉ riêng cộng đồng gắn kết chặt chẽ đã thúc đẩy sự gia tăng phim kinh dị ở phòng vé. Từng là “con ghẻ của các thể loại phim — kẻ lập dị sùng bái ẩn núp trong bóng tối”, như Muncer nói, giờ đây phim kinh dị chịu trách nhiệm một lượng lớn lưu lượng người đến rạp chiếu phim mỗi năm, trong bối cảnh phát hành phim ngày càng tuyệt vọng với doanh số bán vé. Phim kinh dị không còn là mối quan tâm nhỏ lẻ bên rìa ngành công nghiệp điện ảnh nữa — thể loại này giờ định đoạt sự sống còn và tận diệt của nó.

Điều này đưa Lifshitz và Margules đến một câu hỏi thú vị. Liệu giải Oscar và những bên trao giải thưởng khác trong ngành có bắt đầu công nhận thể loại phim bị lịch sử bỏ qua này nhiều hơn khi nó đang gánh cả ngành kinh doanh phim ảnh không? “Chúng tôi nghĩ Viện Hàn lâm sẽ công nhận thể loại này nhiều hơn. Toni Collette sẽ được đề cử cho Hereditary nếu phim ra năm nay. Get Out thắng giải kịch bản hay nhất [tại lễ trao giải Oscar năm 2018] chắc chắn là một bước ngoặt. Jordan Peele đã đề cập M. Night Shyamalan là người có ảnh hưởng, và chúng tôi nghĩ rằng một vài bộ phim đầu tiên của M. Night đã đặt ra tiêu chuẩn vàng cho thể loại này mà Viện Hàn lâm có thể và nên công nhận, có lẽ vào thời điểm hiện tại này là đúng hơn bao giờ hết.”

Smile 2 dự kiến ra rạp ở Việt Nam ngày 1 tháng 11 với tựa Cười 2

Nếu điều đó xảy ra, thì cũng đúng thôi. Phim kinh dị không chỉ là thể loại phim có khả năng sinh lời nhất năm 2024 — mà còn là thể loại giàu tính sáng tạo nhất hiện nay.