Chưa hết năm 2016 nhưng có thể nhận định đây là một năm mà phim Việt thật sự chiếm lĩnh thị trường không thua gì phim nhập ngoại. Tính trung bình cứ 5 phim/tháng - một con số khá đẹp so với nhiều năm trước đây chỉ èo uột 1-2 mùa phim trong năm. Những tháng cuối năm là một cuộc đua không chỉ giữa các nhà sản xuất phim Việt với phim ngoại, mà còn là cuộc đua ngầm giữa các đạo diễn trẻ với tác phẩm đầu tay hay thừa thắng xông lên ra mắt tác phẩm thứ hai. Nhưng cho đến giữa tháng 11.2016, chưa thấy “hiện tượng” lặp lại gây sốt như với Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh hay Em là bà nội của anh. Không biết đến cuối năm có phim nào gây “dư chấn”?

Đạo diễn trẻ và tên phim ngôn tình

Nhiều phim đã gây “nóng” ngay từ khi casting, rồi “rò rỉ” vài teaser trailer bắt mắt, gay cấn, các bức ảnh phim trường để tạo ấn tượng, ra nhiều “chiêu” PR ngay khi xong hậu kỳ, buổi chiếu ra mắt, và cả khi phim đã ra rạp… Điểm mặt sơ sơ thấy có khá nhiều màu sắc: cổ trang, thần thoại, hành động, hình sự, hài, ngôn tình, kinh dị, tâm lý xã hội. Các gương mặt đạo diễn phim vừa lạ vừa quen, khá nhiều phim đầu tay, nhiều đạo diễn “xuất thân” là diễn viên, hay đạo diễn phim ngắn, phim online… Và nói chung đều còn trẻ.

Cảnh phim Vệ sĩ Sài Gòn

Điểm sơ danh mục phim đã và sắp ra rạp từ tháng 10/2016 đến cuối năm, thấy rõ xu hướng phim toàn dành cho giới trẻ: Sài Gòn, anh yêu em, Cho em gần anh thêm chút nữa, Vệ sĩ Sài Gòn, Bạn gái tôi là sếp, Thần tiên cũng nổi điên, Song sinh bí ẩn, 4 năm, 2 chàng, 1 tình yêu, Sứ mệnh trái tim, Chạy đi rồi tính, Đời cho ta bao lần đôi mươi, Sút, Hình nhân, 49 ngày phần 2, Vali tình yêu, Lục Vân Tiên, Ba vợ cưới vợ ba…

Và các đạo diễn với nhiều thành phần “xuất thân” cũng trong cuộc đua ngầm “thắng - thua” như một minh chứng bản thân ở vai trò quan trọng này không chỉ với nhà sản xuất mà còn với khán giả phim Việt. Mở đầu có thể là một thắng lợi nhẹ nhàng nhưng để lại dư âm khá ngọt của Sài Gòn, anh yêu em - tác phẩm đầu tay của đạo diễn Lý Minh Thắng và diễn viên La Quốc Hùng. Phim là năm câu chuyện tình yêu giữa hai mùa mưa nắng Sài Gòn được đan xen nhau: Tình mẹ con, tình cha con, tình yêu nam nữ, tình yêu đồng giới, tình yêu nghề sân khấu.

Một bộ phim khác được cho là phim ngôn tình theo trào lưu thời thượng được giới trẻ trông đợi ra mắt tháng 11/2016 là 4 năm, 2 chàng, 1 tình yêu - phim đầu tay của một nữ đạo diễn rất “hot” với dòng phim ngắn online có hàng triệu “like” tên Luk Vân cùng dàn diễn viên trẻ thời thượng: Harry Lu, Midu, Anh Tú, Ngọc Trai... Một phim sắp ra rạp tháng 11/2016 hao hao “ăn theo” phim Hàn (Hậu duệ của mặt trời) là Sứ mệnh trái tim của đạo diễn Đỗ Đức Thịnh, kể câu chuyện về tiểu đội công binh có nhiệm vụ tháo gỡ bom mìn sót lại thời chiến tranh ở vùng núi rừng biên giới Tây Nguyên, với dàn diễn viên “hotgirl”, “hotboy”: Angela Phương Trinh, William Belle, Võ Cảnh…, chưa biết có gây “sốt”.

Ngoài đạo diễn “triệu đô” vẫn còn trẻ Victor Vũ với phim Status (1.000 like tôi sẽ chết), Hàm Trần với phim Bạn gái tôi là sếp thì những cái tên đạo diễn (online), diễn viên quen thuộc còn rất trẻ cũng ra mắt như Nam Cito và Bảo Nhân phim Chạy đi rồi tính, Cao Tấn Lộc phim Thần tiên cũng nổi điên, diễn viên Văn Anh trong vai trò đạo diễn phim Đời cho ta bao lần đôi mươi…, đều có thể là sự tò mò để “hâm nóng” các rạp chiếu và hút khán giả vào rạp.

Tháng 12 là cuộc chạy đua của hai tên tuổi mới: Văn Công Viễn - từng quen với phim sitcom truyền hình Việt với phim Cho anh gần thêm em chút nữa cùng hai gương mặt “hot” của giới trẻ: Đình Hiếu, Jun Vũ. Một đạo diễn người Nhật khá bí ẩn tên Ken Ochiai với phim Vệ sĩ Sài Gòn nhưng toàn diễn viên “bảo chứng doanh thu”: Thái Hòa, Kim Lý, Chi Pu, B Trần. Chưa hết, phim kinh dị Hình nhân sẽ là sự ra mắt tác phẩm điện ảnh đầu tay của đạo diễn phim truyền hình Nguyễn Võ Duy Ngọc.

Cuộc đua marathon

Vài đạo diễn trẻ ra mắt tác phẩm đầu tay và “thắng” nên có thể là chất xúc tác cho nhiều người trẻ thử sức ở vai trò đạo diễn phim điện ảnh, cũng như thêm tinh thần để tiếp tục tác phẩm thứ hai, thứ ba… Có lẽ “thắng” ngoạn mục nhất là đạo diễn Phan Gia Nhật Linh, đến giờ vẫn chưa có phim nào “qua mặt”, và anh cũng chưa biết có vượt qua chính mình ở dự án thứ hai Cô gái đến từ hôm qua dự tính ra mắt công chúng dịp Tết Tây và Nguyên đán tháng 1/2017.

Hay đạo diễn Đỗ Đức Thịnh, khi hai dự án trước ít thành công, nhưng sau Taxi, em tên gì? thu được 21 tỉ đồng sau năm ngày công chiếu đã có ngay Sứ mệnh trái tim đang ra rạp chưa biết “thắng - thua”, lại tiếp một dự án khác trong một thời gian khá tốc độ, liệu có đủ bản lĩnh giữ phong độ hay sẽ “hao hụt” dần sự trông đợi của khán giả đối với các phim sau?

Ngay các đạo diễn trẻ làm phim đầu tay, cho dù có kinh nghiệm và có “fan”, thậm chí “triệu like” trên mạng từ phim online, phim ngắn, thì sang phim điện ảnh dài liệu có chắc thắng ở phòng vé? Các đạo diễn xuất thân từ diễn viên, không phải ai cũng có thể “thắng” ở phòng vé, vì vẫn còn rất nhiều khoảng cách chuyên nghiệp về nghề từ diễn viên - đạo diễn. Có thể thấy rõ sự non tay trong các phim do các đạo diễn này làm, nhiều phim chỉ như nâng cấp phim truyền hình một tập.

Trong chín tháng đầu năm đã có nhiều đạo diễn phim đầu tay “thua” khi ra rạp, thậm chí trắng tay. Và trong ba tháng cuối năm, các phim khác đang xếp hàng ra rạp, là cuộc đua giữa các đạo diễn về khả năng chinh phục khán giả và đọ sức nóng phòng vé. Cũng là cuộc đua của các nhà sản xuất dự đoán xu hướng thị hiếu khán giả để “đặt hàng” dự án mới. Nhưng chắc chắn trong số đó chỉ rất ít phim “thắng”, và có lẽ chưa có phim nào đủ sức để thành hiện tượng phim Việt của năm.

Điều lưu ý là trong các phim của người trẻ gần như chỉ có phim mang tính thị trường, kể cả phim đề tài quân đội thì tính thị trường cũng rất nặng, phim nghệ thuật gần như vắng mặt. Nên để đánh giá tài năng của đạo diễn trẻ cũng rất khó, nếu chỉ nhìn vào phòng vé “thắng - thua”. Và vẫn cứ phải xem đường dài họ sẽ đi như thế nào để biết được độ chín, có thể đủ sức là một thế hệ đạo diễn mới của điện ảnh Việt Nam.