• Gặp gỡ Voller của Mads Mikkelsen - kẻ xấu xa trong Indiana Jones và Vòng quay định mệnh

• Trailer Indiana Jones và Vòng quay định mệnh đem đến hoài niệm văn hóa điện ảnh một thuở

• James Mangold ẩn ý về 'người hùng xế bóng' trong Indiana Jones and the Dial of Destiny

Vòng quay Định mệnh giống như dấu chấm hết đậm nét ở cuối một câu rất dài

Trong Indiana Jones và Chiếc Rương Thánh tích năm 1981, nhà khảo cổ học lính đánh thuê René Belloq nhìn thẳng vào mắt người bạn biến thành kẻ thù của mình Indiana Jones và nói với anh một chân lý tuyệt đối. “Indiana ạ,” anh ta nói, “chúng ta đơn giản chỉ là đi qua lịch sử.” Họ đang nói về kho báu mà họ tìm kiếm: Chiếc Rương Thánh tích, có thể là một cổ vật có giá trị hoặc có thể là nơi Chúa của người Do Thái ngự, ai mà biết được. “Cái này — là lịch sử.”

Con người ai cũng chết. Các nền văn minh qua đi. Nhưng tạo tác thì còn. Chúng cho ta biết chúng ta là ai, và chúng ta vẫn là ai.

Lịch sử — theo đuổi nó, biến nó thành hàng hóa, số phận chung của chúng ta là sống trong nó — là nỗi ám ảnh của Indiana Jones, và chủ đề đó tràn ngay ra khỏi màn hình ngấm vào chúng ta.

Con người ai cũng chết. Các nền văn minh qua đi. Nhưng tạo tác thì còn. Chúng cho ta biết chúng ta là ai, và chúng ta vẫn là ai

Xét cho cùng, Indiana Jones và Chiếc Rương Thánh tích đã được phát hành cách đây 42 năm, và bộ phim thứ năm và cũng là bộ phim cuối cùng (dù sao thì họ cũng bảo chúng ta là vậy), Indiana Jones và Vòng quay Định mệnh, vừa được công chiếu lần đầu tại Liên hoan phim Cannes, ra rạp vào tuần này của mùa hè. Xem vào thời điểm này, và bạn được nhắc nhở rằng bạn đó, cũng đang đi qua lịch sử. Những ngôi sao điện ảnh ngày nào trông già đi nhiều quá.

Đây là một chuỗi phim ám ảnh về thời gian và người anh em họ của nó, cái chết, từ việc các nhân vật không ngừng theo đuổi những bí mật của thế giới cổ đại cho đến các mối quan hệ sâu sắc của Jones. Những cuộc phiêu lưu của anh thường bắt đầu bằng việc tiết lộ rằng ai đó hoặc điều gì đó trong cuộc đời anh đã chết — một người bạn, một thành viên trong gia đình, một mối quan hệ.

Đức Quốc xã muốn nó, đặc biệt là Hitler. Vì vậy, bộ phim mở ra vào năm 1939, với Indy (một Ford đã được làm cho trẻ lại, nhưng không may là không ai nghĩ đến chuyện làm cho giọng nói của ông cũng trẻ lại)

Indiana Jones và Cuộc Thập tự chinh cuối cùng, phát hành năm 1989, khiến cái chết trở nên đặc biệt cảm động, với cốt truyện xoay quanh sự bất tử và Chén Thánh. Hài hước hơn, những bộ xương phủ đầy mạng nhện được rải khắp loạt phim, nhắc nhở chúng ta rằng những nhà thám hiểm khác và những nền văn minh khác đã cố gắng làm những gì Indiana đang cố gắng làm. Anh ấy chỉ là một người khác trong chuỗi các nhà thám hiểm, một người thực sự giỏi tung cú đấm.

Vòng quay Định mệnh giống như dấu chấm hết đậm nét ở cuối một câu rất dài, một phim phần tiếp theo tự bảo vệ tránh sự hồi sinh nào đó tiếp theo trong tương lai — không như bom tấn ra mắt Cannes năm ngoái, Top Gun: Maverick, hay phần thứ tư của Ma trận năm 2021. Không chỉ vì Harrison Ford sẽ bước sang tuổi 81 vào mùa hè này. Nó có trong sách; Vòng quay Định mệnh lập luận một cách dứt khoát rằng bạn phải bỏ lại quá khứ trong quá khứ, rằng cách duy nhất để đảm bảo thế giới tiếp tục là bước một bước này rồi bước tiếp bước nữa, tiến tới tương lai.

Jürgen Voller (Mads Mikkelsen, trái)

Đúng là trớ trêu thay, đối với một bộ phim được xây dựng trên hàng hàng lớp lớp hoài niệm và được một công ty luôn tự hào chi phần lớn tiền để gặm nhấm cái đuôi của chính mình thực hiện. Trên thực tế, toàn bộ ý tưởng Indiana Jones đều hướng đến sự hoài cổ ngay cả trước khi người đàn ông đội mũ phớt đó ra mắt màn ảnh rộng. Nhà thám hiểm thích quất roi của Harrison Ford xuất thân hảo hán giang hồ trong những câu chuyện tưởng tượng và những phim bộ truyền hình dài tập mà George Lucas và Steven Spielberg yêu thích khi còn nhỏ; giống như chuỗi phim khác mà Ford đã tung ra, chuỗi Indy vừa nguyên tác vừa cóp nhặt, mang cảm giác vừa đương đại vừa lấy bối cảnh ở một thời đại khác, một nơi chốn khác, một thế giới xa lơ xa lắc.

Vòng quay Định mệnh chứa đầy những điều trớ trêu có liên quan, dù hầu hết là ngoài lề. Trên màn ảnh, khá đơn giản: một câu chuyện tình cảm, một bộ phim đánh những nhịp điệu quen thuộc và kể những câu chuyện đùa quen thuộc, món ăn sưởi ấm tâm hồn để khiến bạn cảm thấy mình trở lại làm trẻ con trong thoáng chốc. Phim Indiana Jones, ngay cả những phim dở, luôn khá thú vị khi xem theo kiểu xem phim hoạt hình, đồng thời cũng gây ấn tượng tinh tế như phim điện ảnh — và Vòng quay Định mệnh đúng là vậy.

Phoebe Waller-Bridge vào vai Helena Shaw, con gái đỡ đầu của nhà khảo cổ học Jones

Phần này bật các mảnh của mặt số do nhà toán học Hy Lạp Archimedes tạo ra, giống như hầu hết các di tích xuất hiện trong vũ trụ của Indy, có thể hoặc không thể ban cho người sử dụng sức mạnh thần thánh.

Đương nhiên, Đức Quốc xã muốn nó, đặc biệt là Hitler. Vì vậy, bộ phim mở ra vào năm 1939, với Indy (một Ford đã được làm cho trẻ lại, nhưng không may là không ai nghĩ đến chuyện làm cho giọng nói của ông cũng trẻ lại) chiến đấu với Jürgen Voller (Mads Mikkelsen) để giành lấy nó trong khi thoát ra khỏi một trong những tình huống hiểm nghèo có chỉ số octan cao đặc trưng của ông thông qua một sự kết hợp quen thuộc của thay đổi trang phục, những cú đấm trúng đích, những màn nhào lộn, và vận may ngớ ngẩn.

Sau đó, ta chuyển sang năm 1969, để phát hiện một Indy không hề trẻ nữa gục trong chiếc ghế bành trước tivi, mặc quần đùi không áo sơ mi, ngủ gật và giữ chặt chỗ bia còn lại. Đây là một bộ phim về chuyện già đi, rốt lại là thế mà.

tiêm vào chút niềm vui sống rất cần thiết

Bạn có thể suy luận phần còn lại — bạn cũ và bạn mới, mánh khóe và lắt léo, bí ẩn, có thể có du hành thời gian, chất vấn liệu phép thuật có thật hay không. Phoebe Waller-Bridge tham gia bộ phim này với vai Helena Shaw, con gái đỡ đầu của nhà khảo cổ học Jones, và tiêm vào chút niềm vui sống rất cần thiết.

Có một số cảnh rượt đuổi vui nhộn, mặc dù cảm quan thị giác của đạo diễn James Mangold (được thể hiện phong phú trong các bộ phim trước đó như Logan và Ford v Ferrari) hơi kém cạnh khi so với ký ức về sự chỉ đạo của Steven Spielberg. Nhưng phần lớn, tất cả lại ở đây. Không tiết lộ kẻo làm hỏng niềm vui của bạn.

Có một số cảnh rượt đuổi vui nhộn, mặc dù cảm quan thị giác của đạo diễn James Mangold hơi kém cạnh khi so với ký ức về sự chỉ đạo của Steven Spielberg

Tuy nhiên, một chủ đề xuyên suốt toàn bộ chuỗi phim kéo dài bốn thập kỷ, mỗi lần xuất hiện lại mỉa mai hơn, là trận chiến giữa Indy — người tin chắc rằng các di tích của lịch sử nên được đưa vào bảo tàng để mọi người thưởng thức — và những tay đánh thuê tìm kiếm vận may, hoặc Đức Quốc xã tìm kiếm quyền lực, những người muốn có được những cổ vật đó làm của riêng vì những lý do riêng của họ. (Để cổ vật ở yên chỗ của nó, có lẽ ngay cả ở với dân tộc của nó, xem ra vẫn không là một lựa chọn.) Đó là tấm gương phản chiếu thực tế hành vi trộm cắp cổ vật trong suốt lịch sử của các thế lực xâm lược hoặc thuộc địa, lấy đi văn hóa của người khác cho mục đích sử dụng riêng hoặc để khẳng định sự thống trị.

Trận chiến đó lại xuất hiện trong phần này, có cả lính đánh thuê lẫn Đức Quốc xã. Helena Shaw, nói ra mục tiêu khảo cổ đen tối hơn, khẳng định một cách dí dỏm rằng ăn trộm chính là chủ nghĩa tư bản, và tiền là thứ duy nhất đáng tin tưởng; mục tiêu của Voller thì đen tối hơn nhiều.

Một chủ đề xuyên suốt toàn bộ chuỗi phim kéo dài bốn thập kỷ, mỗi lần xuất hiện lại mỉa mai hơn, là trận chiến giữa Indy — người tin chắc rằng các di tích của lịch sử nên được đưa vào bảo tàng để mọi người thưởng thức — và những tay đánh thuê tìm kiếm vận may, hoặc Đức Quốc xã tìm kiếm quyền lực

Tất cả đều rất phù hợp trong một bộ phim về một nhà khảo cổ học lấy bối cảnh giữa thế kỷ trước. Nhưng bạn phải chú ý đến âm hưởng kỳ lạ của Hollywood. Khi Rương Thánh tích lần đầu tiên xuất hiện trên màn ảnh rộng, nó luôn được dự định là phần đầu tiên trong chuỗi phim, giống như phim bộ thời thơ ấu được yêu thích của Lucas và Spielberg. (Thực tế bộ đôi đã lập thỏa thuận ban đầu của họ với Paramount cho năm phim Indiana Jones.)

Nhưng trong khi một số nhịp (và một số đoạn) của dải phim thập niên 1980 đã quá cũ kỹ, các phim Indy vẫn tồn tại một phần vì chúng là những bản phối lại sống động với trí tưởng tượng và thậm chí với sự thất thường, rõ ràng chúng là xuất phẩm của mấy gã muốn chơi hoài những thể loại câu chuyện mà họ yêu thích lúc nhỏ.

Cảnh Shaw chơi bài cho một số thủy thủ, những người này đã rất ngạc nhiên khi họ hô con bảy bích, chính là lá bài họ rút. Nhưng cô ấy cho Indy biết xảo thuật của cô — ép họ rút lá bài đó mà họ không nhận ra. “Tôi cho bạn cảm giác được lựa chọn, nhưng cuối cùng tôi buộc bạn phải chọn cái tôi muốn”

Bây giờ, trong kỷ nguyên IP, phối lại là một nỗ lực gian nan. Những tay gác cổng, chủ sở hữu cũng như người hâm mộ, thường rất cáu kỉnh. Các nhà sản xuất tin tưởng hơn vào mấy cái thứ na ná, chứ không phải ý tưởng mới mà rủi ro. Đồ tạo tác thuộc về họ, và họ quyết định và cho bạn biết khi nào bạn có thể truy cập hay không. (Vào buổi tối Indiana Jones và Vòng quay Định mệnh ra mắt ở Cannes, Disney — vốn nổi tiếng cất giữ hoạt hình của mình trong hầm còn tác phẩm của các công ty mà hãng này mua lại thì đem chôn vùi — tuyên bố sẽ bắt đầu gỡ bỏ hàng tá phim bộ riêng của mình ra khỏi các nền tảng phát trực tuyến.)

Thay vì hướng tới tương lai và hỗ trợ thử nghiệm mới, Hollywood ngày nay chủ yếu điên cuồng làm lại những gì đã làm. Hãy hình dung một tương lai mà những gì được cung cấp chủ yếu là những gì chúng ta đã có trước đây.

Harrison Ford (phải), James Mangold (trái), và Phoebe Waller-Bridge trên trường quay

Về vấn đề này, hãy nghe tiếng vọng của các nhà tư tưởng như Theodor Adorno và Max Horkheimer — tình cờ cũng là hai người đàn ông chạy trốn Đức Quốc xã — đã đề xuất rằng ngành công nghiệp văn hóa mang lại cho con người ảo tưởng về sự lựa chọn, nhưng chỉ có quyền tự do lựa chọn những gì người ta bảo là có được cung cấp. Bạn có thể có vô số biến thể trên cùng một chuyện.

Điều đó âm hưởng một cách kỳ lạ trong Vòng quay Định mênh. Một đêm nọ, Shaw chơi bài cho một số thủy thủ, những người này đã rất ngạc nhiên khi họ hô con bảy bích, chính là lá bài họ rút. Nhưng cô ấy cho Indy biết xảo thuật của cô — ép họ rút lá bài đó mà họ không nhận ra. “Tôi cho bạn cảm giác được lựa chọn, nhưng cuối cùng tôi buộc bạn phải chọn cái tôi muốn,” cô giải thích với một nụ cười nhăn nhở.

Sau 40 năm và nhiều thay đổi, Indiana Jones và Vòng quay Định mệnh phát hành trong một thế giới có nhiều thứ để xem hơn bao giờ hết, nhưng bằng cách nào đó, có cảm giác ta có ít sự lựa chọn hơn, ít cơ hội khám phá hơn.

Xem vào thời điểm này, và bạn được nhắc nhở rằng bạn đó, cũng đang đi qua lịch sử. Những ngôi sao điện ảnh ngày nào trông già đi nhiều quá

Khoảnh khắc này trong lịch sử là của chúng ta — một tạo tác của những gì được cho tồn tại lúc này. Khi các nhà sử học của tương lai nhìn lại, không biết họ sẽ thấy gì, vậy rốt cuộc, không biết họ sẽ nghĩ chúng ta thực ra là ai nhỉ.