Khi Bong Joon Ho thắng giải Phim hay nhất cho
Parasite ở Oscars
2020, phát biểu nhận giải của ông kèm theo một lời nhắn nhủ tới khán
giả phương Tây. “Một khi vượt qua rào cản phụ đề cao một inch, quý vị sẽ
được giới thiệu rất nhiều phim tuyệt vời khác,” ông nói với những người
xem phim trước đây đã tránh các phim không nói tiếng Anh — hay tệ hơn,
đợi phiên bản Mỹ làm lại tất yếu. Nhà đạo diễn không phải chờ đợi lâu
các dấu hiệu cho thấy lời ước của ông đang thành hiện thực.
Từ Seoul tới Surrey, cách Squid Game vươn xúc tu ảnh hưởng khắp địa cầu là chưa từng có tiền lệ
|
Trừ phi trong vòng vài tháng qua bạn mắc sống trên hoang đảo không có
internet, tách khỏi thế giới để tham gia vào đa dạng các trò chơi chết
chóc để giành tiền thưởng, chớ không thì bạn sẽ phải nghe nói tới
Squid Game.
Đó là phim bộ truyền hình đã đâm xuyên hệ tư tưởng của thời đại như một
cây kim xuyên qua bánh xốp tổ ong — với ước tính khoảng 140 triệu khán
giả khắp thế giới, trở thành chương trình được xem nhiều nhất mọi thời
đại của Netflix. Nếu bạn có tham dự một bữa tiệc Halloween vào tháng 10,
chắc hẳn bạn đã thấy các vị khách diện bộ đồ thể thao màu xanh lá dính
máu thương hiệu của bộ phim. Nếu bạn là giáo viên dạy học ở Anh, bạn còn
có thể đã phải giải tán các trò chơi trên sân trường lấy cảm hứng từ bộ
phim, mặc dù đã được gắn phân loại 15.
Từ Seoul tới Surrey, cách
Squid Game
vươn xúc tu ảnh hưởng khắp địa cầu là chưa từng có tiền lệ. Trong vòng
vài năm qua, đã có rất nhiều chương trình màn ảnh nhỏ ăn khách nhờ lời
truyền miệng vươn lên thành sự kiện văn hóa đại chúng: ví dụ, phim bộ
tài liệu tội phạm
Tiger King châm ngòi cho vô số các cuộc tranh
luận trên Zoom và các màn tung giả thuyết với bạn bè trong đợt giãn
cách đầu tiên trong 2020. Nhưng kể từ
Stranger Things hay
Game of Thrones chẳng chương trình nào có được dấu ấn văn hóa đại chúng đến thế này.
Trước khi xuất hiện các dịch vụ phát trực tuyến, The Wire,
một phim bộ cuốn hút nói tiếng Anh giờ được đông đảo đón nhận như phim
bộ hay nhất của thế kỷ 21, mà còn chật vật để được các đài truyền hình
để mắt tới, thì khó có cơ hội cho một phim bộ ly kỳ đẫm máu, phản đối tư
bản nói tiếng Hàn
|
Điều đáng chú ý về vị trí của
Squid Game giữa các chương trình
có sự nổi tiếng khủng là để đạt tới vị trí đó, nó phải vượt rào qua rào
cản cao 1 inch mà Bong Joon Ho đã nói tới. Ước tính đã có hàng chục
triệu người ở Anh xem
Squid Game, bất kể phụ đề tiếng Anh (cũng có một bản lồng tiếng, nhưng các nguồn tin thân cận của bộ phim nói với
BBC Culture rằng khán giả Anh Quốc đa phần xem các tập phim với phụ đề, theo ý muốn của đạo diễn phim Hwang Dong Hyuk).
Các phim không nói tiếng Anh như
Parasite,
Pan’s Labyrinth của Guillermo Del Toro, phim lãng mạn
Amélie của Pháp và
Ngọa hổ tàng long
năm 2000 đã đều giành được lời khen ngợi và giải thưởng từ phương Tây
trước đó (không phải là thang điểm để đánh giá chúng: đây đều là những
tác phẩm nghệ thuật gây sửng sốt, dù có sự chấp thuận từ phương Tây hay
không). Nhưng
Squid Game đã đạt được sự hiện diện đại chúng
toàn cầu theo cách có thể nói là không phim điện ảnh hay chương trình
truyền hình không nói tiếng Anh nào đã làm được.
Chuyện đó đặt ra vài câu hỏi. Điều gì ở
Squid Game
đã đánh bạt được sự ngần ngại của đại chúng phương Tây với các nội dung
không nói tiếng Anh trong 2021? Và sự nổi tiếng của nó có nghĩa gì cho
điện ảnh và truyền hình năm 2022?
Squid Game có phải là một bất
thường của văn hóa đại chúng thời đại dịch chỉ xảy ra một lần duy nhất —
hay là khởi đầu cho một thời đại vươn lên mới của điện ảnh và truyền
hình không nói tiếng Anh trên thế giới?
Việc chúng ta tăng sử dụng tin nhắn trên điện thoại đã vượt qua sự kháng cự phụ đề và giúp những phim không nói tiếng Anh như Parasite (ảnh trên) thành công toàn cầu
|
Không còn ngăn cách văn hóaThời điểm nhà bình luận văn hóa làm việc tại Seattle David Chen còn đang trưởng thành, “cách duy nhất để xem cái gì như
Squid Game
là trên một vài trang web mờ ám hay các cửa hàng DVD,” ông bật cười.
“Giờ thì khác rồi. Giờ đó là giải trí dành cho thị trường đại chúng.” Là
người dẫn các podcast giải trí đáng kính
The Filmcast và
Culturally Relevant, Chen đưa ra quan điểm chính xác. Một hay hai thập kỷ trước, một phim bộ như
Squid Game sẽ chẳng đủ khả năng tiếp cận khán giả phương Tây đại chúng để tận hưởng kiểu thành công mà nó có trên Netflix vào năm 2021.
Trước
khi xuất hiện các dịch vụ phát trực tuyến, phần lớn các kênh truyền
hình đã thử nghiệm một vài chương trình không nói tiếng Anh. Nói thế này
đi: nếu
The Wire, một phim bộ cuốn hút nói tiếng Anh giờ được
đông đảo đón nhận như phim bộ hay nhất của thế kỷ 21, mà còn chật vật để
được các đài truyền hình để mắt tới, thì khó có cơ hội cho một phim bộ
ly kỳ đẫm máu, phản đối tư bản nói tiếng Hàn. Nó đã có thể được xuất bản
DVD trọn bộ vào thời đầu đến giữa những năm 2000 khi văn hóa “cày” phim
nổi lên, nhưng không chương trình nào nhảy vọt từ lời truyền miệng từ
bộ đĩa lên địa vị ăn khách đột phá.
Thiếu khả năng tiếp cận những
tựa phim không nói tiếng Anh thời đó được phán đoán dựa trên nghi ngờ
của những người gác cổng ngành giải trí là khán giả không muốn nội dung
có phụ đề. “[Các hãng phim và nhà phát hành] đã tuyên bố khán giả không
thích đọc phụ đề bởi vì nó gây mệt mỏi và phân tâm trên màn hình, nhưng
chúng ta đọc tin nhắn trên điện thoại suốt ngày và trong mọi khía cạnh
của cuộc sống, nên tôi luôn thấy nói vậy thật buồn cười,” Darcy Paquet,
tác giả và nhà phê bình điện ảnh tại Seoul, đã dịch
Parasite
sang phụ đề tiếng Anh để phát hành phim ra quốc tế, nói. Nhiều năm, phụ
đề có “vấn đề hình ảnh — liên hệ với một thứ mà mọi người tưởng tượng là
rối rắm và khó xem,” ông nói.
Money Heist / La Casa de Papel ban đầu được dự định là một phim bộ ngắn, nhưng dần được mở rộng thành ba mùa
|
Thành công của
Squid Game cho thấy cách nhìn nhận về phụ đề có
thể sai — hoặc ít nhất cực kỳ cổ hủ. Nó cũng làm xói mòn bờ đê ngăn cách
văn hóa đã đặt ra cách nhìn nhận đó ngay từ đầu. Trên truyền hình
truyền thống, có giới hạn không gian phát sóng 24 giờ một ngày cần được
lấp đầy. Trên máy chủ của những khổng lồ phát trực tuyến như Netflix thì
có vô hạn không gian, có nghĩa là công ty đóng ở California này và các
đối thủ của họ chẳng nề hà việc đặt làm các chương trình cho một loạt
thị trường quốc tế khác nhau, và rồi đặt làm phụ đề hay lồng tiếng cho
chúng trong đa dạng các ngôn ngữ để có thể tiếp cận người xem Netflix
khắp thế giới. Từ khi ra mắt ở Hàn Quốc năm 2016, Netflix đã sản xuất 80
chương trình sử dụng tài năng và nhà sáng tạo Hàn Quốc — tất cả đều có
thể được xem với phụ đề hay lồng tiếng khác nhau từ bất cứ nơi đâu trên
thế giới, sẵn sàng được tuồn vào gợi ý chương trình và phim cho người
xem nhờ thuật toán.
“Điều khiến tôi phấn khích là liệu
Stranger Things
tiếp theo có đến từ bên ngoài nước Mỹ không,” giám đốc nội dung của
Netflix Ted Sarandos nói vào năm 2018. “Hiện giờ, về mặt lịch sử, không
có gì tầm cỡ đó đến từ bất cứ đâu ngoài Hollywood.” Rõ ràng, đó không
chỉ là nói suông. Công ty đã lặng lẽ nuôi dưỡng chu đáo trên nền tảng
của họ hoàn cảnh cho một sự kiện toàn cầu như
Squid Game nổi lên, thông qua việc làm các dự án như
Money Heist của Tây Ban Nha và
Dark của Đức, rồi cung cấp cho chúng mọi công cụ để được khám phá bên ngoài những thị trường này.
Netflix quả đã bỏ rất nhiều công sức vào việc tái tạo vỏ ngoài cho
các chương trình từ những nước khác để khiến chúng thực sự dễ tiếp cận
cho các khán giả khác. Cùng với Money Heist là Dark của Đức, phim tâm lý học đường Tây Ban Nha Elite và Lupin của Pháp đã trải thảm để Squid Game bước lên tỏa sáng
|
“Họ quả đã bỏ rất nhiều công sức vào việc tái tạo vỏ ngoài cho các
chương trình từ những nước khác để khiến chúng thực sự dễ tiếp cận cho
các khán giả khác,” Chen nói, chỉ ra
Squid Game đại diện cho đỉnh điểm của những nỗ lực này. Nói cách khác,
Money Heist,
Dark, phim tâm lý học đường Tây Ban Nha
Elite và
Lupin của Pháp đã trải thảm để
Squid Game bước lên tỏa sáng.
Giờ, với
Squid Game
chứng minh “các câu chuyện không cần được kể bằng tiếng Anh thì mới ăn
khách ở những nước nói tiếng Anh,” theo lời Chen, một số chuyên gia
trong ngành đang kỳ vọng các đối thủ phát trực tuyến của Netflix sẽ tăng
tốc đầu tư vào các quốc gia khác, và các tựa phim không nói tiếng Anh
sẽ được trao nhiều không gian quảng bá hơn so với trước thời
Squid Game. Apple TV+ chẳng hạn, gần đây đã quảng bá phim bộ Hàn Quốc mới sản xuất có tên
Dr Brain (có Lee Sun Kyun của
Parasite
đóng chính) với khán giả Anh Quốc bằng trailer và poster đều đặn cả
trên mạng xã hội và trên chính nền tảng, đi trước các chương trình và
phim khác. “Sáu tháng trước, có thể họ đã không quảng cáo với mức độ dữ
dội như vậy,” một nguồn tin nói với
BBC Culture. “Sau
Squid Game cuộc chơi đã hoàn toàn khác.”
Nhiều nội dung Hàn Quốc hơnHiệu ứng rõ ràng và có khả năng nhất từ thành công của
Squid Game
là nhiều nội dung Hàn Quốc hơn sẽ được nhanh chóng đẩy lên màn ảnh khắp
thế giới. Chắc chắn là có nhu cầu: cuối tháng 10, một bài báo trên
The Guardian liệt kê đầy đủ các phim bộ Hàn Quốc để xem nếu bạn thích
Squid Game
trở thành một trong 10 bài được đọc nhiều nhất của tờ báo này, ngang
hàng với những bài phóng sự tố cáo các hoạt động nội bộ của Facebook và
tin đồn về một đợt giãn cách sắp tới do virus corona ở Anh.
Hellbound đã vượt qua Squid Game trở thành chương trình
được xem nhiều nhất trên Netflix, đứng đầu bảng xếp hạng ở 80 quốc gia
khác nhau trong vòng 24 giờ công chiếu hồi tháng 11/2021
|
“Mọi người đang khám phá nội dung Hàn Quốc ở một cấp độ chưa từng có,”
Paquets nói, chỉ ra “quá trình xây dựng chậm rãi này” đã bắt đầu hai
thập kỷ trước với những phim như
Oldboy của Park Chan Wook được
số nhỏ sùng bái. “Có những phim đã [tìm cách] kết nối với một số người ở
nước ngoài. Tuy nhiên, một vài năm trước, cảm giác như có một bước nhảy
vọt, với nhiều phim hơn chắc chắn sẽ tiếp nối.” Một nguồn tin tại một
dịch vụ phát trực tuyến lớn củng cố giả thuyết này. Được phỏng vấn với
yêu cầu giữ kín tên, họ gợi ý
BBC Culture rằng với các phim lẻ
và phim bộ Hollywood vẫn đang trong chế độ chạy đuổi sau khi bị ngừng
sản xuất vì đại dịch, các bên phát trực tuyến hoàn toàn có thể bắt đầu
mua bản quyền các chương trình Hàn Quốc có sẵn vừa để ăn theo thành công
của
Squid Game vừa để giữ nền tảng của họ luôn đầy nội dung mới. “Mọi người đang tự hỏi
Squid Game
tiếp theo là gì, liệu họ có thể tự làm ra nó bằng việc đầu tư cho các
nhà sáng tạo Hàn Quốc không và cho đến lúc đó, họ có thể dựng cầu nối
ngắn hạn bằng việc mua các chương trình có sẵn chưa có mặt [ở các thị
trường phương Tây] ra sao,” họ giải thích. “Điều này dĩ nhiên đã diễn ra
nhưng sau
Squid Game, [có] tính khẩn cấp hơn.”
Chương
trình Hàn Quốc đã được cho hiện diện nhiều hơn trên các nền tảng. Vào
tháng 11, phim bộ giả tưởng bạo lực của Yeon Sang Ho
Hellbound được đẩy mạnh quảng bá nhằm ăn theo thành công của
Squid Game,
được hiển thị nổi bật trong thư viện của người dùng một cách đáng nghi
là đã chẳng được như thế nếu bộ phim của Hwang Dong Hyuk không thành
công khủng như vậy.
Hellbound sau đó đã vượt qua
Squid Game
trở thành chương trình được xem nhiều nhất trên Netflix tháng đó, đứng
đầu bảng xếp hạng ở 80 quốc gia khác nhau trong vòng 24 giờ công chiếu.
Phim kinh dị hành động Hàn Quốc Train to Busan năm 2016 sắp có bản Mỹ làm lại gây tranh cãi tên Last Train to New York
|
Phim lẻ và phim bộ Hàn Quốc đã vươn lên từ trước khi Seong Gi Hun, Cho
Sang Woo và các bạn chơi mặc bộ đồ thể thao màu xanh lá lần đầu. Từ
Parasite tới phim kinh dị xác sống
Train to Busan của nhà sáng tạo
Hellbound
Yeon Sang ho, đã trở thành một phim ăn khách bất ngờ với khán giả
phương Tây nhờ lời truyền miệng từ khi phát hành năm 2016, dẫn đến một
phần tiếp theo năm 2019 và một bản Mỹ làm lại sắp ra mắt, điện ảnh Hàn
Quốc đã có tiếng vang toàn cầu với tần suất ngày càng tăng trong vòng
năm năm qua.
Yeon Sang Ho nói với tạp chí
Time trong
một phỏng vấn gần đây rằng “nội dung Hàn Quốc dần đã chiếm được lòng tin
của khán giả toàn cầu trong vòng 10 hay 15 năm qua... Có vẻ như bất
chợt, nhưng tôi tin rằng nhiều nhà sáng tạo phim điện ảnh và truyền hình
đã từng chút một tập hợp sự tin tưởng từ các thị trường toàn cầu qua
nội dung chất lượng cao, và tôi cảm thấy điều đó đã dẫn tới sự quan tâm
bùng nổ này.”
Phim ly kỳ tâm lý
Burning của Lee Chang
Dong trở thành phim Hàn Quốc dầu tiên lọt vào danh sách rút gọn chín
phim tranh giải phim quốc tế hay nhất tại Oscar 2019 trước khi
Parasite quét sạch mọi đối thủ một năm sau bằng việc thắng hạng mục chính phim hay nhất. Từ đó,
Minari
của Lee Isaac Chung — nói cho đúng thì là phim Mỹ nhưng có sự tham gia
của các tài năng Hàn Quốc và nói về trải nghiệm nhập cư của một gia đình
Hàn Quốc — cũng đã được công nhận bằng giải thưởng từ phương Tây. Liên
hoan phim Hàn Quốc London lần gần đây nhất đã thu hút lượng khán giả kỷ
lục với chương trình 60 phim điện ảnh từ trước cho tới sắp ra mắt của
khu vực (‘Tôi đặc biệt hào hứng muốn mọi người xem
Escape from Mogadishu của Ryoo Seung Wan. Đó là một phim thực sự làm bạn trầm trồ vì quy mô,” Paquet tươi cười nói).
Năm 2020, BTS trở thành nhạc sĩ có năm đĩa đơn đứng đầu tại Mỹ nhanh nhất sau Michael Jackson
|
Paquet miêu tả sự bùng nổ của điện ảnh Hàn Quốc ở nước ngoài như một
phần của quá trình trẻ hóa văn hóa rộng lớn hơn. Theo Choe Sang Hun của
The New York Times
viết gần đây, suốt nhiều thập kỷ, “danh tiếng của quốc gia này được
định nghĩa bằng xe và điện thoại di động từ những công ty như Hyundai và
LG.” Giờ những mặt hàng văn hóa xuất khẩu — phim điện ảnh như
Parasite, phim bộ như
Squid Game
và những ban nhạc Kpop thu phục khán đài chật ních như BTS và
Blackpink, được khán giả toàn cầu thưởng thức trên những điện thoại đó
và trong những chiếc xe đó. “Kpop chắc chắn đã khiến mọi người biết về
Hàn Quốc nhiều hơn, và thành công đó đã lan sang các lĩnh vực khác như
điện ảnh và truyền hình,” Paquet nói. Mỗi mặt hàng xuất khẩu thành công
mang tới thêm đầu tư vào nghệ thuật và giải trí Hàn Quốc, ông bổ sung.
Squid Game,
mặt hàng xuất khẩu văn hóa có sức vươn xa nhất tới giờ, có thể đẩy mạnh
đầu tư vào (và mặt hàng xuất ra từ) văn hóa đại chúng Hàn Quốc tới Anh
Quốc và xa hơn nữa.
Cuộc đại tu ngành dịch thuậtẢnh hưởng của
Squid Game khó mà chỉ giới hạn ở phim điện ảnh và truyền hình Hàn Quốc. Nhìn rộng ra toàn cảnh, bạn sẽ nhận thấy không chỉ có mình
Squid Game mang nội dung có phụ đề tới khán giả đại chúng nói tiếng Anh trong năm 2021. Ở các cụm rạp chiếu, gần đây phim Marvel
Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings
trở thành phim thời đại dịch đầu tiên vượt mốc 400 triệu USD ở phòng vé
toàn cầu, thu về 100 triệu USD chỉ trong năm ngày đầu công chiếu ở Mỹ —
dù phần lớn bộ phim nói tiếng Quan thoại với phụ đề tiếng Anh. Phiên
bản điện ảnh của vở nhạc kịch
In the Heights của Lin-Manuel
Miranda cũng cho thấy thành công tương tự với khán giả nói tiếng Anh. Họ
rõ ràng không để ý chuyện lời thoại và lời bài hát trong phim liên tục
chuyển sang tiếng Tây Ban Nha để phản ánh cộng đồng Mỹ Latinh mà phim
miêu tả (và phiên bản
West Side Story của Spielberg có các đoạn hội thoại tiếng Tây Ban Nha với phụ đề tiếng Anh).
Khán giả Hàn Quốc chất vấn chất lượng phụ đề tiếng Anh của Squid Game
|
Các nhà phân tích trong ngành tuyên bố, điều này phản ảnh khung cảnh văn
hóa đại chúng toàn cầu hóa hơn. Bật đài năm 2021 và bạn không phải đợi
lâu mới được nghe những nhạc sĩ như người tiên phong nhạc pop Latinh Bad
Bunny hay BTS lên sóng — cả hai đã leo thang bảng xếp hạng và bán sạch
vé các khán đài ở các thị trường nói tiếng Anh mặc dù hát bằng tiếng mẹ
đẻ. “Điều này đi theo một xu hướng lớn hơn, khi khán giả lớn lên với
internet và không nhìn những biên giới địa lý như người ta đã từng
nhìn,” một nguồn tin từ một nền tảng phát trực tuyến khác nói, chỉ ra
phát triển đó được đẩy nhanh nhờ những nền tảng như TikTok, nơi các liên
hệ và đề xuất liên quan đến văn hóa đại chúng được chia sẻ trong cộng
đồng người dùng quốc tế (một “thử thách bánh quy dalgona
Squid Game”
bắt đầu thành xu hướng trên TikTok thu về hơn 58 triệu lượt xem và giúp
tăng độ nổi tiếng của bộ phim với khán giả trẻ tuổi hơn). “Năm 2022,
hãy kỳ vọng các nội dung không nói tiếng Anh từ muôn nơi tạo ra đột
phá,” họ dự đoán.
Các bánh xe có vẻ đã vào guồng rồi. Đầu tháng
1, nổi lên tin tức “thiếu hụt người dịch” vì các công ty cung cấp phụ đề
phim và chương trình truyền hình cho các thị trường khác chật vật theo
kịp nhu cầu tạo ra từ những chương trình như
Squid Game. “Không
có người dịch, không có người lồng tiếng, không có người ghép — ngành
công nghiệp chưa có đủ nguồn lực để làm việc đó,” David Lee — CEO của
Iyuno-SDI, một trong những nhà cung cấp phụ đề và lồng tiếng lớn nhất
của ngành — nói với trang công nghệ
Rest of World sau khi trên mạng nổ ra một cuộc tranh luận (khá thú vị) về cách phụ đề đến với màn ảnh của chúng ta.
“Thử thách bánh quy dalgona Squid Game” bắt đầu thành xu
hướng trên TikTok thu về hơn 58 triệu lượt xem và giúp tăng độ nổi tiếng
của bộ phim với khán giả trẻ tuổi hơn
|
Vào tháng 9, nhân vật có ảnh hưởng người Mỹ gốc Hàn Youngmi Mayer làm
một video lan truyền chỉ ra các điểm không chính xác trong bản dịch
tiếng Anh của
Squid Game — các khoảnh khắc đánh mất bối cảnh
văn hóa quan trọng hay thể hiện sai những chi tiết nhân vật quan trọng
(dù khán giả tranh cãi rằng phụ đề của
Squid Game được dịch
chính xác hơn thuyết minh được cung cấp nhằm tăng độ dễ tiếp cận). Các
thiếu sót này có thể cho là gắn với khủng hoảng lao động liên quan đến
trả lương thấp và điều kiện làm việc áp lực cao: Netflix, như
Rest of World
chỉ ra, trả có “13 USD một phút để dịch thoại tiếng Hàn sang phụ đề
tiếng Anh, [với] chỉ một phần con số đó [về] trực tiếp vào túi của người
dịch.” Mức lương này phản ánh định mức trong ngành.
Thành công của
Squid Game
có thể dẫn đến cải thiện những định mức này. Với bộ phim của Hwang Dong
Hyuk cho thấy tiềm năng thương mại của chương trình không nói tiếng Anh
ở các thị trường khác — Netflix đã ước tính
Squid Game tạo ra
gần 900 triệu USD giá trị cho công ty — Paquet hy vọng mọi thứ sớm sẽ
thay đổi. “Khó để dịch những ẩn ý trong ngôn ngữ tiếng Hàn vào những từ
hiện lên chớp nhoáng trên màn hình. Tôi nghĩ nếu bỏ thật nhiều thời gian
vào phụ đề thì thực sự sẽ cải thiện trải nghiệm người xem hơn. [Nhưng
để làm điều đó bạn cần] nhiều nguồn lực và thời gian.”
Khai tử phim làm lại“Chỉ vài năm trước,
Squid Game
sẽ thành thứ được chia sẻ trong ngành chủ yếu như một nguồn nguyên liệu
để làm lại ở Mỹ cực kỳ công hiệu,” nhân vật có sức ảnh hưởng trong
ngành phim Mỹ và nhà sáng lập trang web biên kịch
The Blacklist
Franklin Leonard viết trên Twitter gần đây. Leonard cho rằng, một thập
kỷ trước, khả năng cao là phần lớn người xem toàn cầu sẽ chạm trán lần
đầu với một phim như thế này qua một phiên bản Mỹ chuyển thể tư liệu
gốc. Đặc biệt đầu những năm 2000, các phim kinh dị châu Á được Mỹ làm
lại luôn có mặt ngoài rạp chiếu.
Park Hae Soo, nam diễn viên đã tham gia Squid Game, đóng chính trong Money Heist phiên bản Hàn của Netflix
|
Về lý thuyết, thành công của
Squid Game có thể đóng đinh vào cỗ quan tài của xu hướng dần biến mất này. Với
Squid Game (và về mặt này tính cả
Shang-Chi
nữa) cho thấy một văn hóa tan dần ngần ngại với phụ đề, và theo đó là
mong muốn xem bản nguyên tác nếu có, thì sao phải mất công làm lại với
một dàn diễn viên Anh hay Mỹ?
“Lý lẽ cho [phim làm lại] đã trở nên hạn chế hơn,” Chen nói. “
Squid Game chẳng hạn. Có thể có một bản làm lại
Squid Game
không? Có thể hình dung được, nhưng tôi nghĩ nhiều người sẽ lập luận
rằng khá là vô ích.” Luôn sẽ có lý lẽ để có phần làm lại trong những
trường hợp khi người ta không dễ dàng tiếp cận được nguyên tác, hay
trong đó một bối cảnh văn hóa khác có thể bổ sung đáng kể vào tác phẩm
hiện có, ông nói, chỉ ra
The Departed chuyển thể tác phẩm tội phạm Hồng Kông kinh điển
Vô gian đạo
của Martin Scorsese năm 2006 là một ví dụ tốt. “Bổ sung đáng kể vào
những điều đã có sẵn bằng việc đặt vào một bối cảnh văn hóa mới là mafia
Boston. Bằng việc đặt vào một nơi chốn mới để trở thành một dạng câu
chuyện khác, tôi nghĩ có giá trị trong đó. Nhưng trường hợp làm lại thứ
gì đó mà có ích và có lợi tài chính đang ngày càng trở nên hạn chế hơn.”
Chưa có phán quyết liệu
Squid Game
có thực sự đại diện cho khởi đầu của dấu chấm hết cho các phần làm lại
không. Hiếu kỳ là Netflix đang sản xuất một bản làm lại Hàn Quốc của
Money Heist, còn Tilda Swinton và Mark Ruffalo đang thảo luận để đóng chính một phiên bản truyền hình ngoại truyện
Parasite, cho dịch vụ phát trực tuyến HBO Max, cho thấy vẫn còn sự sống trong định dạng làm lại của Mỹ. Đạo diễn
Train to Busan Yeon Sang Ho nói với tạp chí
Time:
“Là người sáng tạo, cá nhân tôi hy vọng phiên bản làm lại mới sẽ không
thực sự liên hệ hay nghĩ quá nhiều về việc phải trung thành với nguyên
tác... Nếu thể hiện lại gần như chính xác nguyên tác, thì xem luôn bản
gốc
Train to Busan không tốt hơn sao?”
Lý lẽ cho phim làm lại đã trở nên hạn chế hơn
|
Tuy nhiên, điều chắc chắn là chủ đề chính của
Squid Game sẽ tiếp tục được thảo luận trong phim điện ảnh và truyền hình khắp thế giới — bất kể ngôn ngữ hay quốc gia tạo ra nó. “
Squid Game nói về chủ nghĩa tư bản, cùng cách một chương trình như [phim tâm lý về ông trùm truyền thông Jesse Armstrong]
Succession
nói về chủ nghĩa tư bản,” Chen nhận xét. “Cả hai phim xoáy sâu vào chủ
nghĩa tư bản và những hiểm họa đi cùng. Trong thế giới đang vật lộn với
đại dịch, bất bình đẳng thu nhập và các vấn đề chăm sóc sức khỏe đã được
phóng đại. Có lý do những câu chuyện cụ thể như vậy cộng hưởng với
người xem. Tôi sẽ nói rằng việc cả hai phim đều nói về chủ nghĩa tư bản
đã là một yếu tố lớn trong sự nổi tiếng của chúng.”
Các gợn sóng lan ra từ thành công của
Squid Game
sẽ mất chút thời gian mới cảm nhận được nhưng sẽ thú vị để quan sát.
Như Sang Woo do Park Hae Soo thủ vai tuyên bố trong một trận chiến cam
go ở tập cuối của bộ phim: “Chúng ta đã đi quá xa không còn có thể ngừng
lại lúc này.” Điều tương tự có thể đúng với
Squid Game (đã được làm tiếp mùa hai) — và ảnh hưởng nó sẽ có lên điện ảnh và truyền hình trong năm 2022 và xa hơn nữa.
Dịch: © Phương Hà @Quaivatdienanh.com
Nguồn: BBC