Mưa trút xuống thảm đỏ Liên hoan phim Quốc tế Thượng Hải lần thứ 14 vào ngày 11/6, làm tăng thêm sự lộn xộn thường thấy trong ngày khai mạc, nhưng dự đoán của chủ tịch ban giám khảo SIFF Barry Levinson là một hy vọng cho ngành điện ảnh từ Hollywood tới Trung Quốc.

(Từ trái qua) Châu Hải My, Lưu Hiểu Khánh và Nhậm Hiền Tề tham dự lễ khai mạc SIFF
[Ảnh: Feng Li/Getty Images AsiaPac]

“Khi phim ảnh liên kết với chúng ta, chúng trở thành những kỷ niệm chung, một phần con người ta và hóa thành điều kỳ diệu,” đạo diễn đạt giải Oscar với bộ phim Rain Man nói trong khán phòng chật kín người ở nhà hát lớn Thượng Hải. “Những câu chuyện là một phần trong gen của chúng ta và phim ảnh là cách mới nhất để chia sẻ chúng với mọi người ở khắp nơi trên thế giới. Đó là điều chúng tôi trông đợi tuần lễ này.”

Ban giám khảo do Levinson đứng đầu phải xem ba bộ phim mỗi ngày để theo dõi hết các ứng cử viên cạnh tranh cho giải Kim Tước trong tám hạng mục tại SIFF. Liên hoan bế mạc vào ngày 19/6.

“Thông thường, chúng tôi chỉ xem hai phim,” Levinson, 69 tuổi, cho biết; lần làm giám khảo mới nhất của ông là ở Marrakech; vị chủ tịch ban giám khảo SIFF năm nay nói thêm rằng lần cuối cùng ông xem ba bộ phim một ngày là trong dịp chiếu loạt phim của Clint Eastwood tại một rạp chiếu ở Sunset Boulevard cách đây lâu rồi. Liệu cuộc “việt dã” này có làm nhiễu sự đánh giá của ông ở Trung Quốc, nơi ông mới đến lần đầu? “Hãy chờ xem,” ông đáp.

Trước khi thị trưởng Thượng Hải Hàn Chính và cục phó Cục quản lý Truyền thanh, Điện ảnh và Truyền hình Quốc gia (SARFT) Trương Phi Dân chính thức khai mạc liên hoan, Levinson kinh ngạc về khoảng cách ông đã đi từ quê nhà Baltimore. “Tôi choáng ngợp trước quy mô của nơi này,” ông nói và hỏi, “sao không có ổ gà nào cả?”

Có thể Thượng Hải có cơ sở hạ tầng tốt (nhờ sự đầu tư chuẩn bị cho Triển lãm Thế giới 2010), những rạp chiếu phim phồn thịnh (phòng vé Trung Quốc tăng vọt 64% trong năm ngoái), tuy nhiên các nhà tổ chức liên hoan phim yếu kém trước áp lực quốc tế, để vài vị khách bị bỏ rơi hàng giờ đồng hồ mà không đăng ký, bố trí phòng khách sạn, tham dự buổi lễ hay vé xem phim.

“Có một số liên hoan phim nghiêm khắc, nơi bạn tuân thủ các quy định còn một số liên hoan thì bạn phải theo số đông. SIFF là một trong những liên hoan phim như thế,” nhà sản xuất Hollywood Frederic Goldchan nói khi ngồi trên chiếc xe hơi tám chỗ của liên hoan kẹt trong dòng xe cộ vì các nhà tổ chức tranh cãi về nơi đưa ông đến tiếp theo. “Đó là một đám tắc đường đẹp mắt, nhưng thú vị. Tôi bắt đầu nghĩ Trung Quốc phức tạp hơn mình tưởng.”

Các bộ phim chiếu tại liên hoan lần này

Một trong bảy người lên kế hoạch phim cho liên hoan nói với The Hollywood Reporter rằng SIFF, do Tập đoàn Truyền thông Thượng Hải, tập đoàn truyền thông lớn thứ hai Trung Quốc, chủ trì, “thiếu kinh phí” nhưng vẫn cố gắng đưa vào những bộ phim mới hơn, thậm chí là khởi chiếu. Dù không thể can thiệp, tuy nhiên, nhờ cơ quan kiểm duyệt nghiêm ngặt SARFT cho phép liên hoan chiếu những bộ phim cũ có thể mau kiếm được và dễ được các nhà kiểm duyệt xem xét hơn.

“Trung Quốc chưa phải là một thị trường điện ảnh giống như các thị trường khác,” bà nói, bổ sung rằng toàn bộ nhân viên SIFF, bao gồm kế toán và quản lý, chưa đến 30 người. Bà nói Thượng Hải có một thời gian khó khăn trong việc thu hút những bộ phim công chiếu trên toàn thế giới vì không có gì đảm bảo rằng chiếu ở SIFF thì sẽ được phát hành ở rạp.

Việc SIFF thiếu kinh phí thật kỳ lạ vì các thành phố Trung Quốc thường giàu có và các đoàn đại biểu quốc tế có vẻ rất muốn thực hiện những tác phẩm đồng sản xuất với Trung Quốc nhằm giải quyết giới hạn 20 phim nhập khẩu.

Tom Yoda, chủ tịch Liên hoan phim Quốc tế Tokyo, uống từng hớp nước trong khu vực chờ của nhân vật quan trọng (không có phục vụ rượu), và nói: “Hãy còn sớm, nhưng tôi thấy có vẻ ít người hơn năm trước. Có lẽ do trời mưa. Chúng ta hãy chờ xem.”

Phòng VIP, một phòng trưng bày ở Bảo tàng Nghệ thuật Thượng Hải, đôi lúc nom như buồng chờ khởi hành ở sân bay với hệ thống phóng thanh inh tai. Tuy nhiên không khí trước buổi lễ thực vui vẻ khi các đạo diễn Phùng Tiểu Cương (Đường Sơn đại địa chấn), Giả Chương Kha (24 City) và Trần Gia Thượng (Họa bì) đi lại xung quanh giữa những người hộ tống họ, thỉnh thoảng làm dáng với những người hâm mộ ló vào máy quay.

Khi vào trong nhà hát, Phùng Tiểu Cương, đạo diễn của tác phẩm đạt doanh thu cao thứ hai Trung Quốc mọi thời đại, được trao giải Cống hiến nổi bật cho điện ảnh Trung Quốc. Đạo diễn và người bạn Trương Quốc Lập nói chuyện phiếm hóm hỉnh trên sân khấu, khiến khán giả trong nước cười trước những câu đùa thâm thúy, bỏ quên hàng trăm khách quốc tế khi phiên dịch viên quên mất nhiệm vụ của mình.

Tiếp theo, Susan Sarandon, cũng lần đầu tới Trung Quốc, được ca tụng với giải Thành tựu nghệ thuật trọn đời và nói đùa rằng đạo diễn Trương cũng phải soạn diễn văn trao giải giúp bà.

Khi buổi lễ kết thúc, nhiều khách quan trọng bước ra ngoài trời mưa lần nữa. Tác phẩm của Fox 2000, Water for Elephants được ấn định chiếu mở màn – lần đầu tiên của một bộ phim Hollywood và là sự chấp thuận News Corp. Chủ tịch Rupert Murdoch phát biểu về vấn đề tài chính cho phim ảnh trong diễn đàn thị trường SIFF hôm 12/6.