Tom Cruise nhận giải Oscar Thành tựu trọn đời tại Lễ trao giải Governors Awards ở Los Angeles với đạo diễn Alejandro González Iñárritu (phải) là người trao tượng. Anh nói “làm phim không phải là công việc mà đó là con người tôi”

Cary Grant, Gene Kelly, Fred Astaire, Buster Keaton, Samuel L. Jackson — và giờ là Tom Cruise. Có một nhóm nam diễn viên chính (có lẽ là những người được khán giả yêu thích) phải chấp nhận giải Oscar Danh dự, bởi những màn trình diễn họ mang lại phần lớn không phải là loại mà Viện Hàn lâm thường đề cao.

Tuần trước, Cruise, 63 tuổi, đã trở thành người mới nhất nhận giải thưởng này. Được trao tại Lễ trao giải Governors Awards thường niên của Viện Hàn lâm, Osacr danh dự là để ghi nhận “cống hiến phi thường” của nam diễn viên với nhiều thứ, trong đó có “trải nghiệm rạp phim” — nôm na là: “Cảm ơn vì đã dang tay cứu vớt Hollywood sau đại dịch Covid.”

Bởi chính Top Gun: Maverick, bộ phim đạt doanh thu 1,5 tỉ USD của Cruise — vẫn là bom tấn hay nhất thập kỷ này — đã mang đến cho khán giả đại chúng toàn cầu lời kêu gọi tổng động viên đầu tiên không thể cưỡng lại sau đại dịch. Thành công của bộ phim, đối với nam diễn viên, là khoảnh khắc xác minh.

Năm 2022, Cruise trở lại vai diễn Pete ‘Maverick’ Mitchell trong Top Gun: Maverick, 36 năm sau phim đầu tiên

Dấu ấn cá nhân về tài năng trình diễn mạo hiểm mà anh đã vun đắp từ giữa những năm 2010 hóa ra lại là thứ mà khán giả bình thường sẽ vui vẻ đồng loạt kéo đến rạp để xem (và trả tiền), vào thời điểm mà ngay cả Star Wars và Marvel cũng đã lao vào cuộc đua phát trực tuyến. Và kể từ đó, ngôi sao này, người luôn mang trong mình phong thái của đấng cứu thế, đã đón nhận vai trò mới — vị cứu tinh của điện ảnh.

Anh đã đào tạo những người kế nhiệm: Timothée Chalamet và Glen Powell là một trong số những đồ đệ chân truyền minh tinh của Cruise, được thiết kế để nuôi dưỡng một thế hệ nam chính hào hoa phong nhã mới.

Và khi ngành công nghiệp này ngày càng chuyển sang kỹ thuật số — nếu không muốn nói là hoàn toàn trực tuyến — anh vẫn tiếp tục thúc đẩy việc quay phim ngoại cảnh và thực hiện các pha hành động chân thực. Điều đó có nghĩa là anh đã phải trải qua địa ngục — cả về thể xác lẫn hành chính — trên phim trường của hai phần phim Mission: Impossible mới nhất, với những cảnh quay vòng quanh thế giới kéo dài bốn năm và vượt qua nhiều lần cách ly và đình công.

Cruise từ lâu đã ủng hộ việc thực hiện các pha hành động thực tế. Ảnh: cùng đạo diễn Christopher McQuarrie ở sa mạc Liwa của Abu Dhabi cho Mission: Impossible — Dead Reckoning

Vậy tiếp theo sẽ là gì? Nếu vượt qua nghịch cảnh là một đặc trưng, tại sao anh không thử hồi sinh dòng phim thông minh có kinh phí trung bình của một hãng phim? Phòng vé năm 2025 đang ảm đạm, do những bộ phim với những tên tuổi như Julia Roberts (After the Hunt), Jennifer Lawrence (Die My Love) và Dwayne Johnson (The Smashing Machine) thất bại liên tiếp. Nếu những ngôi sao đó không thể đưa người trưởng thành trở lại rạp chiếu bóng, thì ai có thể? Tất nhiên là Tom Cruise rồi.

Một trong số ít người thực sự ngang tài với anh, Leonardo DiCaprio, đã dành khoảng một thập kỷ qua để dấn thân vào nhiệm vụ cao cả nhưng thường bị xem nhẹ này: từ Django Unchained trở đi, có thể thấy anh tận dụng danh tiếng của mình để tạo điều kiện cho các đạo diễn vĩ đại (trong số đó có Quentin Tarantino, Martin Scorsese và Paul Thomas Anderson) làm việc ở quy mô lớn hơn những gì các hãng phim vốn luôn thận trọng trong sáng tạo cho phép.

Jerry Maguire (1996)

Tuy nhiên, xét về mặt thương mại, ngay cả những nỗ lực hết mình của ngôi sao Titanic và Inception cũng chỉ mang lại kết quả hạn chế. Lần hợp tác gần đây của anh với Anderson, One Battle After Another ly kỳ châm biếm, đã đạt được thành công đáng nể nếu không muốn nói là vượt bậc: hiện là bộ phim thành công thứ 19 trong năm, chỉ xếp sau bản làm lại Snow White xui xẻo của Disney.

Nếu Cruise chịu đầu tư sức mạnh ngôi sao giờ hẳn cao hơn nhiều vào mục đích ấy, ngờ rằng triển vọng thành công sẽ tăng vọt. Chúng ta biết anh có thể làm được những phim kiểu như thế. Giải trí chủ lưu được chế tác tinh xảo và thông minh là yếu tố chủ chốt trong thời kỳ hoàng kim của văn hóa đại chúng danh giá mà anh tận hưởng từ đầu những năm 1990, cho đến khi Scientology dẫn đến khủng hoảng danh tiếng của anh vào giữa những năm 2000. Collateral, Minority Report, Vanilla Sky, Magnolia, Eyes Wide Shut — dù bạn chọn Cruise theo phong cách nào, bảo thủ hay bất thường, sẽ có một phim hãng lớn bỏ tiền làm nức lòng bạn.

Mission: Impossible (1996)

Thời kỳ văn hóa đại chúng danh giá của Tom Cruise

Nam diễn viên không chia sẻ nhiều về kế hoạch của mình trong thập kỷ tới, nhưng có lẽ đã anh đã tính đến việc trở lại lãnh địa văn hóa đại chúng này. Dự án tiếp theo của anh là phim ly kỳ hài đen tối chưa có tựa đề của Alejandro González Iñárritu, trong đó anh vào vai người đàn ông gây ra thảm họa toàn cầu rồi sau đó thề sẽ cứu nhân loại thoát khỏi nó. (Gần đây, khi nói chuyện với bạn diễn của Cruise Jesse Plemons, người viết đã cố gắng gạ một số thông tin tuyệt mật từ nam diễn viên, nhưng tất cả những gì anh nói chỉ là, ‘Chuẩn bị tinh thần đi.’)

Cũng hợp lý thôi. Trong suốt sự nghiệp lẫy lừng của mình, Cruise đã nhiều lần trau chuốt rồi lại phá vỡ hàng loạt hình ảnh ngôi sao hái ra tiền. Kẻ mới nổi kiêu ngạo của Risky Business và Top Gun phải khiêm nhường trong Rain Man và Born on the Fourth of July; còn người hùng thủ lĩnh đầy nam tính của Mission: Impossible phần đầu và Jerry Maguire bị phơi bày những rối loạn tình dục và sự bất lực trong Magnolia và Eyes Wide Shut. Vậy nên phức cảm phải cứu thế giới của anh trong các phim Mission: Impossible sau này chắc cũng sắp bị đập tan và phá nát.

Eyes Wide Shut (1999)

Việc bộ phim mới được chính người đã thực hiện The Revenant với DiCaprio năm 2015 (và Birdman với Michael Keaton trước đó) đạo diễn cho thấy Cruise đang cố gắng tìm một con đường an toàn để thoát khỏi giai đoạn chính trị đảng phái tai hại của Hollywood.

Iñárritu làm ra những bộ phim phong cách và khiêu khích, chứa đầy những khung cảnh giàu dưỡng chất, nhưng chính trị trong những phim này chẳng gai góc hơn Top Gun: Maverick là bao. Ở đây sẽ không phải lo sợ bị bán thứ gì đó khác sau khi đã trả tiền vé vốn phổ biến trong lòng khán giả hiện nay — một chuỗi phim, đăng ký thuê bao hay một tập hợp các niềm tin. Và mặc dù hình tượng công chúng của Cruise hầu như đã được gột hết vết nhơ Scientology, không ai hiểu rõ hơn anh rằng hệ tư tưởng và giải trí không thể đi đôi với nhau.

Vanilla Sky (2001)

Mang lại phong cách làm làm phim thông minh mà vẫn dễ tiếp cận ở hãng phim lớn là một nhiệm vụ khó chết đi được. Nhưng đó cũng là nhiệm vụ mà Cruise — nếu anh chọn chấp nhận — có trình độ vô song để đảm nhận. Và biết đâu đấy? Giải Oscar đầy cạnh tranh khó nắm bắt kia có thể vẫn đang chờ đợi anh.