Robert Redford không hề giấu giếm sự chán ghét Hollywood.

Một trong số lý do khiến Robert Redford (1936-2025) được kính trọng là vì ông đã nói thẳng ra những điều mà nhiều nhân vật Hollywood nghĩ thầm nhưng sợ ảnh hưởng sự nghiệp mà không dám nói ra

Ông căm ghét mùa giải thưởng, một chuỗi ngày tự khen ngợi bản thân và phô trương hào nhoáng thường niên bắt đầu từ tháng 8 và lên đến đỉnh điểm với Lễ trao giải Oscar vào tháng 3. Mặt ông sẽ lạnh tanh nếu ai hỏi ông nghĩ gì về những phim phần tiếp theo và phim làm lại vô nghĩa do ngành công nghiệp điện ảnh sản xuất. Ông sống ở vùng núi Utah, tránh xa văn hóa hôn gió của những khu phố thời thượng ở Los Angeles, và qua đời ở đây ngày 16 tháng 9.

“Ông ấy không muốn ở nơi giới thượng lưu sinh ra giới thượng lưu,” John Cooper, đã làm việc 32 năm cho Liên hoan phim Sundance của Redford, gần đây nhất là với tư cách giám đốc, cho biết.

Hai bên không hề có chung cảm nhận.

Redford sử dụng danh tiếng cá nhân để thúc đẩy những bộ phim chính trị ly kỳ như All the President’s Men (ảnh)

Hollywood thường không dung thứ những lời chỉ trích, dù là từ những người ngoài ngành hay chính những người trong ngành. Nhưng sẽ rất khó tìm thấy ai ở Hollywood phẫn nộ với Redford vì những nhận xét cay nghiệt, hay quyết định dành phần lớn thời gian ở Utah.

Đơn giản là kinh đô điện ảnh ngưỡng mộ ông.

“Lòng biết ơn mà ngành công nghiệp dành cho những gì Bob đã xây dựng, duy trì và bảo vệ thực sự là vô song,” Bill Kramer, giám đốc điều hành Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh, phát biểu khi đề cập đến Liên hoan phim Sundance và các hội thảo liên quan. “Chỉ có thể yêu thôi.”

Redford được kính trọng có phần vì ông đã nói thẳng ra những điều mà nhiều nhân vật Hollywood nghĩ thầm nhưng không dám nói ra kẻo mà ảnh hưởng sự nghiệp. Gồm cả một số giám đốc điều hành quyền lực làm việc tại các hãng phim, cho sản xuất hết phần tiếp theo này đến phần tiếp theo khác. Họ không làm những bộ phim đó vì cảm thấy thỏa mãn; họ làm phim để bán vé.

Robert Redford trên trường quay Ordinary People

Hollywood chủ yếu được những người có tình yêu điện ảnh hình thành vào những năm 1970 và 1980 điều hành, khi Redford sử dụng danh tiếng cá nhân để thúc đẩy những bộ phim chính trị ly kỳ như All the President’s Men, những bộ phim chính kịch khó nhằn như Ordinary People và những phim hiện thực phê phán như The Milagro Beanfield War. Đây là những thể loại phim giá như mà có thể thì họ cũng muốn làm.

Redford cũng được nhiều người ở Hollywood ngưỡng mộ vì quan điểm chính trị cá nhân, đặc biệt là mối quan tâm của ông đối với các vấn đề môi trường. Là ủy viên của Hội đồng Bảo vệ Tài nguyên Thiên nhiên, ông đã góp phần ngăn chặn việc xây dựng một nhà máy điện than và một đường cao tốc sáu làn xe, cả hai đều ở Utah.

Năm 1981, Redford thành lập Viện Sundance, tổ chức phi lợi nhuận chuyên đào tạo những tiếng nói điện ảnh mới mẻ. Ông tiếp quản một liên hoan phim đang gặp khó khăn ở Utah vào năm 1984 và đổi tên nó theo tên viện vài năm sau. Kể từ đó, hàng ngàn đạo diễn, biên kịch, diễn viên và những người làm phim khác đã bắt đầu sự nghiệp ở Hollywood bằng cách giành được một suất tham gia một trong những hội thảo làm phim cạnh tranh cao, hoặc phim của họ được tham gia Liên hoan phim Sundance.

Robert Redford trên trường quay Lightning Bender của James D. Pasternak trong chương trình Directors Lab năm 1984 của Viện Sundance

Steven Soderbergh, Ryan Coogler, Quentin Tarantino, James Wan, Darren Aronofsky, Nicole Holofcener, Paul Thomas Anderson, David O. Russell, Robert Rodriguez, Chloé Zhao và Ava DuVernay đều từng thành công tại Sundance.

Nói về những bộ phim được chọn trình chiếu tại liên hoan phim Cooper cho biết, “Ông ấy muốn chúng tôi phải kiên định về mặt nghệ thuật — chấp nhận rủi ro, đừng nghe theo những ảnh hưởng bên ngoài.” Chắc chắn, Redford sẽ bạn bè hoặc một người đại diện gọi đến phàn nàn về việc phim của ai đó không được chọn. “Ông ấy luôn ủng hộ chúng tôi, và đó là một phẩm chất hiếm có trong nghề,” Cooper nói.

Ông cũng rất thích tham gia vào quá trình làm phim đầy khó khăn. Trevor Groth, nhà lên chương trình kỳ cựu của liên hoan phim, cho biết Redford thường dành nhiều thời gian tại các phòng thí nghiệm, nơi các nhà làm phim trẻ triển vọng thực hiện cảnh quay của họ, đồng thời hỗ trợ hướng dẫn họ.

Robert Redford và Sydney Pollack (thứ hai từ phải qua) tại sự kiện ra mắt phim Jeremiah Johnson ở Cannes 1972

“Ông ấy làm việc với cả diễn viên và đạo diễn, thách thức và thúc đẩy họ để họ có được phiên bản tốt nhất,” Cooper nói rồi thêm: “Ông ấy thực sự ở đó để khai phá tầm nhìn của họ.”

Redford cũng mang đậm chất Hollywood hơn những gì ông thường thể hiện, thích hình ảnh một kẻ nổi loạn.

Ông sống ở Malibu nhiều năm, một ngôi nhà nhỏ ven bờ biển Thái Bình Dương, cách Santa Monica, nơi ông sinh ra, một quãng đường ngắn. Ông có tình bạn sâu sắc với những người như Paul Newman, anh chàng Butch Cassidy đối với Sundance Kid của Redford, và một diễn viên khác có cách tiếp cận Hollywood độc đáo. Đạo diễn Sydney Pollack, đã thực hiện ít nhất bảy phim với Redford, bao gồm Out of Africa, The Way We Were và Three Days of the Condor, là một người bạn thân thiết khác.

Với Demi Moore trong Indecent Proposal

Redford cũng hiểu rằng sức mạnh của ông đến từ máy quay — không chỉ máy quay trên trường quay, mà hàng trăm máy quay dọc theo thảm đỏ trong các buổi ra mắt phim. Năm 2013, Redford tươi cười rạng rỡ tại buổi ra mắt phim All Is Lost tại Liên hoan phim Cannes. Khi bộ phim đang trải qua giai đoạn khó khăn của mùa giải thưởng, thỉnh thoảng Redford xuất hiện tại các sự kiện như Quả Cầu Vàng, hình ảnh thu nhỏ của Hollywood phù phiếm.

Và vị thánh bảo trợ của phim độc lập cũng không hề e ngại thỉnh thoảng đóng phim bom tấn. Indecent Proposal là một trong số đó. Ra mắt năm 1993, phim có sự tham gia của Demi Moore và Woody Harrelson và thu về 267 triệu đôla, tương đương 590 triệu đôla theo giá trị hiện tại. Redford vào vai Alexander Pierce trong hai phim của Marvel: Captain America: The Winter Soldier, phần tiếp theo của chuỗi phim siêu anh hùng năm 2015, thu về 989 triệu đôla sau trượt giá và Avengers: Endgame thu về 2,8 tỉ đôla năm 2019.

Redford vào vai Alexander Pierce trong hai phim của Marvel

Tuy nhiên, mối quan hệ của Redfod với Hollywood vẫn phức tạp như thế, đặc biệt là khi nói đến việc thương mại hóa Sundance. “Đó là một vấn đề phức tạp,” Groth nói. “Ông ấy cảm thấy mâu thuẫn với khía cạnh kinh doanh của liên hoan phim, vì ông nghĩ rằng nó làm lu mờ sự chú ý đến bản thân các bộ phim. Luôn luôn có sự co kéo.”

Biên kịch kiêm đạo diễn David Lowery đã làm việc với Redford trong hai phim cuối cùng của ông, vào thời điểm mà sự phản kháng của Redford đối với Hollywood dường như giảm đi. Lowery cho biết Redford chọn đóng phim Pete’s Dragon của Disney vì “ông muốn làm một bộ phim cho các cháu mình có thể xem.” The Old Man & the Gun là một dự án tâm huyết mà Redford đã ấp ủ trong nhiều năm.

Khi Lowery đến trường quay với Redford lần đầu, ông đã lo Redford sẽ đánh giá năng lực đạo diễn của mình hoặc đưa ra lời khuyên. Ông không đánh giá cũng chẳng khuyên gì. Cho đến khi Lowery yêu cầu quay lần nữa.

“Tôi là một đạo diễn thích quay nhiều lần, còn ông ấy thì không,” Lowery nói. “Có lúc tôi nói ‘Bob, tuyệt lắm. Làm lại lần nữa nhé.’ Tôi chỉ vẽ, yêu cầu ông làm một hành động cụ thể. Và ông nói, ‘Tôi đang làm đấy, chỉ là anh không để ý thôi.’”