2D hay không 2D?

Liệu những bộ phim được đầu tư với trị giá hàng tỷ đôla có nên được làm ở dạng 3D không? Đó là một câu hỏi phân chia các nhà sản xuất phim, những nhà điều hành hãng phim và 6.000 chủ rạp chiếu phim, những người hàng năm thường tụ tập tại Las Vegas để bàn về công việc kinh doanh giải trí.

Gần đây, công việc kinh doanh đã bị trì trệ. Năm ngoái đã đánh dấu lượng khán giả ra rạp thấp thứ hai kể từ năm 1995.

Năm nay còn thua xa năm ngoái. Doanh thu năm nay khoảng 2,2 tỷ đôla, giảm 19% so với cùng kỳ năm ngoái. Lượng khán giả cũng giảm mạnh; người Mỹ đã mua 272 triệu vé năm nay, ít hơn khoảng 20% so với lượng vé 341 triệu tấm vé so với ba tháng đầu năm 2010, theo nguồn Hollywood.com.

Số lượng và lượng vé mà các rạp phim phải bán bù trong mùa hè này có thể mang đến một giai điệu không mấy vui vẻ cho cụm rạp vốn dĩ vui vẻ CinemaCon, trước đây có tên gọi là Sho West. Nơi những chủ rạp phim từng trải qua vài ngày thử hương vị của bỏng ngô và chỗ ngồi của khán giả, sẽ có những tranh cãi làm thế nào để đưa khán giả trở lại rạp chiếu phim.

Nhiều người tin rằng, chìa khóa nằm ở công nghệ 3D. Một trong những phim được kỳ vọng cao nhất mùa hè này, bao gồm Rio, Transformer và phần cuối của Harry Potter sẽ được làm với công nghệ 3D.

Poster Rio

“Khá là đơn giản, một nhà làm phim có thể thiết kế và kể câu chuyện của mình với công cụ 3D có thể đưa ra những trải nghiệm khác biệt,” Jeffrey Katzenberg, chủ tịch hãng DreamWorks Animation phát biểu. Hãng phim của ông sẽ tung ra Kung Fu Panda 2 với công nghệ 3D. “Đó là những gì khán giả muốn.”

Những người khác thì không chắc chắn như vậy.

“Tính mới lạ đã phai mờ,” Anne Thompson phát biểu trên blog của Thompson trên Hollywood. “Các nhà làm phim sử dụng nó như một mánh quảng cáo, và các khán giả đã nhận ra điều đó. Vì thế lượng khán giả trở lại rạp giảm.”

Dĩ nhiên, vẻ đẹp rực rỡ có vẻ như phai mờ đi trong công nghệ này, ít nhất là năm nay. Bộ phim hoạt hình 3D Mars Needs Moms và phim hành động Drive Angry của Nicolas Cages là những phim tầm thường. Chỉ có một phim 3D, Rango, là có doanh thu trên 100 triệu đôla.

Các nhà phân tích cũng cân nhắc liệu chi phí cho công nghệ 3D, với giá khoảng 15 đôla một vé, sẽ ngăn cản các khán giả đến rạp.

“Các khoản đầu tư không khớp với doanh thu,” Brandon Gray, chủ tịch hãng Box Office Mojo phát biểu.

Kết quả là có nhiều ý kiến trái ngược về việc làm thế nào để đưa rap him 3D với giá phải chăng, khi chỉ có một phần năm trong số 40.000 rạp ở Mỹ có thể chiếu dạng phim này.

Một số hãng phim nên tập trung vào việc cắt giảm chi phí bằng cách chuyển thể nhiều phim 2D sang dạng 3D. Ngược lại, có nhiều nhà sản xuất phim phản đối, họ cho rằng chỉ những phim 3D được quay với công nghệ này mới đáng giá.

“Câu trả lời ngắn gọn đó là chúng ta thực hiện quá nhiều kỹ thuật chưa sẵn sàng được phổ biến rộng rãi”, đạo diễn Michael Bay phát biểu, bộ phim Transformers: Dark of the Moon được quay với công nghệ kỹ thuật số 3D trên những thước phim nhựa 35mm truyền thống.

“Các hãng phim đang chuyển mọi thứ có thể sang dạng 3D mà không cần cân nhắc là có nên làm hay không,” anh nói. “Chúng ta đang vắt kiệt những trải nghiệm này rồi.”

Tranh cãi về 3D chuyển thể từ 2D

Thật khó tin rằng chỉ một năm trước thôi, Avatar 3D của James Cameron đã vượt mặt Titanic trở thành phim có doanh thu cao nhất mọi thời đại với 761 triệu đôla. Và mặc dù lượng khán giả năm ngoái ít, nhưng bảy trong số 12 phim có doanh thu cao nhất đều ở dạng 3D.

“Chúng ta sẽ tiếp tục nhìn thấy sự tăng trưởng ngoạn mục của doanh thu phòng vé,” Katzeberg cho biết.

Nhưng Jeff Bock của Exhibitor Relations cho biết chỉ vì có nhiều phim 3D hơn nên mọi người mới cho rằng những phim này chiếm nhiều doanh thu phòng vé hơn. “Điều này không có nghĩa khán giả đi xem phim chỉ vì nó là 3D.”

Sự tăng trưởng đó gây chia rẽ giữa các đạo diễn và các hãng phim. Họ có những ý kiến khác nhau về việc khán giả có mong muốn loại phim công nghệ mới nhất này không. Những phim chỉ được chuyển thể sang dạng 3D như Clash of the Titans, The Last Airbender và Piranha năm ngoái đã nhận được những lời nói châm chọc của người hâm mộ và các nhà phê bình vì hình ảnh tối, mờ và không có lý do phải được làm thành 3D.

Phim 3D chuyển thể thất bại: Clash of the Titans

Các ông chủ các hãng phim thừa nhận cuộc chạy đua chuyển đổi các bộ phim đã khiến khán giả trở nên hiểu biết – và đa nghi.

“Công nghệ 3D phải là gia vị cho bộ phim”, chủ tịch hãng 20th Century Fox Tom Rothman cho biết. “Người hâm mộ biết nhận ra hình ảnh 3D đẹp và câu nói ‘không thể hành động trước thời điểm’ vẫn đúng.”

Tuy nhiên những người làm việc chuyển đổi từ 2D sang 3D vẫn bị các hãng phim yêu cầu giúp họ tham gia và cơn sốt 3D. Họ được yêu cầu chuyển thể cả một bộ phim chỉ trong vòng tám hay chín tuần – một công việc khẩn trương trong ngành công nghiệp điện ảnh.

“Chúng tôi nhận được nhiều cuộc gọi khẩn cấp,” Barry Sandrew, nhà sáng lập hãng Legen 3D, một công ty đã nhận chuyển đổi sang dạng 3D cho các phim Alice in Wonderland và The Green Hornet từng bắt đầu là một hãng chuyển đổi phim màu.

Chi phí chuyển đổi cao khủng khiếp – từ 30.000 tới 200.000 đôla một phút từ bản vẽ tay trên cấu trúc đơn lẻ của phim – đã thu hút sự cạnh tranh không lành mạnh, Sandrew cho biết.

“Ngày càng có nhiều công ty chuyển đổi phim,” anh cho biết. “Các hãng phim thì đều muốn thử dịch vụ của họ, dù nhiều lúc họ làm việc không tốt.”

Và qua đó họ có thể làm hỏng danh tiếng bộ phim, chủ tịch Rob Hummel của Legend 3D cho biết. Anh cho biết Avatar bao gồm vài cảnh quay được chuyển sang 3D và cho biết khi công việc chuyển đổi hoàn thành tốt, “nó không khác gì” so với những thước phim quay 3D nguyên bản.

“Đó là một nghệ thuật. Bạn sẽ không thể thực hiện được việc chuyển đổi sang dạng 3D tốt nếu bạn chỉ thực hiện việc đó trong vòng tám hay chín tuần.”

Nhiều hy vọng

Nhưng ngay cả khi thế, các nhà sản xuất phim và các hãng phim vẫn bất đồng về công nghệ nào có thể chấp nhận được. Katzeberg, người trở thành người đi đầu trong việc nói thẳng sau khi xem The Polar Express năm 2004 vẫn duy trì quan điểm nghi ngờ chuyển đổi.

Ngay cả khi chất lượng chuyển đổi “trở nên tốt hơn, nó vẫn không thể hoàn toàn giống” với những phim được quay từ đầu với công nghệ 3D, mà yêu cầu tối thiểu hai máy quay hiện đại, anh cho biết.

“Các phim được quay nguyên bản với công nghệ 3D đơn giản là có chất lượng cao hơn hẳn.”

Không phải lúc nào cũng vậy, Bay phản đối.

“Hãy nhìn đi, có những phim đơn giản không cần phải quay với công nghệ 3D”, anh nói. “Nó không thêm thắt gì cả.”

Nhưng khi thực hiện, Bay là một người ủng hộ 3D. Không có gì lạ đối với kinh phí bộ phim lên tới tám con số, Bay cho biết các hãng phim cần phải thực hiện cam kết tài chính cho 3D thay vì thực hiện các công việc có lãi lớn.

“Có sự khác biệt, khi quay với công nghệ 3D,” Bay nói. “Bạn cần nhiều máy quay hơn. Bạn cần những cảnh khác nhau. Cần thiết phải có sự suy tính cẩn thận. Hiện tại, các hãng phim đang xử lý các phim sau khi đã quay xong.”

Avatar

Các đạo diễn cũng cần có sự thuyết phục, Bay nói. Vài tháng trước khi Avatar được phát hành, đạo diễn Cameron đã mời anh thăm trường quay của Avatar. Cảnh quay chủ yếu với công nghệ vi tính, cảnh quay bao gồm những bức tường trơ trụi, màn hình xanh và các dãy máy tính.

Bay nói. “Đầu tiên tôi nghĩ, ‘Đây là mốt nhất thời. Và sẽ có cả đống rắc rối.’”

Và anh bắt đầu quay phần thứ ba của Transformers với công nghệ 3D, và với ngân sách hơn 200 triệu đôla.

“Nhưng nó không hề rẻ, và không cần phải rẻ,” Bay nói. “Những gì tôi yêu thích thực sự là bạn có thể tạo ra thế giới mới. Nhưng bạn phải tận tâm với nó. Những người hâm mộ hiện tại có quyền nghi ngờ.”

Đó không chỉ là người hâm mộ. Một số chủ rạp phim, đặc biệt là những người hoạt động độc lập, do dự trước ý tưởng cải tiến này trong nền kinh tế hiện nay. Hầu hết các rạp phim 3D hiện nay bao gồm các ghế ngồi và máy chiếu kỹ thuật số, đã tiêu tốn hết 100.000 đôla mỗi lần.

“Tôi thì nghĩ, chúng tôi sẽ làm bởi vì mọi người cũng sẽ làm,” Ernest Reyes. Người quản lý hai rạp phim Star ở hạt El Paso, Texas cho biết. “Nhưng nó không hề rẻ, và bạn muốn biết đây là sự đầu tư xứng đáng cả về thời gian lẫn tiền bạc.”

Thật khác xa mốt bỏng ngô vị mới và ghế đệm nhung vài năm trước, Bock nói.

“Sẽ có nhiều người đặt cá cược vào phim 3D tiếp theo. Dù có muốn hay không thì ngành điện ảnh vẫn đang ủng hộ nó.”