• WGA kết thúc đình công 2023. 8 điểm quan trọng trong thỏa thuận 3 năm với AMPTP

• Tại sao diễn viên đình công? Số liệu về lương bổng ở Hollywood có thể khiến bạn bất ngờ

• Đình công mới chỉ là một phần vấn đề của Hollywood

• Biên kịch Hollywood đình công đã tìm ra kẻ phản diện: Netflix

Cuộc đình công xảy ra lúc này của WGA đã bắt đầu ngay sau nửa đêm thứ ba ngày 2 tháng 5 theo giờ Thái Bình Dương, khi hợp đồng hiện tại của WGA với Hiệp hội các nhà sản xuất phim và truyền hình (AMPTP) hết hạn.

Dưới đây là phần sơ lược về các vấn đề, các bên liên quan và những gì đang bị đe dọa đối với toàn ngành trong thời gian ngừng việc.

Tóm tắt

Hạn chót: 11 giờ 59 phút tối, ngày 1 tháng 5
Về vấn đề: Bồi thường cho các biên kịch trong bối cảnh truyền thông đang thay đổi
Nguy cơ việc làm: 822.000 nhân viên trực tiếp; tổng cộng 2,4 triệu lao động được ngành này cung cấp việc làm vào năm 2021
Tiền lương trong ngành: 81 tỉ USD trực tiếp; tổng số 186 tỉ USD được ngành này cung cấp
Thị trường: doanh thu 261 tỉ USD
Số lượng thành viên WGA: 20.000
Số lượng thành viên AMPTP: Hơn 350 công ty sản xuất phim điện ảnh và truyền hình

Hai phe

Một bên là các hãng phim Hollywood, đài truyền hình, dịch vụ phát trực tuyến và hàng trăm nhà sản xuất phim truyền hình và điện ảnh khác sản xuất và/hoặc phân phối hầu hết nội dung. Hiệp hội các nhà sản xuất phim điện ảnh và truyền hình là đại diện cho họ trong các cuộc đàm phán.

Bên kia là Hiệp hội Biên kịch Mỹ, đại diện cho các biên kịch ở Hollywood là thành viên, mà hầu hết các biên kịch đang làm việc đều là thành viên. Hỗ trợ WGA là nhiều hiệp hội nhà nghề và tổ chức công đoàn hùng mạnh khác, bao gồm Hiệp hội Diễn viên Màn ảnh (SAG-AFTRA), Hiệp hội Đạo diễn Mỹ (DGA).

“Trong khi lợi nhuận của công ty vẫn ở mức cao và chi cho nội dung tăng lên, thì các biên kịch bị rớt lại phía sau,” WGA cho biết trong một tuyên bố

Vấn đề là gì?

“Sự sống còn của nghề biên kịch đang bị đe dọa trong cuộc đàm phán này,” WGA đã nói ngay từ đầu, đồng thời lưu ý rằng nhiều thành viên trước đây kiếm sống tốt hiện nay cảm thấy khó khăn hơn nhiều.

“Phần lớn do việc chuyển sang phát trực tuyến, các biên kịch nhận thấy lao động của họ bị giảm giá trị trong mọi khía cạnh nghề nghiệp. Trong khi lợi nhuận của công ty vẫn ở mức cao và chi cho nội dung tăng lên, thì các biên kịch bị rớt lại phía sau,” WGA cho biết trong một tuyên bố. “Các công ty đã sử dụng quá trình chuyển đổi sang phát trực tuyến để cắt giảm lương của biên kịch và tách khâu viết kịch bản ra khỏi quá trình sản xuất, khiến điều kiện làm việc của các biên kịch ở mọi cấp độ trở nên tồi tệ hơn.”

Ngoài ra còn có tác động có khả năng biến hóa do AI và có thể được sử dụng để tạo ra kịch bản.

Về phần mình, AMPTP đang thực hiện một cách tiếp cận tài chính bảo thủ, đại diện cho lợi ích của các thành viên của mình bằng việc quan tâm đến lợi nhuận và giá cổ phiếu của họ. Chủ tịch AMPTP Carol Lombardini được nhiều người coi là một nhà đàm phán cứng rắn nhưng công bằng. Bà muốn điều tốt nhất cho phía mình, và đó là thỏa thuận giúp quá trình sản xuất tiếp tục trôi chảy và phát triển, đồng thời giúp các hãng phim và dịch vụ phát trực tuyến kiểm soát chi phí của họ.

Phần lớn do việc chuyển sang phát trực tuyến, các biên kịch nhận thấy tác phẩm của họ bị giảm giá trị trong mọi khía cạnh nghề nghiệp

Những mối đe dọa

Hollywood chỉ mới trỗi dậy sau tác động của Covid và tình trạng sản xuất liên quan bị đình trệ. Gần đây, các hãng phim, mạng truyền hình, dịch vụ phát trực tuyến và nhà sản xuất đã sa thải hàng nghìn lao động. Đối với một ngành mà một năm trước đây đang cùng nhau đặt câu hỏi về tương lai của chính mình, thì việc đình công xảy đến sau khi sa thải nhân viên và ngừng hoạt động vì Covid là ba cú đấm choáng váng liên tiếp.

Các biên kịch muốn gì?

Cụ thể, với cuộc đình công hiện tại, WGA tìm kiếm lợi ích từ tiền bồi thường và khoản thặng dư, đồng thời bế riêng ra những gian phòng nhỏ để các biên kịch có chỗ làm công việc phân tích câu chuyện và viết kịch bản trước khi sản xuất một bộ phim truyền hình. Hiệp hội lập luận rằng các nhà sản xuất có thể đền bù cho các biên kịch một cách công bằng hơn.

“Các phân khúc giải trí của các công ty lớn trong ngành — Netflix, Paramount Global, Warner Bros. Discovery, Fox, Disney và Comcast NBCUniversal — đã công bố thu nhập hoạt động kinh doanh hàng năm trung bình là 29 tỉ đôla từ năm 2017 đến năm 2021,” hiệp hội cho biết trong một báo cáo gần đây. “Lợi nhuận của các công ty truyền thông cũ vào năm 2022 thấp hơn, nhưng các công ty này mong đợi sự cải thiện trong thời gian tới khi họ hướng tới tăng lợi nhuận trong lĩnh vực phát trực tuyến.”

Hiệp hội cũng muốn thiết lập một kiểu chính sách về AI và quyền tác giả, đặc biệt nếu ý tưởng của nhà văn được sử dụng làm cơ sở cho tác phẩm do AI tạo ra.

Hiệp hội Biên kịch lập luận rằng các nhà sản xuất có thể đền bù cho các biên kịch một cách công bằng hơn

“Đề xuất của WGA nhằm điều chỉnh việc sử dụng tài liệu được sản xuất bằng trí tuệ nhân tạo hoặc các công nghệ tương tự đảm bảo rằng các công ty không thể sử dụng AI để phá hủy các tiêu chuẩn làm việc của biên kịch, bao gồm tiền bồi thường, phần thặng dư, quyền tách riêng và quyền nhân thân,” họ lưu ý.

Các hãng phim, mạng truyền hình và dịch vụ phát trực tuyến muốn gì?

Rất đơn giản, họ muốn đảm bảo họ có thể tiếp tục kiếm được lợi nhuận.

Một luồng lập luận từ các nhà sản xuất nói rằng phát trực tuyến vẫn là một ngành kinh doanh mới nổi và các hãng phim cũng như mạng truyền hình không biết chính xác tỷ suất lợi nhuận sẽ như thế nào (hoặc thậm chí làm sao đạt được lợi nhuận). Tuy nhiên, đồng giám đốc điều hành Netflix Ted Sarandos gần đây đã ước tính chi tiêu nội dung dự kiến của công ty ông cho năm 2024 là 17 tỉ đôla và báo cáo dòng tiền tự do quý 1 đã tăng lên 2,1 tỉ đôla so với 800 triệu đôla trong cùng kỳ năm ngoái. Đó là một doanh nghiệp “mới nổi” khá khỏa mạnh.

Chính thức, AMPTP mơ hồ hơn về các mục tiêu của họ, ngoài mong muốn được tiếp tục sản xuất. Một tuyên bố gần đây của nhóm nói rằng: “Tất cả chúng ta đều là đối tác trong việc cùng nhau vạch ra tương lai kinh doanh của mình và hoàn toàn cam kết đạt được thỏa thuận cùng có lợi với từng đối tác thương lượng của chúng ta. Mục tiêu là duy trì hoạt động sản xuất để tất cả chúng ta có thể tiếp tục làm việc và tiếp tục cung cấp cho người tiêu dùng sản phẩm giải trí tốt nhất hiện có trên thế giới.”

Theo Hiệp hội Điện ảnh (MPA), 2,4 triệu người làm các công việc được ngành này cung cấp, trả hơn 186 tỉ đôla tiền lương hàng năm

Những chương trình truyền hình nào sẽ bị ảnh hưởng?

Các chương trình đêm khuya có khả năng sẽ bị ảnh hưởng trước tiên, do lịch trình hàng đêm và tính chất thời sự của chúng. Trong cuộc đình công 2007-2008, tất cả chương trình trò chuyện đêm khuya đều phát lại Ngày 1.

Mạng truyền hình bị ảnh hưởng sẽ là Daytime TV — đặc biệt là phim truyền hình dài tập, thường có lịch trình sản xuất liên tục.

Saturday Night Live (SNL) cũng sẽ bị ảnh hưởng đối với ba chương trình cuối cùng của mùa do cuộc đình công. Điều này sẽ ảnh hưởng đến chương trình do Pete Davidson tổ chức vào ngày 6 tháng 5 cũng như đêm chung kết của mùa giải, theo truyền thống, các diễn viên sắp rời đi phải nói lời tạm biệt trọng đại của họ.

Ở mức độ nào đó, ngay cả các chương trình nhiều tập ăn khách cũng có thể bị ảnh hưởng. Theo một báo cáo gần đây của WGA, “việc ngừng hoạt động vào tháng 5 có thể làm hoãn mùa phim của mạng truyền hình, vốn dĩ tiếp tục chiếm một phần ba tổng số tập được sản xuất, bao gồm 45% số tập do các công ty truyền thông lâu đời Disney, Paramount Global và Comcast NBCUniversal sản xuất. Các biên kịch phim truyền hình mùa thu thường bắt đầu làm việc vào tháng 5 và tháng 6 để chuẩn bị cho các phim bộ ra mắt vào tháng 9 và tháng 10. Kịch bản nhiều phim bộ phát trực tuyến cũng đang được viết hoặc dự kiến ​​sẽ bắt đầu trong những tháng tới. Bất cứ sự chậm trễ bắt tay vào việc nào cũng có khả năng làm hoãn việc ra mắt vào mùa thu và cuối cùng có thể làm giảm số lượng chương trình mới được sản xuất cho mùa 2023-2024.”

Saturday Night Live sẽ bị ảnh hưởng đối với ba chương trình cuối cùng của mùa do cuộc đình công

Khi đình công nổ ra năm 2007-2008, các mạng truyền hình đã chuyển sang một thể loại tương đối non trẻ: chương trình không có kịch bản. Kết quả là sự bùng nổ của truyền hình thực tế và các định dạng mới, nhiều định dạng trong số đó vẫn còn tồn tại đến ngày nay.

Tác động đến phim ảnh

Trong trường hợp xấu nhất, lịch phát hành rạp sẽ có một số thay đổi về ngày đối với một số phim quý 4 năm nay. Lịch phát hành rạp năm 2024 gần như vẫn giữ nguyên trong sáu tháng đầu năm với các bộ phim đã hoàn thành sắp được tung ra, xa hơn nữa thì chưa chắc; trong kịch bản này, các hãng phim có thể cần kéo từ quý 4 năm 2023 sang năm 2024.

Việc sản xuất bị chậm trễ có khả năng gây ra một đợt ách tắc hậu sản xuất khác, vốn đã là một trong những tác động dây chuyền do đình hoãn trong thời kỳ đại dịch. Khiến phòng vé cuối tháng 8 đến tháng 10 năm 2022 và mùa đông năm nay trở nên khô hạn. Trên thực tế, chúng ta vẫn đang chờ đợi những bộ phim bị trì hoãn do đại dịch ra rạp. The Flash của Warner Bros/DC, được chiếu lần đầu tại CinemaCon 2023, và Aquaman and the Lost Kingdom, ấn định ngày 20 tháng 12, là hai phim như vậy.

Liên quan đến phim bom tấn thì giám đốc tiếp thị và phân phối của các hãng phim vẫn ở chế độ chờ xem sao, nhưng những phim nhỏ hơn phụ thuộc vào quảng cáo là yếu tố chính để xoay trục nếu SAG-AFTRA đình công.

Trong trường hợp xấu nhất, lịch phát hành rạp sẽ có một số thay đổi về ngày đối với một số phim quý 4 năm nay. Trên thực tế, chúng ta vẫn đang chờ đợi những bộ phim bị trì hoãn do đại dịch ra rạp. Aquaman and the Lost Kingdom, ấn định ngày 20 tháng 12 là một phim như vậy

Một tác phẩm điện ảnh sắp ra mắt đang tự bảo vệ mình trước cuộc đình công kéo dài của WGA là Superman: Legacy của James Gunn, dự kiến khởi quay vào đầu năm 2024 và ra rạp vào ngày 11 tháng 7 năm 2025. Gunn đã khoe ảnh bìa kịch bản trên mạng xã hội và thông báo bắt đầu quá trình tiền sản xuất vào đầu tuần này, với “trang phục, thiết kế sản xuất, v.v...”

Khả năng kéo dài bao lâu?

Cuộc đình công WGA dài nhất được ghi nhận là năm 1988, kéo dài 153 ngày, tiếp theo là cuộc đình công năm 1960 kéo dài 146 ngày và sau đó là cuộc đình công 2007-2008 kéo dài 100 ngày. Lần này dường như có nhiều sự ủng hộ hơn cho cuộc đình công.

Trở lại năm 2017 — lần cuối cùng một ủy quyền đình công được thực hiện — được 96,3% của 6.310 biên kịch bỏ phiếu chấp thuận, với tỷ lệ kỷ lục 67,5% thành viên WGA đủ điều kiện đi bầu. Năm 2007, cuộc bỏ phiếu ủy quyền đã được 90% phiếu thuận. Việc cho phép đình công lần này đã được gần 98% thành viên đủ điều kiện biểu quyết tán thành.

Đâu chỉ có WGA

Một số công đoàn có hợp đồng với AMPTP sẽ hết hạn trong vài tuần tới. Nói chung, những cuộc đàm phán đầu tiên của hiệp hội sẽ ấn định tông điệu cho các cuộc đàm phán tiếp theo. DGA đã đi đầu trên bàn thương lượng trong mỗi ba chu kỳ thương lượng vừa qua. Lần cuối cùng WGA đứng đầu — năm 2007 — đã dẫn đến cuộc đình công kéo dài 100 ngày của các biên kịch.

Biên kịch diễu hành ở Hollywood Boulevard ngày 20 tháng 11 năm 2007 trong cuộc đình công 100 ngày của WGA

DGA quyền lực bắt đầu đàm phán cho 19.000 thành viên của mình vào ngày 10 tháng 5. Hợp đồng của họ hết hạn vào ngày 30 tháng 6.

SAG-AFTRA bắt đầu đàm phán với AMPTP vào ngày 7 tháng 6. Hợp đồng của họ với AMPTP sẽ hết hạn vào ngày 30 tháng 6. Khi SAG-AFTRA đình công, điều đó sẽ ngăn các diễn viên quảng bá các dự án phim điện ảnh hoặc truyền hình của họ, như vậy sẽ có hiệu ứng dây chuyền rất mạnh mẽ.

Ngoài ra, các hiệp hội và công đoàn đã công khai ủng hộ WGA, bao gồm SAG-AFTRA, Hiệp hội Đạo diễn, IATSE, Teamsters Local 399 của Hollywood và Liên đoàn Nhạc sĩ Hoa Kỳ và Hiệp hội Biên kịch Vương quốc Anh.

“Những tập đoàn trị giá hàng tỉ đôla này — bao gồm Amazon, Netflix, Disney và Apple — đầu tư vào các giám đốc điều hành được trả lương cao và các xuất phẩm xa hoa,” Teamsters Local 399 cho biết trong một tuyên bố. “Họ có đủ khả năng để chia sẻ sự giàu có với những biên kịch tạo ra nội dung mà tất cả chúng ta đều xem. Chúng tôi đang theo dõi sát các cuộc đàm phán. Đây là cuộc chiến chung và Teamsters không do dự đâu.”

Có nhiều sự ủng hộ cho cuộc đình công lần này đến từ các hiệp hội và công đoàn

SAG-AFTRA thận trọng hơn, gửi thông báo sau cho các thành viên của mình: “Nếu bạn được ký hợp đồng làm việc trong một dự án tiếp tục sản xuất trong khi WGA đình công, bạn có nghĩa vụ pháp lý phải tiếp tục làm việc theo thỏa thuận dịch vụ cá nhân của bạn và 'điều khoản không đình công' trong các thỏa thuận thương lượng tập thể của chúng tôi.” Các diễn viên cũng có thể “tiếp tục thử vai” nếu họ muốn.

Ảnh hưởng kinh tế

Lo ngại về tình trạng bất ổn lao động đang rình rập và sự bất định xung quanh việc tái cơ cấu doanh nghiệp đang chờ xử lý đã góp phần khiến hoạt động sản xuất truyền hình tại chỗ ở Los Angeles sụt giảm 35,8% trong quý đầu tiên năm 2023 so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo Hiệp hội Điện ảnh (MPA) — có các thành viên bao gồm Netflix, Paramount, Sony Pictures Entertainment, Universal, Disney và Warner Bros. — 2,4 triệu người làm các công việc được ngành này cung cấp, trả hơn 186 tỉ đôla tiền lương hàng năm. Và không chỉ ở Los Angeles.

Ngành công nghiệp giải trí trả 21 tỉ đôla mỗi năm cho hơn 260.000 doanh nghiệp ở các thành phố và thị trấn nhỏ khắp nước Mỹ, theo MPA. Công nghiệp giải trí chiếm 14,4 tỉ đôla xuất khẩu và 7 tỉ đôla thặng dư thương mại cho nước Mỹ.

Trong đợt đình công năm 2007-2008, The New York Times đưa tin tổng thiệt hại đối với nền kinh tế Los Angeles là 2,1 tỉ đôla, bao gồm 830 triệu đôla từ doanh số bán lẻ trên toàn tiểu bang khi nhân viên ngành giải trí cắt giảm chi tiêu

Chuyện gì đã xảy ra lần trước?

Chiến thắng lớn cho Hiệp hội Biên kịch là một số quyền tài phán đối với phương tiện truyền thông mới, vốn đã thiết lập tiền lệ. Dịch vụ phát trực tuyến sẽ phải thuê biên kịch của WGA với ngân sách nhất định. Ngoài ra, các biên kịch nhận được ăn chia phần trăm trên tổng doanh thu phân phối kỹ thuật số của nhà phân phối. Nhưng có cái giá trong chuyện này.

AMPTP ước tính rằng các biên kịch của WGA và thành viên công đoàn IATSE đã mất 342,8 triệu đôla tiền lương trong đợt đình công năm 2007-2008. The New York Times đưa tin tổng thiệt hại đối với nền kinh tế Los Angeles là 2,1 tỉ đôla, bao gồm 830 triệu đôla từ doanh số bán lẻ trên toàn tiểu bang khi nhân viên ngành giải trí cắt giảm chi tiêu.

Tứ đại gia mạng truyền hình — CBS, ABC, NBC và FOX — cũng bị ảnh hưởng. NBC bị thiếu hụt quảng cáo nghiêm trọng nhất với tỷ suất giờ vàng giảm mạnh. Không có chương trình mới nào của đài này thành công đột phá. Hơn nữa, trong năm 2007, NBC đã chứng kiến lượng người xem từ 18 đến 49 tuổi giảm 11% vào khung giờ vàng. CBS đã giảm 10% cùng nhóm nhân khẩu học và ABC mất 5%, theo Crain’s New York Business.

Sách trắng do Nielsen Media Research phát hành chỉ ra rằng khán giả truyền hình đã dành nhiều thời gian hơn cho các hình thức giải trí thay thế bên ngoài truyền hình phát sóng, một xu hướng có thể tăng tốc trong thời gian này do mức độ phổ biến ngày càng tăng của mạng xã hội, chat và xem video ngắn kể từ đó.

Nhóm biên kịch đình công chủ lực chiếm trọn một khu vực thành phố New York. Khung cảnh bên ngoài ngôi nhà số 415 Đại lộ 5 (5th Avenue), nơi Peacock đang tổ chức buổi giới thiệu các dự án Newfronts, ngày 2 tháng 5 năm 2023

Một nguồn SNL nói với Deadline rằng trong cuộc đình công 2007-2008, có một câu hỏi thực sự là liệu chương trình SNL đáng kính của NBC có quay lại hay không. “Hết sức đau lòng vì chương trình ấy đã diễn ra ở một nơi thực sự tuyệt vời. Nhưng đồng thời, cũng đúng thôi. Không có cách nào thực hiện SNL trong thời gian biên kịch đình công.”