• Nhân tố ngoạn mục kiên cường Giả Linh của Yolo

Cô là một trong những nhà làm phim thành công và có khả năng kiếm ra tiền nhất hiện nay. Cả việc cô chọn giảm 50kg cho vai diễn trong Yolo, mặc dù ban đầu gây tranh cãi nhưng phần lớn đã được người hâm mộ ca ngợi.

Giả Linh biểu diễn các động tác đấm bốc cho khán giả tại rạp chiếu phim ở Tương Dương, tỉnh Hồ Bắc, ngày 15 tháng 2 năm 2024

Vậy tại sao cô lại khóc? Trong cảnh hậu trường quá trình thực hiện Yolo — tựa tiếng Anh của phim ý nói “bạn chỉ sống một lần” — Giả Linh đang đi trên một hành lang dài thì chợt nhìn thấy mình trong gương và bắt đầu rơi nước mắt. Nhớ lại những cảm xúc mâu thuẫn của cô trên trường quay trong một cuộc phỏng vấn với hãng truyền thông nhà nước Tân Hoa xã: “Hành lang ấy dài 12 mét, nhưng khi đó tôi nhận ra rằng có lẽ tôi đã mất một năm để đi trên con đường đó, hoặc có lẽ là 42 năm.”

Từng là một diễn viên hài hình thể chuyên những vai người bạn thân xui xẻo trong tình yêu hay chú hề hơi thô, chuyến quảng bá báo chí cho Yolo đã trở thành kiểu tiệc ra mắt dành cho Giả Linh, đã thon thả và lên cơ để đóng vai Lạc Ánh, nhân vật võ sĩ quyền anh cô độc ở trung tâm bộ phim. Nhưng sự biến đổi thể chất đáng kinh ngạc của Giả Linh là bề ngoài. Con người thật của cô là đây: một nhà làm phim nhạy bén với tiềm năng viết lại các quy tắc của ngành công nghiệp điện ảnh Trung Quốc. Ngoại trừ việc không ai bận tâm để ý cho đến bây giờ.

Lạc Ánh, nhân vật võ sĩ quyền anh cô độc của Yolo trong cảnh phim nhìn thấy bản thân mình trước kia

Ngay cả trước thành công của Hi, Mom, thu được 5,4 tỉ nhân dân tệ (750 triệu USD) ở phòng vé và tạm thời đưa cô trở thành đạo diễn nữ có doanh thu cao nhất thế giới cho một bộ phim, Giả Linh đã là một trong những diễn viên hài nổi tiếng nhất Trung Quốc. Điều đó nói lên rằng, sự nổi tiếng của cô không phải là được định sẵn. Sinh ra trong một gia đình thuộc tầng lớp lao động ở thành phố nhỏ Tương Dương, miền trung Trung Quốc, cô trượt kỳ thi tuyển sinh đại học quốc gia dành cho sinh viên nghệ thuật trong lần thử sức đầu tiên trước khi học lại năm cuối cấp và thi vào chương trình tướng thanh tại Học viện Hý kịch Trung ương.

Thế giới tướng thanh* — một loại hình hoạt kịch truyền thống của Bắc Kinh bao gồm hoạt động qua lại của hai người biểu diễn — vừa bị nam giới thống trị vừa mang tính thiển cận. Và sau khi tốt nghiệp, cô không thể tìm được một công việc ổn định, thay vào đó cô phải kiếm sống bằng nghề dẫn chương trình và trợ lý cá nhân trước khi nhận được một vị trí trong Đoàn Nghệ thuật Biểu diễn Phát thanh Truyền hình Trung Quốc vào năm 2005.

Giả Linh biểu diễn hoạt kịch năm 2019

Ở đó, trong khi học tập với Phùng Củng, một bậc thầy tướng thanh, sự nghiệp của Giả cất cánh. Cô đã thắng giải thưởng tại các cuộc thi do Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc tổ chức, đóng vai chính trong một chương trình hoạt kịch nổi tiếng ở Bắc Kinh và xuất hiện trong Gala Lễ hội Mùa xuân 2010 của CCTV — chương trình truyền hình được xem nhiều nhất trong năm. Trong số 10 sinh viên nữ đăng ký tham gia khóa học tướng thanh với cô ngày ấy, Giả Linh là người duy nhất vẫn làm việc trong ngành hoạt kịch.

Trong khoảng thời gian năm năm, Giả Linh đã từ một cái tên vô danh trở thành một cái tên quen thuộc, nhưng lịch trình biểu diễn không ngừng nghỉ của cô đã gây tổn hại thể chất. Mặc dù luôn có thân hình trung bình, nhưng trong một phỏng vấn gần đây, cô đã nói về việc cảm thấy áp lực nặng nề khi phải giảm cân để đáp ứng tốt hơn những kỳ vọng của ngành về tài năng nữ trước máy quay. Những chế độ ăn kiêng này đã tàn phá cơ thể cô, khiến cô nổi mẩn đỏ và gặp các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.

Giả Linh (trái) và Qu Ying biểu diễn “nữ thần và tomboy” trong Spring Festival Gala năm 2015 trên CCTV

Tuy nhiên, cô vẫn tiếp tục ăn kiêng, nhưng áp lực từ nghĩa vụ đóng phim và lưu diễn đã khiến cân nặng của cô tăng vọt. Điều xảy ra tiếp theo thật bất ngờ: thay vì khiến Giả Linh phải trả giá bằng sự nghiệp, hình tượng mới của cô lại khiến cô trở nên nổi tiếng hơn bao giờ hết.

Sự mũm mĩm và thiếu hấp dẫn giới tính đã mang lại cho cô một sức quyến rũ đặc biệt phổ biến. Người hâm mộ cô, những người gọi cô là Pistachio — nghĩa đen là “quả phúc” trong tiếng Trung — thích nói đùa rằng cô là người phụ nữ duy nhất có thể bày tỏ tình yêu của mình với những ngôi sao như Lưu Đức Hoa hay Ngôn Thừa Húc mà không khơi dậy sự ghen tị của cộng đồng người hâm mộ nổi tiếng ghen tị của họ.

Giả Linh (trái) trong Hi, Mom, bộ phim khám phá mối quan hệ phức tạp giữa mẹ và con gái đã bị ngành công nghiệp do nam giới thống trị coi là may mắn

Nhưng điều này cũng đã cướp đi tính hài hước của cô. Giả Linh từng tự giễu cợt bản thân, và cân nặng của cô là chủ đề của hầu hết mọi trò đùa. Điều này kéo dài sang tận sự nghiệp điện ảnh non trẻ của cô, trong đó cô độc quyền đóng các vai phụ và hài. Cô nổi tiếng hơn bao giờ hết, ngay cả khi — hoặc có lẽ chính bởi vì — không ai coi trọng cô hết.

Đó là lý do tại sao, khi cuối cùng cô cũng có cơ hội đóng vai chính trong một bộ phim do chính mình thực hiện, người ta vẫn kỳ vọng rất thấp dù cô nổi tiếng. Kết quả là bộ phim Hi, Mom đã được hưởng lợi từ những đánh giá truyền miệng mạnh mẽ trên đường trở thành bộ phim ăn khách bất ngờ, thu tiền tỉ tại phòng vé. Tuy nhiên, bộ phim khám phá mối quan hệ phức tạp giữa mẹ và con gái ấy đã bị ngành công nghiệp do nam giới thống trị coi là may mắn.

Bộ phim mới nhất của cô cũng nhận được sự đón nhận lạnh lùng tương tự, với các nhà phê bình phàn nàn rằng Giả Linh sử dụng việc giảm cân của cô làm chiêu trò quảng cáo tiếp thị.

Một người phụ nữ chụp ảnh tự sướng trước tấm áp phích bộ phim Yolo ở Tương Dương, tỉnh Hồ Bắc, ngày 15 tháng 2 năm 2024

Đó là một trò chơi không thể thắng, luật chơi quen thuộc với bất kỳ phụ nữ nào. Tăng cân, và không ai coi trọng bạn. Giảm cân, và bạn chỉ đang làm trò để thu hút sự chú ý. Những lời chỉ trích cũng hoàn toàn sai sự thật. Giả Linh đã dành ba năm để viết và sửa lại kịch bản cho Hi, Mom, viết ra hơn 1 triệu từ để cuối cùng trở thành kịch bản 30.000 từ. Với Yolo, đầu tiên cô tăng 20kg để khiến việc nhân vật bị cô lập xã hội trở nên đáng tin cậy hơn. Khi quay phim, cô đã viết lại kịch bản để kết hợp các chi tiết từ cuộc sống của chính mình nhằm làm cho sự biến đổi của nhân vật trở nên đáng tin cậy hơn.

Cả Hi, Mom hay Yolo đều không phải là những bộ phim phức tạp. Phim đầu xoay quanh sự khen ngợi và hỗ trợ lẫn nhau giữa mẹ và con gái, phim sau nói về nhu cầu hòa giải với sự thất vọng, hiểu lầm và chế giễu của xã hội. Nhưng chúng cũng không hề đơn giản. Chúng đã gây được tiếng vang với lượng lớn khán giả vì chúng phản ánh điều gì đó có thật. Đó là những bộ phim lấy phụ nữ làm trung tâm, thách thức cái nhìn của nam giới một cách không nao núng. Và thành công về mặt doanh thu phòng vé chứng minh chân lý thâm căn cố đế trong ngành — rằng phim do nữ chính sẽ thất bại và diễn viên nữ phải có dáng vẻ thế nào đó thì mới hấp dẫn — là sai.

Cô đã làm hai bộ phim tôn vinh cuộc sống đa dạng và nhiều sắc thái của phụ nữ Trung Quốc đương đại, và cô đã làm được điều đó bằng cách lấy lại những gì thuộc về mình: sự nghiệp, câu chuyện và vóc dáng của cô

Thật đáng tiếc khi có quá nhiều cuộc thảo luận xung quanh tác phẩm của Giả Linh đều xoay quanh chuyện vóc dáng của cô. Nhưng cũng đúng thôi. Cô đã làm hai bộ phim tôn vinh cuộc sống đa dạng và nhiều sắc thái của phụ nữ Trung Quốc đương đại, và cô đã làm được điều đó bằng cách lấy lại những gì thuộc về mình: sự nghiệp, câu chuyện và vóc dáng của cô.



* Hoạt kịch hay còn có tên gọi khác là tướng thanh (crosstalk). Là loại hình khúc nghệ với các hình thức nói, đối, trêu chọc và ca hát, như đang cãi nhau nhưng rất hài hước. Hoạt kịch Trung Quốc chủ yếu biểu diễn bằng lời, cùng với các đạo cụ như quạt gấp, khăn tay và thước gỗ. (ND)