Trung Quốc đang nhanh chóng trở thành cường quốc giải trí toàn cầu, cho
ra đời nhiều phim bộ truyền hình dài tập và phim điện ảnh chất lượng
cao.
Các tác phẩm cầu kỳ và hoành tráng có giá hơn 100 triệu nhân dân tệ (15 triệu USD) không phải là bất thường ở Trung Quốc.
Trường An 12 canh giờ (2019) và
Hữu Phỉ (2020) được đưa tin tốn 600 triệu nhân dân tệ để thực hiện.
Hữu Phỉ (2020) được đưa tin tốn 600 triệu nhân dân tệ để thực hiện
|
Khán giả lớn nhất bên ngoài Trung Quốc cho những tác phẩm này là Đông
Nam Á vì họ đã quen thuộc với văn hóa Trung Hoa, nhưng những năm gần đây
phim truyền hình do Trung Quốc sản xuất đã thu hút sự chú ý ở những nơi
khác.
Phim truyền hình Trung Quốc làm lại quốc tế ngày càng trở
nên phổ biến. Đầu năm nay, đài truyền hình Hàn Quốc JTBC thông báo họ đã
mua quyền làm lại phim bộ truyền hình ăn khách của Trung Quốc
30 chưa phải là hết.
Do
Linmon Pictures có trụ sở tại Thượng Hải sản xuất, bộ phim nói về các
vấn đề gia đình, tình cảm và sự nghiệp của ba người phụ nữ ngoài 30 ở
Thượng Hải và cách họ chiến thắng trong một thành phố ám ảnh bởi địa vị.
Loạt phim cộng hưởng mạnh với khán giả, đặc biệt là phụ nữ bị áp lực
kết hôn trong một xã hội coi thường phụ nữ độc thân trên 30 tuổi.
Một cảnh từ phim bộ truyền hình Trung Quốc 30 chưa phải là hết sẽ được một công ty sản xuất của Hàn Quốc làm lại
|
Cinderella is Online của Fuji TV, phiên bản làm lại
A Smile is Beautiful (2016) của Shanghai Gcoo Entertainment, đã được phát sóng ở Nhật Bản vào đầu năm nay.
Mr Queen của đài truyền hình tvN Hàn Quốc, làm lại
Go Princess Go (2015) của Beijing Le Young Media, đã được trình chiếu vào tháng 2.
Tony
Coombs, đồng giám đốc điều hành Harvest Pictures ở Australia, nhìn thấy
tiềm năng của các nhân vật dân gian Trung Quốc. Harvest đang làm một
phim hoạt hình,
Girl Of Ashima, dựa trên câu chuyện thần thoại
về một cô gái xinh đẹp từ Vân Nam, Trung Quốc, trốn khỏi cuộc hôn nhân
ép buộc, nhưng sau đó chết đuối và trở thành một vị thần đá. Coombs nói
rằng kịch bản tôn trọng môi trường và văn hóa Vân Nam.
“Trong khi
sử dụng chủ đề nghệ thuật và phong cách quốc tế cho các nhân vật và môi
trường của bộ phim, chúng tôi đang tìm kiếm lời khuyên chuyên nghiệp từ
người ở Trung Quốc,” anh nói. “Lui Yi, đồng biên kịch cho loạt [phim]
Chiến lang, giúp chúng tôi về các khía cạnh văn hóa Ashima.”
Một cảnh trong phim Cinderella is Online, phiên bản Fuji TV Nhật Bản làm lại A Smile is Beautiful của Trung Quốc sản xuất
|
Coombs cho biết thêm cách tiếp cận tương tự sẽ được sử dụng cho bộ phim
hoạt hình ba phần sắp tới của hãng về hầu vương, nhân vật thần thoại
trong tiểu thuyết Tây du ký thế kỷ 16 của Trung Quốc.
Bước đột phá quốc tế đối với phim truyền hình Trung Quốc đến vào năm 2015 khi Netflix mua phim bộ đầu tiên của Trung Quốc,
Hậu cung Chân Hoàn truyện sản
xuất năm 2011. Số liệu của chính phủ cho thấy trong cùng năm đó, Trung
Quốc đã xuất khẩu 381 phim bộ truyền hình dài tập trị giá 377 triệu nhân
dân tệ, lần đầu tiên vượt mức nhập khẩu sau một thập kỷ.
Họ cũng
chỉ ra giá trị xuất khẩu của các phim bộ truyền hình Trung Quốc đã tăng
lên 510 triệu nhân dân tệ vào năm 2016 và 633 triệu nhân dân tệ vào năm
2017.
Một cảnh từ Hậu cung Chân Hoàn truyện, phim bộ truyền hình đầu tiên của Trung Quốc chiếu trên Netflix
|
Alice Leung, tổng giám đốc phân phối quốc tế của dịch vụ trực tuyến
iQiyi, cho biết ngày càng nhiều đài truyền hình quốc tế tiếp cận, gồm cả
Kplus từ Việt Nam. Các đài này muốn mua quyền phát sóng các xuất phẩm
của Trung Quốc đã tạo ra truyền miệng lan truyền trên mạng. (iQiyi là
câu trả lời của Trung Quốc cho Netflix.)
Thành công vượt bậc trên
phạm vi quốc tế của phim truyền hình Trung Quốc đã kéo theo nạn vi phạm
bản quyền tràn lan. Truyền thông Trung Quốc đưa tin rằng trong vòng một
giờ kể từ khi một bộ phim truyền hình ăn khách của Trung Quốc phát
sóng, phụ đề tiếng Việt đã có sẵn trên mạng.
Leung nói kể từ năm
2018, iQiyi đã bố trí các chương trình phát sóng đồi thời ở Trung Quốc
và Đông Nam Á để chống vi phạm bản quyền. Cô nói: “Các chương trình phát
sóng ở nước ngoài đều có phụ đề hoặc lồng tiếng.”
Một cảnh từ phim bộ Love Is Sweet của iQiyi
|
Chen Xiao, phó chủ tịch cấp cao của iQiyi, cho biết sự ngưỡng mộ của
quốc tế đối với xuất phẩm Trung Quốc từ phim truyền hình cổ trang đã mở
rộng sang phim hài lãng mạn và các chương trình tạp kỹ. Ông nói khi sản
xuất các xuất phẩm nhắm đến cả thị trường trong nước và nước ngoài, điều
quan trọng là giữ cho bối cảnh mơ hồ.
“Ví dụ, đối với phim bộ lãng mạn
Love Is Sweet
(2020) của chúng tôi, địa điểm không được xác định cụ thể,” ông cho
biết. “Có thể nói bộ phim lấy bối cảnh ở Thượng Hải, Singapore hoặc Hàn
Quốc. Phim đã làm ăn rất tốt ở Đông Nam Á.”
Giáo sư Emilie Yeh
Yueh-yu, giám đốc Trung tâm Công nghiệp Điện ảnh và Sáng tạo tại Đại học
Lĩnh Nam Hồng Kông, cho biết các chương trình truyền hình Trung Quốc
đang bắt kịp các xuất phẩm của Hàn Quốc, lấy ví dụ như
Diên Hy công lược,
phim bộ truyền hình được tìm kiếm nhiều nhất thế giới năm 2018. Do
iQiyi và Huanyu Film đồng sản xuất, bộ phim truyền kỳ kể về những mưu
cung đấu giữa các phi tần của Hoàng đế Càn Long nhà Thanh.
Cảnh trong Diên Hy công lược, phim bộ truyền hình Trung Quốc được tìm kiếm nhiều nhất thế giới năm 2018
|
Cô nói: “Có rất nhiều tài năng ở Trung Quốc, những người có thể viết
những câu chuyện cảm động và thú vị, đồng thời tạo ra những tác phẩm gây
được tiếng vang toàn cầu.”
Các nhà sản xuất
Deer Squad của
iQiyi, phim bộ hoạt hình đầu tiên do Trung Quốc sản xuất được chiếu
trên mạng truyền hình dành cho trẻ em Nickelodeon của Mỹ, đã rất nỗ lực
để tạo ra các tuyến truyện tôn trọng nhạy cảm văn hóa địa phương lẫn
nước ngoài.
Được trình chiếu trên iQiyi từ tháng 7 năm 2020 và phát sóng lần đầu trên Nickelodeon vào tháng 1,
Deer Squad kể
về bốn con nai cứu động vật và con người gặp nạn trong khu rừng của
chúng. Yang Xiaoxuan, trưởng bộ phận đầu tư và hoạt hình nguyên tác của
iQiyi, cho biết
Deer Squad được sáng tạo hướng đến khán giả toàn cầu.
Deer Squad là phim bộ hoạt hình đầu tiên do Trung Quốc sản xuất được chiếu trên mạng truyền hình dành cho trẻ em Nickelodeon của Mỹ
|
Yang nói: “Hươu là loài động vật có triển vọng hứa hẹn với cả Trung Quốc
lẫn phương Tây vì chúng cùng ông già Noel phát quà Giáng sinh.”
Cô
nói, các tuyến truyện có thể liên quan đến các bậc cha mẹ phương Tây đã
được sửa đổi. “Các nhân vật hoạt hình Trung Quốc thích thể hiện sự dũng
cảm tuyệt vời của mình. Tuy nhiên, phim hoạt hình của Mỹ hướng đến việc
trẻ em có thể xem mà không cần sự hiện diện của phụ huynh.”
Với phần thứ ba dự kiến sản xuất vào năm 2022, Yang cho biết
Deer Squad đã nhận được phản ứng tích cực trong và ngoài nước. “Ở Anh, nó đánh bại [phim bộ hoạt hình của Anh]
Peppa Pig một số ngày nhất định.” Yang cho biết thêm iQiyi sẽ tăng số tập cho mỗi mùa từ 40 lên 52, và sẽ tăng thêm trong tương lai.
Cô cho biết thêm: “
Tom and Jerry của Mỹ vẫn đang được sản xuất và chiếu 80 năm sau. Chúng tôi phải kiên trì sản xuất đầu ra để [giúp phát triển
Deer Squad thành một thương hiệu toàn cầu].”.
Một cảnh trong Chiến lang 2, phim đứng đầu phòng vé ở Trung Quốc nhưng chỉ kiếm được 2,7 triệu đôla tại các rạp chiếu phim Bắc Mỹ
|
Trong khi truyền hình Trung Quốc ngày càng phổ biến ở nước ngoài, phim
điện ảnh Trung Quốc lại không có được khả năng tiếp cận ở nước ngoài như
vậy. Đó là vì chúng thường là phương tiện tuyên truyền chính trị, các
nhà phê bình nói.
Theo
People’s Daily, doanh thu phòng
vé nước ngoài của phim điện ảnh do Trung Quốc sản xuất đã tăng từ 187
triệu nhân dân tệ năm 2014 lên 425 triệu nhân dân tệ năm 2017, nhưng đó
chỉ là một phần nhỏ so với 25,8 tỉ nhân dân tệ phim nước ngoài đạt doanh
thu phòng vé Trung Quốc ở năm tương ứng.
Phim Trung Quốc có doanh thu cao nhất năm đó,
Chiến lang 2, chỉ kiếm được 2,7 triệu đôla ở Bắc Mỹ.
Operation Red Sea, đứng đầu phòng vé nội địa năm 2018, chỉ thu về 1,5 triệu đôla ở Bắc Mỹ.
Operation Red Sea, đứng đầu phòng vé nội địa năm 2018, chỉ thu về 1,5 triệu đôla ở Bắc Mỹ
|
Năm 2019, bom tấn khoa học viễn tưởng
Lưu lạc địa cầu kiếm được 4,4 tỉ nhân dân tệ tại phòng vé nội địa, nhưng chỉ 5,3 triệu đôla ở Bắc Mỹ.
Aynne Kokas, tác giả cuốn
Hollywood Made in China và
là trợ lý giáo sư nghiên cứu truyền thông tại Đại học Virginia Mỹ, cho
biết các nhà sản xuất phim Trung Quốc phải đối mặt với ràng buộc kép
trong việc sản xuất những bộ phim có tính thương mại đáp ứng được yêu
cầu của các nhà kiểm duyệt Trung Quốc.
Bà nói: “Nội dung chính
trị [từ Trung Quốc] có xu hướng đưa ra thách thức ở nước ngoài. Chủ tịch
Trung Quốc Tập Cận Bình định khung rõ ràng ngành điện ảnh là một công
cụ của quyền lực nhà nước Trung Quốc và những nỗ lực sâu rộng của chính
phủ Trung Quốc trong việc cấu trúc nội dung ngành điện ảnh, khiến khán
giả quốc tế ngờ vực.”
Giáo sư nghiên cứu truyền thông Aynne Kokas cho biết chủ nghĩa dân tộc lộ liễu trong phim Trung Quốc như Lưu lạc địa cầu khiến người xem ở nước ngoài mất hứng
|
Bà trích dẫn các phim yêu nước như
Chiến lang 2 và
Lưu lạc địa cầu,
trong đó miêu tả người Trung Quốc như những vị cứu tinh trong khi hạ
thấp những người thuộc các quốc tịch khác. “[Cả hai phim] đều khiến khán
giả nước ngoài quan ngại tầm nhìn chính trị của chúng về tương lai của
Trung Quốc,” bà nói thêm.
Chris Berry, giáo sư nghiên cứu điện
ảnh tại King’s College, London, cho rằng phim điện ảnh do Trung Quốc sản
xuất có ít cơ hội thành công trên trường quốc tế. “Tại Vương quốc Anh
nơi tôi sinh sống, rất nhiều phim Trung Quốc được chiếu tại các rạp
chiếu phim chỉ được quảng cáo cho những người nói tiếng Trung Quốc,” ông
nói.
“Theo kinh nghiệm của tôi ở châu Âu, 95% khán giả của các
liên hoan phim Trung Quốc ở nước ngoài là người Trung Quốc sống ở nước
ngoài. Khán giả phương Tây không nhận biết các sao Hoa ngữ. Họ không mấy
biết về văn hóa Trung Quốc.”
Nezha, phim hoạt hình có doanh thu cao nhất trong lịch sử Trung
Quốc, kể về cuộc phiêu lưu của một nhân vật thần thoại Trung Quốc, hầu
như không được biết đến ở nước ngoài
|
Ví dụ,
Nezha, phim hoạt hình có doanh thu cao nhất trong lịch
sử Trung Quốc, kể về cuộc phiêu lưu của một nhân vật thần thoại Trung
Quốc, hầu như không được biết đến ở nước ngoài, ông nói. “Không đủ người
không phải người Trung Quốc biết cậu ta là ai hoặc thậm chí cách phát
âm tên của cậu ta. Hoa Mộc Lan là một trong số ít những nhân vật văn hóa
Trung Quốc được biết đến trên toàn cầu, nhưng trớ trêu thay, chính
Hollywood đã làm nên tên tuổi của Hoa Mộc Lan.”
Dịch: © Ngân Mai @Quaivatdienanh.com
Nguồn: South China Morning Post