Đi xem phim vào bất kỳ ngày cuối tuần nào và gần như chắc chắn bạn sẽ
tìm thấy trong lịch chiếu phim phần tiếp theo, khởi động lại hoặc phim
dựa trên một cuốn sách, trò chơi hoặc một số tài sản đã biết khác.
Các xuất phẩm Halloween năm nay bao gồm cả
Saw X, bổ sung vào chuỗi phim
Saw lâu năm, và
The Exorcist: Believer, phần tiếp theo của bộ phim đình đám năm 1973
The Exorcist.
Theo cuốn sách You Are What You Watch, những phim như Creed, nằm trong vũ trụ Rocky, ít khả năng thua lỗ hơn các câu chuyện nguyên bản
|
Nằm ngoài thể loại kinh dị thuần túy — nhưng đáng sợ theo cách riêng của nó — là
Killers of the Flower Moon
của đạo diễn Martin Scorsese, dựa trên cuốn sách bán chạy cùng tên năm
2017 của tác giả David Grann. Bộ phim đã mang về 23 triệu USD trong tuần
đầu tiên ra rạp ở Mỹ, cộng thêm 21 triệu USD trên toàn thế giới.
Trong cuốn sách
You Are What You Watch,
tác giả Walt Hickey giải thích lý do của việc Hollywood không có dấu
hiệu dừng chuyện tung ra vô số phim ngoại truyện, phần tiếp theo, tiền
truyện và khởi động lại. Tất nhiên vấn đề là phim nào kiếm được nhiều
tiền nhất, nhưng không đơn giản chỉ có vậy.
Như tác giả đoạt giải Pulitzer nói, những phim như trong chuỗi
Rocky,
Creed và hai phần tiếp theo của nó, có khả năng ra rạp nhiều hơn một câu chuyện nguyên tác vì chúng ít có khả năng thua lỗ.
You Are What You Watch giải thích cách truyền hình và phim ảnh ảnh hưởng đến đời sống hàng ngày của chúng ta
|
Nhưng quay lại với cuốn sách, chứa đầy những bảng biểu và đồ thị đủ màu
sắc minh họa cho hiện tượng phần tiếp theo và các chủ đề hấp dẫn khác,
chẳng hạn như phim của Disney tác động thế nào đến các bậc phụ huynh và
siêu năng lực của các nhân vật trong truyện tranh Marvel. Sách cũng đề
cập đến chủ đề phim ảnh và chương trình truyền hình ảnh hưởng như thế
nào đến việc chúng ta đặt tên con cái, giống chó chúng ta nuôi và thậm
chí chúng ta đi du lịch nơi nào.
Sau đây là đoạn trích độc quyền từ phần về sự lên ngôi của phim phần tiếp theo:
Phim
khởi động lại không phải chuyện gì mới. Trên thực tế, khái niệm tưởng
tượng lại một câu chuyện cũ cũng xưa gần bằng những câu chuyện gốc mà
chúng học lỏm theo.
Aeneid? Khởi động lại tác phẩm của Homer với một nhân vật chính dễ mến hơn.
All’s Well That Ends Well?
Vì đây là Shakespeare nên hầu hết tư liệu ông dùng đều được sử dụng lại
từ Plutarch như thể ông là học trò của vị này. Hiến pháp Hoa Kỳ? Khởi
động lại các Điều khoản Hợp bang, mặc dù có sự cải tiến so với bản gốc.
The Exorcist: Believer, phần tiếp theo của bộ phim đình đám năm 1973 The Exorcist
|
Tuy nhiên, động lực chính cho phim khởi động lại, phần tiếp theo, phần
tiền truyện là tài chính. Có rất nhiều lý do khiến một đạo diễn có thể
muốn quay lại với một chuỗi phim sau một thời gian xa cách. Có lẽ họ
muốn thăm lại thế giới mà họ đã xây dựng và mở rộng nó. Có lẽ chủ đề họ
muốn giải quyết chỉ có thể được thực hiện bằng cách tập hợp mọi người
lại với nhau ngoại trừ Robert Duvall và sau đó chọn con gái họ đóng vai
chính. Có lẽ chúng ta có thể kết luận rằng một người đã dành phần lớn
cuộc đời của mình để đấu quyền anh ở Philly sẽ muốn đối mặt với tuổi già
ập xuống thông qua bộ phim về một võ sĩ chiếu dưới. Có lẽ chúng ta thực
sự cần xác định chính xác các Minions đã ở đâu trong khoảng thời gian
từ 1939 đến 1945?
Nhưng lý do thực sự có nhiều phim khởi động lại là vì chúng là những cỗ máy kiếm tiền đáng tin cậy hơn phim nguyên tác.
Có lẽ chúng ta thực sự cần xác định chính xác các Minions đã ở đâu trong khoảng thời gian từ 1939 đến 1945?
|
Tuy nhiên, không có nghĩa là phim khởi động lại tự động kiếm được nhiều
tiền hơn phim gốc. Một quan niệm sai lầm phổ biến rằng các nhà điều hành
Hollywood chỉ quan tâm mỗi lợi nhuận. Không phải thế. Ưu tiên hàng đầu
của hầu hết các nhà sản xuất không phải là kiếm được nhiều tiền mà là
không bị thua lỗ nhiều tiền. Không ai từng bị sa thải vì đặt cược khiêm
tốn vào một chuỗi phim được yêu thích, nhưng nhiều người đã bị sa thải
vì đặt cược khiêm tốn vào một kịch bản không ai biết tới mà có tiềm năng
lớn. Động cơ là tránh rủi ro chứ không phải tìm kiếm lợi nhuận.
Một
phim nguyên tác trung bình, loại phim không được xây dựng dựa trên tài
sản trí tuệ có sẵn, đã kiếm được gấp 2,8 lần kinh phí ở phòng vé toàn
cầu kể từ năm 1980. Con số này khá tốt, loại lợi tức đầu tư giúp một bộ
phim nằm trong vùng có lợi nhuận. Thậm chí còn tốt hơn đôi chút so với
phim không phải phần tiếp theo dựa trên kịch bản được chuyển thể từ một
tài sản khác — truyện tranh, chương trình truyền hình, tin tức hoặc một
bài báo trên tạp chí — trung bình thu về gấp 2,5 lần kinh phí. Bạn có
thể kết luận là kịch bản nguyên tác có thành tích tốt hơn tư liệu chuyển
thể.
Killers of the Flower Moon của đạo diễn Martin Scorsese, dựa trên cuốn sách bán chạy cùng tên năm 2017 của tác giả David Grann
|
Nhưng phần tiếp theo trung bình thu về gấp 4,2 lần kinh phí tại phòng vé
toàn cầu kể từ năm 1980. Các phần tiếp theo dựa trên ý tưởng nguyên tác
thậm chí còn làm tốt hơn, thu về gấp 4,7 lần ngân sách tại phòng vé
toàn cầu. Tất nhiên điều này cũng có lý. Tất cả công sức để hoàn thiện
phần đầu tiên sẽ rót sang phần thứ hai, và khi tổng chi phí cho quảng
cáo và việc tiếp cận khán giả tăng lên thì chi phí quảng bá cũng tăng
theo. Nhưng phần tiếp theo sẽ cho bạn động lực. Có lý do những người có
thể làm ra những bộ phim nguyên tác nhất — các công ty như Pixar hay
Studio Ghibli, các đạo diễn như Christopher Nolan, M. Night Shyamalan
hay Quentin Tarantino — có thể làm được điều đó chính là dựa trên sức
mạnh vốn có của công ty hoặc thương hiệu cá nhân, và trong một số trường
hợp có rủi ro tài chính cá nhân đáng kể.
Nhưng nếu những phim
đạt doanh thu phòng vé tốt nhất đều là phần tiếp theo của phim gốc và
phim gốc kiếm được lợi nhuận trung bình, tại sao các hãng phim không đầu
tư vào phim mới với mục đích thiết lập chuỗi phim mới thường xuyên hơn?.
Kinh phí 88 triệu USD của The Hunger Games đã được một hãng
phim đang tuyệt vọng cần một phim ăn khách gom góp bằng cách bán trước
bản quyền quốc tế và được giảm thuế 8 triệu USD từ Bắc Carolina
|
Câu trả lời nằm ở các cổ đông và lợi tức đầu tư. Nếu chi phí cho một
phim gốc mang lại cho bạn lợi tức đầu tư gấp 2,8 lần thì số tiền đó thực
ra đại diện cho số tiền bạn không chi cho một phim phần tiếp theo, mà
bạn có thể tin tưởng vào lợi tức đầu tư trung bình gấp 4,2 lần. Chí ít
là các nhà đầu tư và cổ đông nghĩ vậy đó. Ngoài ra còn có rủi ro cố hữu
là không thu hồi được kinh phí, đạo diễn thì có thể sống sót nếu chuyện
như vậy chỉ thi thoảng mới xảy ra, nhưng với nhà điều hành hãng phim nào
đã bật đèn xanh cho dự án đó thì có thể và thực sự là dấu chấm hết. Chỉ
44% phim không phải phần tiếp theo thu hồi kinh phí ở Bắc Mỹ và chỉ 21%
lời gấp đôi kinh phí ở Bắc Mỹ, là quy tắc chung để tính hòa vốn. Những
con số đó khá tương tự cho cả kịch bản chuyển thể và kịch bản nguyên
tác.
Trong khi đó, 66% phim phần tiếp theo thu hồi kinh phí và
29% thu gấp đôi ở Bắc Mỹ, với 92% phim phần tiếp theo thu hồi kinh phí
trên toàn cầu. Vì vậy, đặt cược vào phần tiếp theo có cơ hội lấy lại
kinh phí ở Mỹ cao gấp ba.
Jake Sully (Sam Worthington) và Neytiri (Zoe Saldana) đóng vai chính trong Avatar: The Way of Water năm ngoái
|
Chắc chắn, có một số phim không phải phần tiếp theo làm ăn tốt, nhưng
bạn sẽ không bao giờ đoán được là phim nào. Nói đến phim không phải là
phần tiếp theo, 77% phim ngoại truyện sẽ thu hồi kinh phí và 58% phim
làm lại lấy lại vốn. Về tổng thể gần như mọi phim khác đều lỗ so với một
phim trung bình.
Và khi bạn nghĩ về việc ai mở chuỗi phim, thực
sự rất hiếm khi các công ty lớn sẵn sàng chấp nhận rủi ro như vậy. Chắc
chắn họ sẽ phát hành chúng, và nếu bạn gặp may, họ sẽ tài trợ cho các
phần tiếp theo, nhưng xét bất kỳ chuỗi phim lớn nào gần đây thì hiếm khi
tìm được hãng phim nào ký một tấm séc lớn trước.
Avatar
được 20th Century Fox phát hành nhưng họ không bỏ vốn mà chỉ có James
Cameron và hai công ty cổ phần tư nhân tài trợ. Chuỗi phim Bond được hai
nhà sản xuất độc lập lập ra và vẫn được gia đình Broccoli kiểm soát
chặt chẽ. Tyler Perry đã phải xây dựng Hollywood của riêng ông ở Atlanta
để thực hiện vô số chuỗi phim thành công liên tục. Vũ trụ Điện ảnh
Marvel được một công ty truyện tranh độc lập tạo ra, tự đầu tư, sau này
mới được Disney mua lại.
Viggo Mortensen và Liv Tyler đóng chính trong The Lord of the Rings: The Return of the King năm 2003
|
Và các phim tiền truyện của
Star Wars vẫn là những phim độc lập
lớn nhất và thành công nhất trong lịch sử, được George Lucas đầu tư
bằng tiền bán trước bản quyền đồ chơi. Phim chuyển thể
The Lord of the Rings
của Peter Jackson là kết quả sau khi vị đạo diễn tiến hành một cuộc
chiến tàn khốc với kẻ hiếp dâm bị kết án Harvey Weinstein mới gọi được
vốn cho các bộ phim của mình. Kinh phí 88 triệu USD của
The Hunger Games
đã được một hãng phim đang tuyệt vọng cần một phim ăn khách gom góp
bằng cách bán trước bản quyền quốc tế và được giảm thuế 8 triệu USD từ
Bắc Carolina.
Tất cả những nỗ lực gọi vốn tự phát như thế đã được
đền đáp. Và khi những ý tưởng đó chứng tỏ được bản thân, công ty khởi
nghiệp này sẽ được một hãng phim lớn mua lại, tự đầu tư vào các phần
tiếp theo có lợi tức đầu tư cao. Kinh phí dành cho phim thứ hai trong
các chuỗi phim đó có thể được tập hợp với ít tấm séc hơn. Vấn đề là các
hãng phim không được khuyến khích tạo ra thứ mới mà lại được khuyến
khích khai thác những tài sản đã được chứng minh. Và khi Hollywood tiếp
tục sáp nhập và chi phí quảng bá trở nên quá nặng nề, kết quả tất yếu là
ngày càng có ít phim nguyên tác hơn.
Đấu trường sinh tử: Khúc hát của chim ca và rắn độc, tiền truyện của chuỗi Hunger Games ra rạp năm nay
|
Rõ ràng có động lực kinh doanh để làm phần tiếp theo và khởi động lại,
nhưng tại sao chỉ một phim thôi thì không bao giờ là đủ? Tại sao khán
giả có vẻ muốn phim khởi động lại? Tại sao họ sẵn sàng chi nhiều tiền
hơn để quay lại nơi họ đã từng đến và nhờ phương tiện kỹ thuật số, họ có
thể quay lại bất kỳ lúc nào?
Dịch: © Phương Hà @Quaivatdienanh.com
Nguồn: Yahoo! News