Việc tạo ra phần dành riêng cho hoạt hình Nhật Bản vào năm 2019 là sự đồng ý đã quá chậm trễ của liên hoan đối với xuất khẩu văn hóa lớn nhất của Nhật Bản, thị trường toàn cầu cho mặt hàng này đã phát triển ổn định trong thập kỷ qua (thôi được rồi, đã có một sự sụt giảm nhỏ vào năm 2020, vì những lý do quá rõ ràng).

Liên hoan phim quốc tế Tokyo sẽ trình chiếu hai phim mà Yasuo Otsuka đã làm hoạt hình, một trong hai phim đó là The Little Prince and The Eight-Headed Dragon (1963)

Giống như hai kỳ liên hoan trước, phần dành riêng cho hoạt hình Nhật Bản năm nay bao gồm ba phân đoạn: hồi tưởng, các phim gần đây và sắp tới, và xem xét hiệu ứng đặc biệt tokusatsu dành cho phim người đóng.

Phân đoạn thú vị nhất của năm nay là hồi tưởng, tập trung vào nhà làm phim hoạt hình huyền thoại Yasuo Otsuka. Otsuka, qua đời năm nay thọ 89 tuổi, không phải là cái tên quen thuộc như Hayao Miyazaki, mà lẽ ra nên như vậy mới đúng. Lớn hơn đạo diễn của Spirited Away một thập niên, Otsuka đã làm việc và ảnh hưởng đến Miyazaki và người đồng sáng lập Studio Ghibli Isao Takahata, cũng như nhiều thế hệ họa sĩ hoạt hình khác.

Otsuka là một phần của ngành công nghiệp hoạt hình thời hậu chiến của Nhật Bản ngay từ đầu, làm họa sĩ hoạt hình tại Toei Animation cho bộ phim Hakujaden (The White Snake Enchantress, 1958), phim hoạt hình màu đầu tiên của Nhật Bản. Toei là nơi Otsuka gặp gỡ và cố vấn cho Miyazaki và Takahata, ủng hộ cả hai nhà sáng tạo trẻ tuổi. Bộ ba sau đó rời Toei, nhưng vẫn tiếp tục làm việc cùng nhau trong các tác phẩm kinh điển như Lupin III và Future Boy Conan.

Chie the Brat: Downtown Story (1981) do Otsuka làm họa sĩ hoạt hình, Takahata đạo diễn

Năm nay TIFF sẽ giới thiệu hai phim mà Otsuka làm họa sĩ hoạt hình: The Little Prince and The Eight-Headed Dragon (1963) và Chie the Brat: Downtown Story (1981), phim sau do Takahata đạo diễn. Liên hoan cũng sẽ chiếu Hyouhyou: Haikei, Otsuka Yasuo-sama, phim tài liệu năm 2015 về Otsuka. Tuy nhiên, trang web của TIFF liệt kê phim này “không có phụ đề tiếng Anh”, nghe có vẻ trái ngược với tinh thần của một liên hoan phim quốc tế.

Trong khi đó, phân đoạn hoạt hình hiện đại sẽ có bốn phim, ba trong số đó công chiếu lần đầu tại Nhật Bản: Inu-Oh, Goodbye, DonGlees và Hula Fulla Dance. Phim thứ tư, Fortune Favors Lady Nikuko, đã được phát hành ở Nhật vào đầu năm nay.

Lựa chọn của người viết cho phần này là Inu-Oh, phim mới nhất của Masaaki Yuasa (Ride Your Wave, Devilman Crybaby). Dựa theo một câu chuyện của Hideo Furukawa, kể về một cặp bạn bè không nơi nương tựa hát và nhảy ở Nhật Bản vào thế kỷ 14. Yuasa hiếm khi gây thất vọng, và bộ phim đã gây được tiếng vang tốt từ các liên hoan phim Toronto và Venice.

Inu-Oh, phim mới nhất của Masaaki Yuasa đã gây được tiếng vang tốt từ các liên hoan phim Toronto và Venice

Đối với hai phim công chiếu lần đầu còn lại, Hula Fulla Dance kể về các vũ công hula làm việc để hồi sinh một khu vực bị ảnh hưởng bởi trận Đại địa chấn Đông Nhật Bản năm 2011, không đặc biệt thú vị về mặt hình ảnh, nhưng do Seiji Mizushima đáng tin cậy (Fullmetal Alchemist) đạo diễn. Goodbye, DonGlees, kể về ba học sinh trung học tham gia vào một cuộc phiêu lưu xác định cuộc đời, là phim điện ảnh đầu tay của Atsuko Ishizuka, người có phim bộ A Place Further than the Universe đã gây ấn tượng năm 2018.

Nếu có bất cứ điều gì liên kết bốn phim này với nhau (ngoài tính cổ điển năm 2021), thì đó là sự tuân thủ xu hướng gần đây nhắm đến những người hâm mộ anime khó tính, kể những câu chuyện, ngoài một số yếu tố hiện thực huyền diệu, có thể dễ dàng hiệu quả như phim người đóng. Xu hướng này được kích hoạt nhờ thành công của những phim như Your Name của Makoto Shinkai năm 2016, không phải là toàn bộ câu chuyện khi nói đến phim hoạt hình chiếu rạp năm 2021 — suy cho cùng, phim hoạt hình thành công nhất năm nay là phim khoa học giả tưởng được người hâm mộ yêu thích Evangelion. Nhưng có vẻ như xu hướng “khán giả phổ quát” này sẽ tiếp tục — và, căn cứ các lựa chọn của TIFF năm nay và năm ngoái, đó là loại hoạt hình mà liên hoan muốn giới thiệu.

Hula Fulla Dance kể về các vũ công hula làm việc để hồi sinh một khu vực bị ảnh hưởng bởi trận Đại địa chấn Đông Nhật Bản năm 2011

Cuối cùng, chuỗi phim hiệu ứng tokusatsu nổi bật của năm nay là Kamen Rider, phim bộ dài tập về các siêu anh hùng đi xe máy và đeo mặt nạ côn trùng. Được phát sóng từ đầu những năm 70, đây là món ăn tinh thần chủ yếu của nhiều thế hệ trẻ em ở Nhật Bản và khắp châu Á. Tuy nhiên, theo người viết, phân đoạn tokusatsu này luôn có cảm giác hơi gọt chân cho vừa giày. Đúng vậy, phim bộ hoạt hình và khoa học giả tưởng như Kamen Rider và Ultraman ảnh hưởng lẫn nhau và đôi khi chia sẻ dàn diễn viên và êkíp làm phim, nhưng đây là phần hoạt hình mà, trời ạ. Người muốn xem nhiều phim của Yasuo Otsuka hơn là một vài tập tokusatsu cỡ màn ảnh nhỏ được chiếu trên màn ảnh rộng. Xin lỗi, Kamen Rider.

Từ năm 2014 đến 2018, trước khi phim hoạt hình Nhật Bản có phần riêng, TIFF đã tổ chức các hoạt động tôn vinh đạo diễn dành cho những người như Yuasa, Hideaki Anno (Evangelion) và Mamoru Hosoda (Belle). Mặc dù định dạng này có giới hạn của nó (chỉ vì có quá nhiều đạo diễn anime tên tuổi), nhưng cảm thấy tập trung hơn một chút. Nếu người viết điều hành phần này, sẽ cắt bỏ nội dung người thật đóng và tăng số lượng phim hồi tưởng. Yasuo Otsuka là một lựa chọn hoàn hảo cho năm nay, nhưng có lẽ các kỳ liên hoan trong tương lai có thể tập trung vào một số studio hoặc những tài năng như biên kịch hoặc nhà soạn nhạc. Và làm sao đảm bảo mọi bộ phim đều có phụ đề?

Goodbye, DonGlees, kể về ba học sinh trung học tham gia vào một cuộc phiêu lưu xác định cuộc đời, là phim điện ảnh đầu tay của Atsuko Ishizuka

Liên hoan phim quốc tế Tokyo diễn ra từ ngày 30 tháng 10 đến ngày 8 tháng 11 trực tuyến và tại các địa điểm khác nhau ở Tokyo.