Tại sao lại có sự thay đổi đáng kinh ngạc này chỉ hai năm sau khi tăng số đề cử ở hạng mục này lên mười. Và ai sẽ là người hưởng lợi hay chịu hại từ hệ thống đó?

“Đây có lẽ là hành động khôn ngoan,” một thành viên Viện hàn lâm cho biết. “Số mười đề cử từ đầu đã là ngu xuẩn rồi. Tôi nói chuyện với khoảng sáu mươi người thì chỉ có năm người chọn được 10 bộ phim hay nhất. Giờ đây người ta không làm phim chất lượng như trước nữa, đó là sự thật. Nhưng không ai muốn phản đối vì họ có lý do cao thượng. Việc tăng lên mười đề cử không chỉ là vì Warner làm họ cảm thấy bối rối sau khi Dark Knight không được đề cử vào năm 2009.”

Một nguồn tin cho biết vào năm 2009, tất cả các thành viên Hội đồng Quản trị đã biểu quyết tăng số đề cử thành mười, dù Tom Hanks bỏ phiếu trắng. “Họ làm sao có thể có một cuộc biểu quyết toàn thắng với một phiếu trắng nhưng rồi quay ngoắt lại chỉ sau đó hai năm?” một thành viên Viện hàn lâm hỏi. “Họ dự tính sẽ để nguyên ít nhất ba năm cơ mà.”

Nhiều người cho rằng mười đề cử là một ý tưởng tuyệt vời. “Nó để mở cuộc đối thoại. Bạn cảm thấy cần phải xem các phim như Blue Valentine hay The Messenger. Bạn cần cân nhắc nhiều phim vì họ cũng có thể tham gia cuộc đối thoại. Một làn sóng bàn luận lớn lại rất có ích cho việc kinh doanh.”

Nhưng có lợi cho kinh doanh của ai? “Có mười đề cử không cho bạn có những phim như Avatar và Batman. Bạn có những phim như Winter’s Bone và The Kids Are All Right,” một thành viên Viện hàn lâm cho biết.

Winter's Bone và The Kids Are All Right

Vì cách bình chọn mới đề cao lựa chọn đầu tiên của mỗi người bình chọn và không xem trọng những lựa chọn thứ bốn, năm, một đề cử như The Blind Side của năm 2010 có thể có ít cơ hội hơn vào năm 2012. “Tôi tự hỏi liệu phim đó trở thành đề cử thứ nhất của bao nhiêu người,” một nhà tư vấn tuyên truyền phim cho biết. “Nhưng tôi nghĩ chắc nó được đề cử nhiều ở các cấp bậc hai đến năm.”

“Nếu có năm đề cử, liệu những phim như Kids Are All Right hay Winter’s Bone được đề cử không?” một thành viên Viện hàn lâm hỏi. “Bạn không thể nói chắc là những phim như thế sẽ không được vào vì đã có những In the Bedroom và Capote từng được đề cử. Những 2010 cho thấy mười đề cử sẽ cho các phim độc lập nhiều cơ hội hơn. Winter’s Bone, dù là một bộ phim độc lập nhỏ bé ít người đi xem, đã hất bỏ The Town khỏi danh sách đề cử vì họ ưu tiên hơn cho phim độc lập.”

Phim hoạt hình là một vấn đề khác. “Có nhiều người trong Viện hàn lâm không thích việc cho phim hoạt hình trong số đề cử phim xuất sắc nhất, như Up và Toy Story 3 vì những phim này có hạng mục riêng rồi,” một thành viên nói. Những nhà làm phim hoạt hình thì lại không hài lòng rằng Viện hàn lâm chỉ cho phép có ba đề cử ở hạng mục phim hoạt hình vào năm ngoái. Để làm vừa lòng cả hai, Viện hàn lâm đã làm cho phim hoạt hình khó có khả năng xuất hiện trong hạng mục Phim xuất sắc hơn (trừ khi nó có được nhiều đề cử số 1) và tăng số đề cử có thể có ở hạng mục Phim hoạt hình. Nếu trong năm 2011 có tất cả 15 phim hoạt hình ra mắt như năm 2010, thì hạng mục này sẽ có bốn đề cử thay vì ba như năm ngoái.

Một lý do dẫn tới sự thay đổi mới nhất này trong hạng mục Phim xuất sắc là vì với mười đề cử, tỷ lệ xem chương trình Oscar đã giảm 9% vào năm 2011 và uy tín của Viện hàn lâm về chất lượng điện ảnh cũng giảm. “Họ cảm thấy đã bị những nhà báo giày vò và bị ví y như giải Quả cầu vàng,” một thành viên Viện hàn lâm cho biết. Phong cách bình chọn mới nặng về toán học sẽ giúp Viện hàn lâm tránh được những sự chỉ trích. “Cứ để các phương trình giải quyết vấn đề giúp chúng ta.”

Những luật lệ mới có thể khiến quá trình quảng bá và cạnh tranh trở nên cay đắng hơn – hoặc cũng có thể là vui nhộn hơn. Nhưng cũng có thể nó lại trở nên nhàm chán khi không có những yếu tố đột biến ngoài lề. “Đúng là những vị trí số 9 và 10 tạo nhiều sự tiên đoán thú vị,” nhà tư vấn nói. “Việc đánh giá những phim thực sự tốt dành cho các phim vị trí 1, 2, 3. Bạn cũng cảm thấy đỡ ngán cuộc đua khi vòng một, vì sẽ có chắc chắn khoảng năm phim giữ chắc vị trí dẫn đầu, câu hỏi chỉ nằm ở những vị trí sau. Những phim dẫn đầu lúc đó cũng có thể nghỉ ngơi một chút.” Liệu cuộc đua năm ngoái có thể trở nên sống động đến thế nếu không có những bài báo về The King's Speech chọi The Social Network?

Cuộc đua Oscar 2010 đã diễn ra một cách gay cấn
giữa hai phim The King's Speech và The Social Network

Dù thế, ta vẫn có thể hoanh nghênh những quyết định của Viện hàn lâm về việc thử nghiệm với 10 đề cử rồi lại bỏ nó đi. “Họ đang chuyển động cùng thời đại,” thành viên Viện hàn lâm nói. “Dù là những người đã bạc tóc, họ vẫn còn đầy sức sống lắm!”

Những điều cựu Chủ tịch Viện hàn lâm Sid Ganis nói với tờ The Hollywood Reporter vào tháng 2 vừa rồi vẫn còn có hiện nghiệm, vì ông đã đề cập tới những diễn biến có thể có trong tương lai: “Hai năm trước chúng ta bảo, tại sao không tăng đề cử Phim xuất sắc nhất lên thành mười nhỉ? Nhưng mỗi năm chúng ta đều thay đổi luật chơi để phù hợp với thời đại và diễn biến trong ngành, dựa trên những lời phản hồi của những nhà làm phim. Vì thế chúng ta cứ thử nghiệm xem cách tốt nhất là gì.”