Huỳnh Tử Hoa (trái) và Hứa Quán Văn trong phim The Last Dance (phát hành ở Việt Nam với tựa Phá địa ngục)

Doanh thu phòng vé Hồng Kông đã đưa ra những tín hiệu trái chiều khi số liệu hàng năm được công bố vào tháng 1. Có sự hân hoan khi hai tựa phim địa phương làm trẻ hóa thị trường rạp chiếu phim với kết quả phá kỷ lục. The Last Dance của Trần Mậu Hiền và Twilight of the Warriors: Walled In của Trịnh Bảo Thụy đã thúc đẩy đáng kể thị phần phim Hồng Kông tại địa phương, vượt qua phim bom tấn Hollywood và phim nước ngoài khác 5,5% — lần đầu tiên đạt được thành tích này kể từ năm 2004.

Tuy nhiên, doanh thu phòng vé hàng năm đã giảm xuống mức thấp nhất trong 13 năm, đạt 172,7 triệu đôla (1,34 tỉ đôla Hồng Kông) năm 2024 và chín rạp chiếu đã đóng cửa vĩnh viễn, giảm còn 55 rạp chiếu phim hoạt động.

“Mặc dù phim địa phương đã đạt được mức đóng góp cao kỷ lục, nhưng không thể bù đắp được sụt giảm doanh thu ở phim Hollywood, vốn thường chiếm hơn 70% doanh thu phòng vé của chúng tôi,” Viên Ngạn Văn, chủ tịch Hiệp hội Rạp chiếu Hồng Kông cho biết. Sự suy giảm này một phần là do phim bom tấn không còn được ưa chuộng như trước, chẳng hạn các phim siêu anh hùng Marvel, cũng như các cuộc đình công của Hollywood năm 2023.

Lâm Phong trong một cảnh phim Twilight of the Warriors: Walled In (đã phát hành ở Việt Nam với tựa Cửu Long thành trại: Vây thành)

“Nếu doanh thu phòng vé vẫn ở mức thấp này, các nhà điều hành rạp chiếu sẽ kiếm tiền chật vật, dẫn đến đóng cửa thêm nhiều rạp chiếu phim,” Viên Ngạn Văn, cũng là tổng giám đốc của Emperor Cinemas Group, cho biết.

Các rạp chiếu phim đã nỗ lực đa dạng hóa nguồn thu, từ việc phát lại phiên bản phục chế phim kinh điển đến phát sóng trực tiếp các buổi biểu diễn âm nhạc và cho thuê tòa nhà để tổ chức sự kiện thậm chí là tiệc sinh nhật. “Nhưng doanh thu phòng vé vẫn là nền tảng cho hoạt động kinh doanh của họ,” Viên Ngạn Văn nói. “Các rạp chiếu phim rất cần doanh thu phòng vé để tồn tại. Thu hút khán giả trẻ là điều cần thiết, vì sự tham gia của họ sẽ tác động đáng kể đến thành công hay thất bại trong tương lai của ngành công nghiệp điện ảnh.”

Phòng vé địa phương đã đạt đến những đỉnh cao mới khi Twilight of the Warriors: Walled In, của Media Asia, và The Last Dance, của Emperor Motion Pictures, trở thành phim địa phương thứ hai và thứ ba vượt qua ngưỡng 100 triệu đôla Hồng Kông (12,9 triệu đôla). Hai phim này đã thu về thêm 94,2 triệu đôla (684 triệu nhân dân tệ) và 29 triệu đôla (210 triệu nhân dân tệ) tương ứng tại Trung Quốc Đại lục.

Cảnh trong phim tài liệu về một nhóm vận động viên chạy marathon ưu tú Four Trails

Với sự tham gia của các diễn viên hài Hứa Quán Văn và Huỳnh Tử Hoa trong một bộ phim tang lễ u ám, The Last Dance đã trở thành phim tiếng Trung và phim Hồng Kông thành công nhất mọi thời đại tại lãnh thổ này, với doanh thu hơn 20,6 triệu đôla (160 triệu đôla Hồng Kông). Phiên bản mở rộng dài 139 phút được phát hành tại Hồng Kông vào ngày 4 tháng 4 sau buổi ra mắt thế giới tại Liên hoan phim châu Á Osaka.

Bộ phim ăn khách Four Trails của Lý La Tân cũng tạo được dấu ấn. Phim tài liệu về một nhóm vận động viên chạy marathon ưu tú được phát hành vào ngày 6 tháng 12 và đạt tổng doanh thu phòng vé hơn 1,16 triệu đôla (9 triệu đôla Hồng Kông) — phim tài liệu lớn thứ ba mọi thời đại ở Hồng Kông.

Những bước tiến tích cực

Đây là những dấu hiệu đáng khích lệ cho thấy khán giả vẫn sẵn sàng chi tiền và các công ty làm phim nên háo hức ra mắt dự án phim mới. Nhưng thói quen đi xem phim đang thay đổi nhanh chóng khiến ngành công nghiệp này khó có thể đánh giá được doanh thu và lợi nhuận từ phòng vé. Sản lượng sản xuất giảm là một vấn đề: năm ngoái chỉ có 46 phim địa phương được phát hành, bao gồm cả một lượng lớn các tựa phim tồn đọng thực hiện trong thời kỳ đại dịch, so với khoảng 55-60 tựa phim mỗi năm vào những năm 2010.

Châu Tú Na và Trịnh Trung Cơ trong phim Atonement

“Trong bối cảnh kinh tế suy thoái đang diễn ra, các nhà đầu tư thận trọng lựa chọn dự án phù hợp, giống như khán giả kén chọn xem gì ở rạp,” Điền Khải Văn, phát ngôn viên và cựu chủ tịch Liên đoàn các nhà làm phim Hồng Kông (FHKF), bao gồm 17 hiệp hội trong ngành công nghiệp điện ảnh, nói. “Khi khả năng chi tiêu của khán giả giảm đi, thì vấn đề là chất lượng hơn số lượng. Thời thế khó khăn sẽ thử thách xem chúng ta có thể làm tốt đến đâu, điều mà chúng ta không thể biết được khi sống trong bong bóng.

“Trước đây, chúng ta quá tập trung vào số lượng,” ông nói thêm. “Nâng cao tính sáng tạo và làm ra những xuất phẩm chất lượng cao hiện là cách để xây dựng sự tự tin và thu hút khán giả trở lại.”

Là nhân vật kỳ cựu trong nghề, Điền Khải Văn đã thành lập Ideas Workshop vào năm 2009 sau khi nổi tiếng với các vai diễn trước ống kính, bao gồm vai phụ cho nhân vật của Châu Tinh Trì trong bộ phim ăn khách Đội bóng Thiếu Lâm năm 2001.

Quách Phú Thành và Ngô Trấn Vũ trong phim Under Current

Ông đã sản xuất hai phim dự kiến ​​phát hành trong năm nay: Atonement, do ca sĩ kiêm diễn viên Trịnh Trung Cơ đồng đạo diễn trong lần đầu làm đạo diễn; và The Outsider (hay còn gọi là Under Current), do Mạch Triệu Huy đạo diễn và Quách Phú Thành thủ vai chính. Điền Khải Văn cũng đang hợp tác với đạo diễn Mạch trong Sitou Meitong (tựa tạm thời), phim chính kịch cổ trang về nhà lãnh đạo người Hoa ở nước ngoài, sẽ được quay tại một phim trường ở Phật Sơn, Trung Quốc.

Những nhà hỗ trợ chủ chốt

Việc duy trì nguồn sản xuất vững chắc tại địa phương quan trọng hơn bao giờ hết và nhiều tổ chức tư nhân đang chung tay để giữ cho các máy quay phim lăn bánh. Với sự hỗ trợ của Quỹ tín thác Lưu Loan Hùng và World Universal Culture, FHKF đã khởi động chương trình Keep Rolling để hỗ trợ sản xuất trong thời gian đại dịch.

Khương Hạo Văn trong phim The Remnant của Quan Văn Hiên

Hai dự án đã hoàn thành: The Remnant của Quan Văn Hiên và Valley of the Shadow of Death của Lâm Thiến và Đàm Thiện Dương, được công chiếu lần đầu tại Tokyo vào năm ngoái. FHKF đang sắp xếp các dự án tiếp theo của các đạo diễn mới nổi.

Quỹ Lợi Hy Thận, được thành lập tại Hồng Kông năm 1973, vẫn tiếp tục là đơn vị ủng hộ tích cực cho nghệ thuật và văn hóa địa phương. Gần đây nhất, quỹ đã tài trợ cho The Way We Talk của Hoàng Tu Bình, ban đầu được nhà sản xuất Hà Khang thai nghén cách đây khoảng 10 năm dưới dạng một phim ba phần về những người khuyết tật; sau đó chuyển thành phim truyện về cộng đồng người khiếm thính trẻ tuổi ở Hồng Kông.

Nhà sản xuất Hà Khương đã lấy được một phần tài trợ từ One Cool Film Production, nhưng anh và nhóm của mình quyết định chấp nhận rủi ro và bắt đầu quay phim vào năm 2023 mà không có đủ nguồn tài chính. Quỹ Lợi Hy Thận đã tài trợ một phần khi quá trình quay phim gần hoàn tất.

Tô Ngọc Hoa trong một cảnh phim Valley of the Shadow of Death của Lâm Thiến và Đàm Thiện Dương

Bộ phim mà Hà Khương cũng là đồng biên kịch, đã được công chiếu lần đầu thế giới tại Liên hoan phim BFI London và thắng Kim Mã nữ diễn viên chính xuất sắc nhất cho ngôi sao đang lên Chung Tuyết Oánh. Cô vào vai một phụ nữ khiếm thính luôn cố gắng để được coi là “bình thường” với sự hỗ trợ của ốc tai điện tử và cuối cùng đã sử dụng ngôn ngữ ký hiệu trong hành trình khám phá bản thân.

“Là những người sáng tạo, chúng tôi tập trung vào việc tạo ra một kịch bản hay với các nhân vật hấp dẫn và thông điệp truyền cảm hứng,” Hà Khương, cũng là biên kịch và đạo diễn Doomsday Party năm 2013, cho biết. “Chúng ta nên có niềm đam mê sâu sắc và cam kết mạnh mẽ với dự án, đừng quá quan tâm đến xu hướng thị trường. Chỉ khi thực sự tin tưởng vào công việc của mình, chúng ta mới có thể giành được sự công nhận và hỗ trợ của ngành và khán giả.”

Để hỗ trợ sản lượng sản xuất, Hội đồng Phát triển Điện ảnh Hồng Kông (FDC) đóng vai trò trung tâm trong việc cấp tài trợ. Phiên bản mới nhất của Sáng kiến ​​Phim truyện đầu tay (FFFI) bao gồm sáu dự án phim truyện đầu tay, mỗi dự án nhận được giải thưởng tiền mặt từ 643.000 đôla đến 1,03 triệu đôla (5-8 triệu đôla Hồng Kông). Những dự án này bao gồm các tác phẩm được các nhà sản xuất đã thành danh như Tiền Tiểu Huệ, Trần Tâm Dao, Liêu Uyển Hồng, Văn Bội Khanh và Bành Hạo Tường hỗ trợ, với giám đốc nghệ thuật Trương Y Văn và biên kịch Dương Lưỡng Toàn đảm nhiệm vai trò đạo diễn.

Chung Tuyết Oánh (phải) trong một cảnh phim The Way We Talk

Đầu năm nay, FDC đã giới thiệu Chương trình tài trợ sản xuất phim 2.0 để động viên các nhà đầu tư bằng cách giảm rủi ro tài chính cho họ. Một thay đổi đáng kể về quy tắc cho phép các nhà đầu tư trước tiên thu hồi 50% khoản đầu tư của họ trước khi chia doanh thu giữa họ và chính quyền Hồng Kông. Một phần lớn hơn của khoản tài trợ (tăng từ 50% lên 70%) sẽ được thanh toán khi bắt đầu quay phim chính để cải thiện dòng tiền của quá trình sản xuất.

Chính phủ cũng đang thực hiện các biện pháp tự do hóa từ ngày 1 tháng 3 thông qua việc sửa đổi CEPA — hiệp định thương mại tự do giữa Hồng Kông và Trung Quốc Đại lục — cho phép các công ty Hồng Kông phân phối phim của họ ở Đại lục, mở rộng hơn nữa thị trường bao la này.

“Chúng tôi đã kêu gọi phân phối trực tiếp tại Đại lục,” Điền Khải Văn cho biết. “Chúng tôi có thể bắt đầu với Vùng Vịnh Lớn để mở rộng thị trường và lên lịch phát hành cùng ngày để rút ngắn thời gian.” Hồng Kông là một phần của Vùng Vịnh Lớn, cùng với chín thành phố ở tỉnh Quảng Đông, hầu hết đều nói tiếng Quảng Đông.

Poster tạo hình các diễn viên Gamer Girls, từ trái qua: Ngô Gia Hân, Quách Nhĩ Quân, Viên Lễ Lâm, Trương Mạn Sa, Ngũ Vịnh Thi

Trong khi các công ty phim hàng đầu như Media Asia và Emperor Motion Pictures đang sản xuất chậm lại, một số dự án thú vị đang được triển khai. Trong số đó có phim đầu tay Living to Win của Hà Lượng Du, với sự tham gia của Lâm Phong và Dư Hương Ngưng, và Zombies Never Rest của Hà Tước Thiên, sẽ được quay tại Đài Loan, với nam diễn viên kỳ cựu Thái Bảo lần đầu đảm nhận vai trò nhà sản xuất cùng đạo diễn Ông Tử Quang. Các tựa phim sắp ra mắt khác bao gồm Road to Vendetta, được mm2 Hong Kong hỗ trợ, vừa hoàn thành quá trình quay tại Nhật Bản.

Ngoài ra, Love & Sex on Streaming của Dư Thi Lãng đang trong quá trình sản xuất, trong khi Bird of Paradise của Hồ Thúy Nhi, Spare Queens của Thang Trọng Tinh và Gamer Girls của Veronica Bassetto và Dương Phàm đang trong quá trình hậu kỳ. Tất cả đều là những phim đầu tay được FFFI hỗ trợ.