• Lâm Gia Đống - một Ảnh đế lặng lẽ của điện ảnh Hồng Kông

• Lâm Gia Đống nói về đam mê diễn xuất và hồi sinh điện ảnh Hồng Kông

Lâm Gia Đống là một ngoại lệ trong thời đại của “con nhà dòng dõi”, những người có sức ảnh hưởng và ca sĩ nhạc pop lấn sân điện ảnh làm diễn viên.

Lâm Gia Đống và Lưu Nhã Sắt trong phim Limbo (2021)

Anh là một nghệ sĩ thực thụ, một người đàn ông đã làm việc quần quật bên lề trước khi cuối cùng cũng được công nhận rộng rãi sau ba thập niên trong ngành diễn xuất, ở tuổi 50 thắng giải nam diễn viên điện ảnh xuất sắc nhất đầu tiên cho vai diễn của mình trong bộ phim ly kỳ tội phạm năm 2016 của Hồng Kông Trivisa / Tam đại tặc vương.

Anh là người con thứ hai trong gia đình tám người con, hầu hết là chị em gái; gia đình anh rất đông con, theo như tin đưa, vì cha anh muốn có nhiều con trai để thừa kế công việc kinh doanh ngọc bích của ông.

Sinh ra và lớn lên tại thành phố Cửu Long, Lâm Gia Đống đã chuyển nhà nhiều lần khi lớn lên sau khi công việc kinh doanh ngọc bích của cha anh thất bại; mẹ anh làm công việc dọn dẹp lương thấp.

Thời tiểu học, anh và gia đình chuyển đến thành phố Cửu Long khét tiếng, sống ở đó bốn năm.

Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất Huệ Anh Hồng (trái) và nam diễn viên chính xuất sắc nhất Lâm Gia Đống tại lễ trao Giải thưởng Điện ảnh Hồng Kông lần thứ 36 năm 2017

Mặc dù quá trình trưởng thành của anh rất khác so với nhiều người khác trong ngành giải trí, Lâm Gia Đống chưa bao giờ ngại kể xuất thân khiêm tốn của mình.

“Chúng tôi sống ở tầng 12, điện áp thấp và không có thang máy, vì vậy chị em tôi cùng nhau đi cầu thang; áp lực nước cũng không đủ cao, vì vậy chúng tôi phải dùng xô lấy nước từ vòi nước chung ở tầng dưới.

“Nhưng vì thế, hàng xóm thường xuyên gặp nhau và có mối quan hệ rất tốt. Điều kiện sống rất tồi tệ, nhưng chúng tôi vẫn hạnh phúc,” anh nhớ lại trong một cuộc phỏng vấn năm 2017.

Thật vậy, Lâm Gia Đống đã nhìn thấy mặt tích cực của cuộc sống ở khu vực hỗn loạn này. “Cửu Long Thành đối diện với sân bay [Khải Đức], gần như khuyến khích những người sống ở đó làm việc chăm chỉ bất chấp nhiễu nhương trước mắt và tiến lên để đạt được ước mơ của mình,” anh nói.

Lâm Gia Đống trong một cuộc phỏng vấn với South China Morning Post năm 2006

Cha mẹ anh ly hôn không lâu sau khi anh học xong tiểu học, Lâm Gia Đống và các anh chị em chuyển đến nhà ở của chính phủ cùng mẹ.

Ở tuổi thiếu niên, Lâm Gia Đống đã làm hàng loạt công việc vặt để kiếm tiền giúp đỡ gia đình – tại một khu trò chơi điện tử và làm nhân viên đưa thư, giao đồ ăn mang về và đóng gói sản phẩm.

Sau khi học xong trung học, anh làm việc tại khách sạn, làm nhân viên khuân vác hành lý và dọn dẹp phòng, nhưng anh sớm nhận ra đó không phải là nghề nghiệp của mình. Năm 1987, ở tuổi 20, anh đăng ký vào chương trình đào tạo diễn viên kéo dài một năm của đài truyền hình TVB Hồng Kông.

Sau đó, anh chủ yếu xuất hiện trong những vai nhỏ không được trả lương cao. Vào những năm 1990, để kiếm sống, anh đã làm việc bán thời gian, đầu tiên là trong lĩnh vực bất động sản, sau đó là ngoại hối, cho đến khi những công việc phụ này gây xao nhãng và anh chuyển hướng tập trung diễn xuất trở lại.

Lâm Gia Đống và Châu Hải My trong một cảnh trong phim bộ truyền hình Đại náo Quảng Xương Long (1997)

Mặc dù sự nghiệp truyền hình của anh ban đầu không dễ dàng, Lâm Gia Đống vẫn kiên trì vì tình yêu diễn xuất của mình. Anh đã nói trên nhiều chương trình trò chuyện rằng anh thích diễn xuất vì cảm thấy mình và cuộc sống của mình “nhàm chán”, và diễn xuất là “cách duy nhất để tôi thoát ra.”

Vào cuối những năm 1990, cuối cùng Lâm Gia Đống đã được mời đóng nhiều vai chính hơn trong các tác phẩm của TVB — gồm phim bộ tình cảm siêu nhiên Đại náo Quảng Xương Long năm 1997, thành công lớn nhất của anh trong vai trò diễn viên cho đến thời điểm đó — và anh bắt đầu mơ ước lớn hơn.

Năm 2001, sau khi quay xong phim bộ cổ trang Hương đồng gió nội, anh chuyển hướng từ truyền hình sang điện ảnh và bắt đầu lại sự nghiệp dưới trướng công ty quản lý nghệ sĩ do nam diễn viên Lưu Đức Hoa thành lập.

Lâm Gia Đống (phải) và Teddy Robin (Thái Địch La Tấn) phấn khích sau khi đoạt giải phim hay nhất và giải nam diễn viên phụ xuất sắc nhất cho bộ phim Gallants tại Giải thưởng Điện ảnh Hồng Kông lần thứ 30 năm 2011. Gallants là bộ phim đầu tiên Lâm Gia Đống đảm nhiệm vai trò nhà sản xuất

Vào những năm 2000, Lâm Gia Đống được đề cử giải nam diễn viên phụ xuất sắc nhất tại Giải thưởng Điện ảnh Hồng Kông lần thứ 21 và 28 cho các vai diễn trong Dance of a Dream (2001) và Diệp Vấn (2008). Anh đã có những vai phụ trong các phim tội phạm của Hồng Kông, chẳng hạn Vô gian đạo (2002), Election (2005) và Sparrow (2008), đã tìm được khán giả quốc tế.

Mặc dù điện ảnh khó nhằn hơn truyền hình, nhưng tham vọng của Lâm Gia Đống không chỉ giới hạn ở diễn xuất.

Năm 2010, anh đã sản xuất bộ phim đầu tiên của mình, Gallants. Bộ phim hài võ thuật kinh phí thấp này được giới phê bình đánh giá cao và bất ngờ thắng giải phim hay nhất tại Giải thưởng Điện ảnh Hồng Kông lần thứ 30 vào năm sau.

“Tôi đang rất, rất thích những ngày này,” anh nói với South China Morning Post trong một cuộc phỏng vấn năm 2013. “Tôi có cơ hội làm những gì mình thích và thể hiện những ý tưởng mà cá nhân tôi quan tâm. Tôi cũng có cơ hội diễn xuất cùng những diễn viên xuất sắc. Tôi cảm thấy mình thật may mắn.”

Lâm Gia Đống (trái) và Lưu Đức Hoa trong một cuộc phỏng vấn với South China Morning Post năm 2013

Năm 2013, Lâm Gia Đống thành lập công ty sản xuất phim của riêng mình, Homemade Management. Đó cũng là năm anh có bước đột phá lớn đầu tiên với vai trò diễn viên chính, trong bộ phim Firestorm đóng cùng Lưu Đức Hoa.

Làm nhà sản xuất nghĩa là anh kiếm được ít tiền hơn khi đóng phim, nhưng Lâm Gia Đống không bận tâm. “Tôi không muốn tập trung vào tiền bạc. Đó không phải là điều tôi quan tâm,” anh nói vào năm 2015 về bộ phim hài kinh dị Get Outta Here, phim thứ hai của anh với tư cách là nhà sản xuất và là bộ phim anh dành ba năm để thực hiện.

“Theo đuổi ước mơ luôn là chuyện khó khăn. Nếu tôi quan tâm đến tiền bạc, tôi đã không rời bỏ truyền hình nhiều năm trước. Bạn có thể nói tôi vô lý, nhưng tôi đang chịu trách nhiệm cho ước mơ của mình.

“Một số người sẽ nói tôi kiếm được ít hơn nhiều, nhưng tôi nghĩ, ‘Bao nhiêu là đủ?’”

Lâm Gia Đống (phía trước) trong một cảnh phim Hand Rolled Cigarette (2020)

Trong khi đó, Lâm Gia Đống vẫn tiếp tục sự nghiệp diễn xuất và vào năm 2017, lần đầu tiên lên ngôi Ảnh đế Kim Tượng (nam diễn viên chính xuất sắc nhất) tại Giải thưởng Điện ảnh Hồng Kông lần thứ 36 cho Tam đại tặc vương, bộ phim cũng được vinh danh là phim hay nhất. Sau này Lâm Gia Đống nói với South China Morning Post rằng Trivisa là “bước ngoặt” trong sự nghiệp của anh vào thời điểm anh “cứ ‘lơ lửng.’”

Mặc dù vậy, một số người có thể nói là anh tiếp tục đưa ra những quyết định tài chính và sự nghiệp “vô lý”.

Năm 2020, có thông tin cho rằng Lâm Gia Đống đã nhận vai chính trong Hand Rolled Cigarette mà không nhận thù lao và vì mong muốn hỗ trợ ngành công nghiệp điện ảnh Hồng Kông. Bộ phim đầu tay của đạo diễn Trần Kiến Long đã mang về cho Lâm Gia Đống đề cử nam diễn viên chính xuất sắc nhất Kim Tượng Hồng Kông và Kim Mã Đài Loan.

Lâm Gia Đống trên thảm đỏ Lễ trao giải Điện ảnh Hồng Kông lần thứ 40 năm 2022

“Tôi đang dần xây dựng các giá trị của mình. Trước đây, tôi làm quần quật như trâu ở mọi cơ hội tôi có. Trong 10 năm qua, tôi đã biết rõ hơn mình muốn gì,” anh nói vào năm 2017.

Năm 2021, anh đồng sáng tác và sản xuất Time / Hoàng hôn đời sát thủ, phim hài đen tối có sự tham gia của Tạ Hiền và Phùng Bảo Bảo, bộ phim đã nhận được nhiều đề cử giải thưởng, gồm cả giải kịch bản hay nhất tại Giải thưởng Điện ảnh Hồng Kông lần thứ 40, sự công nhận đầu tiên cho công việc của anh đằng sau máy quay.

Cuối năm đó, anh chia sẻ với South China Morning Post rằng Time đã dạy anh “chúng ta có thể viết câu chuyện của chính mình và kết nối với khán giả thông qua những câu chuyện đó.”

Anh nói thêm: “Tại sao chúng ta lại thường để một mắt hướng đến thị trường khi viết kịch bản phim? Không nhất thiết phải vậy. Có kịch bản hay thì thị trường sẽ mở ra.”

Lâm Gia Đống trong phim Beyond the Sin, dự kiến phát hành ở Việt Nam với tựa Huyết án truy hành ngày 11 tháng 4 năm 2025

Có lẽ, sau khi rời khỏi khu ổ chuột ở Cửu Long Thành để trở thành một trong những diễn viên và nhà sản xuất hàng đầu của nền điện ảnh Hồng Kông, Lâm Gia Đống, thay vì quá lý tưởng hoặc vô trách nhiệm về mặt tài chính, chỉ đơn giản là tìm ra hướng đi mà anh muốn theo đuổi.