OREGON có lẽ không phải là tiểu bang đầu tiên ở Mỹ được nhớ đến vì những
đột phá trong nghệ thuật điện ảnh, nhưng trong nhiều năm qua ở ngoại ô
Portland một nhóm nghệ sĩ đã sử dụng những công cụ và tầm nhìn mới để
đưa một thể loại hoạt hình kinh điển, thể loại 'stop motion', tiến xa
hơn vào thế kỷ 21.
Các họa sĩ ở Laika xây dựng và tô điểm tất cả bối cảnh phim
[Ảnh: Reed Harkness/Focus Features]
Các nghệ sĩ đó thuộc hãng Laika, một xưởng hoạt hình ở Hillsboro tận lực
với hoạt hình stop motion vào thời buổi nhiều hãng hoạt hình khác tập
trung vào hoạt hình vi tính. Cách tiếp cận của Laika không liên can đến
máy tính; các họa sĩ và thiết kế vẫn sáng tạo từng nhân vật bằng tay.
Rồi họ sử dụng những công nghệ tiên tiến như máy in 3D để đưa nhân vật
vào cuộc sống một cách thuyết phục hơn.
Laika hình thành từ
Vinton Studios, một công ty ở Portland do nhà hoạt hình Will Vinton
thành lập có lẽ được nhớ đến nhiều nhất vì các quảng cáo California
Raisins xuất hiện lần đầu vào thập niên 1980. Trái nho khô nhảy múa xuất
hiện trên màn ảnh ở dạng đất sét nặn, nhưng các nhân vật của Laika ban
đầu chỉ được nặn bằng đất sét. Sau đó chúng được phủ các chất liệu tạo
màu, tạo bóng và tạo bọt. Bạn có thể thấy tác phẩm thủ công này là con
ma, xác sống, và những đứa trẻ tóc tai dựng đứng trong bộ phim thứ nhì
của công ty, ParaNorman, ra mắt vào ngày 17/8 (phát hành ở Việt Nam với
tựa
Norman & Giác quan thứ 6).
Các họa sĩ và nhà tạo hình sáng tạo từng nhân vật một bằng tay.
Trong ảnh là Brad Schiff, giám sát hình họa [Ảnh: Reed Harkness/Focus Features]
Sự thay hình đổi dạng của công ty bắt đầu từ năm 2003, khi Philip H.
Knight, một nhà sáng lập của Nike, mua lại hãng phim nơi con trai ông là
Travis Knight làm họa sĩ hoạt hình. Cái tên được đổi thành Laika, để
vinh danh động vật đầu tiên đi lên quỹ đạo, và hãng được chia thành hai
bộ phận: Laika, chuyên làm phim dài (có đối tác phát hành là Focus
Features), và Laika/gia đình, chuyên về quảng cáo và các sản phẩm làm
thuê khác. (Nhóm tạo nên phân ban stop-motion trong
A Very Harold & Kumar 3D Christmas, chẳng hạn.)
“Tôi
muốn chúng ta kể những câu chuyện đầy cảm xúc, chủ đề có tính thách
thức, kích thích suy nghĩ, và lạ thường, nhưng tôi muốn chúng ta làm
điều đó theo cách mới,” Travis Knight, chủ tịch, giám đốc điều hành và
họa sĩ hoạt hình chính của các dự án phim của Laika, nói qua điện thoại
từ Portland. “Chúng tôi có thể mở ra tiềm năng của hoạt hình stop motion
bằng cách bám lấy tác giả gây ra cái chết của nó: máy vi tính. Có vẻ
giống như những thợ dệt theo phong trào Luddite* bám lấy cái khung cửi
vậy.”
Sử dụng những công nghệ tiên tiến như máy in 3D để đưa nhân vật
vào cuộc sống thuyết phục hơn [Ảnh: Focus Features]
Để phát triển phim điện ảnh, công ty chuyển một số lượng đáng kể họa sĩ
sang hoạt hình. Henry Selick, nhà làm phim hoạt hình và đạo diễn của
The Nightmare Before Christmas và
James and the Giant Peach,
là một trong những nhân sự tuyển mộ quan trọng đầu tiên. Ông được yêu
cầu trông nom một dự án phim hoạt hình vi tính ngắn trong lúc công ty
vẫn còn đang quyết định theo đuổi thể loại phim điện ảnh dài nào. Bộ
phim ngắn,
Moongirl (2005), có sự u tối, kỳ quái quen thuộc của
Selick. Ông cũng đem lại một ý tưởng phim dài mà ông đã phát triển, một
chuyển thể tiểu thuyết của Neil Gaiman
Coraline, kể về một cô bé chán cha mẹ và đi vào một thế giới thay thế, lý tưởng hơn với người mẹ có vẻ đáng yêu hơn.
Qua điện thoại từ vùng Vịnh San Francisco, Selick nói rằng khi ông “hoài thai”
Coraline ông đã nghĩ rằng làm hoạt hình stop motion là phù hợp nhất nhưng cứ thử nghiệm với những kỹ thuật khác trước.
“Có
một thời gian ngắn phim được cân nhắc làm phim người thật đóng,” ông
nói. “Và rồi, vì đây là câu chuyện về hai thế giới, chúng tôi nghĩ đến
việc sử dụng giải pháp của
Wizard of Oz: một thế giới hoạt hình
vi tính, một thế giới bằng ‘stop motion’.” Cuối cùng phim sử dụng ‘stop
motion’, với các yếu tố vi tính tạo ra.
Công ty tạo cú đột phá đầu tiên Coraline (2009), phim hoạt hình
stop-motion đầu tiên quay 3D [Ảnh: Focus Features]
Chung cuộc
Coraline (2009) là phim hoạt hình stop-motion đầu
tiên quay 3D, sử dụng một hệ thống do đạo diễn quay phim, Pete Kozachik,
phát triển. Và cũng là phim hoạt hình đầu tiên kiểu này thể hiện biểu
cảm gương mặt được tạo bởi máy tạo mẫu nhanh (rapid prototyping
machine), một máy in 3D tạo ra vật thể thay vì in ra giấy.
Các
máy này đã được sử dụng trong tạo mẫu công nghiệp để tạo mẫu đồ chơi.
Nhưng hai nhà làm hoạt hình Martin Meunier và Brian McLean phối hợp với
Selick đã điều chỉnh công nghệ này, phát triển một loạt biểu cảm gương
mặt bằng máy tính, rồi in ra để được ghép vào đầu của mô hình. Kỹ thuật
này làm thay đổi cách nhìn về hoạt hình stop motion. Để so sánh: nhân
vật Jack Skellington trong
The Nightmare Before Christmas có 800 biểu cảm nét mặt trong khi
Coraline
có hơn 200.000 biểu cảm nét mặt. Những nhà sản xuất phim hoạt hình
stop-motion khác đã bám lấy công nghệ này, trong đó có Aardman
Animations với phim
The Pirates! Band of Misfits vừa rồi.
Ứng dụng mới của tạo mẫu nhanh tiếp tục với
ParaNorman, do Chris Butler và Sam Fell đạo diễn. Butler đã từng làm
Coraline trong vai trò giám sát kịch bản đồ họa và gia nhập Laika mới được sáu tháng. Nhưng khi anh trưng ra kịch bản
ParaNorman,
nói về cuộc phiêu lưu của một cậu bé Norman có khả năng giao tiếp với
người chết, “sáu tháng đã biến thành sáu năm rưỡi,” anh nói trong một
cuộc phỏng vấn ở New York.
Các máy tạo mẫu nhanh có thể in ra những phiên bản màu
các vẻ mặt [Ảnh: Scott Spiker/Focus Features]
Butler và Fell đã nói về việc thiết kế của các nhân vật trong phim là
chưa từng được thấy. Họ sử dụng Heidi Smith, một nhà thiết kế vừa tốt
nghiệp đã được thuê ngay nhưng đã có cả đời say mê xử lý nhân vật.
“Mọi
thứ cô ấy vẽ ra không dễ dàng phù hợp với ngành truyền thông,” Fell
nói. “Cô không biết người ta nên vẽ gì, và chúng tôi cũng không bảo cô,
thế nên cô ấy vẽ những thứ điên rồ này đây mà hậu quả là đã khiến cả
hãng phải xốc tới.” Một nhân vật, ông Prenderghast (John Goodman lồng
tiếng), được miêu tả là một ông già gầy nhom, yếu đuối nhưng lại được vẽ
thành “một quái vật đàn ông khổng lồ vai rộng mà cặp giò khẳng khiu,”
Butler nhớ lại. Hình ảnh đó đòi hỏi công việc tạo hình chính xác.
Xem qua quy trình tạo mẫu nhanh đang vận hành,
máy in ra khuôn mặt ba chiều [Ảnh: Scott Spiker/Focus Features]
Bộ phận tạo mẫu nhanh có một sự đột phá: nghĩ cách tô màu gương mặt các
nhân vật bằng máy tính computer rồi dùng máy in màu 3D in ra. Trước đó
gương mặt nhân vật phải tô bằng tay, giới hạn số lượng chi tiết có thể
thêm thắt vào. Kết quả là các nhân vật sống động hơn, mà các nhà làm
phim hy vọng sẽ lôi kéo khán giả vào câu chuyện sâu hơn. “Suy cho cùng
đây là chuyện đưa khán giả kết nối với chuyến đi tàu lượn cao tốc của
nhân vật đang diễn tiến,” Brian McLean, trưởng bộ phận tạo mẫu nhanh của
Laika, nói. “Và người ta kết nối với điều đó thông qua lời thoại và vẻ
mặt.”
Mùa thu năm ngoái Laika mua tác quyền làm phim quyển tiểu thuyết
Wildwood,
tiểu thuyết đầu tay dành cho thiếu nhi của Colin Meloy, ca sĩ chính ban
nhạc Decemberists. Cũng đang trên bệ phóng là chuyển thể màn ảnh rộng
tiểu thuyết kỳ ảo
Goblins của Philip Reeve. Mặc dù Knight để ngỏ với các phong cách hoạt hình khác, rõ ràng anh là người hâm mộ ‘stop motion’.
Một cảnh trong phim ParaNorman
“Khi bạn xem một phim hoạt hình stop-motion,” anh nói, “bạn không phải
xem một đám số một và số không [điểm tạo hình bằng máy tính – ND]. Bạn
xem và cảm nhận bàn tay của người nghệ sĩ trên tác phẩm. Và điều đó cho
loại hình nghệ thuật này một phẩm chất không hề giống với bất cứ thứ gì
khác.”
Dịch: © Hoàng Hà @Quaivatdienanh.com
Nguồn: The New York Times
* Phong trào đập phá máy dệt để chống đối Cách mạng Công nghiệp ở Anh vào đầu thế kỷ 19 – ND
Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về bài viết này trên
Facebook của chúng tôi