Trừ phi bạn là Ryuya Suzuki.

Trong suốt 18 tháng và hoàn toàn tự mình, Ryuya Suzuki đã làm phim truyện hoạt hình đầu tay Jinsei kể về cuộc đời của cậu bé vùng quê Nhật Bản sống trong căn hộ tồi tàn với cha dượng sau khi mẹ mất do bị một tài xế già đụng trúng

Suzuki, 30 tuổi, nổi lên trong giới hoạt hình độc lập Nhật Bản trong thời kỳ đại dịch COVID-19 với loạt phim ngắn do anh tự sản xuất. Sau đó, chỉ trong vòng 18 tháng và hoàn toàn đơn độc, anh đã làm nên phim hoạt hình đầu tay, Jinsei, ra mắt ở Nhật.

Jinsei (còn được biết đến với tên Mumei no Jinsei hay cuộc đời vô danh), kể về cuộc đời của cậu bé vùng quê Nhật Bản (do tay nhạc rap Ace Cool lồng tiếng) sống trong căn hộ tồi tàn với cha dượng (Shohei Uno) sau khi mẹ mất do bị một tài xế già đụng trúng. Cậu bé u sầu bị bạn cùng lớp bắt nạt nhưng sau đó kết bạn với một người đã khích lệ cậu tham gia thử giọng để tham gia nhóm nhạc nam. Khi câu chuyện mở ra, nhân vật chính đối mặt với cả vinh quang lẫn bi kịch trong một cuộc đời kéo dài suốt một thế kỷ.

Khai thác các chủ đề về thân phận và vấn đề xã hội với phong cách hài đen tối, được Suzuki sáng tạo trong lúc làm phim, không hề biết câu chuyện đi về đâu.

Cậu bé u sầu bị bạn cùng lớp bắt nạt

“Tôi bắt đầu với cấu trúc thay vì kịch bản,” Suzuki nói. “Ý tưởng là kể về đời người qua khoảng 10 chương.” Lấy cảm hứng từ các tác phẩm kinh điển như Citizen Kane, Scarface cũng như phim hài-chính kịch Na Uy The Worst Person in the World (2021), tất cả theo sát cuộc đời nhân vật chính qua nhiều giai đoạn.

Lớn lên, Suzuki thường xuyên lui tới cửa hàng cho thuê băng đĩa, những bộ phim dữ dội như Battle Royale của Kinji Fukasaku đã truyền cảm hứng cho anh trở thành nhà làm phim. Nhưng sau khi tốt nghiệp Đại học Nghệ thuật và Thiết kế Tohoku và làm việc tại một công ty sản xuất nhỏ ở Tokyo, anh cảm thấy kiệt sức và cuối cùng làm công — rồi điều hành — một quán hàu trong khu giải trí Kabukicho. Đại dịch khiến quán đóng cửa, Suzuki quyết định với lấy chiếc iPad gần đó (vốn là máy tính tiền kỹ thuật số của quán) và cài đặt phần mềm hoạt hình.

“Lý do lớn nhất khiến tôi đến với hoạt hình là vì không tốn tiền,” Suzuki nói. “Ban đầu tôi định chỉ vẽ vài minh họa, rồi quyết định thử làm chúng chuyển động thành phim ngắn. Tôi cứ thế lao vào.”

nhưng sau đó kết bạn với một người đã khích lệ cậu tham gia thử giọng để tham gia nhóm nhạc nam

Kết quả là Mahoroba, phim ngắn châm biếm đen tối dài khoảng 10 phút nói về những vấn đề thời sự như làm việc quá sức và ảnh hưởng của đại dịch. Phim đoạt giải tại các liên hoan như Liên hoan phim Shimokitazawa và Liên hoan phim Pia và, cùng với phim ngắn tiếp theo Lawless Love, đưa tên tuổi Suzuki lên bản đồ phim hoạt hình độc lập Nhật Bản.

“Hai phim ngắn đầu tiên của tôi đến với các liên hoan phim trên khắp Nhật Bản và lan tin thông qua truyền miệng,” Suzuki nói. “Vì thế tôi nghĩ thời điểm đã chín muồi để thử sức làm phim dài.”

Để có tiền làm phim dài, Suzuki quay ra gọi vốn cộng đồng, đặt mục tiêu 1,5 triệu yen (khoảng 10.000 USD), cho rằng số tiền đó đủ trang trải nhu cầu cơ bản và thiết bị khi anh chuyển từ Tokyo về nhà cha mẹ ở Sendai để tập trung toàn thời gian làm phim. Khoản quyên góp tối đa là 3.000 yen, đổi lại người ủng hộ sẽ nhận được chân dung vẽ tay của mình trong phần danh đề cuối phim.

Từ cuộc sống ở vùng nông thôn Nhật Bản đến việc tham gia nhóm nhạc nam, nhân vật chính của Jinsei (do tay nhạc rap Ace Cool lồng tiếng) phải đối mặt với cả vinh quang lẫn bi kịch

Mỗi ngày trong 18 tháng sản xuất Suzuki đều theo một lịch trình như nhau: thức dậy (thường là vào buổi trưa, năm năm làm việc ở Kabukicho biến anh thành cú đêm), lên kế hoạch công việc trong ngày, rồi ngồi xuống iPad và vẽ trong khoảng 10 tiếng, chỉ dừng lại để ăn và tắm. Dù một mình, anh hiếm khi mất động lực.

“Không có kịch bản chính là yếu tố quan trọng,” anh nói. “Bản thân tôi cũng không biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Cảm giác như đang chơi một trò chơi vậy.”

Dù không có kịch bản, anh lại có một chủ đề: cái tên và cách nó định hình cuộc đời bạn. Trong suốt 100 năm cuộc đời, nhân vật chính được người đời đặt cho đủ loại biệt danh, mỗi cái phản ánh một khía cạnh khác nhau của con người cậu — duy chỉ tên thật thì không có.

Trong suốt 100 năm cuộc đời, nhân vật chính được người đời đặt cho đủ loại biệt danh, mỗi cái phản ánh một khía cạnh khác nhau của con người cậu — duy chỉ tên thật thì không có

“Khi tôi làm ở quán bar đó, các khách quen đều có biệt danh, rồi khi kết bạn trên mạng xã hội, họ lại có biệt danh khác ở đó,” Suzuki nói. “Tôi nhận ra bạn mang rất nhiều cái tên trong cuộc đời. Vậy đâu là tên ‘thật’? Những cái tên ấy định hình ta như thế nào? Tôi thấy ý tưởng đó thật thú vị.”

Sau khoảng một năm làm việc, cuối cùng Suzuki nhận được phản hồi khi chiếu bản dựng thô cho nhà làm phim hoạt hình Kenji Iwaisawa, từng làm On-Gaku: Our Sound (2019) theo tinh thần tự làm tất cả tương tự.

“Anh ấy nói phim đủ chất lượng để phát hành rạp, làm tôi thở phào nhẹ nhõm,” Suzuki nói.

Một điểm nhấn trong dàn diễn viên là việc chọn tay nhạc rap Ace Cool, chưa từng diễn xuất trước ống kính hay trong phòng thu, lồng tiếng nhân vật chính.

Khai thác các chủ đề về thân phận và vấn đề xã hội với phong cách hài đen tối

“Khi đang làm phim, tôi nghe nhiều nhạc hip-hop Nhật, và đó là lúc tôi biết đến nhạc của cậu ấy,” Suzuki nói. “Tôi thấy có sự kết nối giữa album của cậu ta và phim này, cả hai đều mang tính nội tâm, và tôi nghĩ sẽ thú vị nếu giao một người không chuyên lồng tiếng vai đó.”

Khi liên hệ qua kênh chính thức không được phản hồi, Suzuki gửi tin nhắn trực tiếp cho Ace Cool qua Instagram. Tay nhạc rap phản hồi và sau khi xem qua tài liệu đạo diễn gửi, đã đồng ý.

“Sau này cậu ấy nói chính tin nhắn trực tiếp đó đã khiến cậu ta quyết định nhận lời,” Suzuki nói.

Các diễn viên còn lại là một nhóm đa dạng gồm Kanji Tsuda (Sonatine), Taketo Tanaka (Hijacked Youth: Dare to Stop Us 2), nghệ sĩ hài Ryotaro Nishino của nhóm manzai Synchronicity và phát thanh viên truyền hình Miho Ohashi.

Sau khi phát hành tại Nhật, phim sẽ được trình chiếu tại Liên hoan phim hoạt hình quốc tế Annecy của Pháp, ở hạng mục Feature Films Contrechamp

“Có nhiều chuyện khác nhau diễn ra trong phim, nên tôi nghĩ một dàn diễn viên từ nhiều tầng lớp xã hội sẽ phù hợp,” Suzuki nói.

Sau khi phát hành tại Nhật, phim sẽ được trình chiếu tại Liên hoan phim hoạt hình quốc tế Annecy của Pháp, ở hạng mục Feature Films Contrechamp. Suzuki dự định đích thân tham dự. Còn với dự án tiếp theo, vị đạo diễn muốn tiếp tục hướng hài đen tối.

“Tôi muốn tiếp tục làm những phim có thể khiến khán giả bất ngờ, giống như cách Battle Royale và Scarface từng khiến tôi bất ngờ,” anh nói.

Một khác biệt lớn: Anh muốn dự án tiếp theo của mình sẽ là phim người đóng.

“Có nhiều chuyện khác nhau diễn ra trong phim, nên tôi nghĩ một dàn diễn viên từ nhiều tầng lớp xã hội sẽ phù hợp,” Suzuki nói. Ảnh: Đạo diễn Ryuya Suzuki cùng dàn diễn viên lồng tiếng Jinsei tại sự kiện ra mắt phim. Ace Cool, lồng tiếng cho nhân vật chính, đứng thứ tư từ phải qua

“Xét cho cùng,” anh nói, “tôi luôn có thể quay lại ngồi trong căn phòng nhỏ và làm hoạt hình khi về già.”