Margot Robbie (phải) và Colin Farrell trong phim A Big Bold Beautiful Journey (đã phát hành rạp ở Việt Nam với tựa Hành trình rực rỡ ta đã yêu)

Nghĩ lại thì có lẽ cách khán giả liên tiếp từ chối những bộ phim có Margot Robbie, Colin Farrell, Dwayne Johnson, Emily Blunt, Channing Tatum, Kristen Dunst, Jennifer Lopez, Julia Roberts, Andrew Garfield, Keanu Reeves, Seth Rogen và Daniel Day-Lewis chớ nào có phải thường đâu, mới là câu chuyện vang dội. Những cái tên vừa kể, mà nếu tập hợp lại thì sẽ tạo nên một chương trình phát sóng Oscar đặc biệt toàn sao, không một người nào làm nên chuyện.

Ngay cả Leonardo DiCaprio cũng phải chấp nhận anh chính là ngoại lệ chứng minh cho quy luật: One Battle After Another của anh đang hướng tới doanh thu đáng nể 200 triệu đôla toàn thế giới — và để được như vậy bộ phim phải viện đến một trong những ngôi sao lớn nhất thế giới cùng cả dàn bao toàn những gương mặt quen thuộc Sean Penn và Benicio del Toro, một đạo diễn được đề cử Oscar nhiều lần với kinh phí khổng lồ của Imax chống lưng và các bài bình phim như mưa lời khen. Quy tụ từng ấy yếu tố vào một bộ phim chính kịch dành cho người trưởng thành, biết đâu bạn có thể vượt mặt, và lỗ ít hơn một chút, so với bản làm lại Bạch Tuyết của Disney. (One Battle khó có thể có lời từ phát hành rạp.)

Emily Blunt (phải) và Dwayne Johnson (thứ hai từ phải qua) trong phim The Smashing Machine

Trong khi đó, những bộ phim như A Big Bold Beautiful Journey, The Smashing Machine, Roofman, After the Hunt, Good Fortune, Kiss of the Spider Woman và Anemone lại không có những yếu tố rộn ràng lấp lánh ánh sao hình thành trong quỹ đạo cùng với các ngôi sao của chúng. Thậm chí có những phim còn không kiếm nổi những bài bình phim hay ho.

Nhưng chẳng phải người ta cần tới minh tinh điện ảnh từng là vì như thế sao: bộ phim lấy được một mức độ quan tâm cơ bản nào đó, kể cả khi không được đánh giá là phim hay nhất năm hay là có đại cảnh hoành tráng, hiện đại. Không một ngôi sao nào đề cập ở trên được kỳ vọng sẽ có sức hút ổn định phi thường như Tom Cruise trong giai đoạn 1986-2006 hay Will Smith trong giai đoạn 1996-2016. Tuy nhiên, trước đây ở Mỹ năm nào cũng có một số bộ phim chính kịch và hài có thể đạt doanh thu 50 triệu đôla trở lên, và thường là phim có ngôi sao.

Channing Tatum (trái) và Kristen Dunst trong phim Roofman

Chuyện các phim chuỗi có thương hiệu mới là những cái tên lấy doanh thu vé chứ không phải ngôi sao điện ảnh không còn là tin tức mới mẻ gì nữa. Nhưng điều đáng chú ý là vào năm 2025, riêng Warner Bros đã chứng minh rằng không cứ phải phần tiếp theo hoặc khởi động lại mới thành bom tấn, với những thành công độc đáo, không phải IP bao gồm Sinners, Weapons, F1 và One Battle After Another (mặc dù ít lợi nhuận hơn) đã đề cập ở trên. Giữa điều đó và đế chế Disney ngày càng dễ mắc sai lầm, các hãng phim sẽ được tha thứ khi cho rằng khán giả có thể sẵn sàng thử nghiệm một số bộ phim phi thể loại như vậy, và minh tinh điện ảnh có thể thúc đẩy họ đi theo, như DiCaprio, Brad Pitt và Michael B. Jordan có lẽ đã giúp ích cho những tựa phim vừa kể của Warner.

Cho đến nay, giả định đó là hoàn toàn sai. Không phải bom xịt nào của mùa phim thu năm nay cũng là bom xịt tầm cỡ One Battle bị khán giả xa lánh đau đớn. (Nhiều bộ phim hay nhất năm nay sẽ được phát hành trên nền tảng trực tuyến, khán giả sẽ có thêm thời gian để cuối cùng rồi cũng xa lánh chúng thôi.) Vấn đề là không một bộ phim nào kết nối một cách có ý nghĩa dù là nhỏ nhặt; không sao sánh được với những thành công dù khiêm tốn nhưng đáng kể của các phim không kinh điển những mùa thu trước như Ticket to Paradise (Roberts, George Clooney), Hustlers (Lopez), hay Night School (Kevin Hart, Tiffany Haddish). Về mặt tiền bạc mà nói, mọi bom tấn của mùa thu 2025 này có lẽ cũng ngang với Don’t Worry Darling gây thất vọng năm 2022, thế nhưng vẫn thu về gần 100 triệu đôla trên toàn thế giới, có lẽ phần nào nhờ vào sức hút của dàn sao.

Julia Roberts (trái) và Andrew Garfield trong phim After the Hunt

Thay vì vậy, xem ra mọi thứ ngày càng đâu vào đó (bình phim tốt, trailer hấp dẫn, bàn tán trực tuyến, ít cạnh tranh) thì ngay cả một lượng khán giả ít ỏi cũng sẽ xuất hiện để đi xem những bộ phim phi thể loại kiểu ngày xưa. Vậy lại tạo ra hiệu ứng giảm phát kỳ lạ, khi ngay cả những tác phẩm có thể trở thành loại sự kiện không phải phim chuỗi đối với một số bộ phận khán giả nhất định — One Battle After Another, Challengers, Poor Things, kể cả những phim ngớ ngẩn hơn như The Fall Guy — cũng không đạt đến đỉnh cao như những hiện tượng thực sự thời trước.

Một số người cho rằng đây là dấu hiệu cho thấy khán giả quá tinh tường, không muốn bỏ tiền túi ra chỉ để được xem thoáng qua những bộ phim mà họ cho là hay hơn, và có thể đúng là vậy. Một lần nữa, không thể nói ai bỏ qua A Big Bold Beautiful Journey đều đang làm hại nghệ thuật điện ảnh. (After Yang, một bộ phim hay hơn nhiều của cùng đạo diễn, cũng có mặt Farrell, đã được phát hành tại nhà!)

Tuy nhiên, cũng không phải vì người ta ngày càng tinh tế mà văn hóa người nổi tiếng lần hồi chết đi. Trẻ em khao khát hái sao trời trở thành người có sức ảnh hưởng hoặc YouTuber hơn là trở thành ngôi sao điện ảnh hay ca sĩ, và rất nhiều podcaster thà đánh đổi một sự sùng bái cá nhân đáng sợ hơn là niềm mong muốn đang dần phai nhạt được xem Robbie trong hai giờ đồng hồ chỉ vì cô ấy có nụ cười dễ mến.

Keanu Reeves (phải) và Seth Rogen trong phim Good Fortune (phát hành ở Việt Nam với tựa Vận may)

Ở đỉnh cao, các minh tinh điện ảnh có thể dẫn dắt người xem vào những câu chuyện hoặc thế giới mà nếu không có họ thì khán giả không hứng thú; DiCaprio đã làm điều này trong nhiều thập kỷ. Và nếu đúng là minh tinh không còn hấp dẫn nữa, thì các dịch vụ phát trực tuyến đâu tiếp tục trả tiền để họ chuyển sang đóng phim bộ ngắn tập và phim nhái theo phim cũ của họ.

Đúng là một số ngôi sao có xu hướng cung cấp kiểu xuất hiện giống như quảng cáo hơn, đều tăm tắp như đồng hồ. Trong số đó nhiều nhân vật đã rất thành công trên Netflix và các nền tảng dịch vụ trực tuyến tương tự, nơi mà, chẳng hạn, thương hiệu Adam Sandler có thể được bảo toàn (thậm chí hoàn thiện, dựa trên những tác phẩm đa dạng đáng ngạc nhiên mà anh đã làm cho dịch vụ phát trực tuyến này). Nhưng phải xét xem một nghệ sĩ kỳ cựu thấy điều gì là thú vị ở giai đoạn này trong sự nghiệp của họ thì mới nhìn ra một số khía cạnh đáng nói nhất về những thất bại liên tiếp của mùa phim thu năm nay: Julia Roberts vào vai một giáo sư đại học độc đoán nhưng bất mãn trong After the Hunt, hay Reeves đã tinh chỉnh chất hài hước của thời Bill & Ted thành một thiên thần tốt bụng nhưng vụng về, được nếm trải tính nhân văn đích thực trong Good Fortune. Chắc chắn là có những bộ phim nhỏ hơn, ít ngôi sao hơn, khai thác những nhân vật phong phú như vậy, nhưng chúng không được chiếu trên hàng ngàn màn hình. Những bộ phim đó đã bị từ chối để ưu tiên cho phát hành ở nhà chứ còn gì nữa.

Daniel Day-Lewis trong phim Anemone

Gần đây, khi suy ngẫm trên mạng xã hội về lý do tại sao những thể loại phim này dường như không còn thu hút được khán giả, tác giả bài viết này đã nhận được hàng trăm phản hồi, bao gồm nhiều ý kiến khác nhau về việc chờ phát trực tuyến tiết kiệm chi phí hơn và rất nhiều khẳng định khó chịu rằng tất cả những bộ phim đề cập cụ thể ở đây đều có vẻ dở tệ hoặc không có gì hấp dẫn, như thể chúng chỉ là một đốm sáng bất thường trên màn hình radar trong lúc mọi người chờ đợi những bộ phim hay hơn. (Người viết muốn nói: một số bộ phim hay hơn có tên là Splitsville, Twinless và Black Bag đã ra mắt vào đầu năm nay. Có lẽ bạn cũng đã bỏ qua những bộ phim đó.)

Những người xem phim tiềm năng thích tưởng mình là người cân bằng, thông minh, miễn nhiễm với những điều quen thuộc và tìm kiếm sự mới lạ — và trong số họ đúng là có những người như vậy. Nhưng sự thật là, giờ đây cần phải có quảng cáo rầm rộ đi đâu cũng không tránh khỏi phải thấy để thu hút người ta đến rạp với bất kỳ số lượng kha khá nào, còn việc dễ bị quảng cáo cường điệu dắt mũi ắt không giống với việc là một người xem có hiểu biết chỉ xem cái gì hay.

One Battle After Another (phát hành ở Việt Nam với tựa Trận chiến sau trận chiến) đang hướng tới doanh thu đáng nể 200 triệu đôla toàn thế giới — phải viện đến một trong những ngôi sao lớn nhất thế giới cùng cả dàn bao toàn những gương mặt quen thuộc Sean Penn và Benicio del Toro, một đạo diễn được đề cử Oscar nhiều lần với kinh phí khổng lồ của Imax chống lưng và các bài bình phim như mưa lời khen

Không ai trao dải băng danh dự cho việc thích một ngôi sao điện ảnh đến mức xem họ đóng vai tội phạm trốn trong cửa hàng Toys “R” Us hay võ sĩ MMA hàng đầu của thập niên 90. Song đó chính là một hình thức thể hiện sở thích cá nhân, giống như thích phim kinh dị hay phim hài lãng mạn. Không bắt buộc phải theo đuổi một tên tuổi lớn bất kể họ đi đâu. Chỉ cần hãy cảnh giác xem các công ty sẵn sàng hoán chuyển cái gì để đổi lấy sự tận tụy phi lý kiểu ngày xưa: một thuật toán được thiết kế để giữ bạn trên ghế sofa.