• Có một thời những người nắm quyền lực ở Hollywood là phụ nữ

Hơn một thế kỷ điện ảnh đã qua, phụ nữ chỉ chiếm thiểu số trên màn hình, đằng sau máy quay và trong phòng biên kịch. Một nghiên cứu mới cho thấy sự thiếu vắng đại diện nữ này, vẫn tồn tại đến ngày nay, đã đạt mức khủng khiếp nhất trong thời Hollywood được gọi là Thời kỳ Hoàng kim.

Chiến thắng pháp lý năm 1943 của Olivia de Havilland kiện Warner Bros. đóng góp vào sự xuống dốc của hệ thống hãng phim Hollywood

Trong nghiên cứu, được công bố trên tạp chí PLOS One, một nhóm các nhà nghiên cứu do Đại học Northwestern của Luís Amaral đã phân tích hàng thập kỷ dữ liệu từ Viện Tư liệu Điện ảnh Mỹ và Cơ sở dữ liệu phim Internet (IMDb). Amaral và các đồng nghiệp của ông cho rằng sự phát triển hệ thống hãng phim — mà phần lớn đã thay thế việc làm phim độc lập bằng một vài công ty lớn, do đàn ông điều hành — có thể là nguyên nhân cho sự khởi đầu của xu hướng rắc rối này.

“Có vẻ như các nhà sản xuất nam thuê đạo diễn nam và biên kịch nam,” Amaral nói trong một tuyên bố. “Đây là sự liên hệ, chứ không phải là quan hệ nhân quả, nhưng dữ liệu rất gợi mở.”

Những phát hiện đã giáng một đòn mạnh vào danh tiếng Thời kỳ Hoàng kim của Hollywood, mà — như biệt danh này cho thấy, từ lâu đã được lãng mạn hóa thành một đỉnh cao văn hóa trong lịch sử điện ảnh. Trải dài từ khoảng năm 1913 đến 1969, thời đại này mở ra một loạt các tiến bộ công nghệ làm thay đổi cách người xem hướng ứng các bộ phim.

Humphrey Bogart (phải) và Ingrid Bergman trong Casablanca (1943), bộ phim có đạo diễn, nhà sản xuất, ba biên kịch đều là nam và bảy diễn viên nam nổi bật

Lần đầu tiên, các bộ phim được đi kèm với hiệu ứng âm thanh và hình ảnh đã kịch tính hóa hành động của các nhân vật chuyển qua các cảnh được cắt cẩn thận. Các hãng phim bắt đầu tuôn ra hàng tá tác phẩm kinh điển như Casablanca, The Wizard of Oz và Singing in the Rain vẫn còn ảnh hưởng đến ngày hôm nay.

“Rất nhiều người nhìn thời đại này qua cặp kính màu hồng vì Hollywood sản xuất rất nhiều bộ phim hay,” Amaral cho biết.

Nhưng nhìn kỹ hơn mới thấy một khía cạnh gai góc hơn với nửa đầu thế kỷ 20. Sau khi phân tích 26.000 bộ phim được sản xuất từ năm 1910 đến 2010, nhóm của Amaral phát hiện, qua khắp các thể loại, phụ nữ vẫn luôn bị đánh giá thấp trong vai trò diễn viên, biên kịch, đạo diễn và nhà sản xuất.

Mặc dù vai trò của phụ nữ trở nên phong phú hơn trong những năm 1910, cả bốn lĩnh vực đều chứng kiến sự chênh lệch giới tính sau năm 1920 kéo dài ba thập kỷ tiếp theo. Việc chuyển sang hệ thống hãng phim đã chuyển gần như toàn bộ hoạt động sản xuất và phân phối phim cho một số ít các công ty, theo dữ liệu cho thấy, ghét đưa phụ nữ vào lực lượng lao động. Và khi các nhà làm phim độc lập xóa sạch bản đồ, vai trò diễn xuất cho phụ nữ trở nên ít và thưa thớt, còn tất cả các vai trò sản xuất và chỉ đạo đều biến mất.

Ida Lupino, được nhìn thấy ở hàng sau, xem một buổi chiếu bộ phim mới nhất của cô với nhân viên và diễn viên. Từng là diễn viên, Lupino là một trong số ít nữ đạo diễn phim Thời kỳ Hoàng kim Hollywood

Sự im lặng, phân biệt giới tính này có khả năng bị thúc đẩy bởi nỗi sợ rằng những ảnh hưởng nữ tính sẽ “làm ô nhiễm” văn hóa và làm cho phụ nữ có những ý tưởng nguy hiểm khi có quyền lực trong tay, Naomi McDougall Jones, tác giả cuốn sách The Wrong Kind of Women: Inside Your Revolution to Dismantle the Gods of Hollywood, viết trên tờ Atlantic đầu năm nay.

Các hãng phim độc quyền bắt đầu chỉnh đốn trong những năm 1940. Theo sau hai vụ kiện, một trong số đó do nữ diễn viên của Gone With the Wind Olivia de Havilland đứng đơn, các cơ quan quản lý đã tước đi một số quyền độc quyền của các hãng phim, cho phép các công ty và nghệ sĩ nhỏ hơn tái hòa nhập cuộc đấu làm phim.

“Những thay đổi pháp lý này đã lấy đi sức mạnh của một số ít đàn ông và cho nhiều người hơn có quyền để bắt đầu thay đổi ngành công nghiệp này,” Amaral nói.

Bảy hãng phim lớn trở nên quá quyền lực dẫn đến Bette Davis, trái, và Olivia de Havilland tiến hành hành động pháp lý đối với những hợp đồng hạn chế làm việc cho công ty đối thủ

Trong số những người mới đến có những phụ nữ, đến lượt họ, bắt đầu thuê nhân viên nữ.

Phụ nữ đã dần dần dấn thân mạnh mẽ vào phim ảnh trong những năm qua. Ngày nay, có nhiều đạo diễn và nhà sản xuất nữ hơn bao giờ hết — nhưng đàn ông vẫn thống trị cả hai công việc này vào năm 2010. Hơn nữa, số lượng biên kịch nữ hiện đại vẫn không đạt mức cao nhất mọi thời đại vào năm 1920, khi phụ nữ chiếm 22 phần trăm, báo cáo từ Jack Malvern cho The Times.

Mặc dù phản ánh nhiều thập kỷ tiến bộ, nghiên cứu nhấn mạnh sự bướng bỉnh về khoảng cách giới tính ở Hollywood. Hơn một thế kỷ từ khi văn hóa làm phim ra đời, các giải thưởng điện ảnh uy tín tiếp tục bỏ qua phụ nữ; cá bơn đa dạng trên màn hình; và quấy rối tình dục vẫn là chuyện kinh hoàng thường tình.

“Phụ nữ có quyền lực ở Hollywood đang tạo điều kiện tốt hơn cho những người phụ nữ khác,” Amaral nói.

Trên phim trường ghi hình một phim của United Artists năm 1920 là Frances Marion (phải) và Mary Pickford (trái). Marion, đã viết hơn 130 kịch bản phim trong Thời kỳ Hoàng kim của Hollywood, là một trong những biên kịch có thù lao cao nhất thời của bà

Có lẽ trong tương lai, nhiều người hơn sẽ tập hợp đằng sau sự nghiệp chính nghĩa này.