Cho đến gần đây, văn hóa đại chúng còn rẻ. Vào những năm 1940 và những
năm 1950, người ta có thể ghé quán bar địa phương và thưởng thức một bản
nhạc jazz điêu luyện với mức giá bằng giá của bất cứ thức uống nào họ đang
tợp một ngụm.
Và vào năm 1946, khoảng 60% dân số Mỹ đến rạp chiếu phim mỗi tuần một lần và các khu vực phát triển khác cũng ở mức tương tự.
Covid-19 có thể là một nhân tố chính về kinh tế khi đề cập đến các
vấn đề của Cineworld, nhưng xét đường cong xu hướng, đơn thuần là lao
dốc
|
Vào thời điểm đó, không cách gì xem được phim ở nhà, nhưng thế giới âm
nhạc thì kinh doanh ghi âm bắt đầu tăng vọt. Tuy nhiên, âm thanh đơn của
thời kỳ đầu nghe không chuẩn lắm.
Sau đó, năm 1961, Enoch Light
tung ra âm thanh nổi. Bây giờ, máy nghe băng đĩa của bạn có thể tái tạo
âm thanh ồn ào của quầy bar. Với đột phá này, cuộc cách mạng ‘tận hưởng
cảm giác thoải mái trong ngôi nhà của chính bạn’ bắt đầu, vô tình giáng
một đòn mạnh vào nền văn minh trong quá trình đó.
Các khổng lồ
phát trực tuyến và đủ thứ yếu tố khác đã dẫn đến sự phá sản của
Cineworld là một gợn sóng trong sóng ánh sáng. Giờ đây, ai nấy đều quá
vui vẻ xem những bộ phim bom tấn mới nhất với mức phí thuê bao không
đáng kể với thời gian chờ, tạm nghỉ tùy ý, và không cần phải tắt điện
thoại.
Khi bạn xét thống kê thú vị rằng 60% dân số đến rạp chiếu phim mỗi
tuần một lần trong năm hòa bình đầu tiên sau Thế chiến hai, bạn đâu nghĩ
đến việc mọi người ngồi vào chỗ và tự nhủ, ‘Cảm ơn Chúa, một phút yên
bình và tĩnh lặng’
|
Việc tất cả các số liệu đều chỉ ra Cineworld phải chính thức tuyên bố phá
sản là dấu hiệu cho thấy thói quen xem phim của hầu hết mọi
người. Thuở ban sơ của giải trí tại nhà chỉ dành cho một số ít đặc quyền
trong khi toàn thể quần chúng vô sản còn lại đến rạp mà xem hoặc chen
chúc trong khán phòng hòa nhạc. Bây giờ, dường như chính là ngược lại.
Covid-19
có thể là một nhân tố chính về kinh tế khi đề cập đến các vấn đề của
Cineworld, nhưng xét đường cong xu hướng, đơn thuần là lao dốc. Nói đơn
giản, ngày càng ít người đến rạp chiếu phim, vì vô số lý do, và đó là
một bi kịch nhỏ. Nhưng lại là một bi kịch đầy sắc thái.
Người
viết đã hỏi chuyện một người bạn đi xem phim vào mỗi thứ năm hằng tuần
xem điều gì quyến rũ anh ấy. “Chà, hiển nhiên là tôi yêu điện ảnh,” anh
mở đầu. “Nhưng đối với tôi, đây cũng chính là cơ hội tuyệt vời để rốt
cuộc được tắt điện thoại, quên đi công việc và ngồi yên bình ở đó một
lúc. Ý tôi là thậm chí thực tình thì không có nhiều phim tôi thích được
chiếu.” Đó là một ý niệm mà nhiều người trong chúng ta có thể liên hệ
cho mình. Nhưng thành thật mà nói, cũng là một ý niệm đáng buồn.
Cary Grant và Aubrey Hepburn trong phim Charade năm 1963
|
Khi bạn xét thống kê thú vị rằng 60% dân số đến rạp chiếu phim mỗi tuần
một lần trong năm hòa bình đầu tiên sau Thế chiến hai, bạn đâu nghĩ đến
việc mọi người ngồi vào chỗ và tự nhủ, ‘Cảm ơn Chúa, một phút yên bình
và tĩnh lặng.’ Bạn nghĩ đến người ta tung mũ lên không trung khi nhân
vật chính trốn thoát, đôi bạn trẻ có nụ hôn đầu tiên vụng trộm khi Cary
Grant hôn vội Aubrey Hepburn và thở gấp khi Alfred Hitchcock chào màn
kinh dị gây sốc mới nhất.
Tuy nhiên, có thể hiểu được rằng hiện
giờ sự phô trương như vậy không còn tồn tại. Một lần nữa, có hàng triệu
lý do, nhưng hai trong số những lý do nổi bật nhất là thứ nhất chúng ta
đã quen với những phim như vậy. Thứ hai, cuộc sống của chúng ta bị ảnh
hưởng bởi các yếu tố bên ngoài, như thể chúng ta vĩnh viễn phải gắn với
công việc và trách nhiệm thông qua một thiết bị mà ta dán dính chặt vào
lòng bàn tay mình, nên khó lòng thoát khỏi vòng kiềm tỏa để mà thực sự
thoát ly hiện thực được kiểu như vậy.
Vấn đề đối với Cineworld
dường như là họ thấy mình lọt giữa hai lựa chọn thay thế có khả năng
khắc phục chuyện này. Sự yên bình của rạp chiếu phim thì bảnh rồi, nhưng
sofa cũng bồng bềnh không kém. Giữa thời bão giá, giá vé xem phim cũng
tăng chóng mặt. Do đó, nếu hai tiếng đồng hồ chán ngắt, thì nhiều người
hài lòng ở nhà hơn bao giờ hết.
Cảnh phim Vertigo (1958) của Alfred Hitchcock
|
Tuy nhiên, nếu là một tối đi chơi đầy phấn khích và bạn trả cả đống tiền
mua vé và mấy món ăn vặt cắt cổ, thì tại sao không thôi làm vậy và uống
cocktail cùng vài món nhắm ưa thích trong khán phòng riêng tư sang
trọng? Đây là kiểu mẫu cho cách ta sống hiện nay. Đã qua rồi cái thời
bạn treo áo khoác đi làm lên và bất chợt vù đi xem phim. Chúng ta hầu
như không có thời gian cho niềm vui phù phiếm như vậy. Chúng ta thà lãng
phí thời gian rảnh rỗi ở nhà và mỗi tháng một lần dốc túi cho thứ gì đó
hoành tráng và đang được mạng xã hội bàn tán rầm rầm.
Ngoài mấy
vụ khủng đó, giải trí thông thường mà chúng ta khao khát hiện nay là
phim liệt não, ai đó thì thầm với chúng ta trong cơn cực khoái để xoa
dịu bộ não người lớn mỏi mệt của chúng ta trở về trạng thái như trẻ con
trong lớp học buồn chán. Và sau đó chúng ta nói về những chuyện kỳ quặc
trên mạng khi gặp nhau. ‘Hôm trước cậu có thấy cái “trend”
như-vầy-như-vầy không?’ Hoặc ‘Cậu có thấy anh chàng ném điện thoại xuống
biển và nghĩ đó là cá không?’ — mấy câu nghe quen thuộc chết tiệt đi
được. Tuy nhiên, những khoảnh khắc nói chuyện phiếm trong cuộc sống hiện
đại giờ là vậy đấy.
Elizabeth Taylor và James Dean trong Giant năm 1956
|
Trước đây, khi hơn một nửa số người bạn quen đã xem cùng một bộ phim với
bạn trong tuần đó, cuộc trò chuyện sẽ tập trung vào khoảnh khắc
Humphrey Bogart bắn gã kia. Những khoảnh khắc này là phù du. Phim chỉ
chiếu trong một thời gian ngắn, và sau đó chúng sẽ biến mất vĩnh viễn.
Đây là thực tế trong suy nghĩ của những người không có tivi. Họ chỉ có
thể mơ có ngày một bộ phim dài ba tiếng như
Giant được chiếu ở
nhà! Điều này tạo ra cảm giác phải xem ngay lập tức, và mọi người túm
tụm xung quanh những thứ được bàn tán xôn xao này. Mọi người muốn trở
thành một phần của cùng một câu chuyện, không phải do làm theo bầy đàn
mà là đoàn kết cao độ.
Bây giờ, chúng ta vui vẻ đi theo hướng
ngược lại và tránh xa tất cả những cái gọi là phải-xem để dành chút thời
gian tĩnh lặng cho riêng mình. Một buổi tối với cái chăn êm ái dành cho
người lớn của phim bộ bạn đã xem cả nghìn lần. Đơn giản là một triệu
chứng của xã hội hiện đại. Chúng ta có mọi thứ chỉ bằng một nút bấm, và
giải pháp thay thế tốt hơn một chút cũng là quá hời sau một ca làm việc
mệt mỏi.
Thế mới thật khủng khiếp khi bộ phim có doanh thu cao nhất mọi thời đại vẫn là
Avatar,
một bộ phim hầu như không được giới phê bình khen ngợi nhưng đã mang
đến cái gì đó mới toanh. Cái mới toanh này là khoảnh khắc phiếm bàn của
điện ảnh hiện đại. Vâng, ngay cả
Avatar cũng đến từ một thời
đại đã qua so với xã hội hiện đại. Tuy nhiên, nó đã tạo ra tiếng vang
khi khiến tầng lớp vô sản cũng phải bàn luận, lôi kéo chúng ta ùn ùn đi
xem.
Bây giờ, chúng ta vui vẻ đi theo hướng ngược lại và tránh xa tất cả
những cái gọi là phải-xem để dành chút thời gian tĩnh lặng cho riêng
mình
|
Thực sự đó chính là chỗ dẫn đến bi kịch phá sản của Cineworld. Trong
những tháng tới đây doanh nghiệp này hoặc sẽ được bảo lãnh phá sản hoặc
được mua lại, nhưng điềm gở cho điện ảnh sẽ vẫn còn. Chúa biết, chúng ta
thường tôn vinh quá khứ, và chỉ cần nhìn vài tháng trước thời kỳ hoàng
kim người xem phim vào năm 1946 mới biết vấn đề hóc búa đến nhường nào.
Tuy nhiên, siêu năng đưa mọi người đến với nhau để tán dương ích lợi xác
quyết đời sống của văn hóa là một chiến thắng của nhân loại và là sẽ
luôn thật đáng tiếc khi mất đi.
Dịch: © Hải đăng @Quaivatdienanh.com
Nguồn: Far Out Magazine