Phim mạng hầu hết là các dự án độc lập, ngân sách gần như tí hon, thường là của các nhà làm phim rất trẻ mới vào nghề. Thay vì được chiếu trên các kênh truyền thông truyền thống, phim được đăng tải hoàn toàn trên những trang web chuyên về video như YouTube. Thường thì những tập phim khá ngắn, trên dưới 10 phút, và được chia làm nhiều tập, và không khác những bộ phim truyền thống, vẫn kể một câu chuyện liền mạch.

Ưu điểm và khuyết điểm của cách làm phim này đa dạng, nhưng rõ ràng nhất là khán giả được tiếp cận phim một cách miễn phí, và thường các nhà làm phim có thu nhập từ quảng cáo. Cũng vì vậy mà phim cần phải được lòng khán giả mới có khả năng sống sót.

Nói đến phim mạng trong năm 2012, không thể không nhắc tới The Lizzie Bennet Diaries, dựa theo tiểu thuyết Kiêu hãnh và định kiến (Pride and Prejudice) nổi tiếng của Jane Austen.

(The Lizzie Bennet Diaries thật ra là một phim mạng cá biệt, được kể lại trên YouTube theo dạng nhật ký video (video blog) của nhân vật chính, Lizzie Bennet (Ashley Clements đóng). Dạng nhật ký này cho phép các nhân vật tương tác và nói chuyện trực tiếp với khán giả. Nhưng phần lớn các phim mạng khác vẫn giống bao phim chính thống, cuộc sống của các nhân vật diễn ra trong thế giới bao trọn của bộ phim đó, và không hề nhìn nhận sự tồn tại của khán giả.)

Kiêu hãnh và định kiến từng được chuyển thể nhiều lần, cả phim điện ảnh và truyền hình. Bộ phim đã từng đánh bóng tên tuổi những diễn viên như Colin Firth (bản truyền hình 1995) và Keira Knightley (bản điện ảnh 2005). Vì khán giả nói chung và những người yêu Austen nói riêng đã quá quen thuộc với diễn biến câu chuyện, chuyển thể tiểu thuyết này một cách mới mẻ mà vẫn thành công là một thách thức lớn.

The Lizzie Bennet Diaries đưa câu chuyện của Lizzie từ nước Anh thế kỷ 19 sang California, Mỹ, thế kỷ 21. Nhưng Kiêu hãnh và định kiến đã được hiện đại hóa nhiều lần (và bối cảnh từng được chuyển sang tận… Ấn Độ trong phim Bollywood, Bride and Prejudice) thế nên nước Mỹ thế kỷ 21 với iPhone và YouTube không phải đặc điểm của bộ phim, mà đó là cách kịch bản xử lý nhân vật.

Điều trước tiên phải nói là, bối cảnh mới này cho phép một nhóm nhân vật đa chủng tộc hơn. Có những thay đổi như anh địa chủ Bingley đẹp trai trong nguyên tác giờ trở thành một sinh viên ngành y người gốc Á tên Bing Lee và bạn thân của Lizzie, Charlotte Lucas giờ cũng là người gốc Á, Charlotte Lu.

Từ trái sang: Charlotte Lu, Lizzie Bennet, Lydia Bennet, Jane Bennet

Lizzie Bennet là một cô sinh viên cao học ngành truyền thông, và loạt nhật ký video của cô trên YouTube là một phần luận văn tốt nghiệp. Trong nhật ký này, cô nói chuyện về học hành, bạn bè (nhất là cô bạn thân từ thủa lọt lòng, Charlotte), gia đình (gồm chị em gái Jane and Lydia) và cuộc sống xung quanh. Chính đó là điều khiến bộ phim trở nên hấp dẫn: ta được có một tầm nhìn hoàn toàn mới về những nhân vật tưởng như đã quá quen thuộc. Thay vì kể một câu chuyện tình giữa Lizzie và Darcy (Daniel Vincent Gordh đóng) mà mọi người đã biết từ lâu, bộ phim đào sâu hơn vào việc tìm hiểu tâm lý và các mối quan hệ của các nhân vật. Đây không phải là câu chuyện chỉ xoay quanh Lizzie và Darcy, mà là câu chuyện về bốn cô gái, tình bạn và tình chị em của họ. Chính vì thế, điều tôi tâm đắc nhất về bộ phim này là nó khiến tôi phải nhìn những nhân vật như Jane (Laura Spencer đóng), Charlotte (Julia Cho đóng) và Lydia (Mary Kate Wiles đóng) một cách hoàn toàn khác, khiến tôi yêu Lydia hơn có thể tưởng tượng, dù đây là một nhân vật tôi khá không ưa trong nguyên tác.

Thay vì kể chuyện theo ngôi thứ ba thông suốt như trong nguyên tác (người dẫn truyện biết hết những gì diễn ra trong câu chuyện chứ không bị giới hạn bởi kiến thức của một nhân vật duy nhất), thì nhật ký là cách kể chuyện theo ngôi thứ nhất. Vì thế, khác với góc kể đa dạng của nguyên tác, trong The Lizzie Bennet Diaries, câu chuyện được kể hoàn toàn qua những gì Lizzie thấy, cảm nhận và cảm thấy có thể chia sẻ với người xem video của cô trên mạng. Nhưng cũng chính vì thế mà tôi cho rằng, bản chuyển thể này cho phép ta được tìm hiểu Lizzie sâu hơn bất cứ bản điện ảnh hay truyền hình nào khác. Ta được nghe chính Lizzie kể về những sở thích, niềm vui, nỗi buồn và cảm xúc của mình.

Trong nhật ký, Lizzie thường nói chuyện trực tiếp với khán giả

Cách kể chuyện này cũng rất phù hợp khi thiết lập vế “định kiến” trong tựa nguyên tác. Lizzie là một người kể chuyện rất phiến diện và tất nhiên những gì cô cho chúng ta biết sẽ đầy những định kiến của cô. Thỉnh thoảng, Charlotte và Jane cũng cho ta những thông tin khách quan hơn về những gì diễn ra trong cuộc đời Lizzie Bennet nhưng phần lớn thời gian, quan điểm của chúng ta về các nhân vật chưa xuất hiện trên phim chịu ảnh hưởng từ quan điểm của Lizzie. Nhưng cũng chính vì thế mà những khoảnh khắc khi Lizzie phải đấu tranh từ bỏ những định kiến của mình trở nên chân thật và gần gũi hơn.

Khác với những nhân vật nữ bị ép trở nên thụ động trong thế giới thế kỷ 19 của Jane Austen, Lizzie, Jane, Lydia và Charlotte đều là các cô gái hiện đại, thông minh và năng động. Phụ nữ thế kỷ 19 có ít lựa chọn nào khác ngoài lấy chồng, nhưng thanh niên ngày nay được khuyến khích học cao, tự lập sớm và theo đuổi ước mơ, hoài bão. Nhưng cũng chính vì những gì chúng ta có thể hướng tới ngày nay cao hơn, rộng hơn, đi kèm với đó cũng là những nỗi lo sợ, những hạn chế hoàn toàn mới. Kịch bản luôn có những thay đổi về hoàn cảnh và cuộc sống nhân vật phù hợp với ngày nay nhưng vẫn mang lại chút vị của nguyên tác.

Một ví dụ là Charlotte, một nhân vật dù quan trọng nhưng cũng không mấy nổi bật trong nguyên tác. Charlotte Lucas trong tiểu thuyết gần như đã ế chồng và cuối cùng lấy anh Collins, người cô không hề yêu thương hay tôn trọng, để có chỗ dung thân. Ta không thể trách cô, vì phụ nữ thời đó ít có chỗ dựa nào khác ngoài chồng. Cô là sự tương phản cho lựa chọn theo đuổi tình yêu, được cho là lãng mạn hơn của Elizabeth và cũng vì thế mà độc giả nhiều khi bỏ qua những khó xử của Charlotte.

Charlotte không ngại chế giễu bạn thân khi biên tập video của bạn

Charlotte Lu trong The Lizzie Bennet Diaries ngay từ tập đầu tiên đã không cho phép Lizzie làm cô trở nên lu mờ. Cô là bạn thân của Lizzie, và là người biên tập video cho Lizzie. Khi Lizzie có những phát ngôn quá phiến diện hay khiến Charlotte không đồng ý, cô hoàn toàn không do dự khi cho khán giả biết quan điểm của mình, ví dụ như qua phụ đề trêu chọc hay phản bác những gì Lizzie nói. Cô yêu phim ảnh và muốn trở thành nhà làm phim. Cũng như trong nguyên tác, Charlotte phải đối mặt với một lựa chọn khó khăn. Thay vì lựa chọn sống nghèo khó hay lấy chồng mình không yêu, lựa chọn của cô sinh viên Charlotte Lu liệu có nên bỏ dở bằng cao học để nhận một công việc lương cao nhưng tẻ nhạt để lấy kinh nghiệm và trả nợ tiền vay học phí khiến khán giả ngày nay dễ dàng cảm thông với lựa chọn của cô hơn.

Một trong những đột phá của bản chuyển thể này là ngoài nhật ký của Lizzie, em gái cô, Lydia, cũng có nhật ký video riêng. Lydia trong nguyên tác là một đứa trẻ được nuông chiều đến mức trở nên ngông cuồng. Khi cô chạy trốn với George Wickham và sống như vợ chồng mà không kết hôn, cô gần như đã mang đại họa đến cho gia đình. Cuối cùng, Lydia phải lấy Wickham và chỉ nhận ra bản chất hèn hạ thật của y khi đã quá muộn. Câu chuyện của Lydia trong nguyên tác như một bài học, và khi nó kết thúc, ta phải ngẫm rằng cô đáng đời khi xử sự một cách hư hỏng đến thế.

Các cung bậc cảm xúc của Lydia Bennet

Khi tôi viết những dòng này, câu chuyện của Lydia trong The Lizzie Bennet chưa đi vào hồi kết, nhưng chắc chắn các biên kịch sẽ phải thay đổi cái “đại họa” đó của Lydia. Ở nước Mỹ ngày nay, ai còn cảm thấy kinh hãi với việc “sống thử” nữa? Nhưng dù cái đại họa đó là gì đi nữa, chưa bao giờ tôi cảm thấy thương cảm cho bi kịch sắp tới của Lydia và muốn cô có một cái kết có hậu như bây giờ.

Đoàn làm phim The Lizzie Bennet Diaries đã thành công xuất sắc trong việc biến Lydia thành một nhân vật có chiều sâu. Lydia không hoàn hảo; cô không ngoan ngoãn như Jane, không thông minh sắc sảo như Lizzie nhưng cũng không phải là con bé đầu óc rỗng tuếch của nguyên tác. Qua những thước nhật ký của Lydia, ta thấy một cô gái luôn sống trong cái bóng của các chị, khao khát được mọi người chú ý. Lydia càng tỏ ra sôi nổi thì khán giả càng thấy rõ ràng hơn bao giờ hết rằng Lydia thực chất rất cô đơn. Cô không có tình bạn như của Lizzie với Charlotte, và cả hai chị gái, Jane và Lizzie, cũng thân thiết nhau hơn. Sự nổi loạn của cô chỉ là sự vùng vẫy, kêu gào của một cô gái thiếu thốn tình cảm dù sống trong một gia đình trọn vẹn.

Lizzie, Jane, Lydia và Charlotte thường đóng vai bạn bè và người thân để kể chuyện

Tôi đã viết dài thế này mà chưa một lần nhắc tới cái nửa “kiêu hãnh” của câu chuyện – Darcy. Darcy vẫn là một phần quan trọng của The Lizzie Bennet Diaries; đây dù sao vẫn là phim dựa trên tiểu thuyết. Điều đáng nói là, đây là nhật ký của Lizzie, hầu hết chỉ là Lizzie, chị em và Charlotte nói chuyện trước máy quay và đóng vai các nhân vật khác để mô tả những sự kiện xung quanh. Và một trong những nhân vật được đưa vào “diễn tuồng” nhiều nhất là Darcy; thường là Lizzie hoặc một trong ba cô gái còn lại đóng vai Darcy để thể hiện sự kiêu hãnh và lạnh lùng của anh. Vì thế, phải đến tập 60 (khi bộ phim đã chạy được ba giờ đồng hồ) thì bản thân Darcy mới xuất hiện. Lựa chọn “giấu mặt” Darcy này là cần thiết, vì nhật ký được quay trong phòng ngủ của Lizzie, và chỉ những người thân thiết mới có thể chia sẻ trải nghiệm này với Lizzie.

Nhưng điều đó không có nghĩa là khán giả không thể tìm hiểu Darcy thật trước khi anh xuất hiện. Điều thực sự thú vị về trải nghiệm với The Lizzie Bennet Diaries là: đây là một chương trình tương tác giữa khán giả và nhân vật. Mỗi nhân vật chính đều có tài khoản Twitter riêng. Đối với Darcy, Twitter là nơi bạn nhìn Darcy một cách khách quan hơn, cách xa ống kính định kiến của Lizzie. Ở đây bạn thấy một người con người có khiếu hài hước có phần mỉa mai, hơi khó tính, đúng là kiêu hãnh, nhưng cũng không đến nỗi trái tim sắt đá như Lizzie đánh giá. Đọc những cuộc đối thoại Twitter giữa Darcy và cô em, Gigi, ta thấy anh là người anh trai rất biết quan tâm và thương yêu em gái.

Một cuộc đối thoại giữa Darcy và em gái, Gigi

Ngoài ra, các tài khoản Twitter của các nhân vật cũng nhằm mục đích kể về những sự kiện mà Lizzie không nhắc tới trong nhật ký của mình, hay kể về những gì diễn ra giữa anh em nhà Bing Lee và Darcy ở những nơi Lizzie không có mặt. Việc Jane bắt đầu theo dõi (follow) Bing Lee và Bing Lee theo dõi lại Jane trên Twitter gần như là một thông báo với khán giả rằng cặp đôi này đã đến với nhau. Khi Bing Lee đột ngột rời đi cũng là lúc cả hai không còn theo dõi nhau trên Twitter. Những chi tiết rất nhỏ nhặt này không được Lizzie nhắc tới trong nhật ký nhưng vẫn đóng góp vào toàn bộ câu chuyện.

Nếu phải đưa ra một lời khen cuối cùng cho bộ phim này, tôi phải nhắc tới diễn xuất tuyệt vời. Các diễn viên trong phim đều là những diễn viên trẻ, phần lớn với nguồn gốc sân khấu và truyền hình. Vì thời lượng mỗi tập phim rất ngắn (khoảng 5 phút mỗi tập), diễn viên phải biết tận dụng thời gian đó, không những hoàn tất những lời thoại trong kịch bản mà còn chuyển tải những cảm xúc trong cảnh phim.

Ashley Clements thực sự là trụ cột của cả bộ phim trong vai Lizzie, và sự dí dỏm, thông minh của Lizzie toát ra từ cô trong từng tập phim. Julia Cho (Charlotte) là một trong những gương mặt tôi mong đợi mỗi tuần. Diễn xuất ăn ý giữa Ashley và Julia khiến ít ai có thể không rơm rớm nước mắt khi xem cuộc cãi nhau giữa đôi bạn thân Lizzie và Charlotte (Friends Forever) về lựa chọn nghề nghiệp của Charlotte. Sự dịu dàng, vui tươi thường ngày Laura Spencer mang lại cho vai Jane khiến cảnh cô bật khóc trước máy quay khi Bing Lee bỏ đi (Snickerdoodles) càng trở nên đau nhói. Mary Kate Wiles tỏa sáng nhất trong những khoảnh khắc mềm yếu, tủi thân và cô đơn nhất của Lydia (Babysitting, Life of the Party, Runaway).

Trên: cảnh phim các tập Friends Forever, Life of the Party
Dưới: Snickerdoodles, Runaway

Với kịch bản hài hước và cảm động, hiện đại nhưng vẫn trung thành với những giá trị của nguyên tác, The Lizzie Bennet Diaries luôn khiến khán giả phải hài lòng và đôi khi ngạc nhiên với những lựa chọn hiện đại hóa. Có rất nhiều độc giả yêu thích Jane Austen, nhưng dù có thuộc làu Kiêu hãnh và định kiến, họ vẫn hồi hộp chờ đợi xem kịch bản đã biến những yếu tố rất đặc trưng của nước Anh thế kỷ 19 thành thành phần của thế giới hiện đại như thế nào. Trên trang blogTumblr, sau mỗi tập phim lại có những bài cảm nhận dài, thông minh về những gì đã diễn ra và tiên đoán những gì sẽ diễn ra.

Điều tuyệt vời nhất về The Lizzie Bennet là khán giả không những có thể tham gia thảo luận với nhau, mà còn có thể hoàn toàn đắm mình trong thế giới của Lizzie. Lizzie tồn tại trong thời gian thực tại, và những sự kiện, ngày lễ như Halloween, Lễ Tạ ơn, Giáng sinh v.v... diễn ra trong đời thực cũng được phản ánh đúng thời điểm trên nhật ký của Lizzie. Bạn có thể nói chuyện với Lizzie và các nhân vật khác trên Twitter như thể họ là những con người thật. (Và thực chất nhiều người xem phim trên YouTube nếu không biết đến Kiêu hãnh và định kiến còn tưởng Lizzie là người thật với nhật ký thật.) Ngoài ra, đoàn làm phim cũng có tài khoản Twitter, Tumblr và thường xuyên trả lời và đối thoại với khán giả. Họ còn nói chuyện cả với các nhân vật của mình!

Nếu bạn yêu thích Jane Austen, yêu thích Kiêu hãnh và định kiến, thì The Lizzie Bennet Diaries chắc chắn là một trải nghiệm không thể bỏ qua.

The Lizzie Bennet Diaries

YouTube – Twitter - IMDb

Sáng lập bởi Hank Green và Bernie Su
Sản xuất: Hank Green, Bernie Su, Jenni Powell
Đạo diễn: Bernie Su, Margaret Dunlap
Kịch bản: Bernie Su, Margaret Dunlap, Rachel Kiley, Jay Bushman, Kate Rorick, Anne Toole, Hank Green
Biên tập phim: Hank Green, Michael Aranda
Biên tập mạng xã hội: Jay Bushman, Alexandra Edwards

Diễn viên:
1. Ashley Clements trong vai Lizzie Bennet
2. Laura Spencer trong vai Jane Bennet
3. Mary Kate Wiles trong vai Lydia Bennet
4. Julia Cho trong vai Charlotte Lu
5. Daniel Vincent Gordh trong vai William Darcy
6. Christopher Sean trong vai Bing Lee
7. Wes Aderhold trong vai George Wickham
8. Maxwell Glick trong vai Ricky Collins
9. Jessica Jade Andres trong vai Caroline Lee
10. Briana Cuoco trong vai Mary Bennet
11. Janice Lee trong vai Maria Lu
12. Craig Frank trong vai Fitz Williams
13. Allison Paige Nist trong vai Gigi Darcy

* Phim ra mắt trên YouTube mỗi tuần hai tập, vào lúc 9h00 sáng (giờ California, Mỹ), thứ hai và thứ năm. Hiện nay một số tập đầu có phụ đề tiếng Việt trên YouTube, do những khán giả hợp tác với đoàn làm phim dịch.



Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về bài viết này trên Facebook của chúng tôi