• Sherlock: A Study in Pink – sự khởi đầu của một tình bạn
• Những điều thú vị về Benedict Cumberbatch
• Sức quyến rũ kỳ lạ của Benedict Cumberbatch

Sherlock Holmes vẫn sống ở 221B Phố Baker, nhưng thay vì hút tẩu, anh đang cai thuốc lá bằng cách sử dụng miếng dán nicotine; thay vì mất thời gian ra bưu điện gửi điện tín, anh nhắn tin với điện thoại BlackBerry, và sau đó là iPhone 4S, và lang thang trên các diễn đàn trên mạng. John Watson vẫn là bác sĩ quân đội vừa trở về từ Afghanistan (một trong những sự trùng hợp đến mỉa mai giữa nguyên tác và thời sự thế giới ngày nay) nhưng thay vì viết hồi ký, anh có một trang blog. Và khi gặp nhau lần đầu, họ tưởng nhầm đối phương là người đồng tính.

Chào mừng anh đã tới thế kỷ 21, Sherlock Holmes.

Một Sherlock Holmes thế kỷ 21 ban đầu nghe có vẻ thật hoang đường và hơi ngớ ngẩn. Tên tuổi vị thám tử này đã quá gắn bó với màn sương nước Anh cuối thế kỷ 19. Tôi cũng không biết mình phải mong đợi gì khi xem bộ phim này. Tôi không dám so sánh Sherlock với phiên bản phim nào trước đây, vì bộ phim đầu tiên về Sherlock Holmes tôi xem là bản với Robert Downey Jr. hóa thân. Và cũng không thể so sánh với nguyên tác vì tôi chỉ tìm truyện đọc sau khi xem xong phim và không thể đợi phần tiếp theo. Nhưng sau khi xem xong bộ phim đến nay gồm hai phần, mỗi phần gồm ba tập phim dài 90 phút, tôi có thể cho rằng, bất kể bạn có phải là tín đồ truyện trinh thám hay không, thì Sherlock vẫn là một bộ phim truyền hình tuyệt vời, từ kịch bản hài hước, kịch tính, đến diễn xuất hoàn hảo.

Phải bắt đầu từ đâu nhỉ? Hay là với Benedict Cumberbatch, diễn viên đóng vai Sherlock Holmes. Tôi có thể mất nhiều thời gian trầm trồ về cái tên rất Anh của diễn viên này, và sự hài hòa của tên và họ khi đi cùng với nhau và việc cái tên sẽ mất cân bằng nếu thiếu đi một bên. Nhưng hãy nói về Sherlock Holmes của anh. Sherlock này trẻ hơn trong truyện và trong các phiên bản phim khác, nhưng không hề kém phần lôi cuốn. Lần đầu khán giả gặp Sherlock cũng gần như cùng lúc với lần đầu John Watson gặp anh, và John, cũng như khán giả, qua từng diễn biến của mỗi tập phim, hiểu thêm về tính cách và cách làm việc của anh.

Sherlock trước khi gặp John là một kẻ cô độc, sống vì công việc, luôn vô tình (hoặc cố tình) xúc phạm mọi người xung quanh. Qua mỗi tập phim, ta dần thấy nhân vật này thay đổi qua ảnh hưởng của tình bạn với John Watson. Nhân vật như trải qua một quá trình trưởng thành về mặt tình cảm, từ một kẻ luôn bị ví như một đứa trẻ không biết quan tâm tới người xung quanh, trở thành một Sherlock của tập cuối của phần hai, The Reichenbach Fall: không phải là một cỗ máy bất bại, mà một “con người” theo đúng nghĩa với những tài ba nhưng cũng với điểm yếu của con người. Benedict Cumberbatch thể hiện những sắc thái của nhân vật này một cách tinh tế, tạo nên một Sherlock dù luôn có vẻ lạnh lùng, nhưng lại không hoàn toàn vô cảm tới mức mất tính người, khiến quá trình thay đổi của nhân vật trở nên rất thật.

Benedict Cumberbatch trong vai Sherlock Holmes (trên) và Martin Freeman trong vai Bác sĩ John Watson

Martin Freeman vào vai bác sĩ John Watson, là sự tương phản tính cách của Sherlock. Nếu Sherlock có phần thô lỗ, cộc cằn và hoàn toàn thiếu kỹ năng giao tiếp, thì John lại thân thiện, dễ gần. Cũng vì thế mà Sherlock cần John; khi anh thao thao giải thích vụ án mà không để ý người xung quanh khó chịu với sự “biết tuốt” của anh, hay khi anh nói điều gì bất lịch sự hay thiếu tế nhị, John là người duy nhất có thể khiến Sherlock ngậm miệng. Nhưng John không phải chỉ là kẻ lẽo đẽo theo Sherlock để “dẹp loạn” hay thỉnh thoảng trầm trồ về tài năng của anh. Một người thông minh tài ba như Sherlock không thể sống và dành nhiều thời gian vậy cùng một kẻ ngốc. John không hề thiếu thông minh và có những kỹ năng mà Sherlock không có. Martin Freeman cũng bao trọn tính hài hước mỉa mai và bản năng che chở, bảo vệ Sherlock của John. Nhưng cùng lúc đó, anh cũng thể hiện xuất sắc mặt tối của nhân vật. John Watson của anh toát ra một vẻ can đảm trầm lặng của người lính từng trải trở về sống cuộc sống bình thường, mang theo những ký ức và vết thương của chiến tranh.

Sherlock Holmes và John Watson là một trong những bộ đôi nổi tiếng nhất trong giới văn học, vì thế diễn viên không thể chỉ đơn thuần là đóng tốt vai diễn của mình. Họ còn phải thể hiện được sự hợp tác, sự tôn trọng lẫn nhau giữa hai nhân vật, cho khán giả thấy một tình bạn không gượng ép và tự nhiên. Diễn xuất ăn ý giữa Cumberbatch và Freeman rõ ràng ngay từ cảnh đầu tiên họ gặp mặt, và đây là một sự hòa hợp này không thể diễn và chỉ có thể có được một cách tự nhiên.

Andrew Scott trong vai Moriarty cùng Sherlock Holmes

Hiếm có nhân vât phản diện nào quyến rũ đến rùng mình như Jim Moriarty của Andrew Scott. Đằng sau những lời tán tỉnh đầy ẩn ý của hắn là một kẻ tội phạm vô nhân đạo. Từng cử chỉ, ánh mắt của diễn viên phát ra sự nham hiểm, bất chấp thủ đoạn của nhân vật. Moriarty cũng thông minh, tài ba như Sherlock Holmes – hắn là tất cả những gì Sherlock có thể trở thành nếu anh không bị kiềm chế bởi một sợi dây gọi là đạo đức. Moriarty được nhắc tới nhiều trong phim nhưng thật ra xuất hiện khá ít. Tuy vậy, ấn tượng Andrew Scott để lại khiến sự điên dại của nhân vật thấm vào cả những thước phim không có hắn.

Điều đáng nói về Sherlock là bối cảnh hiện đại của bộ phim không hề mang cảm giác áp đặt. Các nhà làm phim không hề ép những yếu tố hiện đại như điện thoại thông minh và mạng internet vào câu chuyện, mà chúng hoàn toàn hòa nhập vào bộ phim, như thể chúng luôn tồn tại. Ta cũng thấy sự hòa nhập đó một cách rõ ràng trong ngoại cảnh của bộ phim. Sherlock và John dù sống giữa London hiện đại, họ không sống trong một khu chung cư bê tôn cốt thép, mà trong một tòa nhà kiến trúc thời Victoria ấm cúng và kín đáo. Họ truy đuổi tội phạm từ những con phố bận rộn đầy xe buýt hai tầng màu đỏ giữa những tòa nhà tài chính chọc trời của trung tâm London đến những ngõ ngách lát gạch cổ kính hơn. Sự kết hợp giữa mới và cũ trong bộ phim luôn mang cảm giác hoàn toàn thoải mái và không hề khiên cưỡng.

Một điều thú vị khác của Sherlock là cả trang web của Sherlock Holmes và trang blog của John Watson đều tồn tại thật. Tính cách Sherlock cũng được củng cố qua trang web của anh. Với trong blog của John, ta được đọc những ghi chép của anh về các vụ án, kể cả các vụ không xảy ra mà chỉ được nhắc tới trong phim. Tình bạn giữa Sherlock và John cũng được thể hiện một cách hài hước qua hai trang web, khi ta đọc được những dòng bình luận cả hai viết trên trang web của nhau, và thấy thói quen nói chuyện với nhau trên mạng dù họ chỉ ngồi cách nhau vài mét trong cùng một căn phòng.

Kịch bản của mỗi tập phim luôn dựa trên một hoặc vài câu chuyện trong nguyên tác của Arthur Conan Doyle. Tập 1, A Study in Pink, dựa trên cuốn tiểu thuyết đầu tiên của Conan Doyle về Sherlock Holmes, A Study in Scarlet (Chiếc nhẫn tình cờ). Tập 2 và 3 của phần 1 là sự kết hợp giữa một số truyện ngắn. Sang đến phần 2, ta có ba tập phim dựa trên ba câu chuyện nổi tiếng nhất của Conan Doyle: A Scandal in Belgravia (dựa trên truyện A Scandal in Bohemia - Vụ tai tiếng xứ Bohemia), The Hounds of Baskerville (dựa trên truyện Con chó săn của dòng họ Baskerville) và The Reichenbach Fall (dựa trên truyện The Final Problem – Vấn đề cuối cùng). Mỗi tập phim được chuyển thể và hiện đại hóa một cách thông minh và tinh tế, giữ được những yếu tố chính của câu chuyện gốc, nhưng cũng không thiếu những bước ngoặt mới khiến vụ án trở nên mới mẻ hơn với cả những người đã biết trước câu trả lời.

Sherlock cho thấy trong tay đội ngũ làm phim thích hợp và diễn viên giỏi, ta hoàn toàn có thể đổi mới những ý tưởng phim đã tồn tại trong nhiều năm mà vẫn khiến nó có vẻ mới mẻ và hấp dẫn. Khán giả ngày nay phải tiếp xúc với quá nhiều lựa chọn, và chỉ những lựa chọn thực sự xuất sắc mới có thể đi vào lòng người xem và trở nên đáng nhớ. Và Sherlock là một lựa chọn như thế.