Người ta còn tiếp tục xôn xao rỉ tai nhau sau khi phim ra mắt tại các rạp; Moon
thu về gần 7 triệu USD toàn cầu (lời 2 triệu USD so với kinh phí) và
thâu tóm nhiều giải thưởng cuối năm, trong đó có giải BAFTA cho hạng mục
Phim Độc lập Anh hay nhất. Quan trọng hơn, bộ phim này đã củng cố vị
trí một nhà làm phim đáng chú ý của Jones 39 tuổi trong giới nghệ thuật,
mục tiêu tối thượng trong các kế hoạch của anh. "Moon hiển
nhiên sinh ra để là một phim xuất sắc," anh nói qua điện thoại từ Los
Angeles. "Phản hồi rất tốt và nhờ đó tôi được gặp gỡ nhiều người và nhận
được một số đề nghị."
Đạo diễn Duncan Jones
Một trong những người anh gặp gỡ sau phim Moon là nam diễn viên Jake Gyllenhaal. Jones đến buổi gặp gỡ để thuyết phục ngôi sao Prince of Persia
nhận kịch bản mà anh đang phát triển, nhưng Gyllenhaal lại có kế hoạch
riêng trong đầu. "Jake nói với tôi, 'Tôi bị mê hoặc bởi bộ phim tên Source Code
này và tôi cho là anh cũng thích nó,' Jones nhớ lại. "Rồi anh ấy chuyền
kịch bản cho tôi xem và tôi thực sự rất thích. Sau đó, mọi thứ đến rất
nhanh chóng, bởi các nhà sản xuất đã có kịch bản mà họ thích và khoảng
thời gian thích hợp mà Jake có thể quay. Và tôi được mời tham gia chuyến
tàu đang chạy, cứ cho là vậy. Nội như thế cũng đã là một trải nghiệm
rất khác so với Moon."
Jones có lẽ đã nhảy lên chuyến tàu tốc hành Source Code
khi bánh xe bắt đầu lăn, nhưng với biên kịch Ben Ripley của phim, dự án
này đã bị trì hoãn nhiều lần. Ý tưởng cho bộ phim nảy ra trong đầu
Riley khoảng năm năm trước khi anh quyết định thử sức ở thể loại khoa
học viễn tưởng sau khi đã sáng tác vài phim kinh dị và ly kỳ vẫn bị kẹt ở
nhiều giai đoạn khác nhau trong quá trình phát triển. "Tôi có ý niệm mơ
hồ về việc kể một câu chuyện phi tuyến tính giống như Groundhog Day hay Rashomon
bằng cách sử dụng một công nghệ khoa học viễn tưởng đặc biệt," anh giải
thích. "Tôi bắt đầu nghiền ngẫm ý tưởng về một công nghệ cơ bản là cho
phép người ta chết đi sống lại nhiều lần trong một tình huống khắc
nghiệt, nhằm hiểu rõ tình huống đó. Ban đầu, chuyện phim đi theo hướng
thường thấy, nhưng rồi tôi nhanh chóng nhận ra phim sẽ hấp dẫn hơn nhiều
với bí ẩn là việc nhân vật chính bị rơi vào một tình huống mà không
hiểu chuyện gì đang xảy ra. Ngay khi tôi làm thế, kịch bản liền sống
dậy."
Suốt một năm ròng, Ripley sáng tác ra câu chuyện xoay
quanh Colter Stevens (Gyllenhaal), một phi công quân sự bị ép tham gia
một nhiệm vụ cực kỳ nhạy cảm. Một quả bom đã nổ tung chiếc tàu tốc hành ở
ngoại ô Chicago và thủ phạm dự định sẽ tấn công lần nữa từ trung tâm
thành phố của gió này chỉ trong vài giờ sau đó. May thay, một nhóm
nghiên cứu quân sự tối mật đã sáng chế ra một phương thức độc đáo gọi là
"mã nguồn" có thể giúp chính quyền ngăn chặn một sự kiện 11/9 khác.
Bằng cách sử dụng trí nhớ tạm thời của một hành khách - một giáo viên
trung học bình thường - trên con tàu định mệnh, các nhà khoa học dùng kỹ
thuật số tái hiện tám phút trước vụ nổ. Sau đó họ chuyển trí não của
Colter vào cơ thể người giáo viên nọ và giao cho anh nhiệm vụ điều tra
danh tính của thủ phạm. Chuyện gì sẽ xảy ra khi tám phút của anh qua đi?
À, anh chàng tội nghiệp sẽ bị nổ tung thành từng mảnh cùng những người
khác trên tàu (trong đó có cả cô gái đáng yêu ngồi kế bên do Michelle
Monaghan đóng) và phải bắt đầu lại nhiệm vụ từ đầu.
Duncan Jones chỉ đạo Michelle Monaghan và Jake Gyllenhaal trên phim trường Source Code
Nếu ý tưởng trên nghe có vẻ phức tạp, Ripley tiết lộ những kịch bản nháp
ban đầu của anh còn khó hiểu hơn đối với khán giả. "Những bản nháp đó
còn mang tính công nghệ và khoa học nhiều hơn. Trong suốt quá trình phát
triển, chúng tôi nhận thấy nếu loại thứ đó ra thì phim trở nên đáng tin
hơn." Ripley cũng dành thời gian truyền tải thêm cảm xúc vào mối quan
hệ giữa Colter và mắt xích liên kết anh với thế giới thực, nhà khoa học
Carol Goodwin (Vera Farmiga đóng). "Ban đầu những cuộc trò chuyện của họ
giống như phi hành gia đang nói chuyện với Trung tâm điều khiển không
gian - rất cứng nhắc và giống một nhiệm vụ quân sự hơn, bởi vì đó là
cách mà tôi nghĩ Colter sẽ hiểu được chuyện gì đang xảy ra. Anh là một
người lính và theo như anh biết, anh vẫn đang trong một trận chiến."
Sau 12 tháng trời sống cùng kịch bản, Ripley đã cảm thấy sẵn sàng để đưa Source Code
ra thị trường Hollywood, nơi phim được Universal tiếp nhận vào tháng
1/2007 với sự tham gia của Topher Grace. Nhưng hai năm trôi qua và hãng
này từ chối cho phim bấm máy. Năm 2009, kịch bản được chuyển qua cho
công ty Vendome Pictures mới thành lập và Gyllenhaal gia nhập. Sau đó
không lâu là cuộc gặp gỡ giữa nam diễn viên này với Jones và, đến tháng
11/2009, Source Code đi vào thực hiện với ngày bấm máy vào mùa
xuân 2010. (Vendome hợp tác với Summit Entertainment để phân phối bộ
phim, ra rạp ngày 1/4).
"Source Code luôn có đà
tiến," Ripley nói về hành trình qua các hãng phim của kịch bản của anh.
"Kể cả có mất vài năm để được thực hiện thì mọi thứ vẫn diễn ra."
Với câu chuyện về người đàn ông đơn độc bị tổ chức thuê mình sử dụng và lạm dụng, Source Code chia sẻ nhiều mối liên quan về đề tài này với Moon
(trong phim này, quân đội thay cho tập đoàn khai thác không gian trong
phim trước), nhưng Jones cho biết kịch bản thu hút anh ở chỗ những khác
biệt đáng kể giữa hai bộ phim. "Phim này có nhiều hơn một diễn viên, với
những ai mới xem," anh cười. "Và rõ ràng tôi có thể thấy cơ hội làm
những việc mà tôi không thể làm với Moon. Ví dụ, tôi là một
game thủ kỳ cựu và tôi nhận thấy ý tưởng về một nhân vật lặp đi lặp lại
một sự kiện nhiều lần là ý tưởng độc đáo giống như bạn có nhiều "mạng"
để hoàn tất một vòng chơi. Do đó tôi bắt đầu nghĩ cách bày tỏ sự tôn
trọng với ngành công nghiệp trò chơi điện tử trong thế giới điện ảnh.
Trong kịch bản gốc, phim ít kịch tính hơn vì chiếc tàu rời ga cực kỳ
chậm và anh ta chỉ việc bước xuống. Chúng tôi cố gắng đưa cảnh này không
chỉ là một sự việc bằng cách đặt máy quay trên vai Jake và sau đó xoay
vòng để chúng ta ở phía trước Jake khi anh lao khỏi chiếc tàu đang chạy.
Đó là sự tôn trọng tôi dành cho dòng game Grand Theft Auto.
Ngoài những ý tưởng lấy cảm hứng từ trò chơi điện tử, Jones bước vào Source Code
với ý định đem đến nhiều chất hài hước hơn cho bộ phim. "Jake và tôi
trước đó đã đồng tình là kịch bản khá nghiêm túc, và một trong những
cách chúng tôi nghĩ ra để nâng tầm bộ phim đó là thêm vào chút hài hước.
Chúng tôi tạo ra không khí tự nhiên trong quá trình quay phim và Jake
cùng tôi không ngừng nói về việc dẫn dắt mọi thứ như thế nào."
Nhà biên kịch Ben Ripley
Ripley dành vài ngày ở phim trường Montreal trong quá trình sản xuất và
xác nhận rằng đạo diễn và diễn viên chính dành rất nhiều thời gian đào
bới kịch bản để tìm sự hài hước. "Hầu hết cảnh hài hước bạn thấy trong
phim là kết quả sự ứng biến giữa Jake và Duncan," nhà biên kịch nói.
"Trong kịch bản có khá ít cảnh đó, bởi hầu hết sức lực đều dành cả cho
các yếu tố ly kỳ chủ đạo. Tôi rất vui vì họ đã thêm vào chút hài hước và
nhìn họ hợp tác tốt cũng rất thú vị. Dĩ nhiên, trừ cuộc phỏng vấn này
ra, thì tôi luôn là người hưởng công trạng!"
Với Jones, việc lồng
ghép tính hài hước trong quá trình thực hiện không chỉ có lợi cho bộ
phim, mà còn cho cả vai của diễn viên chính. "Điều tôi tự hào nhất đó là
tôi đã giúp Jake thực hiện một bộ phim mà bạn thấy anh phát huy năng
lực rõ nhất. Rõ ràng anh là một anh chàng đẹp trai khác thường, nhưng
cũng tài năng một cách khác thường, và xem anh diễn một vai chính nhẹ
nhàng rất thích hợp với anh. Đại loại như Harrison Ford trong vai
Indiana Jones - chỉ là làm việc mà anh giỏi."
Hơn cả ngài tiến sĩ
Jones, Colter của Gylleenhaal khiến ta nhớ đến hình tượng anh hùng kinh
điển của Hitchcock, mẫu người có khả năng giữ được máu hài hước kể cả
khi bị đẩy vào những tình huống phi thường. "Anh không phải người đầu
tiên nhắc đến Hitchcock và đó chính xác là cảm giác mà tôi cố lồng vào Source Code,"
Jones cho biết. "Cảm giác đó đã tự bộc lộ qua kỹ thuật quay phim, trang
phục của Jake, hậu cảnh và âm nhạc. Tôi nói với nhạc sĩ Chris Bacon rất
nhiều về việc làm sao dẫn dắt phần nhạc theo hướng đó." (Jones có kinh
nghiệm dày dạn về thảo luận âm nhạc với các chuyên gia - cha anh là thần
tượng nhạc rock David Bowie.)
Bất chấp việc tận hưởng trải
nghiệm khi là một đạo diễn "được thuê" làm một phim Hollywood - đặc biệt
là khoản thù lao cao hơn đi kèm - Jones vẫn háo hức muốn tiếp nối Source Code
bằng một dự án tự làm khác, kể cả điều đó đồng nghĩa với việc tự bỏ
tiền túi ra lần nữa. Song, anh vẫn không ngần ngại thừa nhận sự thích
thú nếu được đạo diễn một phim bom tấn trong tương lai. "Tôi chắc chắn
sẽ làm được điều đó, nhưng trước hết phải giắt lưng một hoặc hai phim
của riêng mình. Tôi nghĩ một đạo diễn như Darren Aronosfky cũng thấy
vậy. Anh ấy đã tự gây dựng sự nghiệp và chứng tỏ mình có tài. Nếu tôi
được như vậy, tức là làm cho một hãng phim lớn của Hollywood, tôi cũng
muốn tự chuẩn bị như Darren đã làm."
Về phần Ripley, anh đã
chuyển từ một người mới vào nghề viết truyện viễn tưởng thành một tác
giả thể loại này được săn đón. Anh nhắm chừng khoảng bốn trong số năm
đơn đặt hàng sau Source Code đều thuộc khoa học viễn tưởng.
Không tồi đối với một người ít hứng thú với công nghệ, chỉ vừa mới nâng
cấp lên dùng điện thoại thông minh và vẫn chưa xài Facebook hay Twitter.
(Ngược lại, Jones có một trang Twitter với gần 40.000 người theo
(follower). "Có vẻ như họ nghĩ tôi biết mình đang làm gì với thể loại
này," anh nói và bật cười. "Tôi đang thực hiện một dự án của Legendary
Pictures lấy bối cảnh Roswell năm 1947, về sự kiện người ngoài hành tinh
đổ bộ nổi tiếng. Nhưng bộ phim đề cập tới sự kiện này một cách nghiêm
túc, tựa như 13 Days đã làm với Cuộc hủng hoảng tên lửa Cuba.
Phim nói về một nhóm người ở New Mexico và những gì xảy ra trên hành
lang quyền lực ở thủ đô Washington."
Bất kể kịch bản nào của anh sẽ được "bật đèn xanh" tiếp theo, Ripley đều hy vọng sẽ có được đạo diễn thích hợp giống như Source Code đã bổ trợ cho tài năng của Jones. "Tôi xem Moon sau khi biết anh ấy thích thú với Source Code
và bị ấn tượng mạnh. Vì thế tôi luôn tin tưởng rằng Duncan sẽ làm tốt
và không phải tự chỉ cho mình cách đạo diễn phim trong phim của tôi. Anh
ấy rất tôn trọng sự toàn vẹn của câu chuyện và đồng thời thêm vào chút
mơ hồ mà tôi cho là khán giả rời khỏi rạp vẫn còn tranh luận. Cuối cùng
thì chỉ là bạn đang cố gắng giải trí cho khán giả, và nếu bạn gây được
sự cộng hưởng bằng các nhân vật hay tình tiết khiến khán giả phải suy
nghĩ sâu hơn, đó là tất cả những gì bạn có thể mong đợi."
Dịch: © Thái Hiền @Quaivatdienanh.com
Nguồn: Film Journal