Đối với những 'fan' thích sự không đổi, ngôi đầu bảng phòng vé năm nay - bộ sưu tập thường lệ của những siêu anh hùng, khủng long, phim chỗi, và không gian - hẳn là nguồn khuây khỏa bất tận. Nhưng cho những ai đã đợi một sự thay đổi nhịp điệu trong bước hành quân cứng nhắc từ mùa siêu anh hùng tới mùa chính kịch quy củ, tháng này đã mang đến vài chiêu trò mới.

Có lẽ chỉ là khoảng lặng giữa các cơn bão siêu anh hùng, nhưng lầu đầu tiên sau rất lâu rồi, mới cảm thấy tình yêu tràn ngập không gian.

Công bằng mà nói, tình yêu luôn bàng bạc ở Hollywood, và đã như thế từ khi Thomas Edison tự mình quay lại nụ hôn trên màn ảnh đầu tiên năm 1896. Điện ảnh phát triển thành một phương tiện thương mại, xây dựng quanh sự kết hợp câu chuyện và hình ảnh, tình yêu là cơ hội cho cả quang cảnh và cấu trúc; theo đuổi tình yêu là mảnh đất màu mỡ cho tuyến truyện, và có được tình yêu là mảnh đất màu mỡ của giả tưởng. Nhưng đi theo giá trị của thời đại, giá trị tình yêu trong phim cũng giảm theo, và không thể phủ nhận là thập niên qua đã thành một thời kỳ khô hạn sự lãng mạn.

Emory Cohen và Saoirse Ronan trong Brooklyn

Những Gone with the Wind (Cuốn theo chiều gió), Titanic, và The Way We Were đã không còn – Hollywood từng được gọi là Ngành công nghiệp của Giấc mơ, nhưng trong 10 năm qua, những giấc mơ của thế giới đã chiếm đóng cách khác. Tình yêu vẫn là phiên tiện tiện lợi để dựng nên câu chuyện, và phim tiếp tục có các đối tượng yêu đương, nhưng bản thân tình yêu thì lặn mất tăm.

Bạn có thể trách khủng hoảng tài chính, có thể là sự bùng nổ của mạng xã hội sử dụng hình ảnh, có thể là sự tái xuất của các cuộc đối thoại về giới tính và quyền lực đã ngấm ngầm từ lâu, nhưng tình yêu đã không là trọng tâm của nghệ thuật điện ảnh một thời gian dài. Đây đó, một phim nói tiếng nước ngoài sẽ hiện lên – Rust and Bone và Blue is the Warmest Colour là hai trong các ví dụ tiêu biểu – nhưng tại Mỹ sự lãng mạn là chủ đề bị đầy lùi dần về lãnh địa của các phim độc lập kinh phí trung bình, còn tệ là thành các chiêu quảng bá trá hình gây mê của các tập đoàn. Với mỗi Middle of Nowhere hay An Oversimplification of Her Beauty đến được các rạp phim nghệ thuật với mục đích suy tư về bản chất mối liên hệ giữa con người, có ngay một Paper Towns đợi chờ ở chuỗi rạp lớn để bán cho khán giả phiên bản Hallmark.

Vậy hiện trạng của mùa phim này đã trở nên khó hiểu, bởi gần đấy cả những dự án được bàn đến nhiều nhất và gây tò mò mang tính nghệ thuật nhiều nhất đến từ Hollywood xoay quanh một điều thú vị gọi là tình yêu.

Noël Wells, Aziz Ansari trong phim truyền hình Master of None trên Netflix

Khi những màn đặt cược an toàn truyền thống như những phim chính kịch văn phòng tập đoàn Steve Jobs và Our Brand is Crisis đã chật vật tìm chỗ đứng dù có kinh phí và sao lớn, những kẻ nhẹ cân 45 Years và Brooklyn đã gây ngạc nhiên dày đặc ở phòng vé. Trong khi đó phim truyền hình mới trên Netflix Master of None tuyệt vời của Aziz Ansari tìm hiểu không chỉ tình yêu lãng mạn, mà cả tình yêu con cái dành cho bố mẹ, và ngược lại – và cùng với những điều này, Ansari khám phá những ranh giới ta đối mặt khi cố gắng xếp tình yêu vào trong hôn nhân và việc làm cha mẹ. Ansari còn tiện đưa được Claire Danes vào lại con đường tình nhân, và nữ hoàng của kỷ nguyên phản-anh hùng trên phim truyền hình chất lượng đã có mặt để nắm tay ta (được rồi, còn hơn thế nữa) khi ta chuyển mình sang một trật tự thế giới nhẹ nhàng hơn, nhưng có thể không kém phần đen tối.

Không hẳn là cơn lũ, nhưng sau một thời gian khô hạn chỉ một giọt cảm xúc con người cũng đủ gây chấn động khung cảnh, và nỗ lực kết hợp của các phim như 45 Years, Brooklyn, và Master of None còn hơn cả một giọt, và vẫn còn đó điều đẹp đẽ nhất, khi mà Carol của Todd Haynes ra rạp tuần trước.

Carol là câu chuyện về mối tình giữa một cô bán hàng vào thập niện 50 với một quý bà đã kết hôn đang trải qua cuộc ly dị tồi tệ, nhưng đáng chú ý hơn bộ phim nói về tình yêu làm dấy lên cảm giác khi yêu với sự chính xác đọng lại trong tâm trí không như một bộ phim, mà như một con người. Hình ảnh phim biến khỏi tầm nhìn của bạn như khi một tình nhân bước vào ngõ quanh; những nhân vật của phim nói nhưng không nói những gì mình muốn. Khi những nhân vật chính bừng cháy vì lửa tình, Haynes cũng cho chúng ta nóng bừng vì điện ảnh.

Cate Blanchett trong Carol

Haynes nổi lên như một nhà làm phim đồng tính táo bạo của thập kỷ 90, và việc những phim của ông được phân phối ngày nay như đỉnh cao không tưởng lúc Haynes vẫn còn làm phim ngầm với búp bê Barbie. Dĩ nhiên, khi một nhà làm phim táo bạo của mọi xu hướng có thể sống qua 20 năm trong dòng chảy thị trường mà không sứt mẻ sự táo bạo có vẻ là đỉnh cao của không tưởng hiện giờ. Và khi người đó tìm được một điều mới mẻ để nói về tình yêu, dù táo bạo hay không, còn vượt quá sự không tưởng. Thậm chí không thể.

Nhưng xem Carol là hiểu lý do tại sao các nghệ sĩ vẫn đang cố gắng sáng tạo. Khi thế giới chìm trong sự vô cảm và bạo lực, tình yêu cho thấy bản thân nó là một hành động quyết liệt.