Nhân vật & Sự kiện

Little Women: Greta Gerwig diễn giải hiện đại cho cuốn tiểu thuyết năm 1868 trên màn ảnh rộng

03/02/2020

Buổi sáng sau lễ trao giải Oscars 2018 — nơi bộ phim Lady Bird của cô nhận năm đề cử, gồm đạo diễn và kịch bản xuất sắc nhất — Greta Gerwig chất đồ lên xe và lái về phía bắc trên Đường cao tốc 1 tới Big Sur. Suốt vài tuần sau đó, cô khom mình trong căn nhà gỗ, gõ kịch bản cho một phim chuyển thể cô đã đợi cả đời đúng nghĩa đen để mang lên màn ảnh.

Little Women là một phần của tôi,” cô nói. “Những cô gái này cảm giác như chị em với tôi và ký ức của họ cảm giác như của tôi. Nó là quyển sách dành cho tôi.”

Từ trái qua: Florence Pugh vai Amy, Saoirse Ronan vai Jo và Emma Watson vai Meg trong một cảnh ngoài nhà gia đình March, xây trên một khu đất ở Concord, Massachusetts

Cuốn tiểu thuyết năm 1868 của Louisa May Alcott kể lại những cuộc phiêu lưu lãng mạn và giao thiệp xã hội của bốn chị em nhà March — Meg, Jo, Amy và Beth — không chỉ là một tác phẩm văn học kinh điển qua nhiều thế hệ. Nó còn là một tác phẩm điện ảnh kinh điển nữa, với không dưới bảy bản chuyển thể, gồm một phim câm năm 1917, một phim năm 1933 với Katharine Hepburn, và một phim 1994 với Winona Ryder và Kirsten Dunst đóng chính. Vậy nhưng Gerwig, 36 tuổi, tin chắc rằng có chỗ cho một phim nữa. “Tôi nói, ‘Mình phải làm bộ phim này,’” cô nhớ lại. “Tôi cảm thấy như bị hồn ma của Louisa May Alcott nhập vậy.”

Thực tế, Gerwig đã bị hồn ma đó nhập từ lâu trước khi Lady Bird thiết lập cô thành kiểu nhà làm phim bạn sẽ thấy trên các danh sách rút gọn của hãng phim. Từ năm 2016, khi cô chủ yếu được biết đến như một nữ diễn viên và đôi khi là biên kịch (đồng sáng tác một số phim với bạn trai Noah Baumbach), cô đã nghe từ các đại diện của mình rằng Columbia Pictures đang tung hứng khả năng chuyển thể một Little Women khác. Gerwig có cuộc gặp với Amy Pascal, 61 tuổi, cựu chủ tịch Sony sau thành nhà sản xuất độc lập và thuyết phục bà rằng cô có cách tiếp cận mới mẻ và hiện đại để làm lại câu chuyện. “Nó nói về các tham vọng và ước mơ thời thiếu nữ bị giẫm đạp tuột ra khỏi bạn khi bạn lớn lên,” Pascal nói về bài tóm tắt ý tưởng. “Đó là các loại cuộc trò chuyện mà tất cả chúng ta có về thương mại và nghệ thuật và những gì chúng ta phải làm để biến mọi thứ thành thương mại.”

Ronan và Timothée Chalamet, đeo nhẫn tình bạn do thiết kế trang phục Jacqueline Durran chế tác

Gerwig bước đi với một hợp đồng viết kịch bản, nhưng sau một vài bản nháp, đã bị phân tâm bởi một dự án khác — Lady Bird tự sự tuổi trưởng thành của cô — về sau nhận hai Quả Cầu Vàng (một cho phim hay nhất, một cho diễn xuất của Saoirse Ronan) và một Giải thưởng Tinh thần Độc lập (kịch bản hay nhất) bên cạnh tất cả các đề cử Oscar. “Sau đó, họ nói, ‘Cô có muốn đạo diễn Little Women không?’” cô nhớ lại. “Và tôi nói, ‘Thì tôi đang đợi quý vị hỏi đây!’”

Kịch bản cô viết trong căn nhà gỗ ở Big Sur — sử dụng thư và nhật ký của Alcott, cùng với các tranh vẽ phụ nữ trẻ thế kỷ 19 làm cảm hứng — biến thành của độc nhất riêng cô. Đọc lại cuốn tiểu thuyết lần thứ một nghìn, nhưng giờ từ góc độ trưởng thành, câu chuyện đánh vào Gerwig với sự nhất thời và đương đại, dù diễn ra trong những năm sau Nội Chiến. “Với tôi, cuốn sách rõ ràng là về phụ nữ, nghệ thuật và tiền,” cô nói. “Tôi cảm thấy có những thứ gai góc tôi có thể đàu sâu vào.” Cô cũng nghĩ phân đoạn cuốn tiểu thuyết khám phá cuộc sống trưởng thành của chị em March đã bị bỏ không khám phá trong ký ức cộng đồng của văn hóa. Nên cô quyết định kể phiên bản Little Women của cô theo phong cách phi tuyến tính, bắt dầu với các quan điểm trưởng thành của họ và hồi lại ký ức tuổi thơ.

Đến tháng 6 năm 2018, cô bay tới London để gặp Jacqueline Durran, nhà thiết kế trang phục người Anh nổi tiếng với thành quả trong Pride & Prejudice. Với bộ phim yêu cầu khoảng 75 bộ trang phục chính, mỗi bộ mất khoảng 40 giờ để thực hiện, Durran đã có sẵn công việc của mình. “Họ cứ bảo tôi: ‘Đó Không phải là một bộ phim lớn, không phải là một bộ phim lớn đâu,’” cô nói, “nhưng về khối lượng công việc của tôi, nó là một bộ phim khổng lồ.”

“Bà ấy quá hiểu điện ảnh và bản thân là một biên kịch, đạo diễn, biên tập, thiết kế trang phục, thiết kế bối cảnh — bà ấy là tất cả,” Greta Gerwig nói về Meryl Streep (bên phải), vào vai Dì March. “Bà ấy biết cách làm việc.”

Chọn diễn viên cho phim không đòi hỏi nhiều công sức — các diễn viên bước ra từ bóng tối để tham gia. Trong khi làm họp báo tại Giải thưởng Tinh thần Độc lập cho Lady Bird, Ronan chỉ thiếu điều dồn Gerwig vào góc tường cho vai diễn. “Trước giờ tôi chưa từng làm vậy, nhưng tôi đã đến bên cô ấy và hung hăng vỗ vai cô ấy nói, ‘Này, tôi biết cô đang làm Little Women. Tôi thực sự nghĩ tôi nên là Jo,’” nữ diễn viên nói. Gerwig bảo để cô suy nghĩ, nhưng Ronan, 25 tuổi, đã nhận được vai.

Trong khi đó, Pascal đã trò chuyện với Meryl Streep. “Bà ấy yêu Lady Bird và là một người hâm mộ lớn của Greta,” nhà sản xuất nói. Qua bữa trưa, Streep nói với Gerwig bà muốn diễn vai nào. “Bà ấy nói: ‘Tôi sẽ là một cây rìu chiến. Hãy viết cho tôi một Dì March thật hay,’” đạo diễn nhớ lại. “Tôi nói gì đó như, ‘Vâng, thưa bà.’” Streep còn muốn Gerwig nói rõ trong phim rằng phụ nữ không chỉ không thể bỏ phiếu trong những năm 1800 mà chồng họ còn sở hữu mọi thứ họ có, kể cả con cái — một điểm mà Gerwig truyền vào kịch bản của cô ấy dưới hình thức độc thoại ở giữa bộ phim. “Meryl đã làm rõ rất nhiều điều cho tôi với tư cách là một người cộng tác,” Gerwig nói. “Không vô cớ mà bà ấy là Meryl Streep.”

“Amy là vai diễn ngon lành nhất,” Pugh nói, trong ảnh cùng Chalamet. “Cô ấy rất vui tươi và ngon nghẻ — cô ấy rất thú vị.” Pugh có ý tưởng cho nhân vật đeo cánh tiên trong một cảnh vì cô tưởng tượng đó là điều Amy sẽ làm

Timothée Chalamet, một diễn viên khác trong Lady Bird của Gerwig, là người tiếp theo được chọn — vai Laurie, cậu bé nhà bên — một phần vì Gerwig nghĩ vẻ ngoài lưỡng tính của anh khớp với của Ronan. “[Timothée] đẹp trai nhưng cậu ấy cũng xinh gái, và Saoirse xinh gái nhưng cô ấy cũng đẹp trai,” cô giải thích. Cô còn cho bộ đôi tráo quần áo trong một cảnh quay để khiến sự dao động rõ rệt hơn. Dù tên của Emma Stone từng nổi lên, một Emma khác (Watson) cuối cùng nhận vai Meg. Khi cô và Gerwig gặp ở Los Angeles, cuộc đối thoại nhanh chóng chuyển sang nữ quyền và quyền lợi phụ nữ. “Cô ấy nhìn việc này qua một lăng kính trong suốt, gần như hàn lâm, chính xác là sự cam kết tôi muốn quanh bộ phim,” đạo diễn nói. Sau khi xem Eliza Scanlen trong Sharp Objects và Florence Pugh trong Lady Macbeth, Gerwig chọn họ vào lần lượt vai Beth và Amy. Mảnh ghép cuối cùng vào vị trí là Laura Dern vai Marmee March, mẹ của các cô gái. Khi Gerwig gọi nói, “Tôi không biết cuốn sách này có ý nghĩa như thế nào với cô nhưng nó có đủ ý nghĩa với tôi,” câu trả lời của Dern đơn giản: “Khi nào cô cần tôi qua?”

Đến tháng 7, nhóm đã tập hợp tại Massachusetts, nơi cuốn tiểu thuyết ra đời và là nơi họ sẽ quay toàn bộ bộ phim. Gerwig đã dành nhiều giờ ngồi trong xe tải lái đi loanh quanh với nhà thiết kế sản xuất của cô, Jess Gonchor, khám phá những địa điểm quay phim khả thi. Vườn ươm Arnold của Harvard đã đóng thế thành Paris, và họ đã xoay xở để quay một cảnh trong ngôi trường thực sự của cha Alcott, mặc dù nó không mở cửa cho công chúng. “Thật không thể tin được khi làm bộ phim ở nơi nó được viết bởi vì toàn bộ điều này dường như đã hòa vào lịch sử và văn học Mỹ,” Pascal nói.

Gerwig chỉ đạo Watson trong một cảnh. “Greta muốn tôn vinh phụ nữ đưa ra những lựa chọn khác biệt, và như chúng ta biết, trong đời thực Emma là một phát ngôn viên nữ quyền tuyệt vời, nên để cô ấy vào vai nhân vật này thực sự đặc biệt,” Pascal nói về vai diễn của Watson, Meg, người đầu tiên trong bốn chị em kết hôn

Dĩ nhiên, một trong những trường quay lớn nhất và quan trọng nhất là ngôi nhà của gia đình March, nơi êkíp sản xuất đã xây dựng từ đầu trên một mảnh đất ở Concord. "Tôi muốn nó giống như một cây nấm nhô lên trên mặt đất, nếu bạn đi qua nó đủ nhanh, bạn sẽ không thấy nó bởi vì họ không phải là một gia đình xa hoa,” Gonchor, người quyết làm ngôi nhà giống như một hộp trang sức cũ: bên ngoài tối tăm và mờ nhạt nhưng đầy những trang sức đẹp, màu sắc và sự sáng tạo ở bên trong (nội thất được quay trong một trường quay ở Franklin, khoảng một giờ bên ngoài Boston).

Các diễn viên đã đến cho hai tuần diễn tập vào tháng 10. Trong thời gian đó, họ thảo luận về cuộc sống vào những năm 1860 ở Mỹ như thế nào và được một huấn luyện viên phong thái và huấn luyện viên đài từ tới dạy. Họ thậm chí còn có một chuyến đi thực địa đến nhà của Alcott, Orchard House, nơi đã được biến thành một bảo tàng. Các nữ diễn viên cũng có cơ hội thực hành các cuộc đối thoại chi tiết, nhịp độ nhanh của Gerwig. “Tôi nhớ đã nhìn vào kịch bản và suy nghĩ, ‘Ồ, Greta đã quên nhấn phím cách nữa rồi,’” Pugh, 23 tuổi, nói về những câu thoại chồng chéo mà các diễn viên phải nói với nhịp chính xác. “Nếu bạn hơi chần chừ trong lời thoại của bạn, bạn biết cô ấy sẽ đến nói, ‘Em đã ngắt ở từ ‘nhưng’ rồi.’”

Trong suốt quá trình quay ba tháng, các diễn viên sẽ nhảy qua lại giữa các thời đại, diễn những phiên bản lớn tuổi và trẻ hơn từ cảnh này sang cảnh khác. Nhưng các khung thời gian được quay rất khác nhau. Gerwig liên tục nói với nhà quay phim của mình, Yorick Le Saux, rằng cô ấy muốn những cảnh thời trẻ “quay cuồng hơn”, như thể máy quay là một người chị em thứ năm khiêu vũ cùng với họ trong suốt tuổi xuân sôi nổi. Nhưng trong những cảnh trưởng thành, cô muốn máy quay ở xa hơn và bị chốt chặt, như thể nó đang ngồi ở một nơi trang trọng và xem hành động diễn ra từ xa.

Gerwig chỉ đạo một cảnh trong nhà gia đình March với Pugh, Ronan và Eliza Scanlen. Đạo diễn đã dịch chuyển lịch trình sản xuất để Pugh có thể hoàn thành Midsommar do Ari Aster đạo diễn trước đó

“Nó cho phép tôi chơi với quả cầu tuyết thời thơ ấu này và những ngày huy hoàng mà họ khao khát,” Gerwig, đã cấm điện thoại di động trên phim trường, nói. Cô cũng đã nỗ lực rất nhiều để đảm bảo tính xác thực trên màn hình, thuê các nhà thư pháp chuyên nghiệp tái tạo chữ viết tay của Alcott khi Jo được thấy viết tiểu thuyết của mình.

Không phải là Gerwig không có một số tự do sáng tác với bản văn. Chẳng hạn, trong phiên bản của cô, Jo chỉ kiểu như kết hôn vào cuối phim. Khi Alcott viết cuốn tiểu thuyết của mình, nhà xuất bản của cô đã nhấn mạnh vào một kết thúc lãng mạn hạnh phúc (bản thân Alcott không bao giờ kết hôn). Gerwig đan kết lịch sử đó vào bộ phim của mình với một nút thắt tự liên hệ về tác phẩm: Khi Jo viết tiểu thuyết của mình, nhà xuất bản của cô cũng nhấn mạnh vào kết thúc có hậu — mà Gerwig châm biếm đưa vào như một phân đoạn sách-trong-phim, quay nó theo phong cách hài-lãng mạn quá trớn, thêm thắt đèn nền và máy làm mưa. Không phải ai cũng hiểu. “Phải mất một phút để mọi người hiểu Greta muốn nói gì,” Pascal nói. “Đây không phải là một bộ phim mà các hãng phim đang thực hiện ngày nay. Đây không phải là tác phẩm cổ trang tiêu biểu của bạn, nó tự liên hệ, khá là lật đổ.”

”Tôi đã viết rất nhiều thứ cho Saoirse, nhưng đã cắt rất nhiều dòng vì tôi đang cố gắng giảm số trang,” Gerwig, trong ảnh với Ronan, nói. “Và sau đó tôi trả lại tất cả cho cô ấy và cô ấy nhìn tôi rồi nói, ‘Cô bảo những thứ này cắt đi mà.’ Và tôi nói, ‘Tôi biết, nhưng bây giờ chúng ta sẽ làm.’ Tôi luôn có nhiều bản nháp để lấy các thứ vì tôi nghĩ rằng bản nháp tôi muốn quay là 170 trang và họ nói không. Nhưng tôi luôn có quá nhiều ý tưởng.”

Quá trình quay phim đạt điểm Gerwig gọi là “đỉnh cao của phương pháp diễn xuất nhập tâm” khi gần như tất cả mọi người bị viêm họng liên cầu khuẩn, tiền thân của bệnh ban đỏ, nguyên nhân sau này cho cái chết của Beth. Dù họ đều thân thiết, Gerwig — đã mang đến một chút huyền bí cho quá trình quay phim bằng cách giữ các viên pha lê trên phim trường — còn giữ một bí mật lớn với các diễn viên. Cô ấy không bao giờ tiết lộ rằng cô ấy và Baumbach sắp đón em bé, mặc dù có rải một số gợi ý. “Cô ấy đã đi từ việc ăn một túi Cheetos và burrito cho bữa trưa khi quay Lady Bird đến có đầu bếp tuyệt vời này làm một món gà nướng và salad tuyệt đẹp cho cô ấy mỗi ngày,” Ronan, bối rối không chỉ bởi chế độ ăn mới của Gerwig mà còn việc cô mặc nhiều lớp quần áo dày trên trường quay trong căn nhà nóng bức. “Greta không muốn đó là một phần của câu chuyện,” Pascal nói. “Cô ấy chỉ không muốn điều đó làm xao lãng bất cứ ai hoặc khiến bất cứ ai đối xử với cô ấy khác đi — cô ấy chỉ muốn trở thành đạo diễn.”

Tuy nhiên, việc mang thai đã ảnh hưởng đến quá trình biên tập bằng cách rút ngắn thời gian mà Gerwig phải chuyển bản phim đến hãng phim. “Thông thường bạn có 10 tuần, nhưng sẽ không hiệu quả,” Pascal nói. Thay vào đó, cô và biên tập viên Nick Houy đã hoàn thành bản phim đầu tiên ở New York trong khoảng bảy tuần, điều này đặc biệt thách thức với dòng thời gian hai tuyến và sự đan xen liên tục của quá khứ và hiện tại. “Làm theo cách đó là một canh bạc lớn, bởi vì nếu người ta bối rối suốt toàn bộ bộ phim, bạn sẽ đi đời,” Houy nói.

Đoàn phim quay một cảnh ở Massachusetts. Quá trình quay phim kéo dài tổng cộng ba tháng, từ tháng 10 tới 12 năm 2018

Cho đến nay, không ai có vẻ bối rối. Ngược lại, bộ phim của Sony đã tìm cách nổi lên rầm rộ giải thưởng kha khá mặc dù bỏ qua mạch liên hoan phim để ưu tiên các buổi chiếu riêng. (Phim đã ra rạp ngày Giáng sinh 2019.)

Còn về những cái kết hạnh phúc? Như thể có ám hiệu, 24 giờ sau khi Gerwig nộp bản phim của đạo diễn vào tháng 3 năm 2019, con cô ra đời. Houy nói đùa, “Thằng [nhóc] đó sẽ lo lịch trình cho phim trong tương lai, vì nó canh giờ chuẩn không tin được.”

Dịch: © Phương Hà @Quaivatdienanh.com
Nguồn: The Hollywood Reporter