Khảo sát phòng vé Bắc Mỹ năm 2014 – 132 phim chiếu rạp ít nhất một tuần
trở lên ở 1.000 rạp chiếu trở lên – cung cấp những manh mối giải thích
vì sao doanh thu phòng vé nói chung giảm ở mức đáng ngại. Doanh thu
không chỉ giảm 5,2%, mà giảm cả lượng vé bán ra, thấp nhất kể từ năm
1995, là thành tích tệ hại nhất nhiều thập kỷ nay so với tổng dân số.
Sau đây là năm điều về phòng vé 2014.
1. Phòng vé quốc tế lên ngôiMột
số liệu thống kê nổi bật hơn hết thảy: xu thế áp đảo của doanh thu
ngoài Bắc Mỹ trong tổng doanh thu toàn cầu tiếp tục. Năm 2014, bảy trên
10 thành công lớn nhất đều kiếm hơn hai phần ba doanh thu từ các thị
trường ngoài Bắc Mỹ. Năm 2013, tỷ lệ này chỉ là ba trên 10. Và sự tách
rời giữa hai vùng lớn này ở nhiều tựa phim thật sửng sốt – thành công
lớn nhất của 2014,
Transformers: Age of Extinction chỉ kiếm
được 23% tổng doanh thu ở Bắc Mỹ (đứng thứ năm), trong khi phim này đứng
đầu phòng vé ở nhiều thị trường ngoài Bắc Mỹ hàng tháng trời,
Guardians of the Galaxy, giờ đây không còn vị trí nào tốt hơn nữa trên bảng tổng sắp 10 thành tích phòng vé ngoài Bắc Mỹ năm 2014.
Guardians of the Galaxy
Điều gì khiến cho mục này còn hơn cả lạ lùng về mặt thống kê? Rõ ràng,
các hãng phim sản xuất phim, và dự kiến lợi nhuận của mình từ doanh thu ở
Bắc Mỹ không nhiều bằng từ thị trường toàn thế giới. Và khi thị phần
Bắc Mỹ tiếp tục giảm, các hãng phim ngày càng bật đèn xanh cho các dự
án, nhất là những dự án tốn kém, sẽ được làm ra với sự quan tâm đến khán
giả B8a1c Mỹ ngày càng ít đi. Và điều này đến lượt nó có nghĩa là về
dài hạn (2015 có một dàn phim ra rạp hoành tráng), sự ưu tiên ngày càng
giảm sút đó sẽ góp phần vào doanh thu Bắc Mỹ đang càng lúc càng trơ lì
khi những sản phẩm hàng đầu không nhắm vào họ.
10 phim có doanh
thu cao nhất ở Bắc Mỹ năm 2014 không khác mấy năm 2013 – bảy phim phần
tiếp theo và/hoặc phim liên quan đến truyện tranh. Ba phim còn lại là
biến tấu của các sản phẩm đã có trước (
The Lego Movie,
Maleficent và
Guardians of the Galaxy của truyện trnah Marvel). 2013 có tám phim phần tiếp theo, cộng một phim mới nguyên (
Gravity) và một phim cổ tích
Frozen.
Maleficent
Nhưng tổng doanh thu Bắc Mỹ của 10 phim đầu bảng này năm 2014 giảm
khoảng 15%, trong khi ở ngoài Bắc Mỹ thì tăng 4%. Điều này gợi ra rằng
các hãng phim lẽ không nên mải ưu tiên thị trường thế giới trong lựa
chọn làm phim của mình. Thường thị phần Bắc Mỹ lớn hơn không chừng lại
là khuyến khích đa dạng lành mạnh. Nhưng với sự ăn nên làm ra ở ngoài
Bắc Mỹ, hơn bao giờ hết điểm nhấn sẽ là thế giới, chứ không phải Bắc Mỹ,
muốn xem gì. Những phim có thể hấp dẫn ở Bắc Mỹ (lấy các cộng đồng
thiểu số, phụ nữ, vấn đề chính trị, câu chuyện mới nguyên, người lớn làm
trung tâm) thì sẽ được làm, nhưng với kinh phí và số lượng ít đi hẳn.
Hậu quả là lại đánh dấu một sự tăng trưởng kém bền vững, cùng với việc
nhiều tài năng đổ xô sang truyền hình cáp, Netflix, Amazon và những kênh
năng động khác.
2. Khán giả nam trẻ đến rạp giảmBất chấp
sự thắng thế của phim chuỗi/từ truyện tranh, một bằng chứng có tính
giai thoại về 2014 là sự sụt giảm mạnh mối quan tâm của khán giả lại đến
từ bộ phận dân số từng là chỗ dựa tin cậy nhất (cùng với khán giả gia
đình) – nam giới độ tuổi 15-24. Bằng chứng mới nhất là
Transformers,
giảm 107 triệu so với năm 2011 (trong khi doanh thu ngoài Bắc Mỹ tăng
70 triệu). Thể loại phim kinh dị, từng có sức thu hút lâu dài với khán
giả nam trẻ, giảm từ 630 triệu của 2013 xuống còn 470 năm 2014. (Thực tế
phim kinh dị thành công nhất,
Annabelle, mở màn với 51% khán giả là nữ).
Annabelle
Nhưng sự sụt giảm này không chỉ xảy ra với mỗi mình phim nhắm vào khán giả nam. Quán quân 2013
The Hunger Games: Catching Fire kiếm tổng cộng 425 triệu đôla.
Mockingjay: Part 1 thì
kết thúc với 340 triệu ở vị trí phim có doanh thu tốt nhất của năm, tức
là giảm 85 triệu. Á quân của cả hai năm (2013 và 2014) đều là phim dựa
theo truyện tranh Marvel,
Guardians of the Galaxy kiếm được 333 triệu, còn
Iron Man 3
là 409 triệu. Và các phim hoạt hình giảm khoảng 30% trong năm 2014
(khoảng 470 triệu) bất chấp những phần tiếp theo tưởng chừng ăn chắc và
việc không có cạnh tranh từ Pixar.
Doanh thu vững chắc đến từ
khán giả lứa tuổi lớn hơn trên nhiều thể loại phim. Đây là một điều tích
cực. Nhưng việc thói quen đi xem rạp đã mất đi ở những khán giả trẻ có
lẽ sẽ không quay lại khi họ lớn hơn.
3. The Interview khám phá dịch vụ xem phim tại nhà
The Interview
The Interview trình chiếu hạn chế nhưng ra mắt song song Video
on Demand (VOD), thu hoạch khoảng 50 triệu đôla từ dịch vụ xem phim tại
nhà này, không phải là chuyện lạ. Sony hợp tác với Warner Bros., phát
hành VOD và rạp cùng lượt bộ phim
Veronica Mars hồi tháng 3. Và giữa cả mớ bàn luận về
Interview, Warners công bố phim đạo diễn đầu tay của Ryan Gosling có tựa đề
Lost River
sẽ phát hành cùng kiểu như thế. Kỳ lạ thay, họ phát sóng phim thành một
cách làm ăn kiểu khác còn hơn là chất đống phim gây thua lỗ.
4. Các rạp chiếu Bắc Mỹ bị thiệt hạiNhững
người bị thiệt hại năm 2014 là các rạp chiếu (doanh thu giảm, và lường
khách mua vé giảm mạnh ảnh hưởng đến doanh thu của những thứ ăn theo).
Tồng lượng vé bán ra giảm một phần sáu kể từ đỉnh mốc của thận niên gần
đây nhất vào năm 2003 (mà trong cùng thời đoạn đó thì dân số tăng 10%).
Khó mà xem kinh doanh rạp chiếu là một ngành tăng trưởng.
Ý định
bấp bênh của các hãng phim đối với VOD (cũng như Netflix định dàn trận
tấn công ở lĩnh vực phim nguyên bản) còn khiến các nhà rạp chưng hửng
nhiều hơn là tỷ lệ giảm 5% trong doanh thu tổng. 2014 quả là mớ hổ lốn.
STT |
Tựa phim |
Hãng phim |
Doanh thu |
Ngày phát hành |
1 |
Guardians of the Galaxy |
BV |
332,9 |
1/8 |
2 |
The Hunger Games: Mockingjay - Part 1 |
LGF |
313,2 |
21/11 |
3 |
Captain America: The Winter Soldier |
BV |
259,8 |
4/4 |
4 |
The LEGO Movie |
WB |
257,8 |
7/2 |
5 |
Transformers: Age of Extinction |
Par. |
245,4 |
27/6 |
6 |
Maleficent |
BV |
241,4 |
30/5 |
7 |
X-Men: Days of Future Past |
Fox |
233,9 |
23/5 |
8 |
Dawn of the Planet of the Apes |
Fox |
208,5 |
11/7 |
9 |
Big Hero 6 |
BV |
204,6 |
7/11 |
10 |
The Amazing Spider-Man 2 |
Sony |
202,9 |
2/5 |
10 phim doanh thu cao nhất phòng vé Bắc Mỹ 2014
(Đơn vị trính: triệu đôla)
5. Các hãng phim làm ăn tốtCác hãng phim làm ăn giảm ở hai cấp độ.
Xem ra doanh thu toàn cầu vẫn ở mức tốt. Cấp độ còn lại là giảm chi phí.
2013 có 15 tựa phim kinh phí hơn 150 triệu đôla, 2014 có 12 và tốt hơn
nữa, không có bom xịt kinh phí lớn nào. Các hãng phim vẫn phải đối mặt
với doanh số DVD và Blu-ray tiếp tục sụt giảm, nhưng 2014 cho thấy họ
tối đa hóa một cách tháo vát nhất là ở truyền hình cáp trả tiền và các
kênh phát hành tại nhà.
Dịch: © Hoàng Hà @Quaivatdienanh.com
Nguồn: IndieWire