Anna Paquin trong phim The Irishman

Nhưng khi người xem phim có cái nhìn đầu tiên về The Irishman của Martin Scorsese, thảo luận quanh Anna Paquin nhanh chóng thành chuyện. Một số người thậm chí còn cố gắng biến cái vai phần lớn im lặng của cô trở thành một biểu tượng cho thấy lãnh thổ được phân bổ cho một người phụ nữ trong phim Scorsese nhỏ như thế nào.

Và như thế, cuộc thảo luận lao vào sự vô lý, vì có thể nói bất cứ gì về Scorsese, nhưng không thể buộc tội ông không hứng thú với phụ nữ. Thông số Oscar không nói dối: Kể từ lần đầu tới chương trình 45 năm trước, Scorsese đã chỉ đạo 10 nữ diễn viên khác nhau tới đề cử giải Oscar. Không chỉ nhiều hơn con số nam diễn viên (tám) ông đã chỉ đạo họ đi tới các đề cử, mà còn nhiều hơn bất cứ đạo diễn còn sống nào trừ Woody Allen (và làm ơn đừng lao vào con đường này).

Từ trên xuống: Ray Liotta và Lorraine Bracco trong Goodfellas; Winona Ryder trong The Age of Innocence; Juliette Lewis và Jessica Lange trong Cape Fear

Chẳng may bạn nghĩ thống kê của Oscar có nói dối, hãy nhìn vào một danh sách khác: Sandra Bernhard, bừng cháy ở lần ra mắt trong The King of Comedy. Michelle Pfeiffer, làm tan vỡ mọi trái tim với sự chính xác tinh tế trong The Age of Innocence. Liza Minnelli, đem đến một trong những màn diễn xuất chính kịch mạnh mẽ nhất của bà trong New York, New York. Rosanna Arquette trong After Hours. Margot Robbie trong The Wolf of Wall Street. Patricia Clarkson. Vera Farmiga. Michelle Williams. Cameron Diaz. Barbara Hershey. Jessica Lange. Và đó chỉ là những người phụ nữ không được đề cử. Xem xét trong một nhóm, 10 màn diễn xuất nữ Scorsese đưa tới Oscar không chỉ là một tổng hợp của các thể loại; họ mạnh mẽ, cá tính, và không thể phai nhòa.

Lịch sử đó bắt đầu với bộ phim Scorsese lần đầu nhận đề cử Oscar — không phải Mean Streets, bộ phim gần-thị trường đầu tay vang dội làm các nhà phê bình điêu đứng để rồi bị đứng ngoài giải Oscar 1974, mà là Alice Doesn’t Live Here Anymore, một biến thể hợp thời của thể loại từng được gọi là “phim phụ nữ” ra mắt một năm sau đó. Trọng tâm bộ phim — nền tảng cho phim truyền hình Alice — là phụ nữ nói chuyện, và mối quan hệ ý nghĩa nhất nó thuật lại không phải những mối tình mà góa phụ trẻ chật vật do Ellen Burstyn thủ vai có với Harvey Keitel hay Kris Kristofferson, mà khoảnh khắc kết nối khó khăn mới có được với cô hầu bàn đồng nghiệp bỗ bã, chuyện-gì-cũng-từng-trải Flo (do Diane Ladd thủ vai). Ladd và Burstyn đều được đề cử, và bản thân Scorsese nhận giải thay Burstyn, đang đóng chính trong một vở kịch Broadway và không tới dự lễ trao giải, nữ diễn viên chiến thắng trong một hạng mục bao gồm những ứng cử viên đáng gờm như Faye Dunaway (Chinatown) và Gena Rowlands (A Woman Under the Influence).

Martin Scorsese và Stone trên phim trường Casino, 1995

Scorsese, có con mắt để ý tài năng đã không ngừng nghỉ, tiếp tục tuyển diễn viên trẻ nhất trong dàn diễn viên Alice của ông, Jodie Foster, cho bộ phim tiếp theo, Taxi Driver. Ông có thể đã không nhận ra mạo hiểm của việc đưa một đứa trẻ 12 tuổi vào vai gái làng chơi thanh thản, không chịu xiêu lòng, cho đến khi quá muộn; bản thân Foster sau đó nói rằng cô còn “quá trẻ để lo lắng” và Robert De Niro đã giúp định hình màn trình diễn của cô. Bộ phim đã mang về cho Foster đề cử Oscar đầu tiên, và bộ phim được đề cử phim hay nhất, nhưng — giờ nghĩ lại không thể tưởng tượng được — Scorsese không phải là một trong năm đề cử đạo diễn xuất sắc nhất. Ông khép lại thập niên 1970 có lẽ như nhà làm phim trẻ được đánh giá cao nhất ở Hollywood chưa bao giờ nhận được đề cử.

Cuối cùng chuyện đã thay đổi vào năm 1980 với Raging Bull, dẫn đầu danh sách đề cử của năm nhưng rồi rơi vào tay Ordinary People của Robert Redford. De Niro đã thắng giải Oscar nam diễn viên xuất sắc nhất, và hai phát hiện của Scorsese cũng được đề cử — Joe Pesci và Cathy Moriarty, chỉ mới 17 tuổi khi được chọn vào vai vợ của De Niro, Vikki LaMotta, một phim mất một năm để quay. Cứng rắn, giọng khàn và không chịu làm thảm chùi chân của ai, Vikki là kiểu người mà Scorsese sẽ thể hiện lại nhiều lần — một người phụ nữ trong vũ trụ của những người đàn ông hung hăng, căng thẳng, dễ vỡ và quyết tâm không để mình bị dìm xuống.

Jodie Foster và De Niro trong Taxi Driver

Điều tương tự cũng đúng với Mary Elizabeth Mastrantonio, đã giành được đề cử nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất trong vai bạn gái Tom Cruise trong bộ phim The Color of Money năm 1986. Bộ phim đã có thể dễ dàng trở thành một phim hai kép về một bậc thầy già (Paul Newman, trong tay Scorsese, đã lấy Oscar nam chính xuất sắc nhất duy nhất) dạy cho gã thanh niên nóng nảy non nớt (Tom Cruise). Nhưng Scorsese biến bộ phim từ một cuộc chiến giằng co thành một tam giác, với Carmen của Mastrantonio bị lôi cuốn với cả hai người đàn ông nhưng cũng lao lực ở góc của riêng mình. Giống như nhiều phim khác của ông, The Color of Money nhận thức được bối cảnh trong một thế giới đàn ông của nó, và khiến cho những phụ nữ bị mắc kẹt trong đó gặp phải chuyện gì (điều này thậm chí đúng với Alice Doesn’t Live Here Anymore). Mastrantonio căng thẳng và cảnh giác trong suốt phim; Carmen biết “cô bạn gái” chỉ như thế — một kiểu người, một vai trò, một nơi để bị mắc kẹt và cô muốn nhiều hơn nữa.

Tương tự với Karen Hill, cô gái Do Thái cứng rắn đến từ Long Island, trở thành sự hiện diện nữ thống trị trong Goodfellas ngay khi cô bước vào ở mốc bộ phim đã đi được nửa tiếng. Karen là một Carmela Soprano nguyên bản. Cô thất thường, thờ ơ với những tội ác của chồng, và dễ ghen tuông; cô không hề thông cảm, nhưng ai trong phim như thế? Điều quan trọng hơn là việc Scorsese không coi cô là ngoài lề hoặc không đáng kể. Khi cảnh đầu tiên của cô bắt đầu, ông lập tức chuyển bộ phim kể chuyện về cô, nói rõ rằng đây cũng sẽ là câu chuyện của cô nữa. Sự cam kết đó có lẽ đã giúp Lorraine Bracco giành được một trong hai đề cử diễn xuất của bộ phim cho diễn xuất không tô điểm, thô của mình (đề cử còn lại thuộc về Pesci sau đó thắng giải).

Cate Blanchett trong The Aviator

Một năm sau, Scorsese đạo diễn phim làm lại đầu tiên của ông, phiên bản loại R của phim gay cấn đầu thập niên 60 Cape Fear, và trao những lời đầu tiên của bộ phim cho Juliette Lewis, 18 tuổi, nhìn thẳng vào máy quay và nói “Hồi ức của tôi” — một khẳng định thẩm quyền gây sửng sốt gợi ra rằng cuộc đối đầu giữa cựu phạm nhân ưa tàn bạo De Niro và luật sư lịch thiệp Nick Nolte của phim sẽ được lọc qua trí nhớ của cô. Không phải hoàn toàn, nhưng sự hiện diện như có điện chảy qua của Lewis — cô chán nản, bồn chồn, ê a, nhận thức được rằng mình có thể tán tỉnh nhưng không hoàn toàn kiểm soát điều đó — khiến cô trở thành một ngôi sao. Gần 30 năm sau, cảnh mọi người nhớ rõ nhất là De Niro quyến rũ cô trong khán phòng trường trung học; sự trao đổi trêu chọc, dữ dội, trong đó Lewis tìm thấy mọi sắc thái của sự ngây thơ, phấn khích, căng thẳng sợ hãi để thể hiện, đã lấy về cho cả hai diễn viên đề cử Oscar.

The Age of Innocence, năm 1993, là một thay đổi tốc độ của Scorsese, và rõ ràng rất gần với trái tim của ông — đây mới là bộ phim thứ ba ông có vai trò kịch bản, và ông đã dành gần một năm để căn chỉnh bộ phim trong phòng biên tập. Bộ phim chuyển thể cuốn tiểu thuyết của Edith Wharton là phim đầu tiên ông tập trung vào phụ nữ trong gần 20 năm, và một trong số đó, Winona Ryder, trở thành nữ diễn viên thứ tám được đề cử Oscar với phim của ông, vì sự khéo léo, hài hước trong vai vị hôn thê trẻ của Newland Archer (Daniel Day-Lewis). Hai năm sau, ông trở lại phim tội phạm với Casino, và đề cử duy nhất mà bộ phim nhận được thuộc về người phụ nữ duy nhất trong vai thứ chính, Sharon Stone, tung bay trong vai một con bạc đanh thép và hơn cả ngang bằng với De Niro, Pesci và James Woods.

Từ trên xuống: Robert De Niro và Cathy Moriarty trong Raging Bull; Ellen Burstyn và Diane Ladd trong Alice Doesn’t Live Here Anymore; Tom Cruise và Mary Elizabeth Mastrantonio trong The Color of Money

Năm 2004, phim tiểu sử Howard Hughes của Scorsese The Aviator đã nhận được 11 đề cử và lấy năm giải Oscar, một trong số đó được trao cho Cate Blanchett với vai Katharine Hepburn. Blanchett là người phụ nữ thứ hai lấy giải Oscar diễn xuất với đạo diễn Scorsese và là người phụ nữ thứ 10 nhận được đề cử. Ngay cả trước khi đề cử 2020 được công bố, tổng số đề cử cá nhân của Scorsese đã ở con số 12 và tổng số đề cử cho các bộ phim của ông đã lên tới 81, có lẽ nên kết thúc bất kỳ câu chuyện nào về lịch sử Oscar của ông, với các nữ diễn viên hoặc bất kỳ ai khác, bằng lời này: và còn tiếp.