Nếu có phương pháp tìm kiếm như vậy, các danh mục “những năm 1910”, “những năm 1920”, “những năm 1930”, “những năm 1940”, “những năm 195” và “những năm 1960” — tức là khoảng một nửa dòng lịch sử điện ảnh — sẽ đưa ra một tá phim rất kỳ lạ, hầu như hoàn toàn nói tiếng Thụy Điển trên Netflix của Anh Quốc.

Robert Redford trong The Sting (1973)

Người ta chỉ ra rằng bộ phim tiếng Anh lâu đời nhất mà bạn có thể phát trực tuyến trên Netflix của Mỹ, một tựa phim mà họ đã thêm vào ngày 1 tháng 1 năm 2025, là The Sting — thắng giải Oscar phim hay nhất năm 1973. Tuy nhiên, ở Anh không có cửa xem bộ phim đó. Ở Anh, trừ phi người viết bỏ sót gì đó, bộ phim không phải của nước ngoài xưa nhất có vẻ là phim gần như-tài liệu A Bigger Splash (cũng năm 1973) của David Hockney.

Nếu bạn năm tuổi, những bộ phim này có lẽ được coi là phim cũ vàng son. Nhưng với những người mê phim dày dạn kinh nghiệm, hoặc bất kỳ ai muốn khám phá Thời kỳ hoàng kim của Hollywood, toàn bộ Làn sóng mới của Pháp, hoặc những đỉnh cao từ những người như Akira Kurosawa, Alfred Hitchcock, Jacques Tati hay Federico Fellini, thì không hề nhé.

Humphrey Bogart và Ingrid Bergman trong Casablanca

Khán giả giả định của những phim đó có thể là ai? Thực ra là rất đông đảo. Nhận định Netflix đã đi một chiêu kinh doanh khôn ngoan khi xóa sổ nửa thế kỷ đầu tiên của điện ảnh là sai lầm. Những bộ phim xưa thực sự là những bộ phim có doanh thu phòng vé lớn — đúng theo nghĩa đen, khi chúng được phát hành lại tại các rạp chiếu phim. Các buổi chiếu, chẳng hạn như Kind Hearts and Coronets (1949) hoặc Salò (1975) của Pasolini có thể bán hết vé trong vài phút. Nói về mặt trực tuyến, chúng cũng đang là xu hướng hiện nay. Điện ảnh kinh điển là một lĩnh vực để mê mẩn cho chính những người tiêu dùng có lẽ đang do dự không biết có nên đăng ký thuê bao Netflix hay không.

Ngay cả thập kỷ 80, thời kỳ những bộ phim như Back to the Future và Robocop ra mắt, cũng được dịch vụ này coi như thể là Kỷ Phấn trắng. Vài chục bộ phim có thể được truy cập từ thập kỷ đó, so với hàng nghìn bộ phim mà bạn có thể xem với một khoản phí thuê nhỏ trên Amazon Prime. Còn những Casablanca (1942), All About Eve (1950) hay The Bridge on the River Kwai (1957) ấy à, hãy quên chúng đi.

The Bridge on the River Kwai / Cầu sông Kwai – hiện không phát trực tuyến trên Netflix

Mọi bộ phim kinh điển của Hollywood từ trước The Sting đều bị ném vào thùng rác “không, cảm ơn” của Netflix, có lẽ là vì dịch vụ phát trực tuyến lớn nhất thế giới, với giá trị vốn hóa hơn 300 tỉ bảng Anh, từ chối đầu tư bất kỳ phần lợi nhuận nào của họ cho phí nhượng quyền danh mục phim cũ đáng giá mà các hãng phim muốn.

Sự thiên vị nghiêng về các tùy chọn giải trí mới nhất, hấp dẫn nhất và kém bền nhất luôn là điều tồi tệ nhất về Netflix. Nhiều năm trước, họ đã có quyết định rõ ràng là nhường bất kỳ tính đa dạng nội dung thực sự cho các dịch vụ phát trực tuyến khác, thay vào đó tập trung chi một khoản tiền lớn cho các xuất phẩm mới, đưa vào lõm bõm vài tựa phim không thể bỏ lỡ của hãng phim trong 20 năm qua. Hãy vui mừng, vì The Old Guard 2 và The Gray Man 2 sắp ra mắt! Hãy tuyệt vọng, nếu bạn thực sự muốn một buổi tối ấm cúng bên một phim của Frank Capra.

Dịch vụ DVD đã hoàn thành sứ mệnh. Nó giống như một tên lửa vô danh đưa Netflix vào quỹ đạo

Nói rằng đây là sự thiển cận là chỉ mới nói một nửa vấn đề. Đây cũng là sự phản bội đáng buồn đối với khởi nguồn của Netflix, nhiều năm trước, khi là một dịch vụ thuê DVD qua bưu điện, ra mắt vào năm 1998. (Dịch vụ tương đương của Anh là Lovefilm, được Amazon nắm quyền kiểm soát vào năm 2011.)

Những bộ phim bạn có thể nhận được khi đó chắc chắn không chỉ giới hạn ở những bộ phim được phát hành sau năm 1973. Trong nhiều năm — thực tế là cho đến tận năm 2023 — Netflix vẫn duy trì mảng kinh doanh DVD qua bưu điện là một doanh nghiệp riêng biệt. Họ đã vận chuyển khoảng 5,2 tỉ đĩa trong nhiều năm, cho đến khi số lượng người đăng ký giảm xuống còn dưới 1 triệu. (Dịch vụ phát trực tuyến hiện có 283 triệu thuê bao.)

Netflix đã gửi đĩa phim cuối cùng của họ vào tháng 9 năm 2023 cùng cử chỉ chia tay dễ thương — người đăng ký được phép giữ lại chiếc đĩa cuối cùng họ nhận được chứ không cần gửi trả lại.

Kind Hearts and Coronets (1949)

Mark Randolph, đồng sáng lập Netflix, giải thích sự phát triển của công ty như sau: “Ngay từ ngày đầu tiên, chúng tôi biết rằng DVD sẽ biến mất, rằng đây là một bước chuyển tiếp. Và dịch vụ DVD đã hoàn thành sứ mệnh. Nó giống như một tên lửa vô danh đưa Netflix vào quỹ đạo.”

Ông có thể nói thêm rằng đó là một tên lửa vô danh với lực phóng được cấp nhiên liệu từ hàng trăm bộ phim thực sự đã vượt qua thử thách của thời gian. Nếu nói như thế không phải là so sánh quá mức, Netflix với tư cách là một dịch vụ phát trực tuyến đã thải ra rất nhiều nhiên liệu có giá trị đó. Khi làm như vậy, thật đáng buồn là Netflix đã bỏ lỡ cơ hội trở thành một dịch vụ có mọi thứ cho tất cả thuê bao — một cỗ máy nội dung liên tục làm mới và một kho lưu trữ chọn lọc những bộ phim hay nhất hiện có.

Tất nhiên, việc so sánh chương trình phim xưa chiếu rạp đang phát triển mạnh ở London, Paris, New York và những nơi khác với lựa chọn phát trực tuyến không phải là một phương trình đối xứng – một bên là trải nghiệm phim ngoài đời thực với khán giả là những người xa lạ, thường trình chiếu bằng phim nhựa, và bên kia là trên ghế sofa. Nhưng phải chăng cơn thèm khát hiện tại đối với lựa chọn chiếu rạp là sản phẩm phụ của việc Netflix chẳng mấy nỗ lực giữ các tác phẩm kinh điển được lưu hành tại nhà.

Salò (1975) của Pasolini

Không ai yêu cầu Netflix phải tự cấu xé trải nghiệm xem phim như họ đang làm hiện nay. Công ty có thể cạnh tranh hiệu quả và giúp cho sự bùng nổ phim xưa chiếu rạp hiện tại phát triển mạnh mẽ hơn nữa bằng cách khơi dậy sự tò mò trong cộng đồng người hâm mộ phim mới chớm nở tại nhà, đồng thời thỏa mãn mong muốn hiển nhiên của người xem lớn tuổi muốn xem lại những bộ phim quá khứ. Thay vào đó, Netflix từ bỏ tất cả các bộ phim nào không phải của Thụy Điển có tuổi đời cao hơn Britney Spears.

Trong khi đó, các dịch vụ cho thuê qua đường bưu điện vẫn còn tồn tại. (Người viết sử dụng Cinema Paradiso tuyệt vời để lấp đầy khoảng trống và tìm kiếm những điều kỳ lạ.) Thực tế là phương tiện truyền thông vật lý này có sức hấp dẫn lâu dài, thậm chí ngày càng tăng phần lớn là do lãnh địa kỹ thuật số lãng quên lịch sử phim ảnh.

Nếu có bao giờ có tiếng kêu hoài niệm về việc Netflix khởi động lại nhánh hoạt động ban đầu của họ, thì có một điều chắc chắn: sẽ không ai thêm Carry-On 3 hoặc The Gray Man 5 vào danh sách phim muốn xem của họ.