Trong cả hai trường hợp, tranh chấp đều là về giá trị — các diễn viên tin rằng họ đáng giá X, trong khi các hãng phim nghĩ con số này gần với Y.

Định nghĩa hiện đại về một ngôi sao điện ảnh là thế nào?

Các cuộc đàm phán khó khăn là chuyện không có gì mới ở Hollywood. Nhưng định nghĩa một ngôi sao điện ảnh và giá trị của các diễn viên hạng A đó đã trở nên mờ nhạt trong bối cảnh hiện tại đến nỗi hẻm núi ngăn cách tài năng và hãng phim ngày càng khó vượt qua. Người hâm mộ có thể mong muốn Cavill bật một phát là băng qua hố sâu cách biệt này và rằng các cuộc bàn bạc của Paramount với Pine sẽ đạt tốc độ nhanh hơn ánh sáng, nhưng không kịch bản nào có khả năng xảy ra. Thành công của bộ phim không còn phụ thuộc chủ yếu vào sức mạnh ngôi sao của một diễn viên nữa, và hiện thực mới này đã che mờ toàn bộ quá trình làm phim.

Để hiểu được tất cả, chúng ta cần trả lời ba câu hỏi: 1. Các nhân tố được sử dụng để định nghĩa một ngôi sao điện ảnh 25 năm trước là gì?; 2. Quá trình đã thay đổi như thế nào?; và 3. Định nghĩa hiện đại về một ngôi sao điện ảnh? Hãy trả lời từng câu.

Tom Cruise (phải) chúc mừng Will Smith tại sự kiện Smith lưu dấu tay và dấu chân trên nền xi-măng dành cho người nổi tiếng ở Grauman’s Chinese Theatre

Ngôi sao điện ảnh trong buổi giao thời

Mới chừng 25 năm trước, quá trình định giá các ngôi sao dường như đơn giản hơn nhiều. Bạn xem xét theo dõi thành tích phòng vé của họ, bạn nhìn điểm chất lượng của họ — đo mức độ quen thuộc và hấp dẫn của họ đối với cộng chúng — và bạn khớp vào bộ phim phù hợp. Có lý do tại sao Keanu Reeves, mặc dù xuất hiện trong hàng chục dự án thành công, không bao giờ đóng phim cổ trang. Ghép cặp ý niệm của một bộ phim với đúng ngôi sao của nó là rất quan trọng, nhưng trước kia làm điều đó không khó như ngày nay.

“Khi tìm diễn viên cho một dự án lớn, bạn sẽ xem xét ngân sách và ý tưởng của bộ phim, và rồi bạn sẽ xem khán giả của bộ phim là ai,” Barry London, cựu phó chủ tịch điện ảnh tại Paramount, nói với Observer. “Nếu bộ phim dành cho đàn ông lớn tuổi, bạn sẽ đưa Alicia Silverstone vào và dựa theo đó mà tiếp thị. Tinh thần chung của bộ phim và phim đó dành cho ai sẽ giúp xác định chọn diễn viên nào.”

Tom Hanks trong phim Forrest Gump năm 1994

Mặt khác, các hãng phim cũng sẽ ký thỏa thuận nội dung với một số ngôi sao nhất định và sau đó tìm phim phù hợp với thương hiệu của họ và có thể dễ dàng được quảng bá. Tom Hanks là một trong những ngôi sao phòng vé lớn nhất thập niên 1990 vì các hãng phim có thể lợi dụng sức hút công dân của anh với cả nhà phê bình lẫn khán giả. Anh không chỉ là một trong những diễn viên giỏi nhất thế hệ của mình, mà còn là một người nổi tiếng được yêu thích với danh tiếng không tì vết trong con mắt giới quan sát thông thường. Sau giải Oscar liền nhau cho Forrest Gump (1994) và Philadelphia (1995), anh trở thành nam chính uy tín được gắn huân chương, mà chỉ riêng cái tên của anh thôi có thể khiến một dự án được bật đèn xanh trên đường đi đến kỳ cuối tuần mở màn ấn tượng.

Jim Carrey, Tom Cruise, Al Pacino, Samuel L. Jackson, Will Smith, Julia Roberts — tất cả họ đều là những thương hiệu hàng tuyển cẩn thận hóa trang thành những người nổi tiếng. Đó là điều đầu tiên và quan trọng hơn hết thảy để bán cho khán giả.

Daisy Ridley (trái) và John Boyega là những người gần như mới tinh khi Lucasfilm chọn họ đóng The Force Awakens năm 2015

Cái gì đã thay đổi?

Sự ra đời của giải trí tại nhà như DVD, Blu-Ray và các hạ tầng trực tuyến như Netflix và Hulu đã ăn vào ngành công nghiệp điện ảnh đến mức các hãng phim lớn phải thắt ngặt sản lượng hàng năm của họ và ngày càng dựa vào các thương hiệu uy tín để thu hút khán giả. Ý tưởng nguyên bản, phim lấy ngôi sao làm lực đẩy kiểu truyền thống và phim bản vị hơn như tâm lý, hài và lãng mạn-hài kinh phí trung bình đã chịu mũi dùi tác dụng phụ. Khi tên của tài sản trở thành tất cả sức ảnh hưởng — người ta kéo đàn kéo lũ đi xem các bộ phim Marvel và Star Wars — hào quang từ tên của các ngôi sao tàn lụi đi ít nhiều. Đây là một trong những tiết lộ chính được nhấn mạnh trong cuốn sách năm 2018 The Big Picture: The Fight for the Future of the Movies của Ben Fritz, phóng viên báo Wall Street Journal.

“Thay đổi lớn đó là: trong quá khứ, hãng phim sẽ bắt đầu với Will Smith hoặc bất kỳ ai và cố gắng tìm phim phù hợp nhất cho anh ta,” Fritz nói với Observer. “Bây giờ, họ bắt đầu với một tài sản trí tuệ mà họ tin là có giá trị và sau đó cố gắng tìm ra ai là ngôi sao tốt nhất cho nó và liệu nó có cần ‘ngôi sao’ không, hay là diễn viên vô danh, chi phí thấp thì tốt hơn.”

Chris Pratt trong Guardians of the Galaxy năm 2014

Daisy Ridley và John Boyega là những người gần như mới tinh khi Lucasfilm chọn họ đóng The Force Awakens năm 2015; trước Guardians of the Galaxy 2014, Chris Pratt được biết đến nhiều nhất với Parks and Recreation được yêu thích nhưng không mấy ai xem của NBC; thậm chí ngôi sao Good Will Hunting nổi tiếng Matt Damon là một canh bạc khi đóng người hùng hành động trong The Bourne Identity.

Trong hai thập kỷ qua, doanh thu quốc tế cũng ngày càng trở nên quan trọng hơn đối với dòng lợi nhuận của một bộ phim. Từng có thời các hãng phim thực sự chỉ phải lo lắng về thị trường Mỹ, nhưng bây giờ họ phải xem xét thị hiếu toàn cầu để có lợi nhuận kha khá. Trung Quốc đang trên đà vượt qua Bắc Mỹ trở thành khu vực phòng vé quan trọng nhất, điều này đã dẫn đến việc các hãng phim lớn thay đổi trọng tâm. “Thị trường quốc tế đã bắt đầu trở nên có tầm quan trọng lớn hơn nhiều đối với các hãng phim [từ giữa những năm 1990] để thu hồi vốn khi phim ngày càng đắt đỏ,” London nói. “Sức hút quốc tế của một ngôi sao trở nên có ích cho chuyện đó.” Sự chuyển dịch này đã trở nên hiển nhiên hơn trong những năm gần đây.

Giá trị của một ngôi sao điện ảnh giờ đây còn được cột chặt vào việc họ sẵn sàng đi khắp nơi quảng bá cho một bộ phim ở nước ngoài. Dwayne Johnson xây dựng giá trị phòng vé, đặc biệt là ở các thị trường quốc tế, bằng cách đi khắp nơi và không ngừng quảng bá phim của mình. Không phải mọi diễn viên đều sẵn lòng hoặc có thể làm điều đó.

Dwayne Johnson chụp ảnh selfie với người hâm mộ ở Quảng trường Odeon Leicester, London, Anh tại sự kiện ra mắt bộ phim San Andreas do anh đóng chính

Trong khi đó, thị hiếu khán giả phải bắt đầu thay đổi và, quan trọng nhất là, trở nên công khai hơn. “Thông tin miễn phí trên mạng xã hội cho các hãng phim sử dụng để biết khán giả nghĩ gì về một ngôi sao cụ thể,” Paul Dergarabedian, chuyên gia phân tích truyền thông cao cấp tại ComScore, nói với Observer. “Khán giả yêu thích [Wonder Woman] của Gal Gadot. Rất rõ ràng — chỉ cần vào Twitter.” Thật khó tranh luận rằng ít ra một số động thái của hãng phim bị ảnh hưởng bởi ý kiến của người xem phim khi những ý kiến đó có sẵn đến thế — và thường xuyên đinh tai.

“Sự phân mảnh đã trở nên gay gắt hơn,” London nói. “Các hãng phim không còn cần những cái tên đắt tiền nhất để bán vé. Họ chỉ cần một ý tưởng hấp dẫn.”

Nói cách khác, có lý do khiến chúng ta sắp có Người Dơi thứ sáu trên màn ảnh rộng.

Chúng ta sắp có Người Dơi thứ sáu trên màn ảnh rộng

Vậy định nghĩa của này nay về ngôi sao điện ảnh là thế nào?

Như chúng ta đã thấy với Cavill và Pine, dường như có sự mất kết nối khi nói đến giá trị của một ngôi sao. “Đây là đo đạc phức tạp nhất khó mà luận ra,” Dergarabedian nói. “Có phần lý trí và có phần trái tim — có yếu tố cảm xúc.”

Ông tiếp tục, “Ngôi sao này có ý nghĩa gì với vai này và có ý nghĩa gì với người hâm mộ? Hãng phim phải xem xét kết quả tài chính cuối cùng, cân nhắc rủi ro so với phần thưởng và quyết định xem có ý nghĩa tài chính hay không. Bạn có thể trộn khía cạnh ấm áp và mờ ảo của phương trình và với dòng đôla kết toán, và rất khó dung hòa chúng.”

Đây là một vấn đề đặc biệt khó giải quyết. Một số vai diễn mang tính biểu tượng gần như hoàn toàn do các diễn viên đã hóa thân — thực sự không thể hình dung ai khác ngoài Harrison Ford trong vai Han Solo (hay Indiana Jones cũng vậy). Rồi có những nhân vật thực sự mạnh mẽ và huyền thoại như James Bond chuyển đổi diễn viên một cách thoải mái và liên tục. Nhiều diễn viên đã trở nên nổi tiếng đến không ngờ với một vai cụ thể không tìm được thành công tương tự ngoài vai diễn bước ngoặt sự nghiệp đó; hầu như mọi thành viên Avenger đều chật vật kiếm doanh thu phòng vé cho các bộ phim phi-Marvel của họ. Nói cách khác, những vai diễn này ít nhiều có thể định nghĩa một diễn viên, và rất nhiều ngôi sao chật vật để thoát ra khỏi tài sản đã khiến họ nổi tiếng. Trong những năm 1990, những anh chàng như Will Smith và George Clooney có thể qua lại giữa phim bom tấn và phim chính kịch dựa vào ngôi sao một cách dễ dàng. Làm phim là một công việc có kết thúc mở nhiều hơn.

Thực sự không thể hình dung ai khác ngoài Harrison Ford trong vai Han Solo. Ảnh trên là lần hóa thân vai diễn này gần đây nhất của ông trong Star Wars: The Last Jedi năm 2017

“Nói một cách lý tưởng, bây giờ điều các hãng phim muốn là những ngôi sao điện ảnh phù hợp với phim chuỗi của họ, những người bổ sung cho phẩm chất của chuỗi phim mà không lấn át nó,” Fritz nói. “Hãy nghĩ về Robert Downey Jr. trong vai Iron Man. Anh hóa thân nhân vật đó cực hay, khán giả yêu anh ấy và Marvel trả cho anh ấy rất nhiều tiền để làm điều đó. Tuy nhiên, anh không lớn hơn Iron Man, và khi anh rời chuỗi phim, chắc chắn sẽ có thêm nhiều phim Iron Man hơn với những ngôi sao mới.”

Trong khi các hãng phim khẳng định rằng thương hiệu và ý tưởng của một bộ phim là quan trọng hơn, các đại diện diễn viên lập luận rằng thân chủ của họ mang lại đủ giá trị cho chuỗi phim mà số tiền họ yêu cầu ít hơn chi phí thiệt hại do một ngôi sao mới mang lại. Vì vậy, về cơ bản, giá trị của một ngôi sao điện ảnh ngày nay thường ít phụ thuộc vào sức hấp dẫn đại trà của họ mà phụ thuộc vào khả năng tương thích với vai thích hợp của họ — hôn nhân hạnh phúc giữa tài sản và người dẫn dắt là như thế.

Robert Downey Jr. trong vai Iron Man. Tuy nhiên, anh không lớn hơn Iron Man, và khi anh rời chuỗi phim, chắc chắn sẽ có thêm nhiều phim Iron Man hơn với những ngôi sao mới

Trong thời hoàng kim, Tom Hanks là một diễn viên uy tín đa năng và Tom Cruise đã có thể tung hứng giữa phim hành động bom tấn và phim câu Oscar. Nhưng Chris Evans là Captain America. Một khi anh ấy xong với vai diễn này, hy vọng khán giả sẽ để anh làm cái gì đó khác. Còn ngay bây giờ, người hâm mộ và hãng phim dường như chỉ muốn mỗi thương hiệu một ngôi sao mà thôi.