• Shiri: Bom tấn hành động Hàn Quốc năm 1999 đã làm thay đổi điện ảnh châu Á mãi mãi

Sopyonje của Im Kwon Taek

Trước Làn Sóng Mới, Hàn Quốc không có phim thương mại nội địa nào đáng nhắc đến, và khán giả thích xem phim Hollywood ở rạp và theo dõi các ngôi sao Mỹ.

Thành công phòng vé của Shiri, ra mắt năm 1999, đã mở đường cho sự nở rộ của dòng phim thương mại, và giới thiệu thuật ngữ “bom tấn Hàn Quốc”, dùng để miêu tả những phim kinh phí lớn được lòng nhiều khán giả Hàn như Silmido, Friend và Taegukgi, những phim nhanh chóng phá kỷ lục phòng vé trong nước.

Những khán giả bình thường thờ ơ với phim Hàn hóa ra lại đổ xô đi xem những phim như vậy, và chúng được ủng hộ bằng sự khen ngợi của giới phê bình. Do đó, phim Hàn trở nên béo bở và nguồn đầu tư đổ vào. Điều này đã thúc đẩy sự nghiệp của một nhóm đạo diễn trong đó có Park Chan Wook, E J Yong và Kim Ki Duk, vài người trong số họ đã đạt được thành công vào cuối những năm 1990, dẫn đến việc sản xuất nhiều phim trải nhiều thể loại.

Choi Min Sik (trái) và Jeon Do Yeon trong một cảnh phim Happy End (1999)

Bùng nổ điện ảnh đồng nghĩa với việc cần phải có tài năng trước ống kính và điều này dẫn đến hình thành một hệ thống ngôi sao, với những ngôi sao như Choi Min Sik không chỉ sánh bằng, mà còn thay thế, những ngôi sao Mỹ mà người hâm mộ yêu thích. Nói một cách bóng bẩy, các ngôi sao điện ảnh thời kỳ đó là tiền thân của các ngôi sao Kpop ngày nay.

Những tác động của Làn Sóng Mới có thể cảm nhận trong lĩnh vực nghệ thuật cũng như lĩnh vực thương mại. Điểm đặc biệt của các phim Làn Sóng Mới của Hàn Quốc là một số phim đủ yếu tố thương mại để chiếu tại các rạp chiếu trong nước nhưng cũng đủ thú vị để thu hút khán giả nước ngoài tại các liên hoan phim.

Phim nghệ thuật Hàn Quốc đã thu hút được sự quan tâm âm thầm tại các liên hoan phim kể từ đầu những năm 1990, với các tác phẩm của các nhà làm phim như Park Kwang Su (To the Starry Island) và thiên tài đạo diễn đỉnh cao của đất nước này, Im Kwon Taek (Sopyonje và khoảng một trăm phim khác) , nhưng chúng thường được coi là tác phẩm bên lề.

To the Starry Island của Park Kwang Su

Những phim mang tính thương mại như An Affair của E J Yong cũng đã làm hài lòng khán giả tại các liên hoan phim chuyên về châu Á như Liên hoan phim Viễn Đông Udine của Ý.

Nhưng vào những năm 2000, phim Hàn đã trở thành “tâm điểm” tại các liên hoan phim quốc tế, và còn giành được những suất chiếu đ1nh đám tại các liên hoan phim lớn như Cannes và Venice.

Thành công của Làn Sóng Mới Hàn Quốc đã khiến khán giả quốc tế yêu thích hallyu, hiện tượng văn hóa đại chúng khiến cho các chương trình truyền hình và nghệ thuật âm nhạc của Hàn Quốc bắt đầu trở nên phổ biến ở châu Á, sau đó là toàn thế giới.

Cha Tae Hyun (phải) và Jun Ji Hyun trong một cảnh phim My Sassy Girl (2001)

Điều gì đặc biệt ở Shiri?

Trả lời nhanh cho câu hỏi này là doanh thu phòng vé. Shiri, do Jacky Kang Je Gyu đạo diễn, được sản xuất với kinh phí khoảng 5 triệu USD nhưng thu về 26 triệu USD ở phòng vé. Sáu triệu người Hàn Quốc đã đi xem bộ phim, trong đó 2,4 triệu người đến từ Seoul. Phim đứng đầu bảng xếp hạng cuối năm với tư cách là phim có doanh thu cao nhất từ trước đến nay của Hàn Quốc vào thời điểm đó.

Xét về kịch bản, cốt truyện và đạo diễn, Shiri - pha trộn giữa gián điệp, lãng mạn và hành động - không gì hơn là một phim hành động được dàn dựng thành công. Nhưng phim đã gây xúc động mạnh với khán giả Hàn Quốc.

Khán giả Hàn Quốc yêu thích việc Shiri trông bóng bẩy như một phim Mỹ, và những điểm mạnh của phim, cả về mặt kỹ xảo lẫn phòng vé, gợi lên cảm giác tự hào dân tộc. Người Hàn đột nhiên cảm thấy rằng phim của họ có thể cạnh tranh với phim của Mỹ, và khán giả tự hào đã đổ xô đi xem để thể hiện sự ủng hộ của họ.

Han Suk Kyu trong một cảnh phim Shiri. Phim trông bóng bẩy như một phim Mỹ và sự thành công hiện tượng của phim tại phòng vé trong nước năm 1999 đã giúp bắt đầu Làn Sóng Mới Hàn Quốc

Câu chuyện của Shiri xoay quanh một đặc vụ Bắc Triều Tiên phải lòng một đặc vụ Hàn Quốc đang cố gắng bắt cô.

Phim mang tính đột phá khi miêu tả một người Bắc Triều Tiên là con người nhạy cảm - một vai chính lãng mạn, không hơn không kém, mặc dù là kẻ giết người. Người Bắc Triều Tiên trước đây đã được miêu tả rập khuôn là xấu xa trong văn hóa đại chúng Hàn Quốc.

Được phát hành trong thời gian của Chính sách Ánh dương Phía Nam, Shiri tỏ ra lạc quan rằng mối quan hệ có thể đạt được giữa hai miền Triều Tiên, một ý tưởng đã được tiếp tục và thể hiện rõ trong Joint Security Area của Park Chan Wook.

Christmas in August của Hur Jin Ho đưa diễn viên Han Suk Kyu (phải) trên con đường trở thành ngôi sao lớn

Những phim quan trọng khác của Làn Sóng Mới Hàn Quốc?

Trước Shiri, Hàn Quốc đã sản xuất một số phim thương mại kinh phí thấp hơn như phim lãng mạn The Contact. Những phim này, nhìn chung được đón nhận nồng nhiệt ở quê nhà, đã mở đường cho sự bùng nổ hậu Shiri. Một nhóm nhỏ các nhà phê bình quốc tế, đặc biệt là chuyên gia điện ảnh châu Á của Variety, Derek Elley, bắt đầu bình luận về sự bóng bẩy và tính chuyên nghiệp của những phim này, và đã viết về chúng trên báo chí phương Tây.

Các nhà phê bình trong và ngoài nước đã nhanh chóng xác định một phong cách mới của phim Hàn Quốc, ghi nhận sức hút mạnh mẽ về mặt thương mại và xu hướng kết hợp các thể loại của các đạo diễn - ví dụ kết hợp giữa kinh dị với phim học đường hoặc xã hội đen với hài. Các phim cũng sử dụng cấu trúc câu chuyện chặt chẽ gợi nhớ đến phim Mỹ, mặc dù chúng mang nét độc đáo của Hàn Quốc về nội dung và quan điểm.

Dưới đây là một số phim Làn Sóng Mới đã tạo nên sóng.

Lee Mi Sook (trái) và Lee Jung Jae trong một cảnh phim An Affair (1998)

An Affair (1998)

Nằm ở đâu đó giữa một phim lãng mạn đầy cam go theo kiểu Douglas Sirk và một phim truyền hình đẫm nước mắt, An Affair đánh dấu sự ra mắt của đạo diễn E J Yong và bước đột phá của nam chính Lee Jung Jae.

Nữ diễn viên kỳ cựu Lee Mi Sook vào vai người phụ nữ phải lòng vị hôn phu đáng khinh của em gái mình. Cách người phụ nữ này can đảm làm chủ số phận của mình đã gây xúc động mạnh với khán giả nữ trong nước.

Christmas in August (1998)

Đạo diễn Hur Jin Ho hơi đứng ngoài bối cảnh Làn Sóng Mới sơ khai, và mối tình cảm động - và dĩ nhiên, bi kịch này - được coi là hơi khác vào thời điểm đó. Đầy nhạy cảm, và được các nhà phê bình so sánh với những phim của Francois Truffaut, đây là một phim nổi tiếng lâu dài và thu hút được một lượng lớn người xem. Phim đưa diễn viên Han Suk Kyu trên con đường trở thành ngôi sao lớn.

Peppermint Candy: Diễn xuất của Sol Kyung Gu và sự chỉ đạo của Lee thật tuyệt vời

Peppermint Candy (1999)

Có lẽ là tác phẩm xuất sắc nhất của đạo diễn kiêm tiểu thuyết gia Lee Chang Dong, phim tâm lý tàn nhẫn này cho thấy áp lực địa vị và sự truyền giáo có thể tác động xấu đến tâm hồn nhạy cảm nhất như thế nào. Diễn xuất của Sol Kyung Gu và sự chỉ đạo của Lee thật tuyệt vời. Một trong những phim Hàn Quốc hay nhất thập niên 1990.

Happy End (1999)

Bạo lực dã man đóng một vai trò trong nhiều phim Làn Sóng Mới của Hàn Quốc, và nó đã tạo ra bước ngoặt trong phim này của Jung Ji Woo, bắt đầu như một câu chuyện tình lãng mạn điển hình trước khi tiến vào lãnh địa tâm lý.

Lies (1999)

Câu chuyện của đạo diễn nghệ thuật Jang Sung Woo về mối quan hệ đau khổ giữa một người đàn ông lớn tuổi và một cô gái trẻ thất bại ở mọi khía cạnh, nhưng chủ đề đặc sắc của phim vẫn khiến phim trở thành tâm điểm thảo luận trong giới phê bình và khán giả khi công chiếu tại Liên hoan phim quốc tế Busan.

Lies của đạo diễn nghệ thuật Jang Sung Woo về mối quan hệ đau khổ giữa một người đàn ông lớn tuổi và một cô gái trẻ thất bại ở mọi khía cạnh

Đạo diễn này được khen ngợi vì đã thách thức các chuẩn mực tình dục bảo thủ, cho thấy cách tiếp cận liều lĩnh của một số đạo diễn thuộc Làn Sóng Mới.

Il Mare (2000)

Một câu chuyện tình lãng mạn dễ thương dường như bị ảnh hưởng bởi tác phẩm của đạo diễn người Nhật Shunji Iwai, Il Mare kể về hai người yêu nhau giao tiếp xuyên thời gian qua những lá thư được đặt trong một hộp thư cũ. Tất nhiên, bi kịch xảy ra.

Phim đã đưa nữ diễn viên kiêm cựu người mẫu Jun Ji Hyun trở thành tâm điểm chú ý của khán giả điện ảnh, đồng thời cho thấy những nỗ lực nhẹ nhàng hơn của Làn Sóng Mới. Phim nổi tiếng đến mức có bản làm lại của Hollywood.

Il Mare đã đưa nữ diễn viên kiêm cựu người mẫu Jun Ji Hyun trở thành tâm điểm chú ý của khán giả điện ảnh

Joint Security Area (2000)

Phim của Park Chan Wook đề cập đến tình bạn nảy sinh giữa hai lính biên phòng Hàn Quốc và những đồng cấp Bắc Triều Tiên.

Một phim tâm lý được đánh giá tốt phát triển thành một bi kịch hoàn chỉnh, phim dám nói lên rằng, bỏ qua chính trị, những công dân từ miền Bắc không khác gì những công dân miền Nam. Một cú đột phá phòng vé khác ở Hàn Quốc.

Friend (2001)

Phim xã hội đen kinh phí lớn/phim dành cho lứa tuổi mới lớn này lấy cảm hứng từ các phim xã hội đen Hồng Kông, phim yakuza và tác phẩm của Martin Scorsese, và pha trộn mạnh mẽ giữa bạo lực khắc nghiệt và tình cảm là đặc điểm chung của Làn Sóng Mới Hàn Quốc.

Friend (2001)

Vào thời điểm Friend được phát hành, khán giả đã đánh giá phim Hàn Quốc là “được làm tốt”, điều này phản ánh cảm xúc của công chúng về các sản phẩm do Hàn Quốc sản xuất nói chung.

My Sassy Girl (2001)

Jun Ji Hyun, trong phim đột phá của cô, vào vai một cô gái trẻ gan dạ, đã thử thách một người ngưỡng mộ cô do Chae Tae Hyun thủ vai trong phim hài lãng mạn này. Tinh thần độc lập của nhân vật rất phù hợp với khán giả nữ.

Sympathy for Mr Vengeance (2002)

Không khoan nhượng đến mức thô lỗ, cuộc xuất kích khó chịu này qua một số đầu óc bị biến dạng không được yêu thích ở Hàn Quốc do bạo lực quá mức.

Nữ diễn viên của Làn Sóng Mới, Bae Doo Na (phải) mang đến một màn trình diễn đặc trưng theo phong cách riêng trong Sympathy for Mr Vengeance

Đạo diễn Park Chan Wook đã tinh chỉnh chủ đề trả thù cho siêu phẩm Oldboy của mình ở phim này. Nữ diễn viên của Làn Sóng Mới, Bae Doo Na mang đến một màn trình diễn đặc trưng theo phong cách riêng.

Taegukgi (2004)

Phim bom tấn của Jacky Kang Je Gyu tiếp bước Shiri đã cho thấy cách các đạo diễn Làn Sóng Mới sử dụng chiến tranh Triều Tiên làm bối cảnh để giải trí ngoạn mục thay vì tuyên truyền chính trị, thu hút thế hệ khán giả trẻ chưa từng trải qua nó.

Người xem cũng được chiêm ngưỡng những giá trị sản xuất đẳng cấp.

Taegukgi cho người xem chiêm ngưỡng những giá trị sản xuất đẳng cấp

Làm thế nào mà các phim này trở nên thành công trên thế giới?

Làn sóng điện ảnh mới phải được truyền bá để thực sự thành công và duy trì, và điều đó chắc chắn đúng với Làn Sóng Mới Hàn Quốc. Nhưng quan trọng là được hậu thuẫn quốc tế bởi một tổ chức công khai khéo léo dưới hình thức Hội đồng Điện ảnh Hàn Quốc (KOFIC) và một cách phổ biến thông tin hiệu quả, dưới hình thức Liên hoan phim quốc tế Busan (lúc đó gọi là Pusan) mới được thành lập.

KOFIC hoạt động như một điểm dừng chân cho những ai quan tâm đến phim Hàn Quốc tại các liên hoan, và thay vì chỉ tập trung vào các nhà phân phối nước ngoài, KOFIC đã tích cực thu hút các nhà phê bình phim quốc tế.

Busan nhanh chóng trở thành địa điểm quảng bá phim Hàn Quốc, và các nhà phê bình nước ngoài được đối xử như hoàng gia trong những năm đầu tiên thành lập - họ được cung cấp hướng dẫn viên toàn thời gian về thành phố này và được tiếp cận không giới hạn với các nhà làm phim.

Busan nhanh chóng trở thành địa điểm quảng bá phim Hàn Quốc

Sự cởi mở và hiệu quả của hai tổ chức đóng một vai trò quan trọng trong việc phổ biến tin tức về làn sóng điện ảnh mới ra nước ngoài. Phần còn lại, như họ nói, là lịch sử.