• 2020 nhìn lại: Năm Hollywood phá hết luật chơi của chính mình

• 2020 nhìn lại: 8 đúc kết từ một năm mà cuộc chiến phát trực tuyến bùng lên lớn nhất và khác thường nhất

• 2020 nhìn lại: Châu Á tiến lên chiếm chỗ ở Hollywood

• 2020 nhìn lại: Điện ảnh Nhật làm ăn ra sao? Một anime ngự trị tất cả!

• 2020 nhìn lại: Một năm tệ cho việc đi xem nhưng có thể là bước ngoặt lớn cho phim ảnh

Những bộ phim nào tạo nên tiếng vang trong năm 2020? Thành thật mà nói, không ai biết. Hoặc ít nhất, không có phim nào thành công theo cách mà ngành công nghiệp thường đo lường: bằng doanh thu phòng vé lạnh lẽo, khó khăn.

Trong gần năm tháng của năm 2020, rạp chiếu phim khắp thế giới đều đóng cửa. Nhiều rạp vẫn đóng cửa ngay cả khi đã được phép mở trở lại do thiếu phim mới để phát hành trên thị trường đại chúng, khi Hollywood đã sẵn sàng cho điều tồi tệ nhất xảy ra.

Năm 2019, doanh thu phòng vé toàn cầu đạt 42,5 tỉ USD: mức cao nhất mọi thời đại, mà Trung Quốc và Avengers có công lớn nhất. Doanh thu chung cuộc của năm nay dự kiến ​​sẽ đạt hơn một phần ba con số đó. Trong một thế giới của quy định giãn cách hai mét, nhu cầu của khách hàng chắc chắn là giảm xuống.

Nhưng nguồn cung cũng đang ở thời kỳ cạn kiệt như hạn hán, khi các hãng phim đẩy lùi hầu hết các bộ phim lớn cuối cùng của họ sang năm 2021 với hy vọng ngớ ngẩn rằng bằng cách nào đó thời kỳ tốt đẹp sẽ quay trở lại nếu tất cả không ai làm gì đủ lâu. Tưởng tượng đó vẫn tồn tại cho đến tuần trước, khi Warner Bros thừa nhận một sự thật khó chịu đã hé lộ với một số người trong chúng ta vài tuần sau đợt đóng cửa đầu tiên. Sự gián đoạn trong ngắn hạn do đại dịch mang lại cho hầu hết mọi khía cạnh của điện ảnh sẽ khiến cách hoạt động hiện tại của ngành này không phải là tạm thời không hiệu quả mà là lỗi thời.

Giống như cuộc đột kích rạng sáng vào khu nhà Bin Laden, Warner Bros gần như đột ngột thông báo tất cả 17 phim phát hành năm 2021 của họ sẽ ra mắt đồng thời tại các rạp chiếu phim và trên hạ tầng phát trực tuyến HBO Max

Hãng phim đã thông báo tất cả 17 bộ phim phát hành năm 2021 của họ, từ những phim được kỳ vọng giải Oscar cho đến phần tiếp theo của Space Jam, sẽ ra mắt đồng thời tại các rạp chiếu phim và trên hạ tầng phát trực tuyến HBO Max mới của họ — ở Hoa Kỳ, vậy đó. Trên bình diện quốc tế, chúng sẽ mở màn ở rạp trước vài tuần. Như vậy sẽ cho phép hãng phim vạch lộ trình băng qua những thời điểm bất định phía trước, giữ cho các rạp chiếu phim được cung ứng và xuất phẩm của chính họ tiến lên trong khi xây dựng cơ sở thuê bao cho chi nhánh trực tuyến mới của doanh nghiệp họ. (Không có bộ phim nào sẽ kiếm được nhiều tiền như chúng có thể đã làm được vào năm 2019, nhưng chúng sẽ làm nên chuyện, và các rạp chiếu phim cũng vậy.)

Lo sợ phản ứng dữ dội từ các tài năng, những người có hợp đồng thường bao gồm phần ăn chia doanh thu phòng vé, Warner Bros đã thực hiện chiến lược mới này giống như cuộc đột kích rạng sáng vào khu nhà Bin Laden. Ngay cả các công ty chế tác lớn cũng chỉ được thông báo trước nửa giờ về quyết định.

Wonder Woman 1984, phát hành đồng thời tại các rạp chiếu và HBO Max, ngày 16 tháng 12

“Đêm trước đó một số nhà làm phim lớn nhất trong ngành và những ngôi sao điện ảnh quan trọng nhất đã đi ngủ với suy nghĩ rằng họ đang làm việc cho hãng phim vĩ đại nhất, để rồi thức dậy biết rằng họ đang làm việc cho dịch vụ phát trực tuyến tồi tệ nhất,” Christopher Nolan, đạo diễn quan trọng nhất của Warner Bros, và người theo chủ nghĩa thuần túy điện ảnh suốt bao lâu nay, nói. Bất kỳ ai quan tâm đến thời thế đều có thể nói về chuyện đó: ít nhất họ vẫn đang làm việc.

Tuy nhiên, hậu quả trực tiếp nhất là việc phá bỏ “cửa sổ phát hành rạp”, khoảng thời gian 16 tuần khi các phim chỉ được chiếu ở rạp để đảm bảo doanh thu phòng vé cao. Bất luận Warner Bros có nói gì về biện pháp khẩn cấp trong một năm, thì cửa sổ này sẽ không mở ra trở lại như trước. Cho nên, sau chín tháng cùng nhau làm đà điểu vùi đầu xuống cát, cuối cùng khoảnh khắc bước ngoặt cũng đến, và điện ảnh sẽ mãi mãi thay đổi từ đây.

Mô hình “có sẵn ở khắp mọi nơi” là bình thường mới, theo cách nói bây giờ. Và điều đó có nghĩa là các rạp chiếu phim sẽ phải giải thích với khách hàng họ có thể cung cấp những gì ngoài các bản phát hành mới nhất. Tùy từng địa điểm, việc này sẽ rất đau thương, vì những nơi không thể làm như vậy một cách thuyết phục rất có thể sẽ phải đóng cửa. Nhưng đối với lĩnh vực kinh doanh này nói chung, thì mới là lành mạnh — và có lẽ phải như vậy lâu rồi mới đúng. Ý là, bạn nhớ điều gì nhất khi thực sự đến rạp chiếu phim năm nay? (Nếu bạn đã đọc đến đây, có lẽ ít nhất bạn cũng nhớ nhung đôi chút.)

Christopher Nolan (trái) chỉ đạo Elizabeth Debicki trên trường quay Tenet. Bộ phim ly kỳ gián điệp xoắn não của anh đã cho chúng ta lý do để quay lại rạp chiếu phim

Bắt kịp những phát triển mới nhất trong phim chuỗi hay vũ trụ mở rộng mà bạn lựa chọn? Hoặc — như người viết nghi ngờ — là thứ gì đó ít cụ thể hơn? Người viết nghĩ, là tất cả những điều sau đây: chiếm trọn thị giác, thính giác và tâm trí của bạn trong vài giờ; cảm nhận một câu chuyện làm thay đổi dòng chảy của năng lượng trong một căn phòng đầy người lạ; trải nghiệm sự huyên náo om sòm có ý thức khi bạn bước ra tiền sảnh sau đó và bắt đầu nghiền ngẫm những gì bạn vừa xem.

Khi các rạp chiếu phim mở cửa trở lại vào mùa hè này, người viết đã xem bộ phim ly kỳ gián điệp đảo ngược thời gian của Christopher Nolan Tenet ba lần trên màn hình Imax cỡ King Kong. Và mặc dù có vẻ không phải là một lời khen ngợi gì, nhưng một trong những phần yêu thích của người viết là khoảng năm phút sau khi phim kết thúc, rời khỏi rạp, tháo khẩu trang ra và nhìn thấy những biểu hiện phấn khích, choáng váng và bối rối đủ kiểu trên khuôn mặt của những người cùng đi xem.

Điều này sẽ không bao giờ xảy ra trong phòng khách, bất kể tivi của bạn lớn đến đâu. Tuy nhiên, trong một năm hầu như chỉ quanh quẩn trong phòng khách, cảm thấy phim ảnh quan trọng hơn bao giờ hết, vì màn hình ở nhà chúng ta trở thành những cánh cửa sập thoát hiểm đưa chúng ta đến những thế giới song song không có đại dịch. (Hoặc, ngược lại, trở lại với bộ phim ly kỳ về virus năm 2011 của Steven Soderbergh — Contagion — hóa ra là dễ hiểu chết được — đã trở thành tựa phim được cho thuê nhiều nhất vào tháng 3.)

Phiên bản người đóng trị giá 200 triệu USD của Mulan đã bỏ qua các rạp chiếu phim

Vào tháng 4, Universal đã phát pháo và đẩy bộ phim hoạt hình Lễ Phục sinh lớn của họ, Trolls World Tour, lên các dịch vụ cho thuê trực tuyến — dấu hiệu đầu tiên cho thấy cần có những thay đổi để ngành này tồn tại. Những gia đình phấn khích phát điên đã rơi vào cuộc phiêu lưu nhạc kịch đa sắc màu này với lòng biết ơn sâu sắc, và trong vòng ba tuần, nó đã thu về 90 triệu đôla doanh thu từ phí thuê.

Disney đã ra mắt hạ tầng phát trực tuyến Disney+ của họ ở Vương quốc Anh vào cuối tháng 3, rồi gần năm tháng sau đó thông báo rằng một trong những bộ phim bom tấn được coi là viên ngọc quý năm 2020 của họ, phiên bản người đóng trị giá 200 triệu đôla Mulan, sẽ bỏ qua các rạp chiếu phim và thay vào đó là công chiếu trên dịch vụ này, nơi nó có thể được mở xem với khoản phí 19,99 bảng một lần.

Giống như quả bom của Warner Bros, cho đến khi Disney thực hiện nước đi này thì đây vẫn là điều không thể tưởng tượng được — và so với chi phí khổng lồ của bộ phim, mức tăng đột biến doanh thu một lần mà nó tạo ra có lẽ không quá lớn. Nhưng như hãng phim đã nhận ra trong khoảnh khắc bước ngoặt nhỏ của chính họ, tính đếm doanh thu vé là não trạng của những năm 2010.

No Time to Die, phim Bond thứ 25, liên tục bị hoãn

Vào năm 2020, số lượng thuê bao trở thành vua và gần một phần năm số thuê bao đã trả tiền để xem Mulan. Ngay cuối năm đầu tiên, Disney+ đã có 73,7 triệu thuê bao — một con số mà dịch vụ này ban đầu hy vọng sẽ đạt được vào năm 2024. Trong khi hầu hết các hãng phim đã tạm dừng cả năm, Disney đi trước gần nửa thập kỷ. Trong khi làm như vậy, họ cũng tạo ra một số kẻ thù: chính các rạp chiếu phim đã trông chờ vào Mulan (và cả Soul của Pixar, một kẻ đào tẩu tới Disney+ nổi tiếng khác) để dụ dỗ khách hàng bước qua cửa rạp của họ trở lại.

James Bond cũng là nguyên nhân gây ra nhiều thất vọng, vì suốt cả năm nay No Time to Die được coi là bộ phim sẽ đưa khán giả đổ xô trở lại trước Giáng sinh. Thế rồi vào tháng 10, nó chuyển sang tháng 4 năm tới — mặc dù theo động thái gần đây của Warner Bros, một bản phát hành đồng thời trực tuyến-rạp chiếu chắc chắn đang được cân nhắc.

Khi Covid bắt đầu tàn phá, Netflix dường như không thay đổi kế hoạch phát hành của họ tẹo nào — có lẽ là duy nhất trong toàn ngành kinh doanh phim

Tại thời điểm này, Netflix có thể được tha thứ cho việc tự mãn. Tất cả những diễn biến địa chấn nhất của năm 2020 ở rạp chiếu đều là chính sách tiêu chuẩn của gã khổng lồ phát trực tuyến nhiều năm nay, từ khung cửa sổ phát hành rạp ngắn hơn — thường là hai tuần, đó là lý do tại sao các chuỗi rạp không bao giờ đặt phim của họ — tập trung vào việc thu hút và làm hài lòng người thuê bao hơn là tối đa hóa số lượt xem bất kỳ bộ phim nào. Khi Covid bắt đầu tàn phá, Netflix dường như không thay đổi kế hoạch phát hành của họ tẹo nào — có lẽ là duy nhất trong toàn ngành kinh doanh phim. Nếu các rạp chiếu phim mở cửa và có thể chiếu xuất phẩm của họ, thì cũng tốt; nếu không, người ta cứ thế mà tiếp tục sử dụng dịch vụ thôi.

Vào tháng 5 khi rõ ràng rằng mùa liên hoan phim thu sẽ đầy bất ổn, Netflix đã quyết định từ bỏ toàn bộ — mặc dù cuối cùng Venice và San Sebastián đã tiến lên, và cả hai đều vượt qua một cách hào hùng mà không gây ra đợt bùng phát virus nào. Các bản phát hành cuối năm 2020 của Netflix bao gồm một số phim lẽ ra là thứ để nghiền ngẫm ở các liên hoan phim: phim noir Mank vén bức màn nhung hậu trường Hollywood của David Fincher; phim tâm lý tan vỡ ảo ảnh I’m Thinking of Ending Things của Charlie Kaufman; phim tòa án ngày xưa The Trial of the Chicago 7 rất hay của Aaron Sorkin.

Hợp tuyển phim Small Axe của Steve McQueen là một cột mốc điện ảnh vừa tình cờ được phát sóng trên BBC One

Netflix cũng đã phân phối bộ phim hay nhất năm 2020, Uncut Gems của Josh và Benny Safdie. Có lẽ trong một lần vô tình nếm mùi một thế giới sắp đến, người viết đã xem bộ phim ly kỳ hài hước căng thẳng này trong rạp chiếu phim vào tháng giêng theo cách cổ điển, được chiếu từ bản 35mm sống động rực rỡ, rồi tuần sau xem lại ở nhà trên sofa, phát trực tuyến ở chế độ HD. Vào tháng 11 và tháng 12, hợp tuyển phim Small Axe của Steve McQueen là một cột mốc điện ảnh vừa tình cờ được phát sóng trên BBC One.

Parasite đoạt giải Phim hay nhất đã phá kỷ lục phòng vé Anh Quốc cho phim nói tiếng nước ngoài vào tháng 2 và tháng 3, sau đó trở thành mặt hàng chủ lực cho thuê phim trên dịch vụ Curzon Home Cinema trong những tháng sau đó. Một trong những bộ phim hay nhất của Anh trong nhiều năm, Rocks của Sarah Gavron, đã ra rạp vào giữa tháng 9 và cũng có trên Netflix vào cuối tháng đó. Bộ phim tuổi mới lớn vô cùng ấm áp và dí dỏm này đáng để bạn rời khỏi nhà. Nhưng có tùy chọn để xem nó mà không phải đi đâu thì cũng tốt.

Poster phiên bản đen trắng phát hành ở Anh của Parasite, bộ phim chiến thắng có sức mạnh hủy diệt của Bong Joon Ho

Năm nay, chúng ta đã chứng kiến ​​các rạp chiếu bóng đã được chuyển hóa từ chỗ là cách duy nhất để xem phim mới thành cách tối ưu — ít nhất là về lý thuyết. Sự sống sót của chúng trong 12 tháng tới sẽ phụ thuộc vào việc chúng có hoàn thành nhiệm vụ đó hay không.