• 2024 nhìn lại: Phòng vé toàn cầu kết thúc với nốt nhạc lạc quan dù cách biệt ngày càng mở rộng

Như những năm trước, hầu hết các phim doanh thu cao nhất năm 2024 là hoạt hình, trong đó Detective Conan: The Million-dollar Pentagram là phim có thu nhập cao nhất năm.

Như những năm trước, hầu hết các phim doanh thu cao nhất năm 2024 là hoạt hình, trong đó Detective Conan: The Million-dollar Pentagram là phim có thu nhập cao nhất năm

Dựa trên một truyện tranh nổi tiếng, phim thứ 27 trong chuỗi phim thần thánh xoay quanh vào thám tử vị thành niên bị mắc kẹt trong hình dạng thời thơ ấu của mình đã thu về 15,7 tỉ yen (101 triệu đôla Mỹ) sau khi phát hành vào ngày 12 tháng 4. Phim cũng đã có được người hâm mộ ở nước ngoài, đặc biệt là ở Trung Quốc, kiếm được gần 40 triệu đôla Mỹ sau khi ra mắt vào ngày 16 tháng 8 — kỷ lục đối với một chuỗi phim ở thị trường điện ảnh lớn thứ hai thế giới.

Ở vị trí thứ ba với 7,98 tỷ yen, phim người đóng xếp hạng cao nhất trong danh sách của PickScene là Kingdom 4: Return of the Great General. Dựa trên truyện tranh bán chạy nhất của Yasuhisa Hara, phần thứ tư trong chuỗi phim hành động cổ trang, giống như những tiền nhiệm lấy bối cảnh thời Chiến Quốc ở Trung Quốc (475-221 trước Công nguyên), do Shinsuke Sato đạo diễn và Kento Yamazaki đóng vai chính trong cả bốn phần.

Yamazaki vào vai Lý Tín, vị tướng dựa trên nhân vật đời thực, đã thăng tiến từ cấp bậc bộ binh để phục vụ hoàng đế đầu tiên của Trung Quốc, Tần Thủy Hoàng. Trong truyện tranh và điện ảnh, anh khởi đầu là cậu bé nô lệ mơ ước trở thành tướng quân vĩ đại — kỳ tích mà anh đã đạt được qua nhiều trận đánh được dàn dựng bằng đóng thế chuyên nghiệp thay vì sử dụng phép màu SFX.

Kingdom 4: Return of the Great General

Tổng doanh thu của năm phim Nhật Bản có doanh thu cao nhất là 46,4 tỉ yen, giảm so với 52,4 tỉ yen được ghi nhận vào năm ngoái, gồm cả những phim hoạt hình siêu đình đám như The First Slam Dunk (15,87 tỉ yen), tác phẩm được cho là cuối cùng của Hayao Miyazaki The Boy and the Heron (9,47 tỉ yen) và Godzilla Minus One nổi tiếng toàn cầu (7,65 tỉ yen).

Phim Nhật rõ ràng vắng mặt tại các hạng mục giải thưởng của ba liên hoan phim lớn năm 2024: Cannes, Venice và Berlin, mặc dù Cannes đã tôn vinh Studio Ghibli và sự nghiệp của nhà làm phim hoạt hình bậc thầy Miyazaki với Cành Cọ Vàng danh dự. Liên hoan phim này cũng chiếu tác phẩm của các đạo diễn trẻ Nhật Bản mới nổi, chẳng hạn phim về đề tài trượt băng có yếu tố LGBTQ+ của Hiroshi Okuyama My Sunshine, được công chiếu trong Góc nhìn Khác biệt (Un Certain Regard) và phim thứ hai của Yoko Yamanaka Desert of Namibia, được chiếu trong Directors’ Fortnight.

Desert of Namibia của Yoko Yamanaka

Tuy nhiên, Nhật Bản đã giành được chiến thắng lớn tại lễ trao giải Oscar 2024, trong đó giải phim hoạt hình hay nhất thuộc về The Boy and the Heron (chiến thắng Oscar thứ hai của Studio Ghibli), còn Godzilla Minus One lấy giải hiệu ứng hình ảnh xuất sắc nhất, đánh dấu lần đầu tiên một phim không nói tiếng Anh chiến thắng ở hạng mục này.

Trong khi đó, phim Nhật Bản được đề cử Oscar phim quốc tế hay nhất năm 2024, Perfect Days của Wim Wenders, đã lọt vào vòng năm phim cuối cùng, mặc dù The Zone of Interest của Jonathan Glazer cuối cùng lấy giải Oscar. Là hợp tác sản xuất giữa Nhật Bản và Đức, phim của Wenders ban đầu là một phần của dự án công khai 17 nhà vệ sinh công cộng ở Tokyo được các kiến trúc sư và nhà thiết kế hàng đầu tạo ra.

Ban đầu dự kiến làm một phim ngắn hoặc loạt phim ngắn, Wenders đã chuyển thành phim truyện về một người dọn dẹp nhà vệ sinh (Koji Yakusho) sống đơn độc nhưng mãn nguyện cho đến khi quá khứ của ông bắt đầu quay lại. Nhờ màn trình diễn nhẹ nhàng nhưng siêu việt của Yakusho, phim đã thắng một số giải thưởng, bao gồm giải diễn viên chính xuất sắc nhất cho ngôi sao kỳ cựu tại Giải Điện ảnh châu Á vào tháng 3.

Lust in the Rain của Shinzo Katayama, hợp tác sản xuất Nhật Bản và Đài Loan được quay gần như hoàn toàn ở Đài Loan, với thành phố Gia Nghĩa thay thế cho đô thị Nhật Bản vào đầu thời kỳ hậu chiến

Chiến thắng của Wenders là một phần của xu hướng ngày càng lớn đối với các hợp tác sản xuất quốc tế trong ngành công nghiệp điện ảnh Nhật Bản, từ lâu đã tập trung vào nội địa. Một ví dụ gần đây khác là Lust in the Rain của Shinzo Katayama, bộ phim siêu thực dựa trên tác phẩm của họa sĩ truyện tranh nổi tiếng Yoshiharu Tsuge. Được chiếu trong Liên hoan phim quốc tế Tokyo (TIFF) 2024, phim hợp tác sản xuất Nhật Bản và Đài Loan này được quay gần như hoàn toàn ở Đài Loan, với thành phố Gia Nghĩa thay thế cho đô thị Nhật Bản vào đầu thời kỳ hậu chiến.

Tuy nhiên, thắng lớn ở Liên hoan Tokyo là Teki Cometh, phim tâm lý giả tưởng của Daihachi Yoshida kể về một giáo sư đã nghỉ hưu (Kyozo Nagatsuka) kiên trì thực hiện thói quen hàng ngày của mình cho đến khi một thông báo xuất hiện trên PC của ông nói rằng một “teki” (kẻ thù) đang đến.

Làm mờ ranh giới giữa thế giới giấc mơ và hiện thực của giáo sư với rung cảm hài hước đen tối, bộ phim đen trắng này vừa sáng tạo về mặt hình thức vừa tiết lộ tâm lý khi vẻ ngoài của nhân vật chính lớn tuổi sụp đổ. Teki Cometh đã thắng giải Tokyo Grand Prix phim hay nhất, trong khi Yoshida được vinh danh là đạo diễn xuất sắc nhất và Nagatsuka là diễn viên chính xuất sắc nhất.

Phim tâm lý viễn tưởng Teki Cometh của Daihachi Yoshida thắng ba giải của Liên hoan phim quốc tế Tokyo 2024

Dưới sự lãnh đạo của chủ tịch liên hoan Hiroyasu Ando và giám đốc chương trình Shozo Ichiyama, bản thân TIFF, từng bị chế giễu là nơi trưng bày của một loạt các nhà phân phối lớn trong nước, đã nổi lên như một điểm đến của các nhà tuyển chọn và nhà phê bình nước ngoài, cũng như truyền thông địa phương và người hâm mộ. Trong một bài nhận xét về liên hoan này, nhà phê bình David Ehrlich của IndieWire đã viết, “TIFF đã lặng lẽ tập hợp một loạt các phim đa dạng và thú vị là phần thưởng cho sự tò mò đồng thời thách thức kỳ vọng.”

Tuy nhiên, ngành công nghiệp điện ảnh Nhật Bản vẫn đang phải đối mặt với các vấn đề mang tính hệ thống như thời gian làm việc dài, lương thấp, quyền lực và quấy rối tình dục, đặc biệt là trong số những người làm việc tự do và tài năng trẻ đang cố gắng tìm chỗ đứng sự nghiệp. Vào tháng 10, đạo diễn kỳ cựu Koji Fukada, một thành viên sáng lập của nhóm cải cách ngành công nghiệp điện ảnh Action4Cinema (A4C), đã xuất bản cuốn sách trình bày chi tiết những vấn đề này và các vấn đề khác, dựa trên kinh nghiệm của chính ông cũng như của các nhà làm phim khác. A4C cũng đã biên soạn một sổ tay phòng chống quấy rối, nhưng tiến độ cụ thể vẫn chưa được quyết.

Evil Does Not Exist của Ryusuke Hamaguchi, ra mắt các rạp chiếu ở Nhật Bản vào tháng 4, kịch tính hóa mạnh mẽ sự xung đột giữa các giá trị nông thôn và thành thị. Phim đã thắng năm giải tại Liên hoan phim Venice 2023, bao gồm Sư Tử Bạc đạo diễn xuất sắc

Trong số các phim Nhật Bản phát hành rạp năm 2024, phim nhiều giải thưởng nước ngoài thứ hai là Evil Does Not Exist của Ryusuke Hamaguchi. Thắng năm giải tại Liên hoan phim Venice 2023, gồm cả Sư Tử Bạc đạo diễn, phim kể về cuộc đụng độ giữa cư dân của một ngôi làng miền núi và những người ủng hộ điểm cắm trại cao cấp không thân thiện với môi trường một cách tinh tế nhưng sắc nét miêu tả kịch tính xung đột giữa các giá trị nông thôn và thành thị đồng thời làm sáng tỏ mối quan hệ phức tạp của nhân loại với một thế giới tự nhiên vừa nuôi dưỡng vừa tiêu diệt.

Tuy nhiên, hoàn toàn bất ngờ là Motion Picture: Choke, phim viễn tưởng kinh phí thấp của Gen Nagao về một tương lai đen tối khi mọi người mất khả năng nói. Với sự tham gia của Misa Wada trong vai một người phụ nữ sống cuộc sống theo phong cách Robinson Crusoe cho đến khi ba tên cướp xuất hiện, phim giải trí bằng hài hước chết chóc sáng tạo trong những cảnh mở đầu nhưng tiếp tục bằng một tóm tắt đáng lo ngại về lịch sử nhân loại trong thế giới thu nhỏ, từ chiến tranh và chế độ nô lệ đến sự trỗi dậy của chế độ gia trưởng, mà nhân vật nữ chính đã chiến đấu hết mình.

Motion Picture: Choke, phim viễn tưởng kinh phí thấp của Gen Nagao về một tương lai đen tối khi mọi người mất khả năng nói

Motion Picture: Choke và các phim chấp nhận rủi ro khác tương tự cho thấy rằng bất chấp bao nhiêu vấn đề, từ sự hỗ trợ của chính phủ và ngành công nghiệp đến điều kiện làm việc không lý tưởng, khu vực phim độc lập vẫn đang sản xuất một số tác phẩm điện ảnh thú vị nhất của Nhật Bản, bất kể Cannes có chú ý hay không.

Trong nửa đầu những năm 2020, hoạt hình đã đứng đầu phòng vé Nhật Bản. Tuy nhiên, các phim người thật đóng và phim độc lập cũng đã đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy giới hạn của điện ảnh Nhật Bản, giành được các giải thưởng danh giá và thu hút sự khen ngợi của nước ngoài.