• 2024 nhìn lại: Hollywood khát minh tinh điện ảnh lâu nay. Cuối cùng đoàn kỵ binh nam thần cứu viện đã đến

• 2024 nhìn lại: Những cái tên chiến thắng trong một năm khó khăn ở Hollywood

• 2024 nhìn lại: Những phim thua lỗ đau đớn tiết lộ điều gì

• 2024 nhìn lại: Một năm thắng giải Oscar và cú hích thầm lặng cho sự đa dạng của điện ảnh Nhật Bản

• 2024 nhìn lại: Phòng vé toàn cầu kết thúc với nốt nhạc lạc quan dù cách biệt ngày càng mở rộng

Trong một năm đầy thách thức của ngành công nghiệp điện ảnh, Trung Quốc một lần nữa khẳng định vai trò quan trọng khi đóng góp hơn 20% doanh thu phòng vé toàn cầu năm 2024, nâng cao vị thế thị trường điện ảnh quốc tế lớn thứ hai.

Câu chuyện cứu rỗi của một võ sĩ quyền anh YOLO là phim có doanh thu cao nhất, thu về 3,4 tỉ nhân dân tệ

Khởi đầu lạc quan với mùa phim tết thu về 8 tỉ nhân dân tệ (1,1 tỉ USD), vượt so với cùng kỳ năm trước và chiếm gần một phần năm doanh thu phòng vé năm 2024, theo thống kê từ Cục Điện ảnh Trung Quốc, và các công ty theo dõi dữ liệu lớn Beacon và Maoyan Pro.

Tuy nhiên, kỳ nghỉ lễ Quốc tế Lao động, mùa phim hè và lễ quốc khánh, chỉ nhỉnh hơn một chút, thậm chí còn thấp hơn, so với năm 2023. Kết quả tổng doanh thu phòng vé năm 2024 là 42,5 tỉ nhân dân tệ, giảm 22,7% so với năm trước.

Số lượng khán giả đến rạp tại các thành phố cũng giảm từ hơn 1,29 tỉ xuống còn 1,01 tỉ.

Mặc dù có sự suy giảm, việc xây dựng cơ sở hạ tầng rạp chiếu phim vẫn tăng trưởng mạnh. Tổng cộng 4.658 màn hình mới đã được lắp đặt trong năm 2024, nâng tổng số màn hình của quốc gia này lên 90.968, con số cao nhất thế giới. Phim nội địa vẫn thống lĩnh thị trường, thu về 33,4 tỉ nhân dân tệ và chiếm 78,68% tổng doanh thu phòng vé năm.

Áp phích của The Volunteers: The Battle of Life and Death và các phim khác tại một rạp chiếu phim ở thành phố Thượng Hải, miền đông Trung Quốc, ngày 7 tháng 10 năm 2024

“Trung Quốc vẫn là một trong những thị trường điện ảnh sôi động nhất thế giới, nhưng ngành công nghiệp điện ảnh trong nước đang đứng trước bước ngoặt,” Yin Hong, Phó chủ tịch Hiệp hội Điện ảnh Trung Quốc, cho biết, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết của việc nỗ lực không ngừng, kiên trì đổi mới, và đeo đuổi đột phá của các nhà làm phim khi đối mặt thử thách.

Các yếu tố chính ảnh hưởng đến ngành công nghiệp điện ảnh Trung Quốc bao gồm việc thiếu phim hấp dẫn và giới trẻ ngày càng thích video ngắn, những người trong ngành nói.

Năm ngoái, quy mô thị trường phim ngắn, kinh phí thấp, đã đạt 50,44 tỉ nhân dân tệ, tăng 34,9% so với năm trước và lần đầu tiên vượt hơn doanh thu phòng vé hàng năm của ngành công nghiệp điện ảnh, theo Hiệp hội Dịch vụ trực tuyến Trung Quốc.

Yin Hong cho biết việc thu hút khán giả quay lại, đặc biệt là thế hệ trẻ, và khơi dậy nhiệt tình của họ dành cho phim màn ảnh rộng là mục tiêu cấp bách đối với các nhà điều hành rạp chiếu và các nhà làm phim.

Một người đi ngang qua các áp phích phim tại Rạp Capital ở Bắc Kinh, Trung Quốc ngày 21 tháng 2 năm 2024

Bom tấn Trung Quốc

Năm 2024, các nhà làm phim Trung Quốc đã sản xuất 873 phim, trong đó có 612 phim thuộc thể loại tâm lý, chính kịch.

Bảy mươi chín phim Trung Quốc và nước ngoài đạt doanh thu phòng vé trên 100 triệu nhân dân tệ, mức chuẩn cho phim bom tấn. Con số này cao gấp sáu lần năm 2023.

Câu chuyện cứu rỗi của một võ sĩ quyền anh YOLO là phim có doanh thu cao nhất, thu về 3,4 tỉ nhân dân tệ. Do Giả Linh đóng chính và đạo diễn, phim kể về hành trình của một người phụ nữ thừa cân lấy lại sự tự tin thông qua môn quyền anh sau khi bị ông chủ, bạn trai và họ hàng coi thường.

Là một trong những diễn viên hài được săn đón nhất nước, Thẩm Đằng đã chứng kiến hai phim Pegasus 2 và Successor của anh giành được vị trí thứ hai và thứ ba về doanh thu phòng vé.

Ảnh chụp vào ngày 14 tháng 7 năm 2024 tại một rạp chiếu phim ở Nghi Xương, Hồ Bắc, với áp phích phim Successor (giữa) và các phim hè khác

Pegasus 2, kể về chiến thắng của một tay đua xe dưới cơ, đã thu 3,36 tỉ nhân dân tệ, trong khi Successor, hành trình nuôi dạy con cái không theo khuôn mẫu của một người đàn ông giàu có, thu 3,33 tỉ nhân dân tệ.

Article 20 của đạo diễn nổi tiếng Trương Nghệ Mưu, đã nâng cao nhận thức của công chúng về quyền tự vệ chính đáng, có doanh thu cao thứ tư. Phần thứ 10 của chuỗi phim hoạt hình được yêu thích, Boonie Bears: Time Twist, giành vị trí thứ năm với doanh thu 1,98 tỉ nhân dân tệ.

Tiếp theo là ba phim Trung Quốc: phim ly kỳ tội phạm A Place Called Silence, phim sử thi chiến tranh The Volunteers: The Battle of Life and Death và phim hài công sở Johnny Keep Walking!.

A Place Called Silence

Không như năm 2023, khi cả 10 phim có doanh thu cao nhất đều là phim Trung Quốc, hai phim bom tấn nhập khẩu đã lọt vào trong danh sách top 10. Godzilla X Kong: The New Empire đứng thứ chín, trong khi The Boy and the Heron của huyền thoại hoạt hình Nhật Bản Hayao Miyazaki, thắng giải Oscar phim hoạt hình hay nhất, đứng vị trí thứ 10.

Nhìn chung, phim nhập khẩu đã có sự hồi sinh ở Trung Quốc, chiếm 21,3% tổng doanh thu phòng vé và là thị phần cao nhất của phim nước ngoài trong năm năm. Hollywood đã đạt được thành công thương mại với phim ly kỳ không gian Alien: Romulus, phim siêu anh hùng Venom: The Last Dance, phim hài hành động Marvel Deadpool & Wolverine và sử thi khoa học viễn tưởng Dune: Part Two.

Nhiêu Thự Quang, chủ tịch Hiệp hội phê bình điện ảnh Trung Quốc, nói rằng sự quan tâm trở lại đối với phim nhập khẩu là tín hiệu tốt. Khả năng doanh thu của phim nước ngoài trong tương lai tăng 30-40% sẽ tăng cường sự đa dạng và năng động của thị trường phim trong nước, ông nói thêm.

Người đến rạp chiếu phim ở Bắc Kinh để xem bộ phim hoạt hình The Boy and the Heron của đạo diễn người Nhật Hayao Miyazaki vào ngày 3 tháng 4 năm 2024

“Kỹ năng kể chuyện, tay nghề về hiệu ứng hình ảnh, và công thức thành công của phim nước ngoài có thể đóng vai trò là tài liệu tham khảo cho phim Trung Quốc, đồng thời đáp ứng nhu cầu đa dạng của khán giả ở nhiều độ tuổi và hoàn cảnh khác nhau,” Nhiêu Thự Quang nói.

Thành công mang tính đổi mới

Theo truyền thống, rạp chiếu phim được xem là không gian yên tĩnh, khán giả được mong đợi sẽ giữ im lặng, cho phép họ đắm chìm hoàn toàn vào câu chuyện đang diễn ra trên màn ảnh. Tuy nhiên, những người trong ngành đang khám phá những cách tân vượt ngoài quy chuẩn này.

Trong Thế vận hội Paris 2024, hơn 800 rạp chiếu khắp Trung Quốc đã được chọn để truyền hình trực tiếp Thế vận hội. Các địa điểm tham gia đã có hơn 2.300 buổi chiếu thu hút 55.000 du khách và thu về 2,4 triệu nhân dân tệ doanh thu phòng vé, theo đơn vị tổ chức China Film Co.

Một người ngồi trước tấm áp phích thông báo về việc phát sóng trực tiếp Thế vận hội Paris tại các rạp chiếu phim trên khắp Trung Quốc vào ngày 22 tháng 7 năm 2024

Yu Xiaoyan, một người hâm mộ thể thao 34 tuổi đến từ Bắc Kinh, nhớ lại khoảnh khắc hồi hộp khi Trịnh Khâm Văn đánh bại Donna Vekic của Croatia giành huy chương vàng Olympic đầu tiên cho Trung Quốc ở nội dung quần vợt đơn. Yu Xiaoyan thấy phấn khích khi được hét lên và cổ vũ cho vận động viên yêu thích của mình trong rạp chiếu phim, đồng thời trải nghiệm hình ảnh được tăng cường.

Năm 2024, một số rạp chiếu phim Trung Quốc cũng hoạt động như địa điểm mà người hâm mộ có thể xem lại những màn trình diễn mang tính biểu tượng của thần tượng của họ.

Tương tự như phim hòa nhạc Taylor Swift: The Eras Tour, Jason Zhang Brilliance Tour đã ghi lại ba buổi hòa nhạc của ca sĩ nổi tiếng tại Sân vận động Quốc gia Bắc Kinh, trong 159 phút thời lượng chiếu. Các buổi hòa nhạc này là một phần trong chuyến lưu diễn The Future Live: Yao Beidou của Trương Kiệt, kéo dài hai năm và bao gồm 23 buổi biểu diễn tại 13 thành phố, thu hút tổng cộng hơn 900.000 khán giả.

Ảnh: từ trái qua, Chu Du, Triệu Đào và đạo diễn Giả Chương Kha trong buổi chiếu đặc biệt Caught By the Tides tại Nhà hát lớn Thượng Hải ngày 22 tháng 11 năm 2024

Phim đã thu về hơn 46 triệu nhân dân tệ ở phòng vé, theo Beacon, phá nhiều kỷ lục phòng vé dành cho phim ca nhạc Trung Quốc.

Zhi Feina, giáo sư Học viện Nghệ thuật quốc gia Trung Quốc, cho biết những cải cách như vậy đã tiếp thêm năng lượng cho thị trường phim và thu hút nhiều khán giả trẻ đến rạp chiếu hơn.

Cô đã dẫn chứng các đổi mới khác, chẳng hạn phim Caught by the Tides của đạo diễn Giả Chương Kha, được đề cử giải Cành Cọ Vàng tại Liên hoan phim Cannes lần thứ 77 năm ngoái. Phim sử dụng cách tiếp cận ấn tượng và trang trọng để tổ chức các buổi chiếu trong 22 ngày, tượng trưng cho 22 năm sản xuất phim. Thông thường, một phim sẽ được chiếu rạp trong khoảng một tháng.

“Trong các mùa phòng vé ít sôi động hơn, thị trường cũng có thể chiếu lại các tác phẩm kinh điển để thu hút nhiều khán giả hơn,” Zhi Feina nói. “Ví dụ, tám phim trong chuỗi Harry Potter đã được chiếu lại tại 3.400 rạp vào năm ngoái, cũng đạt được thành công tại phòng vé.”

Thiệu Nghệ Huy, phải, đạo diễn của Her Story, phim hài theo chủ đề nữ quyền đã trở thành cú ‘hit’ phòng vé ở Trung Quốc, cùng với các thành viên của dàn diễn viên tại buổi ra mắt ở Bắc Kinh

Phim chiến thắng nhờ truyền miệng

Phụ nữ chiếm 58% tổng số khán giả xem phim năm 2024, tăng 11% so với năm 2023. Biến động về giới tính trong lượng khán giả đã tạo điều kiện gia tăng các phim tập trung vào phụ nữ và khai thác chủ đề nữ quyền, như một báo cáo do Hiệp hội Điện ảnh Trung Quốc và Beacon đồng phát hành.

Là một trong những bộ phim thành công nhất ở hạng mục này, Her Story là phim truyện thứ hai của đạo diễn Thiệu Nghệ Huy, khắc họa hình ảnh phụ nữ độc lập trong xã hội hiện đại. Phim nhận được 9,1/10 điểm trên trang đánh giá Douban, trở thành một trong những phim Trung Quốc được đánh giá cao nhất năm.

Xoay quanh ba nhân vật nữ không theo khuôn mẫu, phim mạnh dạn khai thác góc nhìn của phụ nữ về tình dục, và đối mặt với những điều cấm kỵ liên quan đến kinh nguyệt bằng cách tiếp cận nhẹ nhàng và hài hước.

Phim tài liệu Chinatown Cha-Cha, theo chân nhóm vũ công cao tuổi từ các hộp đêm Trung Quốc ở San Francisco

Là ngựa ô về doanh thu phòng vé, phim đã dẫn đầu bảng xếp hạng phòng vé Trung Quốc trong 24 ngày liên tiếp. Với 715 triệu nhân dân tệ, Her Story là phim có doanh thu cao nhất trong tháng 11, vượt qua sử thi Gladiator II của đạo diễn người Anh Ridley Scott và phim hoạt hình Moana 2 của Disney.

Các phim lấy phụ nữ làm trung tâm khác nhận được nhiều lời khen nhờ truyền miệng bao gồm Like a Rolling Stone, dựa trên câu chuyện có thật về một người phụ nữ ở độ tuổi 50 dũng cảm rời bỏ người chồng bạo hành bắt đầu chuyến đi xuyên quốc gia, và Chinatown Cha-Cha, phim tài liệu theo chân nhóm vũ công cao tuổi từ các hộp đêm Trung Quốc ở San Francisco.

“Khi những phim của các nữ đạo diễn được ngợi khen khắc họa các vấn đề của phụ nữ xuất hiện, nhiều người có thể nhìn thấy những khó khăn và đấu tranh của phụ nữ, giúp phim có thêm ý nghĩa xã hội sâu sắc,” Zhi Feina nói.

Với điểm số 9,3 trên Douban, cao nhất trong tất cả các phim Trung Quốc năm nay, The Sinking of the Lisbon Maru nổi lên thành phim tài liệu được ưa chuộng nhất năm 2024

Với điểm số 9,3 trên Douban, cao nhất trong tất cả các phim Trung Quốc năm nay, The Sinking of the Lisbon Maru nổi lên thành phim tài liệu được ưa chuộng nhất năm 2024. Do đạo diễn Phương Lệ thực hiện trong suốt tám năm, phim ghi lại cuộc điều tra một thảm kịch trong Thế chiến II — vụ chìm tàu Nhật Bản chở 1.816 tù binh chiến tranh người Anh, bị tàu ngầm Mỹ phóng ngư lôi năm 1942.

Phim đã thắng giải phim tài liệu xuất sắc nhất tại Giải thưởng Kim Kê lần thứ 37.

Nhiêu Thự Quang, từ Hiệp hội phê bình điện ảnh Trung Quốc, nói rằng phim mang tính truyền cảm hứng, chứng minh một phim tài liệu xuất sắc không chỉ là cánh cửa để nhìn lại lịch sử hoặc quan sát cuộc sống hiện đại, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc tăng sự đa dạng của thị trường điện ảnh nội địa.

Phụ nữ chiếm 58% tổng số khán giả xem phim năm 2024, tăng 11% so với năm 2023. Ảnh: Những người đi xem phim đi ngang qua những tấm áp phích quảng cáo cho những bộ phim đang được chiếu tại một rạp chiếu phim ở Thượng Hải vào ngày 30 tháng 4 năm 2024

“Sau đại dịch, thị trường đối mặt với thế hệ khán giả trẻ quen với việc tiêu thụ nội dung video trên internet. Các nhà làm phim Trung Quốc nên cải thiện kỹ năng kể chuyện và nâng cao chất lượng nghệ thuật để tạo ra những tác phẩm chất lượng cao hơn. Tôi tin rằng điện ảnh Trung Quốc có một tương lai đầy hứa hẹn với thế hệ tài năng mới,” Nhiêu Thự Quang nói.