Tin tức

2017 nhìn lại: Hoạt hình Nhật Bản không có thành công lớn nhưng nhiều phim đáng xem

08/01/2018

Chỉ cần hai từ có thể tóm tắt tại sao 2016 trở thành năm khó đánh bại: Your Name.

Nói rằng bộ phim lãng mạn đề tài hoán đổi cơ thể là thành công vang dội của Makoto Shinkai thì cũng tương tự như bảo Tokyo Skytree là "rất cao". Phim đóng góp gần như nửa doanh thu phòng vé hoạt hình ở Nhật Bản và, toàn cầu, trở thành phim hoạt hình doanh thu cao nhất mọi thời đại (Spirited Away của Hayao Miyazaki vẫn giữ danh hiệu này trên bảng xếp hạng Nhật Bản). Thành công của Your Name không mờ nhạt tại Hollywood, mà hãng Bad Robot của J.J.Abrams đã mau chóng mua quyền làm lại vào tháng 9 năm ngoái.

Napping Princess

Năm 2017 không có thành công phòng vé nào như Your Name — mặc dù không thiếu phim tương tự. Nếu mô phỏng là hình thức tâng bốc chân thành nhất, những phim như Napping PrincessFireworks, Should We See It from the Side or the Bottom? đều có bối cảnh thôn dã, tình cảm tuổi mới lớn và thắt nút giả tưởng/kỳ ảo của Your Name, và mặc dù cũng đạt được những thành công vừa phải, các phim này hoàn toàn không sánh được với thành công đình đám của Shinkai.

Nhưng những phim này cũng chỉ là sự mô phỏng nhè nhẹ khi so với Mary and the Witch's Flower, phim đầu tiên của Studio Ponoc, một hãng phim được thành lập và điều hành bởi những nhân viên cũ của Studi Ghibli, đã ngủ đông kể từ When Marnie Was There năm 2014. Mary, câu chuyện về một cô gái trẻ đột nhiên có sức mạnh ma thuật, thể hiện rõ cảm hứng lấy từ đâu và, mặc dù mọi thứ đều mới, nhưng phim đã nhân bản thành công cảm giác và hình ảnh từ phim của Ghibli, và định vị Ponoc thành người kế thừa tự nhiên của hãng phim huyền thoại này trong kỷ nguyên hậu Miyazaki.

Fireworks, Should We See It from the Side or the Bottom?

Thế đấy, cho đến khi tự thân con người này lên tiếng. Đồng sáng lập Studio Ghibli Miyazaki, đã nghỉ hưu năm 2013 (những người dõi theo Miyazaki đã đếm đấy là lần thứ bảy ông làm vậy), vào tháng 3/2017 tuyên bố ông sẽ đưa đội ngũ trở lại cho một dịp cuối cùng. Nhà sản xuất tài giỏi của Ghibli Toshio Suzuki đã miêu tả phim này, có tên Kimitachi wa Do Ikiru Ka, (How Do You Live?) là một "siêu phẩm giả tưởng". Phim được kỳ vọng sẽ hoàn tất sau ba hoặc bốn năm, lúc đó Miyazaki sẽ ở tuổi 80 — có lẽ sẽ khiến đây là là phim cuối cùng của ông (thực sự), dù ông có muốn vậy hay không.

Có lẽ vừa vặn là, thành công bất ngờ trong 2017 lại là phim từ 2016. In This Corner of the World, câu chuyện về một phụ nữ trẻ tại tỉnh Hiroshima những năm trước và trong suốt Thế chiến II, ra mắt vào tháng 11/2016 và, nhờ có những người xem đi xem lại và tác động sâu rộng của người hâm mộ đến truyền thông, chưa bao giờ thực sự bị gỡ khỏi rạp chiếu. Phim này, như đã nói, vẫn đang có mặt ở rạp, và bản mở rộng vừa được công bố.

Mary and the Witch's Flower

Mặc dù từ lâu rồi người ta đã sử dụng vi tính để lên màu và ghép phim hoạt hình, các khung hình đơn lẻ vẫn được vẽ chủ yếu bằng tay và rồi được scan để thao tác kỹ thuật số. Đến tận năm 2017 vẫn làm vậy — nhưng số lượng phim điện ảnh và truyền hình được làm một phần hoặc toàn bộ bằng phần mềm 3D đã tăng lên. Ở tiền tuyến công nghệ đồ họa vi tính 3D là xưởng phim Polygon Pictures, đã cho ra mắt hai phim điện ảnh trong năm 2017 - Blame!, chuyển thể manga khoa học viễn tưởng, và Godzilla: Planet of the Monsters, phim hoạt hình đầu tiên về con quái vật biểu tượng này. Phim hoạt hình 3D cũng đang được làm cho màn ảnh nhỏ, với những cái tên thành công như Land of the LustrousKemono Friends, với phim trước đã giành được tình cảm của nhiều người nghi ngờ công nghệ CG bằng đồ họa vượt bậc và phim sau, về một nhóm động vật biến thành những cô gái dễ thương, trở thành một trong những phim được yêu mến nhất trong năm mặc dù công nghệ CG hoàn toàn bất ổn của phim, không phải bản thân bộ phim. Dù sao thì, người hâm mộ phim hoạt hình có thể nhìn lại 2017 là năm có nhiều phim hoạt hình 3D.

Và việc sử dụng vi tính cách tân trong năm 2017 không chỉ giới hạn ở 3D. Massaki Yuasa được sùng bái, đã không đạo diễn một phim điện ảnh nào kể từ năm 2004, đã cho ra mắt hai phim trong thời gian ngắn vào mùa xuân năm ngoái: Night Is Short, Walk on Girl Lu Over the Wall. Bí mật cho tốc độ của vị đạo diễn này? Hoạt hình Flash.

Blame! của Polygon Pictures

Flash có thể được biết đến rộng rãi nhất ở phương Tây như là phần mềm rẻ tiền dùng để làm các phim hoạt hình đêm muộn, không có giá trị cao, nhưng bậc thầy Yuasa đã sử dụng phần mềm này một cách đầy nghệ thuật, sáng tạo. Ông đã dùng phần mềm Flash để lấp chỗ trống giữa các khung hình quan trọng, nhân bản các yếu tố nền, và dùng một số thủ thuật tiết kiệm nhân lực và thời gian để làm phim — mọi việc chỉ với một phần ba nhân lực của hầu hết các xưởng phim khác.

Những người theo chủ nghĩa truyền thống có thể lo sợ rằng phim hoạt hình vẽ tay của Nhật Bản đang trở nên lệ thuộc công nghệ vi tính (suy cho cùng, từ khi Disney làm gì cũng 3D, không có gì phải nghi ngờ việc hãng này đã trở thành hãng phim hàng đầu thế giới), nhưng điều kiện làm việc của ngành công nghiệp này đòi hỏi vậy. Đã có tin công nghiệp hoạt hình Nhật Bản ghi kỷ lục về lợi nhuận hồi năm 2016, nhưng những lợi nhuận này nào có xuống đến các họa sĩ hoạt hình — theo Hiệp hội Nhà làm phim hoạt hình Nhật Bản (JAniCA), các họa sĩ trong độ tuổi 20 có thu nhập hàng năm trung bình chỉ 1,1 triệu yen. Chẳng phải chuyện gì mới, nhưng năm 2017 chứng kiến các tổ chức truyền thông lớn, trong đó có cả NHK, và Phòng Giám sát Tiêu chuẩn Lao động tại Tokyo, nơi hầu hết các xưởng phim hoạt hình có trụ sở, điều tra vấn đề này. Có tin 90% các họa sĩ trẻ bỏ cuộc trong ba năm đầu, rất nhiều người nhảy sang các công việc khác có thu nhập tốt hơn, bao gồm hoạt hình cho trò chơi điện tử trên điện thoại thông minh hoặc thị trường Trung Quốc đang lớn mạnh.

Night Is Short, Walk on Girl của bậc thầy Yuasa

Họa sĩ không phải là đối tượng duy nhất gặp khó khăn. Mặc dù ngành công nghiệp này ghi nhận thu nhập hàng nghìn tỉ yen trong năm 2016, thì bốn hãng phim hoạt hình thì có một đang ở trong tình trậng báo động. Phim hoạt hình được sản xuất mọi mùa trong năm nhiều hơn bao giờ hết (có khoảng 170 phim trong năm 2017), dẫn đến sự phân tán khán giả. Đối với người hâm mộ cá nhân thì đây có thể là chuyện vui, vì nay có cơ man lựa chọn lớn (bạn muốn một phim về các giống gạo được nhân hóa thành các cậu trai mới lớn dễ thương? Có ngay!) nhưng điều này có nghĩa là trên tivi, sản xuất được một phim nắm bắt được sự tưởng tượng của quần chúng kiểu Your Name hầu như là bất khả thi. Và với Netflix và các hạ tầng trực tuyến khác tham gia vào cuộc chơi, sự phân tán này sẽ chỉ tiếp tục chứ không ngừng lại.

Vậy mới nói, phim hoạt hình mới nguyên của Netflix (hiện đang có 30 phim đang sản xuất) đang đem lại một hướng phát triển mới cho ngành công nghiệp này. Có tin khổng lồ trực tuyến này dành ngân sách cao hơn nhiều so với một phim phát sóng trung bình, và, không như các đối thủ trong nước, hãng có sức mạnh ra mắt đồng thời các tác phẩm trên 200 nước có lẻ.

In This Corner of the World ra rạp từ 2016 vẫn tiếp tục được trình chiếu trong năm 2017

Truyền hình cũng cho phép biên kịch và đạo diễn, không còn bị câu thúc bởi đủ các nhà tài trợ, thỏa sức sức tưởng tượng theo hướng thú vị - hoặc có thể đơn giản họ bị ép sáng tạo kiểu phim hoạt hình mà nhà đồng sáng lập Netflix Reed Hastings muốn xem.

Dịch: © Chi Nguyễn @Quaivatdienanh.com
Nguồn: The Japan Times